Alisson, 30 tuổi, trên thực tế đã được HLV trưởng Tite của Brazil ưa thích hơn với việc cho đến nay anh đã có 57 lần ra sân, trong khi Ederson, 29 tuổi, hiện chỉ mới ra sân 18 lần cho Selecao. Nhưng sự thật là ai xứng đáng được bắt chính hơn ở Qatar?
Bóng đá đã thay đổi nhiều đến thế nào? Từ việc các thủ môn dẫn bóng về phía trước bất cứ khi nào có cơ hội cho đến sự phát triển của các hệ thống xây dựng theo định hướng kiểm soát bóng. Trong quá khứ, đã từng có thuở chỉ có những CLB lớn mới chơi bóng đá đẹp.
Các thủ môn hàng đầu thế giới đã nhanh chóng thích nghi với phong cách này, dẫn tới việc những cái tên có địa vị cao nhất trở thành những cầu thủ bóng đá xuất sắc nhất và toàn diện nhất ở vị trí người gác đền trong lịch sử môn thể thao vua.
Không thủ môn nào nhân hoá tác động của sự thay đổi này đối với bóng đá hiện đại tốt hơn Alisson của Liverpool và Ederson của Manchester City.
Thật trớ trêu, và cũng rất không may đối với họ, hai chàng trai thủ môn cực tài năng này lại phải cạnh tranh với nhau cho vị trí người gác đền số một của ĐTQG Brazil.
Alisson, 30 tuổi, trên thực tế đã được HLV trưởng Tite của Brazil ưa thích hơn với việc cho đến nay anh đã có 57 lần ra sân, trong khi Ederson, 29 tuổi, hiện chỉ mới ra sân 18 lần cho Selecao. Nhưng sự thật là ai xứng đáng được bắt chính hơn ở Qatar?
KHẢ NĂNG PHÂN PHỐI BÓNG BẰNG CHÂN: EDERSON TỐT HƠN
Ederson có thể kiểm soát và chuyền bóng ở những không gian chật hẹp nhất mà vẫn giữ được sự điềm tĩnh, xử lý bóng với sự chính xác của một tiền vệ trung tâm. Khả năng này đã biến anh thành một trong những cầu thủ quan trọng nhất tại Manchester City.
Anh hiếm khi do bị căng thẳng mà dẫn tới sự lúng túng khi phân phối bóng và cực xuất sắc trong việc thực hiện những đường chuyền chuẩn xác với nhiều cự ly khác nhau, góp công lớn giúp Man City tạo ra sự áp đảo về khả năng kiểm soát bóng trước các đối thủ. Vai trò của Ederson thường yêu cầu anh phải giữ bóng càng lâu càng tốt và “mời gọi” đối thủ lao vào pressing mình để mở ra các khoảng trống mà đội của anh muốn khai khác.
Khả năng duy trì sự điềm tĩnh bất chấp những động thái pressing mà đối thủ liên tục thực hiện lên mình của Ederson tốt đến khó tin. Khi quan sát anh kỹ lưỡng, bạn sẽ không thể đếm nổi bao nhiêu lần mình đã nghĩ rằng những điều tồi tệ nhất sắp xảy ra khi quả bóng nằm trong chân thủ môn người Brazil, chỉ để cuối cùng phải thốt lên “đỉnh đếch tin nổi!” sau khi anh hoàn thành một đường chuyền.
Khả năng chuyển đổi trạng thái từ phòng ngự sang tấn công của Ederson, cả với những đường chuyền ngắn lẫn chuyền dài, đạt tầm đẳng cấp thế giới.
Ederson: 𝗣𝗮𝘀𝘀 𝗠𝗮𝘀𝘁𝗲𝗿! 🔥🎯 pic.twitter.com/8qOeV6JTE2
— Manchester City (@ManCity) June 24, 2022
Hầu hết các cầu thủ sẽ cảm thấy thót tim và sau đó là thở phào nhẹ nhõm sau một số tình huống mà anh đã tự đặt mình vào, nhưng mức độ điềm tĩnh và tự tin của anh là quá đáng nể.
