Amadou Onana: Nhân vật chủ chốt mới trong đội hình của Unai Emery

Khi màn khởi động của các cầu thủ diễn ra, các máy quay của Sky Sports đã dành sự tập trung vào một cầu thủ - người đó là tân binh Amadou Onana của Aston Villa.

Cầu thủ sinh năm 2001 là tân binh duy nhất của Aston Villa có mặt trong đội hình xuất phát trong trận đấu ở vòng đấu mở màn của Premier League vào thứ Bảy tuần trước. Amadou Onana được ký hợp đồng với Aston Villa theo một bản hợp đồng có thể trở thành kỷ lục của CLB từ trước đến nay - 50 triệu bảng Anh cho một tân binh.

Ở một khía cạnh nào đó, màn ra mắt thi đấu của Onana cho thấy rằng đội hình chính của Aston Villa từ mùa giải trước vẫn không bị thay đổi đáng kể, bất chấp việc đã có 8 bản hợp đồng mới. Hơn nữa, sự có mặt duy nhất của Onana trong đội hình xuất phát cũng cho thấy rằng Aston Villa chỉ cần phải thay đổi duy nhất một người ở vị trí của Douglas Luiz - người giữ trọng trách điều phối chính trong lối chơi của huấn luyện viên Unai Emery.

Amadou Onana bước ra sân vận động Olympic của West Ham và bắt đầu thực hiện các động tác căng cơ kèm theo tập luyện chân trước khi cùng các cầu thủ khác của Aston Villa chuyển sang bài tập kiểm soát bóng ở một khu vực hình chữ nhật lớn hơn (~15m). Đó là một bài tập 4vs4 với 2 tiền vệ Amadou Onana và Youri Tielemans mặc áo bib màu vàng và thi đấu trong một vai trò mà các HLV gọi là 'magic men' - những cầu thủ sẽ không thi đấu cho một đội nào cố định và sẽ tham gia vào các tình huống phát triển tấn công ở bất kỳ đội nào đang có bóng. 

Ở bài tập này, Amadou Onana sẽ thường xuyên nhận bóng từ tất cả cầu thủ tham gia - họ là những người bị giới hạn chỉ được chạm bóng hai lần mỗi khi nhận bóng. Ngoài ra, những cầu thủ này cũng được giao nhiệm vụ phải chơi theo kiểu "half turn" (quay nửa người) hoặc đơn giản là phải ban bật bóng lại ngay lập tức cho các magic men. Đây là một bài tập để rèn luyện sự nhạy bén, tốc độ phản ứng và khả năng kiểm soát bóng của các cầu thủ trong một không gian hẹp.

Buổi tập luyện không dài nhưng yêu cầu sự chính xác và tập trung rất cao vào việc cắt bóng. Nhìn chung nó sẽ không có đủ sự căng thẳng như khi vào trận. Mặc dù vậy, sự hiện diện của Onana vẫn rất nổi bật bởi anh là cầu thủ cao nhất trong số các cầu thủ tham gia tập luyện. Thêm vào đó Onana còn là người đứng ở vị trí trung tâm của khu vực tập luyện với khả năng thu hút bóng như một lực hấp dẫn.

Amadou Onana thể hiện đúng những gì mà Unai Emery mong muốn từ hai tiền vệ trung tâm của mình - những người cần tịnh tiến trái bóng từ phía sân sau, nhận nhiệm vụ counter-press, bao quát chiều ngang sân và điều tiết nhịp độ trận đấu. Để làm được những điều kể trên, đặc điểm chung mà bất kỳ tiền vệ nào muốn chơi hiệu quả dưới thời Unai Emery phải có là lòng can đảm. Dù là Boubacar Kamara, Steven Nzonzi, Ever Banega hay Dani Parejo thì đều cần đến điều đó để đóng góp vào lối chơi của chiến lược gia người Tây Ban Nha.

Câu chuyện về quá khứ của Amadou Onana được biết đến khá rộng rãi. Nhưng trên thực tế những trải nghiệm và thử thách mà anh chàng này phải vượt qua ngoài bóng đá mới thực sự là điều hình thành nên con người và một cầu thủ như Onana vào thời điểm bây giờ. Ở tuổi 11, Amadou Onana đã rời khỏi đất nước Dakar (Tây Phi Senegal) để đến với mảnh đất của Bỉ.

