Trong những trận đấu gần đây, Granit Xhaka đã được ông thầy người Tây Ban Nha giao phó trọng trách bên hành lang cánh trái. Tuy nhiên, điều đó cũng đồng nghĩa với việc khu vực trung lộ của Arsenal sẽ mất đi tầm ảnh hưởng được tạo ra bởi cầu thủ người Thụy Sĩ. Vậy, Arteta đã giải bài toán đó như thế nào?
Đây là Arsenal. Tại sao phải đơn giản hóa khi có thể thi đấu phức tạp?
Khi Arsenal đối đầu với Villarreal ở trận lượt về bán kết Europa League vào thứ 5 tuần này, họ sẽ phải đối mặt với việc không có sự phục vụ của Dani Ceballos. Khi xét đến màn trình diễn của anh ở trận lượt đi, có cảm giác người hâm mộ Arsenal sẽ coi đây là phép màu của thánh thần, tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc Arteta sẽ phải lấp đầy lỗ hổng ở vị trí tiền vệ trung tâm.
Lựa chọn khả dĩ nhất mà chúng ta có thể nghĩ đến đó là để Granit Xhaka trở lại vị trí anh thường thi đấu. Trong những tuần gần đây, việc Kieran Tierney vắng mặt đã giúp cầu thủ người Thụy Sĩ có được trở lại vị trí hậu vệ trái.
Dù anh cho thấy mình thi đấu khá tốt với một cầu thủ chưa từng thi đấu nhiều ở vị trí cánh, Arsenal vẫn mất đi rất nhiều ảnh hưởng ở khu vực trung lộ khi vắng Xhaka ở vị trí này. Một lựa chọn khác cũng được xem xét đó là Cedric Soares, người đã từng thi đấu 7 lần ở vị trí cánh trái cho Arsenal ở mùa này. Khi đó, Arteta có thể xếp Xhaka bên cạnh Thomas Partey. Có lẽ, đây là lựa chọn phù hợp nhất cho tới lúc này.
Dù anh cho thấy mình thi đấu khá tốt với một cầu thủ chưa từng thi đấu nhiều ở vị trí cánh, Arsenal vẫn mất đi rất nhiều ảnh hưởng ở khu vực trung lộ khi vắng Xhaka ở vị trí này. Một lựa chọn khác cũng được xem xét đó là Cedric Soares, người đã từng thi đấu 7 lần ở vị trí cánh trái cho Arsenal ở mùa này. Khi đó, Arteta có thể xếp Xhaka bên cạnh Thomas Partey. Có lẽ, đây là lựa chọn phù hợp nhất cho tới lúc này.
Tuy nhiên, không phải lúc nào Arteta cũng đưa ra những lựa chọn "hợp lẽ". Nên nhớ, đây là người từng để Willian và Emile Smith Rowe thi đấu như một số 9 ảo, hoặc ông thường để Pierre Emerick Aubameyang hoạt động bên cánh trái. Những điều trên đều cho thấy kể cả khi Villarreal có được sự phục vụ của Samuel Chukwueze, một cái tên đầy nguy hiểm bên cánh phải, Arteta vẫn sẽ sử dụng Xhaka như lựa chọn tốt nhất của ông bên cánh trái. Trong trường hợp ông sử dụng Cedric ở vị trí cánh trái, có lẽ ông đã làm điều đó ở trận gặp Newcastle. Tuy nhiên, Cedric đã không ra sân cho Arsenal kể từ khi anh thực hiện pha trả về bất cẩn dẫn đến pha gỡ hòa của Slavia Prague trong trận lượt đi tứ kết trên sân Emirates.
Vì vậy, có cảm giác cũng như 6 trận trước, Xhaka sẽ được đẩy ra hành lang cánh. Việc để cầu thủ 28 tuổi thi đấu ở đây cũng cho thấy Arteta đang muốn thực hiện ý đồ của mình, đó là để Xhaka hoạt động từ phần sân nhà như một chân kiến tạo chủ yếu, gần như bó vào vị trí trung lộ khu vực 1/3 cuối sân. Nguyên nhân lớn nhất cho sự lựa chọn chiến thuật này của HLV người Tây Ban Nha đó là vì Xhaka không có những pha bứt tốc như Tierney, người đã vắng mặt ở 6 trận gần đây cũng như trận gặp Newcastle vì chấn thương đầu gối. Tuy nhiên, anh đã trở lại trong buổi tập với đội bóng hôm thứ 3.
Để bù đắp cho việc thiếu đi một hậu vệ trái dâng cao, Arteta đã quyết định cải tạo khu vực cánh trái của vị trí tiền vệ trung tâm, thường là kh vực Ceballos hoạt động. Khi Arsenal dâng cao, Ceballos sẽ có nhiệm vụ chuyển sang cánh trái để tạo ra độ rộng trên sân. Đây là một vị trí kép, tức Ceballos vừa hoạt động như một số 8 lệch trái, vừa hoạt động như một hậu vệ cánh trái, vị trí gần như tương tự với Ainsley Maitland-Niles trong thời gian Premier League trở lại sau đại dịch COVID-19.
Ví dụ dưới đây, được rút ra từ trận gặp Newcastle, cho chúng ta thấy việc Ceballos để trống khu vực trung lộ nhằm dạt sang cánh trái như thế nào. Khi đó, Gabriel có được một pha nhả bóng, đồng nghĩa với việc Xhaka sẽ có được sự hỗ trợ nếu pha bóng này không được thực hiện thành công, khiến Arsenal gặp khó ở giai đoạn chuyển tiếp.
Ngay sau đó, khi Arsenal dâng cao đến khu vực giữa sân, một lần nữa chúng ta thấy Ceballos xoay người ở khu vực cánh trái. Điều này giúp tiền đạo cánh trái, trong trường hợp này là Gabriel Martinelli, có thể bó vào trong.