Cho đến nay Ederson đã chơi 230 trận cho Man City kể từ khi gia nhập CLB này từ Benfica với mức phí khoảng 36 triệu bảng vào mùa hè năm 2017, và hoàn toàn ăn khớp với phong cách của Pep Guardiola.
Alisson cũng đóng một vai trò quan trọng tương đương tại Liverpool và là một trong những “thủ môn chơi bóng” xuất sắc nhất thế giới, nhưng khó có thể nói rằng anh giỏi hơn Ederson trong việc dùng chân xử lý bóng. Anh có kỹ thuật tốt, nhưng khả năng chuyền bóng của Ederson là vô song trong giới thủ môn.
Vai trò của Alisson ở Liverpool yêu cầu anh cầm bóng và “mời gọi” đối thủ pressing, nhưng đây là một lĩnh vực khiến anh phải chật vật.
Trong khi Ederson là định nghĩa của sự điềm tĩnh, thì những khoảnh khắc mà Alisson cầm bóng quá lâu và tỏ ra thiếu quyết đoán, dẫn tới việc để đối thủ cướp được bóng, hoặc những pha phát bóng lên phía trên một cách vô định và, trong trường hợp xấu nhất, là bị thủng lưới vì một tình huống xử lý bóng không tốt, đã trở nên quen thuộc.
Ví dụ tiêu biểu nhất đã diễn ra vào tháng 2 năm ngoái khi Alisson mắc đến 2 sai lầm khi phân phối bóng chỉ trong khoảng thời gian 4 phút, qua đó giúp Man City giành chiến thắng đậm 4-1 tại Anfield.
Trong cả hai trường hợp, như video dưới đây cho thấy, Alisson đều có thừa thời gian để đưa ra quyết định chính xác, nhưng anh đã cho thấy sự thiếu quyết đoán trong các hành động của mình.
LINK VIDEO: https://youtu.be/MoaF4e9NiXI
Đây là một lĩnh vực mà cựu thủ môn của Roma cần phải cải thiện.
PHÂN PHỐI BÓNG BẰNG TAY: ALISSON GIỎI HƠN
Alisson giỏi hơn một chút so với Ederson khi thực hiện những đường chuyền dài lên phía trên bằng đôi tay của mình, cho dù là trực tiếp dùng tay ném bóng dài hay thả bóng và dùng chân đá vô lê.
Một trong những thuộc tính tốt nhất của HLV trưởng Liverpool Jurgen Klopp là sự chủ động về chiến thuật của ông. Ông tìm hiểu các điểm yếu của đối thủ và thường thiết lập đội bóng của mình, đặc biệt là trước các đối thủ trực tiếp, sao cho tạo điều kiện tốt nhất cho việc thoát pressing và phản công.
Alisson sở hữu sức mạnh đáng nể ở đôi tay và đôi chân của anh, nhờ đó có thể phát động tấn công bằng những cú ném bóng mạnh hoặc thả bóng rồi đá vô lê vào các khoảng trống hoặc phía sau hàng thủ đối thủ cho các cầu thủ chạy cánh và các tiền đạo. Anh không chỉ là hậu vệ cuối cùng của Liverpool, anh còn là cầu thủ tấn công đầu tiên của họ.
Tư duy nhanh nhạy và những đường chuyền chính xác của anh đã giúp tạo ra các pha phản công ở phần sân đối thủ mà trong đó các cầu thủ tấn công chủ chốt của đội chính là những người cầm bóng, thường là trong các tình huống 1 chọi 1 hoặc 2 chọi 2.
