Alisson Becker: Ông hoàng 1 chọi 1 của Premier league

Không nghi ngờ gì nữa, đây là một cơ hội ghi bàn quá ngon ăn để đội chủ nhà san bằng tỷ số (đang là 2-1), nhưng rốt cuộc, khả năng đọc tình huống và ra quyết định tuyệt vời của người gác đền bên phía The Reds đã khiến Ings phải ôm hận. 
 

Đương nhiên, đó không phải là lần đầu tiên ở mùa giải này Alisson trở thành vị cứu tinh của Liverpool sau khi hàng thủ dâng cao của họ bị vượt qua, mà là một chiến tích khác củng cố vững chắc hơn nữa ngôi vị “Ông Hoàng 1 chọi 1” của thủ thành người Brazil ở Premier League 2021-22. 
 

Theo thống kê từ chuyên gia phân tích thủ môn John Harrison, cho đến thời điểm hiện tại của mùa giải này, Alisson đã giành chiến thắng nhiều hơn kỳ vọng khoảng 8 lần trong những tình huống 1 chọi 1 mà anh đã đương đầu dựa trên mức độ nguy hiểm của chúng – con số cao nhất trong số các thủ môn đang chơi ở Premier League!
 

Chính vì vậy, khi các đối thủ thực hiện những đường chuyền nguy hiểm ra phía sau hoặc vượt đầu hàng thủ dâng cao của Liverpool, luôn hiện hữu một niềm hy vọng cuối cùng về khả năng triệt tiêu tình thế nguy hiểm. 

Sự xuất sắc của thủ môn 29 tuổi trong các tình huống 1 chọi 1 chính là một trong các yếu tố giúp Liverpool có thể tự tin triển khai một hàng thủ dâng cao như vậy. Nếu người án ngữ trước khung thành không phải là anh, đoàn quân của Jurgen Klopp sẽ phải nhận thêm rất nhiều bàn thua thay vì con số 24 ở hiện tại. 
 

Tại Premier League, chắc chắn không một thủ môn nào phản ứng với các tình huống 1 chọi 1 tốt hơn ngôi sao người Brazil. 
 

Ký giả Caoimhe O’Neil của The Athletic đã kết hợp cùng John Harrison để giải thích những kỹ năng đã biến anh trở thành một cao thủ đấu tay đôi…
 

***

Trong hiệp một của trận bán kết Champions League vào ngày 4 tháng 5, Liverpool đã trông rất mong manh dễ vỡ. 
 

Họ bị thủng lưới ở phút thứ 3 và thêm một lần nữa vào phút 41. Nhưng vài phút trước khi cú đánh đầu của Francis Coquelin giúp Villareal nhân đôi cách biệt, Giovani Lo Celso đã có một cơ hội rất ngon ăn để ghi bàn.

Gerard Moreno thu hồi quyền kiểm soát bóng cho đội chủ nhà sau một đường chuyền tệ của Naby Keita. Ngôi sao được Tottenham cho mượn đã có một tình huống đối mặt với Alisson, nhưng cuối cùng thủ môn người Brazil mới là kẻ giành chiến thắng.
 

Người gác đền của The Reds đã nhanh chóng lao lên để truy cản Lo Celso, di chuyển hơn 5 mét trong vòng chưa đầy 1 giây.

 

 

Lo Celso đã chọn phương án cố lừa bóng khi đối mặt với Alisson thay vì dứt điểm luôn. Anh biết rằng bất kỳ sự va chạm nào trong tình huống này cũng có khả năng rất cao dẫn đến một quả penalty. 
 

Tuy nhiên, cú chạm của Lo Celso đã không đủ lực để đẩy bóng vượt qua Alisson và thủ môn người Brazil đã hóa giải được nguy hiểm.

 

Trong mô hình dữ liệu của Harrison, bao gồm những hành động của các thủ môn tại Premier League khi đấu 1 chọi 1 kể từ mùa giải 2018-19, đấu pháp cụ thể này được gọi là “lao ra và phản xạ” (engage and react). 

