Với việc Robert Lewandowski đã ghi đến 18 bàn sau 19 trận đã chơi cho đến nay trong mùa giải đầu tiên khoác áo Barcelona, chắc chắn sẽ rất nực cười khi có ai đó bảo rằng sự vắng mặt của tiền đạo người Ba Lan có thể sẽ giúp đội bóng này tốt hơn trong khi anh phải chấp hành án treo giò trong 3 trận tiếp theo của họ ở La Liga.
Mặc dù đã mở đầu chiến dịch 2022-23 với trận hoà không bàn thắng trên sân nhà trước đối thủ Rayo Vallecano và bị Real Madrid vùi dập trong trận El Clasico, đồng thời thường xuyên để xảy ra những sai sót khiến họ bị loại khỏi Champions League, bằng cách nào đó đội bóng xứ Catalan chính là đội đang chiếm giữ ngôi đầu bảng khi La Liga trở lại vào hôm nay.
Có 3 cách giải thích cho chuyện này: Real Madrid đã phung phí các cơ hội của họ và đánh rơi 7 điểm trước Girona, Osasuna và Rayo; cho đến nay Barca mới chỉ để thủng lưới tổng cộng 5 bàn ở La Liga… và họ có sự phục vụ của Lewandowski trong đội.
Chân sút kiệt xuất người Ba Lan đã nhiều lần “gánh đội” giành lấy trọn vẹn 3 điểm – anh chính là người đã ghi bàn thắng duy nhất trong các trận thắng 1-0 của Barcelona trước Mallorca và Valencia – nhiều lần khai thông thế bế tắt 0-0, và cũng thường xuyên ghi những bàn thắng giúp Blaugrana dẫn trước đối thủ 2 hoặc 3 bàn để đảm bảo chiến thắng. Không còn nghi ngờ gì nữa, với tân binh người Ba Lan, đội bóng xứ Catalan đã lại có được một siêu sao đích thực khác sau sự ra đi của Lionel Messi, tuy nhiên, có tồn tại một quan điểm đầy táo bạo cho rằng Barcelona sẽ có thể thi triển một thứ bóng đá tốt hơn, hoàn thiện hơn, thuyết phục hơn và trôi chảy, mượt mà hơn khi anh không thi đấu.
Khi đoàn quân của Xavi đối đầu với Espanyol (trên sân nhà), Atletico ở thủ đô và sau đó là trận tái đấu với Getafe tại Camp Nou trong những tuần tới, sẽ có một cơ hội không chỉ để đội bóng này thể hiện khả năng ứng phó và xoay sở với tình cảnh thiếu đi Lewandowski, mà còn để cho nhà cầm quân người Catalan thử thách các đối thủ theo một cách hoàn toàn khác so với những gì Barca đã làm trong nhiều trận đấu trong số 14 trận La Liga mà họ đã chơi.
Cho đến nay, thực sự có những bằng chứng cho thấy rằng khi Barcelona không thi đấu với một trung phong truyền thống, có lối đá tương đối tĩnh, họ sẽ chơi năng động hơn, nguy hiểm hơn và trông giống hơn với khuôn mẫu đã được kỳ vọng khi Xavi thay thế Ronald Koeman vào tháng 11 năm 2021. Tuy nhiên, kích cỡ mẫu cho chuyện này là quá nhỏ, và quá hiển nhiên là hầu hết mọi người sẽ sẵn sàng bỏ qua chuyện chất lượng của lối chơi chung miễn là Lewandowski có thể duy trì khả năng săn bàn khét tiếng của anh.
Chính chủ tịch Joan Laporta của CLB rõ ràng đã cố tình cho thấy ông muốn định hướng sự tập trung của Barca thiên về các kết quả hơn là chất lượng lối chơi, với việc ông đã tuyên bố trước Giáng Sinh rằng: “chúng tôi đã xác định rõ ràng với tất cả mọi người trong phòng thay đồ rằng mục tiêu hàng đầu của chúng tôi là giành chức vô địch La Liga.”
“Phải giành chiến thắng bằng mọi giá, mặc kệ mấy thứ như ‘điểm phong cách’, chúng chẳng có chút giá trị gì cả” chính là thông điệp được đưa ra.
Mặc dù không hoàn toàn “lạc nhịp” với ông chủ của mình, nhưng Xavi đã có một phát ngôn rất khác Laporta. “Chúng tôi không được đánh mất ‘bản sắc’ của mình – đó chính là điều đã làm nên sự vĩ đại của CLB này. ‘Bản sắc’ đó bao gồm thứ bóng đá đã giúp ĐTQG Tây Ban Nha giành một chức vô địch World Cup và 2 chức vô địch Euro, là cách Barcelona có được 5 lần đăng quang ở Champions League: Trên thực tế, đã đến lúc chúng tôi cần nỗ lực gấp đôi để đạt đến được bản chất của ‘triết lý bóng đá Barcelona’. Đúng là chúng tôi sẽ cần kế hoạch B và C, nhưng mọi thứ cần phải được xây dựng trên nền tảng là ý tưởng cốt lõi của chúng tôi về cách chơi bóng đá.”