Khả năng ra quyết định và mối quan hệ của anh với các đồng đội đóng vai trò cực kỳ quan trọng tại Liverpool. Khi quả bóng được nhấc lên trong vòng cấm và họ nghe thấy một tiếng la “thủ môn” lớn, các đồng đội của anh sẽ ngay lập tức biết được điều gì sắp diễn ra và bắt đầu tấn công.
Khả năng này của Alisson đã được tạo điều kiện cực tốt để toả sáng rực rỡ khi anh được chơi cùng những tiền đạo cực nhanh và nguy hiểm tại Anfield – đáng chú ý nhất là Mohamed Salah và Sadio Mane – những người mà anh có thể tin tưởng trong việc kéo rộng sân đấu và khai thác các khoảng trống mà đối thủ để lộ ra.
Ba pha kiến tạo mà Alisson đã thực hiện cho Salah cho đến nay chính là những ví dụ điển hình nhất về khả năng phát động tấn công khi quả bóng nằm trong tay anh.
The first-ever #PL goalkeeper to assist the same player three times 🎯
— Premier League (@premierleague) October 19, 2022
Show us how it’s done, @Alissonbecker and @MoSalah… pic.twitter.com/uOhxrFjedG
Ederson cũng giỏi trong việc này, nhưng độ chính xác khó tin của Alisson giúp anh chiếm thế thượng phong trước thủ môn của Man City.
KHẢ NĂNG CẢN PHÁ VÀ XOAY SỞ TRONG CÁC TÌNH HUỐNG 1 CHỌI 1: ALISSON GIỎI HƠN
Một trong những điều nổi bật ở Alisson là khả năng phán đoán những gì diễn ra trước mặt anh. Thủ môn người Brazil có thể phản ứng cực nhanh, và đưa ra quyết định một cách có phương pháp và tính toán, và tất cả là nhờ vào việc anh nắm vững các nguyên tắc cơ bản của vai trò thủ môn – chọn vị trí, dùng tay và dùng chân một cách rất hợp lý.
Khả năng chọn vị trí của anh đạt đẳng cấp siêu hạng và đóng vai trò nền tảng cho phần còn lại của bộ kỹ năng mà anh sở hữu. Cảm quan vị trí và kỹ thuật tuyệt vời của Alisson – nhất là vị trí đặt tay và dùng chân – đồng nghĩa rằng anh không cần phải thực hiện những pha chuyển động hay điều chỉnh cơ thể điên rồ nào khi di chuyển ngang khung thành để chuẩn bị cho mỗi cú dứt điểm trúng đích của đối thủ.
Vào thời điểm cú dứt điểm được thực hiện, anh hầu như luôn đi trước một hoặc hai bước so với các đối thủ, và có được vị trí tối ưu với cơ thể và bàn tay ở tư thế chuẩn xác để thực hiện pha cản phá. Đây là một lý do lớn khiến cho những pha cản phá của anh trông rất dễ dàng.
Sự chú ý đến từng chi tiết này cực hữu ích trong các tình huống 1 chọi 1, và đây chắc chắn là điểm mạnh nổi bật nhất của Alisson.
Trong các tình huống 1 chọi 1, những thủ môn giỏi nhất chính là những người vừa có sự quyết liệt, vừa có sự tính toán và kiểm soát. Lao về phía quả bóng một cách liều lĩnh có vẻ như là một cách hay để khiến một tiền đạo bối rối, nhưng nó sẽ gây ra nhiều rắc rối hơn là giải quyết vấn đề. Cần phải có sự cân bằng giữa việc phản ứng với tốc độ cao và giữ cho đầu óc tỉnh táo. Có rất ít người giỏi hơn Alisson trong chuyện này.
Thủ môn người Brazil sẽ giữ yên cơ thể và vị trí của mình đến giây cuối cùng, sau đó, ngay khi đối thủ cúi đầu xuống để sút, anh sẽ hành động. Tốc độ của Alisson giúp anh áp sát cầu thủ tấn công và góc sút nhanh đến mức, khi đối thủ của anh ngẩng đầu lên, cơ hội ghi bàn đã trôi qua. Kỹ năng này là một món quà thiên phú.