6 năm sau đó - tức năm 2017, Amadou Onana lại cùng với chị gái Melissa - hiện là người đại diện của anh đã thực hiện chuyến đi tàu kéo dài 8 giờ đồng hồ từ Bỉ đến Đức để có thể chơi cho đội dự bị của Hoffenheim. Thời điểm đó, chị gái của Onana vẫn đang trong quá trình điều trị hoá trị. Sau kỷ niệm đáng nhớ đó, vào thứ 6 tuần trước Onana đã đón sinh nhật tuổi 23 nhưng với rất nhiều sự trưởng thành ở bản thân do hoàn cảnh xuất thân và nhu cầu buộc phải trưởng thành sớm trước tuổi.

Sau chiến thắng 2-1 của Villa trước West Ham, Onana là cầu thủ duy nhất dừng lại để nói chuyện với các đơn vị báo chí trong khu vực phỏng vấn. Cầu thủ quốc tế người Bỉ cúi người xuống một chút với hàng loạt chiếc điện thoại của các phóng viên dưới cằm bởi so với cánh báo chí lúc đó chiều cao 1m95 của anh là quá vượt trội. Amadou Onana nói được 5 thứ tiếng và đang cố gắng học ngôn ngữ thứ 6 — tiếng Tây Ban Nha. Việc học tập ngôn ngữ thứ 6 của Onana sẽ nhận được sự trợ giúp từ HLV Unai Emery và đội ngũ huấn luyện viên của ông. Trên thực tế, Onana có thể giao tiếp bằng tiếng Anh nhưng với lòng ham học hỏi và muốn tận dụng mọi cơ hội của bản thân nên cầu thủ người Bỉ đã yêu cầu ban huấn luyện của mình nói chuyện với anh bằng tiếng Tây Ban Nha.

Amadou Onana là 1 trong 7 cầu thủ của Aston Villa có tuổi dưới 23 xuất hiện trên sân trong đội hình ra sân vào trận đấu với West Ham. Unai Emery mong muốn đội bóng của ông sẽ có chiều sâu nhiều hơn trong mùa giải mới nhưng thực tế việc giảm độ tuổi trung bình của đội cũng thể hiện rõ ràng một nguyện vọng muốn phát triển và ở lại lâu dài của ông với Aston Villa.

Cầu thủ sinh năm 2001 được nhìn nhận dưới một lăng kính rất khác so với các đồng đội cùng độ tuổi. Onana được mua về để sử dụng ngay lập - một cầu thủ có tâm lý và thể chất ổn định để sẵn sàng chiến đấu ngay với nhiệm vụ được giao phó.

Một tiền vệ cao 1m95 hoạt động ở khu vực giữa sân vào thời đại bóng đá ngày nay gần như là một của hiếm. Trước đây, Paul Pogba - một tiền vệ có chiều cao cũng gần tương đương (1m91) có dáng đi gần giống với một VĐV bóng rổ và những bước chân khá uyển chuyển nhưng lại tỏ ra không quá ấn tượng trong khả năng kháng áp lực từ đối phương. Còn trong hệ thống của Unai Emery, ông yêu cầu một tiền vệ phòng ngự chơi lùi sâu phải đối mặt được với áp lực của đối phương ở trung lộ và cần thêm cả khả năng thoải mái để tự tin xử lý những quả bóng trong không gian chật hẹp ở vòng tròn giữa sân.

"Vâng, chắc chắn (việc chơi ở vị trí tiền vệ trung tâm) đòi hỏi rất nhiều thứ," Onana chia sẻ. "Ông ấy (Emery) yêu cầu rất khắt khe với các cầu thủ của mình. Ông ấy chỉ tin tưởng các cầu thủ và khả năng chơi bóng của họ. Mọi người đều biết nhiệm vụ của mình là gì ở trên sân và ông ấy làm cho mọi thứ trở nên dễ dàng hơn.

Mọi người có thể thấy điều đó ngoài sân. Tôi đã là một cầu thủ hoàn toàn khác dưới sự chỉ đạo của Unai Emery, ông ấy đòi hỏi những thứ cụ thể trong phẩm chất của tôi. IQ bóng đá và kiến thức của Unai đã vượt xa mức bình thường. Ông ấy là một trong những huấn luyện viên giỏi nhất và tôi cảm thấy mình có thể học hỏi được rất nhiều từ một người như thế."

Khả năng nhận thức rất quan trọng, nó cũng giống với khả năng kiểm soát bóng của cầu thủ vậy. Bởi về mặt tự nhiên, các cầu thủ nhỏ con thường dễ dàng hơn trong việc kiểm soát trái bóng và thoát khỏi áp lực từ đối thủ của mình. Đơn giản là vì những dạng cầu thủ nhỏ con sẽ ở gần với trái bóng hơn và trong những năm tháng thi đấu dưới áp lực họ cũng đã tìm ra được phương thức để thoát khỏi những cuộc tranh chấp ở giữa sân.

