Có những vấp váp, có những thử thách gặp phải trong sự nghiệp, nhưng Andre Onana vẫn chứng minh được giá trị của mình.
Không chỉ là người gác đền
Thủ môn vẫn luôn được gọi là người gác đền, một cầu thủ với nhiệm vụ quan trọng nhất là bảo vệ khung thành. Theo thời gian, cùng sự vận động liên tục của xu hướng chiến thuật, thủ môn không chỉ còn nhiệm vụ gác đền nữa, thay vào đó họ cũng cần tham gia vào quá trình triển khai bóng. Vì vậy, họ cần biết sử dụng chân thuần thục và biết cách bao quát không gian tốt để luôn sẵn sàng làm điểm chạm quan trọng trong quá trình lên bóng hoặc thoát khỏi lớp pressing của đối phương.
Trong cuốn “The Outsider”, cây bút Jonathan Wilson nhận định Edwin van der Sar là thủ môn đầu tiên có thể thi đấu như một thủ môn quét (sweeper) đích thực. Bản thân huyền thoại người Hà Lan từng nói: “Luật chuyền bóng ngược lại cho thủ môn đã thay đổi cuộc đời tôi vì lúc đó tôi đã sử dụng chân tốt”. Quả thực, Van der Sar đã trở thành nguồn cảm hứng cho rất nhiều thủ môn lứa sau, nổi bật nhất trong đó là Manuel Neuer - thủ môn hay bậc nhất thập niên 2010 với phong cách đặc trưng.
Trưởng thành từ lò đào tạo Ajax và sau này trở thành lãnh đạo của CLB, Van der Sar thấu hiểu giá trị của việc duy trì phong cách chơi bóng truyền thống của đội bóng cũng như biết cách để nhìn ra những thủ môn đáp ứng được tiêu chí chuyên môn. Sự xuất hiện của Andre Onana xuất phát từ niềm tin của Van der Sar. Sau khi gia nhập Ajax vào năm 2015 từ Barcelona, Onana nhận phải một số sự nghi ngờ về phong cách chơi bóng có phần tự tin thái quá. Tuy nhiên, huyền thoại người Hà Lan rất tin tưởng vào tân binh của mình.
Nhà báo Marcel van der Kraan chia sẻ với Sky Sports: “Thời điểm đầu sự nghiệp cậu ấy có chút tự tin thái quá. Tuy nhiên, Edwin van der Sar đặt niềm tin vào cậu ấy. Một số tuyển trạch viên ở Ajax không muốn đưa cậu ấy về vì họ nghĩ cậu ấy mang tới quá nhiều rủi ro với những hành động trên sân. Nhưng Van der Sar nói: ‘Chúng ta cần có cậu bé này, cậu ấy sẽ trở nên xuất sắc’. Và kể từ khi gia nhập Ajax, cậu ấy là thành công lớn”.
Chính kỹ năng sử dụng chân ấn tượng cùng khả năng cản phá của Andre Onana là lý do khiến Manchester United quyết tâm có được anh trong mùa hè 2023. Erik ten Hag là một HLV theo đuổi triết lý kiểm soát bóng, và quãng thời gian làm việc cùng Onana ở Ajax đủ để chiến lược gia Hà Lan biết đây là một trong những mảnh ghép còn thiếu trong dự án mà ông đang xây dựng ở Man United.
Thống kê của Sky Sports về màn trình diễn của David de Gea và Andre Onana tại các giải VĐQG của họ mùa giải 2022/2023 chỉ ra thủ thành người Cameroon là bản nâng cấp thực sự của người đồng nghiệp ở khả năng xử lý bóng bằng chân. Theo đó, tính trung bình mỗi 90 phút thi đấu, Onana tung ra 38 đường chuyền, trong đó có 30,1 đường chuyền chính xác với tỷ lệ 79,2%. Tại Premier League mùa giải trước, De Gea tung ra 28,5 đường chuyền, 19,5 đường chuyền chính xác với tỷ lệ 68,3% mỗi 90 phút.