Khả năng phán đoán trước một hoặc hai bước của đối thủ, cùng với thể chất tuyệt vời là điều cho phép Alisson thi đấu cực xông xáo.
Thoạt nhìn, có vẻ như Alisson có khuynh hướng thi đấu đầy mạo hiểm trong những thử thách mà anh phải đối đầu, bởi cái cách mà anh lao ra khỏi khung thành rất nhanh, nhưng trên thực tế lối chơi của anh lại không hề có sự hấp tấp. Những quyết định mà anh đưa ra đều có phương pháp và tính toán rõ ràng, cụ thể.
Đây là một trong những lý do khiến Alisson rất có giá trị đối với Liverpool và Brazil.
Còn Ederson có lối chơi rất quyết liệt, thường lựa chọn lao ra khỏi khung thành từ sớm trong các tình huống 1 chọi 1. Anh sẽ tiếp cận đối thủ với tốc độ cao nhằm cố gắng gây ra sự căng thẳng và áp lực lên kẻ trước mặt mình bằng cơ thể và tốc độ, với hy vọng có thể khiến hắn đưa ra một quyết định sai.
Với lối chơi này, Ederson không biết sợ là gì, ngay cả trong những thử thách 50-50 đáng sợ nhất với các cầu thủ tấn công – tiêu biểu nhất chính là tình huống 1 chọi 1 của anh với Mane hồi năm 2017. Ederson biết rằng cách thi đấu ấy sẽ khiến bản thân bị đau, nhưng anh sẽ không bao giờ lao lên trong sự do dự hay thoái lui. Anh biết rằng nếu làm vậy, mình sẽ không chỉ có nguy cơ bị chấn thương nặng hơn, mà còn có thể là một bàn thua.
Phong cách của Alisson tạo cảm giác có sự tính toán cẩn thận, trong khi của Ederson thì khiến anh giống một “con bạc”.
Tuy nhiên, đây là một khía cạnh mà Ederson đã làm việc không biết mệt mỏi để ngày càng cải thiện. Anh đã cho thấy sự tiến bộ trong khả năng ra quyết định của mình trong vài năm qua, dẫn tới những pha đối phó 1 chọi 1 có tính toán hơn. Tuy nhiên, anh vẫn còn một chặng đường dài để có thể được coi là đối thủ ngang tầm với người đồng hương trong tư cách một chuyên gia cản phá.
KHẢ NĂNG KHÔNG CHIẾN: EDERSON GIỎI HƠN
Xử lý các tình huống không chiến là một trong những khía cạnh khó nhằn nhất đối với một thủ môn, bởi vì nó liên quan đến hầu hết mọi thuộc tính cần có ở vị trí này. Nó yêu cầu sự kết hợp của khả năng chọn thời điểm, kỹ thuật và sự tự tin, và việc đưa ra các quyết định đúng đắn vào đúng thời điểm cũng quan trọng không kém.
Bạn chỉ có một tích tắc để đưa ra quyết định nên lao tới quả bóng hay ở yên trên vạch vôi khung thành – đưa ra ngay lập tức sau khi bóng rời chân cầu thủ tấn công, chứ không phải khi nó chỉ còn cách bạn vài mét.
Bạn phải phán đoán quỹ đạo của quả bóng một cách nhanh chóng, bên cạnh đó là “quét” khu vực xung quanh bạn. Một khi quả bóng được chuyền đi và bạn quyết định lao tới nó, bạn phải có khả năng nhận thức được quỹ đạo của nó, biết rằng quả bóng sẽ tiếp đất ở đâu, và tấn công nó ở điểm cao nhất. Chuyện này nói thì dễ hơn làm, bởi vì bạn sẽ phải xoay sở trong bối cảnh có một nhóm cầu thủ vây quanh mình.