Chính vì thế, các cầu thủ cao lớn như Pogba sẽ thường gặp khó khăn hơn trong việc kiểm soát bóng ở những tình huống chật hẹp hoặc dưới áp lực từ đối phương. Những cầu thủ dạng này thường được kỳ vòng sử dụng sự linh hoạt của bản thân để thực hiện những đường chuyền quyết định trong một pha tấn công thay vì việc thực hiện tổ chức tấn công từ bước đầu. 

Nhưng với Onana thì khác, cầu thủ này mang đến một khả năng kháng áp lực từ đối thủ rất khác so với các tiền vệ lùi sâu có dáng người nhỏ con. Onana sẽ sử dụng lưng của mình giống như một tấm lá chắn trước những áp lực mà đối phương gây nên. 

Trong trận đấu hôm thứ Bảy với West Ham, Matty Cash đã thực hiện một đường chuyền ngắn cho Onana - người sau đó đã đặt chân trái làm trụ và giả vờ đi theo một hướng trước khi quay ngược lại để đi bóng theo một hướng khác. 

Đáng chú ý là tiền vệ người Bỉ không chạm vào bóng trong lúc xoay người. Từ đó Onana đã khéo léo sử dụng lực của đường chuyền từ Matty Cash để cho bóng vượt qua Guido Rodriguez mà không cần thực hiện một cú chạm nào.

Và khi đã thoải mái về thời gian và không gian, Onana đã luân chuyển trái bóng sang cánh trái cho Lucas Digne.

Onana rất thành thạo trong việc kiểm soát bóng ở các khu vực chật hẹp với áp lực từ nhiều phía khác nhau.

Trong ví dụ này, Onana nhận bóng khi phải chịu áp lực nhưng đã khéo léo lách ra khỏi đó chỉ với ba pha chạm bóng rất nhẹ nhàng.

Tiếp theo, anh di chuyển về phía đường biên. Ở đây, Onana có đủ sự tỉnh táo để giữ trái bóng lại và mời gọi Jarrod Bowen thực hiện một pha va chạm để mang về một quả đá phạt cho Aston Villa.

West Ham ở trận này đã gây áp lực cho Aston Villa từ sơ đồ 4-3-3 và họ đã chọn lọc thời điểm để thực hiện khả năng kể trên ở những vị trí gần sát khung thành của Aston Villa. Cách tiếp cận đơn giản của West Ham sẽ là: khi thủ môn Emi Martinez có bóng, các cầu thủ của West Ham sẽ nhắm đến việc ngăn chặn các đường chuyền của thủ môn người Argentina cho các vị trí tuyến giữa của Aston Villa.

Dẫu vậy, Amadou Onana vẫn thể hiện một lối chơi rất nhanh nhẹn và quyết đoán. Anh luôn nhận thức được đường chuyền tiếp theo của bản thân sẽ hướng tới đâu khi nhận bóng. Điều này khiến vô tình khiến West Ham gặp khó trong khả năng tổ chức áp lực đồng bộ về phía Aston Villa. West Ham thường không thể áp sát hoặc cắt bóng một cách chính xác và kịp thời, từ đó dẫn đến việc họ bị chậm hơn 1 bước so với những đường bóng của Aston VIlla thực hiện.

Trong ví dụ dưới đây, Amadou Onana đã nhanh chóng chuyền bóng một chạm cho Ezri Konsa - người sau đó đã giúp Aston VIlla tịnh tiến quả bóng lên phía trước để thoát khỏi khối đội hình gây áp lực của đội chủ nhà.

Mặc dù là một cầu thủ cao lớn thường có xu hướng chạm bóng nhiều lần hơn để kiểm soát bóng, hoặc đơn giản chỉ là vì biết rằng sức mạnh thể chất của bản thân có thể giúp họ tránh được đối thủ và có thêm thời gian xử lý bóng - Onana rất biết cách khi nào nên hạn chế số lần chạm bóng, hoặc trong một số trường hợp có thể là chẳng cần phải chạm bóng.

Khi West Ham mất đi sự sắc bén trong hiệp 2 của trận đấu, Onana bắt đầu nhận bóng và thực hiện một cú xoay nửa người. Ở đây, anh nhận đường chuyền bằng chân trụ phía sau nên pha chạm bóng đầu tiên của Onana sẽ ngay lập tức hướng trái bóng lên phía trên.

Và theo như mẫu cầu thủ tiền vệ mà Emery yêu cầu, Onana đã thực hiện một đường chuyền bóng cho một trong hai số 10 của đội hình Aston VIlla - người đó là Morgan Rogers ở bên phía cánh phải.

