Bài toán khó mang tên Scott McTominay của Man Utd

Một tiền vệ đang có phong độ chói sáng ở ĐTQG nhưng lại gặp khó khăn trong việc tái hiện phong độ đó tại Manchester United – câu chuyện này chẳng còn mới mẻ nữa. 

Scott McTominay là một trong các cầu thủ có được những màn trình diễn ấn tượng nhất ở bóng đá cấp ĐTQG trong năm nay và trong đợt tập trung mới đây của Scotland, sự thăng hoa đó đã được tiếp nối với 1 bàn thắng và 1 pha kiến tạo. Hiện tiền vệ này đã có 6 pha lập công ở vòng loại Euro 2024, thành tích này chỉ đứng sau Romelu Lukaku, người đang có 8 bàn (người đồng đội mới của McTominay ở Man United là Rasmus Hojlund cũng đã ghi 6 bàn cho Đan Mạch). 

Ngôi sao 28 tuổi này có vẻ đã được hồi sinh mạnh mẽ trong một vai trò thiên về tấn công tại Scotland, qua đó làm dấy lên câu hỏi liệu HLV trưởng Erik Ten Hag của đội chủ sân Old Trafford có nên thử nghiệm McTominay ở những vị trí dâng cao hơn để có thể tận dụng được hết khả năng của anh ở bóng đá cấp CLB hay không.  

VÌ SAO MCTOMINAY CÓ THỂ TOẢ SÁNG Ở ĐTQG SCOTLAND? 

Phong độ tuyệt vời gần đây của McTominay trong màu cờ sắc áo ĐTQG bắt nguồn từ việc HLV trưởng Steve Clarke bố trí anh chơi tại một vị trí cao hơn trong hệ thống 3-5-2/3-4-2-1 của Scotland. Thay vì yêu cầu tiền vệ thuộc biên chế Man United nhận bóng từ các trung vệ và góp phần vào quá trình phát triển bóng, McTominay được giao cho những trách nhiệm hợp lý hơn ở ĐTQG, nơi mà anh thường tìm cách thực hiện những tình huống xâm nhập muộn vào vòng cấm và dứt điểm các quả tạt. 

Pha lập công của McTominay vào lưới Cyprus trong đợt FIFA Days vừa qua là một ví dụ điển hình cho điều này. 

Sau những năm tháng chơi trung vệ (trong một hàng thủ 3 trung vệ) và tiền vệ phòng ngự cho Scotland, giờ đây McTominay đã được trao cho “giấy phép” tự do tiến vào khu vực 1/3 cuối sân đối thủ. 

Link video: https://youtu.be/EG75F_NUJec

Đó chính là kiểu tình huống ghi bàn giúp giải thích lý do tại sao người đồng đội lâu năm của tiền vệ này ở Man United là Eric Baily lại đặt cho anh biệt danh “McDominate” (McTominay bá đạo) và tại sao một bộ phận người hâm mộ của CLB lại gọi anh là “McSauce” (McTominay bảnh tỏn). Chiều cao 1m93 và thể hình của McTominay khiến anh trở thành một mối đe doạ đáng gờm khi thực hiện những pha lao nhanh vào vòng cấm. Những cú dứt điểm của anh – tuy không ổn định khi phải chịu áp lực – có thể đạt độ hiệu quả rất cao nếu được trao cho không gian để thực hiện một cách nắn nót.

Tuy nhiên, thành tích săn bàn của McTominay sẽ mất đi phần nào hào quang khi xét đến những đối thủ mà Scotland đã chạm trán cho đến thời điểm này của vòng loại Euro (3 trong số 6 bàn được ghi trong 2 trận đấu với Cyprus, đội bóng có thứ hạng 118 trên bảng xếp hạng FIFA, và có 1 bàn được ghi trước đội bóng đứng thứ 78 là Georgia, 2 bàn còn lại được ghi trước Tây Ban Nha). Trong 6 pha lập công, có 4 bàn được ghi bằng chân trái – chân không thuận của McTominay. 

TẠI SAO ERIK TEN HAG KHÔNG SỬ DỤNG MCTOMINAY THEO CÁCH TƯƠNG TỰ?

Trên thực tế, Ten Hag đã từng thử nghiệm phương án này. 