Sự tự tin của Ederson được thể hiện rõ qua cách anh xử lý các đường bóng bổng mà đối thủ thực hiện một cách áp đảo tuyệt đối. Anh sẽ có một vị trí xuất phát đầy táo bạo cách vạch vôi khung thành của mình vài thước và không ngần ngại lao đi tranh chấp bóng ở bất kỳ đâu trong vòng cấm của mình.
Điều này đã tạo điều kiện cho Man City triển khai một hàng thủ dâng cao, cả trong các tình huống mở lẫn bóng chết.
Thể hình và tầm với của thủ môn có thể mang đến một lợi thế lớn cho họ khi xử lý các pha bóng bổng, nhưng quan trọng hơn bất kỳ khả năng thể chất nào chính là khả năng chọn vị trí. Và Ederson có cả hai.
Khả năng chọn vị trí tốt sẽ cho phép thủ môn mở rộng phạm vi kiểm soát của mình và giảm thiểu khoảng cách giữa họ và các cầu thủ phòng ngự, điều này tạo điều kiện cho việc ra quyết định khi nào nên lao ra phía trước và khi nào nên ở gần vạch vôi khung thành của bạn hơn. Nó cũng sẽ hỗ trợ cho việc lựa chọn thời điểm của bạn và cho phép bạn có thể tấn công quả bóng ở điểm cao nhất.
Ederson có một đôi tay tuyệt vời, khả năng dùng chân phi thường và lựa chọn thời điểm xuất sắc, thêm vào đó là bản lĩnh vững vàng, khi quả bóng được “câu” vào vòng cấm. Khả năng không chiến của anh mang đến sự tự tin cho hàng thủ, vì họ biết rằng bất kỳ đường chuyền bổng nào xuất hiện trong và xung quanh vòng cấm đều sẽ được anh “xử đẹp”. Họ có thể tin tưởng vào những quyết định của mình hơn, biết rằng trong các kịch bản xấu nhất, anh sẽ toả sáng để giải nguy cho họ.
Alisson cũng rất giỏi không chiến và đóng một vai trò quan trọng không kém trong việc phòng ngự bóng bổng ở Liverpool, nhưng mặc dù trình độ của cả hai trong khả năng này không có nhiều chênh lệch, sự áp đảo đối thủ và bản lĩnh của Ederson giúp anh là người thắng thế trong khía cạnh này.
LÝ DO GIÚP ALISSON CÓ LỢI THẾ HƠN TRONG VIỆC CẠNH TRANH SUẤT ĐÁ CHÍNH
Mọi đội bóng đều mơ ước sở hữu một thủ môn có chất lượng như Alisson hoặc Ederson, và thật trớ trêu, nhưng cũng rất thú vị, khi Brazil lại sở hữu cả hai người họ cùng lúc.
Các fan Premier League nói chung, và Man City nói riêng, có thể sẽ cảm thấy tức giận khi một thủ môn cực tài năng như Ederson lại chỉ là sự lựa chọn thứ hai ở ĐTQG của mình, nhưng việc Alisson được hành quân đến Qatar với tư cách thủ môn số một của Selecao là có lý do không thể phủ nhận. Anh chính là thủ môn hoàn hảo nhất trong 2 người, theo cả nghĩa hiện đại lẫn truyền thống.
Bất chấp những sự tiến hoá mà bóng đá đã đạt được trong những năm gần đây, thì nhiệm vụ chính, quan trọng nhất của thủ môn vẫn y như cũ từ xưa đến nay: Giữ cho quả bóng không đi vào lưới.
Và có lẽ trên thế giới không ai giỏi hơn Alisson trong việc này.
Nguồn: Lược dịch từ bài phân tích “Alisson vs Ederson: Why Tite has chosen Liverpool’s No 1 for Brazil at World Cup” của cựu thủ môn chuyên nghiệp Matt Pyzdrowski, đăng tải trên The Athletic.