Sau trận chung kết UEFA Champions League mùa giải 2022/2023, HLV Pep Guardiola nhận xét: “Onana thi đấu như một tiền vệ trụ và hoạt động ở những vị trí của một tiền vệ trụ. Chúng tôi đã gặp khó khăn”. Ở trận đấu đó, có những thời điểm Onana thực hiện những đường chuyền ở vị trí cao hơn cả 2 trung vệ của Inter Milan. Khả năng phán đoán tình huống, tự tin khi cầm bóng của Onana giúp Inter Milan luôn có một điểm chạm đáng tin cậy trong các tình huống ở sân nhà.
Gaetan Bong - đồng đội cũ của Onana ở đội tuyển quốc gia - thì bày tỏ: “Chúng tôi đều biết năng lực của cậu ấy. Cậu ấy thi đấu như một hậu vệ và có thể hoạt động như một cầu thủ ở tuyến hậu vệ. Bản thân tôi thỉnh thoảng hơi sợ khi thi đấu với cậu ấy. Người hâm mộ nên chuẩn bị khi có một thủ môn như vậy, cậu ấy thi đấu đúng như phong cách Man City đang chơi. Đây chính là đẳng cấp mà Man United muốn hướng đến và để đạt được điều đó, họ cần thủ môn hiện đại như vậy”.
Trong khi đó, dữ liệu từ Sky Sports cũng cho biết ở Serie A mùa giải trước, trung bình mỗi 90 phút Onana có tỷ lệ 71,8% pha cứu thua và tỷ lệ số bàn thua kỳ vọng trên những cú dứt điểm trúng mục tiêu của đối thủ là 19,5%. Với De Gea, tính trung bình mỗi 90 phút tại Premier League mùa trước, thủ môn người Tây Ban Nha có tỷ lệ 69,9% pha cứu thua và tỷ lệ bàn thua kỳ vọng trên những cú dứt điểm trúng mục tiêu của đối thủ là 41,5%.
Tất nhiên, 2 giải đấu khác nhau cũng góp phần tạo nên sự khác biệt ở thông số của 2 cầu thủ, song, những con số thống kê phần nào chứng minh Onana cũng là một người đáng tin cậy ở khía cạnh ngăn chặn những cú dứt điểm.
Cũng phải nói rằng với sự xuất hiện của thủ môn người Cameroon, Manchester United sẽ cần làm quen với những tình huống xử lý tự tin mà đôi lúc tạo ra cảm giác phiêu lưu của anh, điều mà người hâm mộ Ajax lẫn Inter Milan phần nào hiểu rõ. Tuy nhiên, với một người có sự kiên định trong cách quản trị, huấn luyện như Ten Hag, đồng thời từng có quãng thời gian làm việc cùng Onana, chiến lược gia người Hà Lan có đủ khả năng để giúp cậu học trò phát huy tối đa năng lực để giúp Manchester United gặt hái thành công.
Đứng dậy từ vấp ngã
Hành trình sự nghiệp của Andre Onana có một sự cố mà có lẽ anh sẽ không bao giờ quên.
Ngược về quá khứ, trước thềm mùa giải 2016/2017, Onana cố gắng tìm một CLB để thi đấu theo dạn cho mượn do lúc này anh chưa có cơ hội để thể hiện ở Ajax. Thời điểm ấy, Onana mới 20 tuổi và HLV Peter Bosz thấy rằng còn quá mạo hiểm để lựa chọn cầu thủ người Cameroon cho khung gỗ. Tuy nhiên, Onana không thể tìm được bến đỗ nào cho mình và lựa chọn của anh là ở lại.