Dù bóng không vào thẳng vị trí của Ceballos ngay lập tức, anh vẫn giữ vững vị trí này, và ngay sau đó, một lần nữa trở thành một cái tên quan trọng trong pha bóng của Gabriel. Dù không có được sự ổn định trong những màn trình diễn của mình, Ceballos thực sự là cái tên quan trọng trong việc giúp lối chơi cải tiến này của Arteta vận hành trơn tru.
Thông thường, cầu thủ án ngữ ở vị trí của Ceballos sẽ là Mohamed Elneny. Ở trận gặp Newcastle, tiền vệ người Ai Cập đã làm tất cả để có được một vị trí trong đội hình gặp Villarreal. Ở trận đó, anh đã có được một màn trình diễn xuất sắc ở vị trí tiền vệ trung tâm cùng một bàn thắng tuyệt đẹp.
Tuy nhiên, Elneny không phải là dạng cầu thủ có thể hoạt động ở hành lang cánh. Bằng chứng là khi hoạt động ở không gian hẹp bên ngoài cánh, anh sẽ lập tức gặp khó.
Giải pháp cho vấn đề này chính là Smith Rowe. Ở mùa giải này, anh thường hoạt động như một số 10 bên cánh trái, tuy nhiên, anh cũng cho thấy mình có kinh nghiệm thi đấu lùi sâu. Ở hiệp 2 trận thua Aston Villa hồi tháng 2 năm nay, Smith Rowe được xếp thi đấu ở vị trí số 8 lệch trái, trong khi đó, Martin Odegaard hoạt động ở cánh đối diện còn Partey hỗ trợ ở phía sau.
Vị trí này có lẽ vẫn còn mới với anh, tuy nhiên, mỗi khi Smith Rowe dâng cao như một số 10, những pha di chuyển của anh ra cánh đã trở thành một trong những dấu ấn quan trọng của anh trong trận đấu. Có cảm giác anh thi đấu tự nhiên và thoải mái hơn ở vị trí này so với Elneny.
Tuy nhiên, còn một cầu thủ nữa trong đội hình Arsenal từng thi đấu ở vị trí này dưới thời Arteta, đó chính là Bukayo Saka, người hoạt động ở mọi vị trí của Arsenal trừ vị trí tiền vệ trung tâm và tiền đạo cắm. Có lẽ Arteta có một nhiệm vụ khác cho cầu thủ trẻ đa năng này.
Saka có được sự cơ động, thông minh cùng một bộ kỹ năng phù hợp với nhiệm vụ hoạt động ở cả khu vực trung lộ cũng như cánh của Arsenal. Chúng ta đã từng chứng kiến anh thi đấu như thế trong đội hình Arsenal của Arteta ở mùa trước. Cụ thể, trong trận gặp Brighton trên sân khách ở mùa giải đó, Saka đã hoạt động ở vị trí kép, trong đó có vị trí cánh trái trong hàng tiền vệ 3 người cùng với Ceballos và Matteo Guendozi.
Nhiều lần ở trận đấu, Bukayo Saka thực hiện các pha bứt tốc ở phía cánh trái nhằm giúp Arsenal có được độ rộng trong các pha tấn công. Điều này cũng giúp Aubameyang dạt vào trung lộ một cách dễ dàng.
Khá thú vị khi xét đến việc hậu vệ trái của Arsenal ở trận này là Sead Kolasinac. Cụ thể, Arteta yêu cầu anh giữ nguyên vị trí như Xhaka. Dù Arsenal sau đó để thua Brighton, Saka vẫn cho thấy được sự nguy hiểm của mình khi hoạt động ở vị trí mà Arteta sắp xếp cho anh. Qua đó cũng cho thấy Saka có thể trở thành hậu vệ trái ở trận đấu sắp tới, tuy nhiên, như đã nói ở trên, Xhaka đã được Arteta "đóng chốt" ở vị trí này.
Trong trận lượt đi với Villarreal, Saka chính là "đầu não" trong lối chơi của Arsenal. Có lẽ ở tuần này, anh sẽ trở thành "đầu não" trong lối chơi của Arteta. Trong khi đó, với Smith Rowe, Martinelli và Nicolas Pepe, Arteta sẽ tìm ra những phương án hợp lý hơn cho vị trí tấn công cánh. Có lẽ, điều mà HLV người Tây Ban Nha cần phải tính toán lúc này đó là tìm ra một người đá cặp hợp lý cho Partey.
Có lẽ, việc Arteta quyết định để Tierney ngồi ngoài chỉ là một "đòn tâm lý" dành cho Unai Emery trước cuộc đại chiến giữa cựu cầu thủ Arsenal và cựu HLV Arsenal. Trong trường hợp cầu thủ Scotland có thể thi đấu, chắc chắn Arteta sẽ tìm ra được một phương án có thể thay đổi cả trận đấu.
Tuy nhiên, nếu chúng ta xem xét Arteta một cách nghiêm túc, và Tierney không thể ra sân, có lẽ sự vắng mặt của anh sẽ giúp HLV của Arsenal tìm ra một phương pháp cải tiến mới. Nếu ông tiếp tục sử dụng Xhaka như một hậu vệ trái, có lẽ Saka sẽ trở thành cái tên thay thế tiền vệ người Thụy Sĩ ở khu vực trung tâm.
Hoặc, ông có thể sử dụng Cedric ở hành lang cánh và Xhaka ở vị trí trung tâm. Tuy nhiên, đây là Arsenal của Arteta, một Arsenal không còn đơn giản và dễ đoán như trước.
Dịch từ bài viết: "Why Arsenal might just play Saka in central midfield against Villarreal" của tác giả James McNicholas đăng trên The Athletic.