McTominay đã có 39 lần ra sân cho Man United vào mùa giải trước, chơi tổng cộng 1.687 phút và trong đó có 16 lần đá chính. Vào đầu chiến dịch đó, anh đã tiếp tục đảm nhận vai trò tiền vệ đá thấp nhất đội trong một tuyến giữa đầy điểm yếu trước khi tân binh được mang về vào cuối tháng 8 là Casemiro dần thay thế anh. Tuy nhiên, khi tiến sâu hơn vào mùa giải, Ten Hag đã sử dụng McTominay như một số 10 trong giai đoạn cuối của các trận đấu, trong khi Bruno Fernandes chuyển sang cánh phải của hệ thống 4-2-3-1. 

Trong pha lập công mang về chiến thắng cho Man United trước Omonia Nicosia ở vòng bảng Europa League cũng chứa đựng nhiều đặc điểm tích cực đã hiện hữu trong những màn trình diễn hay nhất của McTominay cho Scotland.

Một lần nữa, anh được tự do tại một khu vực nguy hiểm gần chấm penalty trong khi các hậu vệ đối thủ đang tập trung vào những cầu thủ tấn công khác của Man United, bao gồm Cristiano Ronaldo. 

McTominay đã thực hiện một pha di chuyển tương tự như Ronaldo về phía cột gần, trông chờ Jadon Sancho tung ra một quả tạt từ cánh trái. 

Nhưng Sancho đã quyết định đi bóng cắt vào phía trong và tự mình dứt điểm. Cú sút đã bị đối thủ chặn được, và quả bóng văng vào đường chạy của McTominay, người đang có vị trí như một tiền đạo phụ trợ:

Kế đến là một pha kiểm soát bóng tốt và một cú dứt điểm đưa bóng đi vào góc gần của khung thành sau khi xuyên qua một đám đông.

Bàn thắng duy nhất của McTominay ở Premier League mùa trước – trong chiến thắng 2-0 trước Everton vào tháng Tư – cũng cho thấy những phẩm chất tương tự. 

Sau nỗ lực đột phá không thành công của Marcus Rashford ở trung lộ, Man United đã đưa quả bóng sang cánh phải. 

Tiền vệ người Scotland đã thực hiện một pha chạy chỗ không bóng tốt về phía cột gần để tận dụng một khoảng trống đang mở ra…

…sau đó đón lấy đường chuyền của Sancho và ghi bàn bằng một pha dứt điểm một chạm.

Ten Hag không phải là vị HLV trưởng duy nhất của Man United từng sử dụng McTominay theo cách này.

Một trong những màn trình diễn tấn công hay nhất của McTominay cho CLB chủ sân Old Trafford đã diễn ra trong chiến thắng 6-2 trước Leeds United của Marcelo Bielsa vào tháng 12 năm 2020 – ngôi sao người Scotland đã ghi 2 bàn và có 1 pha kiến tạo – khi Ole Gunnar Solskjaer cho phép anh được tự do tham gia tấn công, còn Fred thì đảm nhận một vai trò thiên về phòng ngự.

McTominay vốn đã cho thấy anh hoàn toàn có thể đảm nhiệm vai trò một cầu thủ tấn công ở cả CLB và ĐTQG. Vấn đề là anh có lẽ sẽ chẳng thể nào tái hiện phong độ thăng hoa mà mình có được khi khoác áo Scotland trong xuyên suốt một mùa giải cho một đội bóng tầm cỡ như Man United. Như chúng ta đã được thấy trong trận thua 3-1 của Scotland trước đội tuyển Anh ở Glasgow, khả năng tấn công của McTominay sẽ bị hạn chế nghiêm trọng trong những trận đấu mà đội bóng của tiền vệ này không thể kiểm soát bóng áp đảo đối thủ và cho anh được tự do săn tìm khoảng trống trong vòng cấm. 

Việc ngôi sao người Scotland chơi tốt hơn khi đảm nhận vai trò một tiền vệ box-to-box thiên về tấn công không chỉ đơn thuần là vì nó có thể tận dụng những điểm mạnh của anh (thể chất và sự bền bỉ, khả năng dứt điểm tốt khi không bị gây áp lực và khả năng không chiến) mà nó còn giúp xóa nhòa đi những hạn chế mà McTominay đã bộc lộ ra khi chơi lùi sâu. Mặc dù vậy, khi được yêu cầu đá dâng cao, do  khả năng sáng tạo của tiền vệ này cực kém cỏi, nên anh chỉ có duy nhất một công dụng khi Man United tổ chức tấn công là trở thành người dứt điểm. 