Khi phân tích các phương án để thay thế cho Douglas Luiz, những cầu thủ có thể hình, thể lực tốt và khả năng vận động cao sẽ được ưu tiên hàng đầu. Chiều cao của Amadou Onana mang lại lợi thế rất lớn cho Aston Villa ở cả hai đầu sân. Họ vừa có thể tận dụng chiều cao của anh trong các pha phối hợp đá bóng chết hướng về phía khung thành đối phương và vừa có thể cải thiện hệ thống phòng ngự tương đối lỏng lẻo bên phía khung thành đội nhà.

Ở mùa giải trước, Aston Villa có đội hình có chiều cao xếp hạng 11 tại Premier League - với chiều cao trung bình ở mức 1m82. Đây nhìn chung không phải là một đội hình nhỏ con, nhưng điều quan trọng là họ chưa có đủ sự mạnh mẽ để có thể chiếm ưu thế trong những tình huống quyết định, nơi mà sự chênh lệch nhỏ về thể lực có thể tạo ra sự khác biệt giữa thắng và thua.

Sự góp mặt của Onana trong đội hình Aston Villa đã sớm cho thấy những dấu hiệu tích cực và triển vọng. Trong mùa giải 2023-24, tiền vệ người Bỉ này xếp trong khoảng 5% các tiền vệ về số pha tranh chấp trên không thành công nhiều nhất. Đây là một đặc điểm cho thấy Onana có thể trở nên ngày càng nguy hiểm hơn đối với các đối thủ trong vòng cấm (trong 2 mùa giải gần nhất tại Premier League cho Everton, Amadou Onana cũng ghi được 3 bàn thắng cho riêng mình).

Ở phút thứ 9 trong trận đấu với West Ham vào tuần trước, Amadou Onana đã đứng ở vị trí trung tâm trong vòng 5m50 để thực hiện tranh chấp từ các quả phạt góc - khu vực mà các huấn luyện viên thường muốn cầu thủ đánh đầu giỏi nhất của họ nhận nhiệm vụ nhảy lên đánh đầu để giải nguy. Và với chiều cao vượt trội và khả năng không chiến tốt, Onana đã giải nguy an toàn cho vòng cấm của Aston Villa.

Đáng chú ý hơn chính là ở 3 quả ném biên đầu tiên của Aston Villa ở 1/3 cuối sân của West Ham đều được chuẩn bị để nhắm tới cái đầu của Onana - người luôn túc trực ở vị trí nóng nhất trong vòng cấm của đội chủ nhà.

Việc thực hiện liên tục những quả ném biên mạnh vào trong vòng cấm của Aston Villa thực tế là do bàn thắng của Onana ở phút thứ 4. Quả phạt góc của Tielemans đã được Amadou Onana cụ thể hoá bằng một bàn thắng sớm sau khi anh thoát khỏi sự kèm cặp của Michail Antonio để ghi bàn ở phía cột gần. 

Sau khi ghi bàn thắng đó và trở lại với vòng tròn trung tâm của sân, Onana đã tiến thẳng về vị trí của HLV các tình huống cố định tại Aston VIlla - Austin Macphee và đùa rằng:

"Chắc chắn, tôi là một cầu thủ rất quan trọng trong các tình huống cố định của Aston Villa vào lúc này. Tôi đã đùa với Austin về vụ này ở bên đường pitch. Tôi đã nói với Austin là trong trận gặp Bilbao ở giai đoạn tiền mùa giải, tôi đã bỏ lỡ một vài cơ hội ngon ăn nên 'tôi sẽ giữ những gì tinh tuý của mình cho trận gặp West Ham ở đầu mùa'. Tôi nghĩ khi bạn đặt quyết tâm vào việc gì đó, nó sẽ thành công. Vì vậy tôi vui vì mình đã ghi bàn trong trận đấu ngày hôm nay."

Onana thừa nhận rằng anh đang cố gắng tạo thiện cảm với người hâm mộ của Aston Villa. Những màn ăn mừng của anh ở phía đông London là minh chứng cho điều đó.

Anh muốn tiếp nhận trọng trách mà Unai Emery mong muốn ở một tiền vệ có khả năng làm thủ lĩnh ở tuyến giữa. Mặc dù mới chỉ là những ngày đầu tại Premier League trong màu áo Aston Villa, nhưng sự hiện diện của Onana cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng đang chứng tỏ được tầm ảnh hưởng của anh lên lối chơi của cả đội. 

Theo Jacob Tanswell (NY Times)