Trở lại với Lewandowski. Với sự góp mặt của anh trong đội, đây là một kỷ nguyên mà Barcelona phải hy sinh hoặc giảm bớt đáng kể phong cách “định hướng vị trí” và kiểm soát bóng vốn là trọng tâm trong triết lý bóng đá của Rinus Michels/Johan Cruyff/Pep Guardiola. Nhưng bù lại, siêu sao người Ba Lan đích thực là một bậc thầy trong việc đưa bóng vào lưới đối thủ - kể cả trong những tình huống cực khó.
Những thứ bị “hy sinh” bao gồm sự mượt mà, linh hoạt trong việc di chuyển đội hình, sự phức tạp của quá trình triển khai bóng, sự mau lẹ trong việc hoán đổi vị trí và sự sáng tạo khi “sử dụng” quyền kiểm soát bóng ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ. Khả năng liên kết lối chơi và tham gia vào quá trình triển khai tấn công của Lewandowski chẳng đạt mức xuất sắc. Và mặc dù anh không chỉ lãng vãng quanh chấm 11 mét một cách “ích kỷ” để chờ đợi được “hầu bóng”, nhưng Lewandowski rõ ràng là một số 9 cổ điển, kiểu cầu thủ sẽ chơi hay nhất khi được cung cấp những quả tạt tốt vào vòng cấm hoặc khi hàng thủ đối phương (thường là 5 hoặc 6 người) rơi vào tình trạng rối loạn, rời rạc.
Quá hiển nhiên, việc tốc độ của Lewandowski giảm sút mạnh ở tuổi 34 là điều không thể tránh khỏi. Anh sẽ thường xuyên không thể giành chiến thắng trong các tình huống đua tốc độ khi quả bóng được chuyền tới khoảng trống phía sau một hàng thủ dâng cao và, trong các pha 1 chọi 1, khả năng giành chiến thắng của tiền đạo người Ba Lan trước một đối thủ trẻ, khoẻ và khôn ngoan sẽ là rất thấp. Một số bằng chứng củng cố cho những kết luận này đến từ việc Lewandowski đã không thể ghi bàn, hoặc tạo ra một tầm ảnh hưởng lớn, tại 4 trong 5 trận đấu của Barcelona trước Bayern Munich, Inter và Real Madrid. Những ai đã theo dõi cách Inter (tại Milan), Madrid và Bayern – đặc biệt là tại Camp Nou – vô hiệu hoá Lewandowski và ngăn không cho tiền đạo người Ba Lan có được những pha “hầu bóng” mà anh cần vào giai đoạn này của sự nghiệp, đều sẽ chẳng hề cảm thấy ngạc nhiên trước sự vô hại của anh trong chiếc áo ĐTQG Ba Lan tại World Cup 2022.
Lewandowski vẫn là một cầu thủ tuyệt vời, nhưng ở tuổi 34, anh đã trở thành một “con người” chứ không còn là gã quái vật điên cuồng hồi đỉnh cao phong độ nữa.
Những câu chữ này không hề mang ý chỉ trích Lewandowski, một cầu thủ mà sự chuyên nghiệp, sẵn sàng giúp đỡ Xavi trên sân tập, đưa ra lời khuyên cho các đồng đội và khả năng chịu đựng khi thi đấu trong thời kỳ ảm đạm này của Barcelona đều rất đáng nể. Các số liệu thống kê về thành tích ghi bàn của tiền đạo người Ba Lan cũng vậy, mặc dù đã giảm nhẹ so với hai mùa giải trước, và sẽ càng đáng khâm phục hơn nữa khi bạn nhìn xem có bao nhiêu cầu thủ mới nổi, còn rất non trẻ hoặc “sắp hết thời” xung quanh anh.
Rõ ràng đoàn quân của Xavi hoàn toàn không phải một đội bóng vốn đang hoạt động trơn tru.
Nếu không có sự góp mặt của Lewandowski trên sân đấu, nguy cơ đội bóng của Xavi phải nhận lấy những kết quả thê thảm là rất lớn. Nếu Barca tỏ ra thiếu sắc bén và phung phí hàng loạt cơ hội trong 3 trận đấu mà anh vắng mặt, qua đó dẫn tới kết quả thua hoặc hoà, thì dù cho họ có chơi tốt cũng sẽ chẳng mấy ai thèm quan tâm. Tuy nhiên, khi tiền đạo người Ba Lan không thi đấu trước Viktoria Plzen, và trong 1 tiếng cuối trước Osasuna, Barcelona không chỉ đơn thuần là giành chiến thắng, mà còn chơi một cách xuất sắc hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong mùa giải này.