Đúng thật là cuộc lột xác từ “người vận chuyển piano” thành “người chơi piano” là một sự thay đổi rất ấn tượng, nhưng rốt cuộc McTominay chỉ có thể biểu diễn được một số “bài hát” nhất định mà thôi.

Nhiều HLV của Man United đã tránh giao cho anh đảm nhiệm vai trò dâng cao này do 1) tình trạng thiếu tiền vệ phòng ngự của đội đồng nghĩa rằng họ cần anh chơi ở những khu vực thấp hơn, và 2) họ vốn đã có một Fernandes có khả năng cung cấp được phần lớn những gì mà McTominay có thể làm ở các vị trí dâng cao, ngoài ra ngôi sao người Bồ Đào Nha còn mang đến thêm khả năng sáng tạo nữa. 

Tuy nhiên, sự xuất hiện của Sofyan Amrabat có thể sẽ mở ra cơ hội để McTominay lại được sử dụng trong một vai trò dâng cao hơn. 

Ten Hag có thể ghép cặp ngôi sao người Morocco với Casemiro để tạo thành một “trục kép”, đồng thời kéo Fernandes ra cánh phải để hỗ trợ cho McTominay (chúng ta sẽ bàn về chủ đề này sau). Khả năng di chuyển không bóng thông minh và các pha xâm nhập muộn vào vòng cấm của tiền vệ 26 tuổi hoàn toàn có thể giúp Man United gia tăng khả năng công phá các hàng thủ lùi sâu. 

Đã có vài cuộc thảo luận về việc biến McTominay thành một sự lựa chọn cho vị trí tiền đạo trung tâm trong những trường hợp khẩn cấp. Tuy nhiên, khả năng di chuyển không bóng của tiền vệ này chỉ có thể phát huy một cách hiệu quả nhất khi anh sắm vai một mối đe dọa bất ngờ đối với khung thành đối thủ chứ không phải trong vai trò tâm điểm của hàng công, và anh cũng chẳng phải mẫu cầu thủ cảm thấy thoải mái với việc nhận bóng trong tình trạng bị pressing với tư thế quay lưng về phía khung thành, vậy nên chắc chắn McTominay sẽ rất chật vật khi phải hoạt động trong vai trò một tiền đạo mục tiêu. 

Nếu phải chỉ ra những CLB Premier League thực sự phù hợp với việc sử dụng McTominay theo hướng này, chúng ta sẽ tìm thấy họ ở thủ đô nước Anh. Ngôi sao người Scotland có thể hoạt động cho Crystal Palace giống như Conor Gallagher đã làm khi khoác áo đội bóng này theo dạng cho mượn từ Chelsea vào mùa giải 2021-22. Và nếu West Ham có được sự phục vụ của McTominay trong kỳ chuyển nhượng mùa hè vừa qua, David Moyes có thể sẽ sử dụng anh để tấn công vòng cấm như Tomas Soucek đã làm trong thời kỳ bùng nổ nhất của mình tại đội bóng này.

McTominay vẫn là một cái tên gây ra nhiều luồng ý kiến trái chiều, là trung tâm của nhiều cuộc tranh luận giữa những người hâm mộ Man United.

Không ít người xem anh là một cầu thủ cực kỳ chuyên nghiệp, họ tin rằng sớm muộn cũng sẽ đến ngày anh nối bước Darren Fletcher và trở thành một nhân tố thiết yếu của đội hình xuất phát. Cũng có rất nhiều người cho rằng với những hạn chế trầm trọng của chàng trai này trong cả 2 giai đoạn có bóng và không bóng, anh nên bị đẩy đi để nhường chỗ cho một tiền vệ khác xứng đáng góp mặt trong một đội bóng có tầm vóc như Man United hơn. Tuy nhiên, quyết định từ chối lời đề nghị từ West Ham đã cho thấy CLB chủ sân Old Trafford nhìn nhận như thế nào về McTominay, và vai trò mà anh có thể sẽ đảm nhận khi mùa giải 2023-24 tiến xa hơn. 

Trong mùa giải này, chắc chắn sẽ có những trận đấu mà sức mạnh, khả năng di chuyển không bóng và trí thông minh quanh vòng cấm của McTominay có thể mang đến cho Man United một món vũ khí hữu dụng trước những hàng thủ cứng đầu.

Có thể ngôi sao người Scotland sẽ không được ra sân mỗi tuần, nhưng anh vẫn là một cầu thủ có rất nhiều phẩm chất để tận dụng. 

Theo Carl Anka, The Athletic