Sau 2 vòng đầu tiên của giải VĐQG Hà Lan mùa bóng ấy, thủ thành số 1 Jasper Cillessen gia nhập Barcelona và Onana nhận được thông điệp từ Bosz: Anh sẽ có 1 tháng kèm 3 trận đấu để gây ấn tượng và chiếm lấy suất bắt chính. Trận đấu đầu tiên, Ajax thất bại 1-2 trước Willem II. Chỉ còn 2 trận để Onana khẳng định mình. Trận đấu tiếp theo, Ajax đến làm khách của Go Ahead Eagles, ngay trong hiệp 1 trung vệ Davinson Sanchez phạm lỗi và mang về quả phạt đền cho chủ nhà. Nhưng Onana đã cứu thua thành công, góp phần giúp Ajax giành chiến thắng 3-0. Trận đấu thứ ba được ra sân, Ajax tiếp tục giữ sạch lưới. Kể từ đó, vị trí người gác đền số 1 trong khung gỗ Ajax thuộc về Onana.
Thế nhưng, một biến cố vào tháng 2/2021 đã giáng xuống khiến Onana “cảm giác như mọi nỗ lực của tôi trước đó đã bị xóa sạch”. Tháng 10/2020, Andre Onana trở về Amsterdam sau trận hòa 2-2 của Ajax trước Atalanta tại Bergamo. Khi đó, thủ thành người Cameroon cảm thấy đau đầu và quyết định uống một viên thuốc trong hộp y tế tại căn bếp của mình trước khi đi tập. Sau buổi tập, thủ thành người Cameroon được yêu cầu kiểm tra doping như một thủ tục quen thuộc và tất nhiên anh không suy nghĩ điều gì.
2 ngày sau, khi đang ở khu huấn luyện của đội tuyển Cameroon, Onana được thông báo anh đã dương tính với doping. Onana không tin vào chuyện đó. Nhưng sự thật không thể thay đổi, và đáng tiếc là nó đến từ sự bất cẩn của cầu thủ này: Anh đã vô ý lấy nhầm viên thuốc mà bác sĩ kê cho cô bạn gái đang mang bầu của anh mà trong đó có chứa thành phần không được phép sử dụng cho cầu thủ. Ban đầu, Onana bị tòa án trọng tài thể thao cấm thi đấu 12 tháng trước khi án phạt được giảm xuống còn 9 tháng do anh được nhận định không cố ý sử dụng doping. “Thật không thể tin được, chỉ 40 mg thuốc thôi có thể hủy hoại cả một sự nghiệp”, Andre Onana chia sẻ.
Điều khiến Onana tức giận hơn nữa là bởi anh vốn là một cầu thủ có chế độ sinh hoạt chuyên nghiệp, nhưng danh tiếng của anh đã bị ảnh hưởng bởi sơ suất của bản thân. Anh kể lại một câu chuyện trong cuộc phỏng vấn với The Guardian: “Bạn sẽ giải thích cho cha mẹ như thế nào với việc bạn dương tính doping trong khi bạn không bao giờ uống rượu hay hút thuốc? Bạn thoát khỏi chuyện này như thế nào đây? Sẽ vẫn có những người nghĩ tôi phạm tội. Mọi người không có thời gian để được thông báo tường tận vấn đề.
Có lần tôi bị cảnh sát chặn lại ở Bỉ. Ban đầu thì cũng bình thường, họ hỏi tôi giấy tờ tùy thân, tôi rút thẻ căn cước và một cảnh sát nhận ra tôi. ‘Anh Onana, mời anh ra khỏi xe’. Họ kiểm tra toàn bộ chiếc xe và tôi nghe một người nói: ‘Gã này mang rất nhiều ma túy’. Nghe thật đau đớn. Hiện tại tôi có thể cười nhưng khi đó, lý do duy nhất khiến tôi không bước ra khỏi xe để đánh nhau chỉ là họ là cảnh sát”.
9 tháng treo giò vẫn là khoảng thời gian dài ảnh hưởng đến cả tâm lý lẫn phong độ của cầu thủ. Nhưng bỏ lại sự cố không đáng có ở phía sau, Andre Onana đã trở lại mạnh mẽ. Giờ đây, anh đang chuẩn bị bước sang một chương mới trong sự nghiệp. Ở tuổi 27, người gác đền Cameroon vẫn còn nhiều thời gian phía trước để gặt hái thêm thành công.