Những bàn thắng của Lewandowski có khuynh hướng xảy đến khi Barcelona “đóng quân” ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ, dồn ép và liên tục thăm dò hết lần này đến lần khác để cố gắng “mở khoá” một đối thủ phòng ngự số đông. Đây là những tình huống mà nếu để mất bóng, Barcelona sẽ rất dễ lâm nguy bởi những pha phản công nhanh được thực hiện bài bản. Thường thì hàng thủ sẽ chỉ còn 2 cầu thủ, điều đó đồng nghĩa rằng đội bóng của Xavi có thể bị “ăn hành” nặng nề.
Khi Lewandowski không có mặt trên sân, họ là một đội bóng có thể lên bóng nhanh hơn rất nhiều, có thể phản công nhanh hơn và có thể hưởng lợi từ những động thái hoán đổi vị trí diễn ra liên tục của Ansu Fati, Ferran Torres, Raphinha, Gavi và Ousmane Dembele vào bất kỳ thời điểm nào, và có cả những tình huống bùng nổ từ dưới sâu của Pedri nữa.
Trong chuyến làm khách tại Cộng Hoà Séc vào đầu mùa giải này, Barcelona đã “xé toang” Viktoria Plzen một cách tàn nhẫn và giành được một chiến thắng ở Champions League khi Xavi sử dụng một đội bóng non trẻ, thiếu kinh nghiệm và có nguy cơ thua cuộc. Đội bóng ấy đã hoạt động một cách linh hoạt và lanh lẹ, giúp Barca hoàn toàn làm chủ cuộc chơi.
Trong 1 tiếng cuối của cuộc đối đầu với Osasuna, sau khi Lewandowski bị đuổi khỏi sân, trong một trận đấu mà đội chủ nhà không chỉ giành được thế dẫn trước tỷ số trong hiệp 1, mà còn chơi như thể đang “bắt nạt” Barca, pressing họ quyết liệt và khiến đoàn quân của Xavi trông như thể sẽ nắm chắc phần thua, Blaugrana đã chơi tốt hơn hẳn với 10 người trên sân, một lần nữa cải thiện đáng kể sự linh hoạt và tốc độ, đồng thời lội ngược dòng thành công để giành chiến thắng 2-1.
Còn một điểm nữa mà đoàn quân của Xavi có thể lấy làm vui thay vì than thở về án treo giò 3 trận của siêu sao người Ba Lan.
Trong 12 năm qua, Lewandowski đã được hưởng lợi lớn từ “Winterpause” (khoảng thời gian nghỉ đông) của Bundesliga – một kỳ nghỉ kéo dài từ tháng 12 đến tháng 1 hoặc tháng 2, không có trận đấu nào diễn ra trong khoảng thời gian từ 3 đến 5 tuần. Tổng số trận mà một đội bóng phải chơi ở giải VĐQG Đức là 34, trong khi tại giải VĐQG Tây Ban Nha là 38. Sự vắng mặt của Lewandowski, án treo giò mà Barcelona đã cố gắng kháng cáo thông qua mọi cơ quan có thể nhưng vẫn thất bại, đồng nghĩa rằng anh sẽ tiếp tục có được một “mini Winterpause” sau khi World Cup kết thúc. Trên lý thuyết, anh cần có được thể trạng sung sức nhất có thể cho Copa del Rey, trận bán kết Siêu Cúp Tây Ban Nha với đối thủ Real Betis và sau đó là trước Manchester United tại Europa League.
Laporta từng tuyên bố rằng: “Lewandowski là một trong những lý do giúp cho chúng tôi có thể khiến các fan vui vẻ lại. Tất nhiên, cậu ấy đã mang theo sự chuyên nghiệp, kinh nghiệm và tinh thần trách nhiệm cao đến đội bóng này, ngoài ra cậu ấy còn mang đến cho CLB sức cuốn hút nữa.” Ông nói đúng, nhưng Lewandowski cũng là một tiền đạo có sức ảnh hưởng lớn đối với lối chơi của đoàn quân mà Xavi đang dẫn dắt, và sắp tới, sẽ có những thời điểm siêu sao người Ba Lan – một giải pháp ngắn hạn cho tình trạng thiếu sức mạnh, đẳng cấp và kinh nghiệm của một Barca đang được tái thiết – không thể góp mặt trên sân.
Ba trận đấu La Liga tới sẽ mang đến cho chúng ta, Xavi và đội bóng của ông một cái nhìn thoáng qua về tương lai không xa của họ, mặc dù còn rất lâu nữa nó mới thực sự rõ ràng. Có thể đó sẽ là một viễn cảnh đầy hấp dẫn.