“Về cơ bản, đó là khi thủ môn lao ra, đứng với tư thế mở rộng cơ thể và trông anh ta như đang thách thức: ‘Nhào vô, thử lừa bóng qua bố mày xem nào’,” Harrison giải thích. “Đã có không ít đối thủ làm vậy trước Alisson và cuối cùng cậu ấy là kẻ chiến thắng.”
 

“Một thủ môn không sở hữu tài sử dụng chân xuất sắc hoặc chẳng có khả năng thể chất đủ tốt sẽ luôn bị đối thủ rê bóng vượt qua. Nhưng Alisson thực sự giỏi trong việc không để bản thân lâm vào cảnh đó.”

“Nếu bạn đang huấn luyện một thủ môn, đây là phương án mà bạn sẽ không khuyến khích trừ khi người đó là một vận động viên phi thường, bởi vì nếu không đạt đẳng cấp này, họ sẽ chẳng thể nào thi triển được nó. Alisson dư sức, nhờ các đặc điểm thể chất của cậu ấy.”
 

Alisson đã sử dụng một loạt kỹ thuật đa đạng cho những tình huống 1 chọi 1 mà mình phải đương đầu. 

Khi anh truy cản Lo Celso, một đầu gối khuỵu hẳn xuống đất, hai tay dang rộng, mở lớn cơ thể và ngẩng đầu.

 

“Hầu hết các thủ môn người Anh hoặc được huấn luyện ở Anh – Fraser Forster, Kasper Schmeichel, Aaron Ramsdale, Emiliano Martinez – sẽ chọn một trong hai trường phái là ‘mở rộng cơ thể để truy cản’, hoặc ‘ôm bóng’. Với trường phái mở rộng cơ thể, chúng ta có những ví dụ nổi nhất như Schmeichel, Joe Hart, ngoài ra Manuel Neuer cũng thuộc nhóm này. Tất cả bọn họ đều thường xuyên thực hiện một ví dụ rất quen thuộc về nó: Hai tay dang rộng, hai chân mở ra. 
 

“Còn về trường phái ‘ôm bóng’, về cơ bản chỉ đơn giản là: Hai chân ngã về một hướng, đổ người ôm lấy quả bóng.” 
 

“Thật thú vị, Alisson có khuynh hướng kết hợp cả 2 trường phái đó vào một tình huống. Tôi chưa từng thấy bất kỳ thủ môn nào khác thực hiện tư thế này một cách ổn định và thường xuyên như cậu ấy. Do đó, trong mô hình dữ liệu của tôi, nó chẳng hề có một hạng mục riêng, nó chỉ được phân loại thành ‘ôm bóng’ vì trông gần với phương án này hơn so với ‘dang rộng cơ thể’.”  
 

“Chiêu thức” kết hợp giữa thế đổ người ôm bóng và dang rộng cơ thể của Alisson đã đưa anh vào một danh mục vốn không tồn tại trong mô hình của Harrison. Anh đã phát minh ra phong cách của riêng mình. 

Harrison nhận định rằng lý do của điều này là bởi Alisson hơi thiếu sự linh hoạt và sẽ thường xuyên bị xỏ háng nếu anh thực hiện phương án ‘dang rộng cơ thể’ điển hình.
 

Vậy nên, Alisson đã khắc phục khuyết điểm của bản thân bằng cách sử dụng một phong cách riêng. Trong hệ thống dữ liệu của Harrison, điều này đã khiến cho thủ môn người Brazil chỉ được chấm điểm -0,73 cho khả năng “ra quyết định” trong những tình huống 1 chọi 1 cự ly gần ở mùa giải này. 
 

“Theo lý thuyết trong mô hình của tôi, cậu ấy nên chọn một tư thế tốt hơn. Nhưng trên thực tế, cậu ấy rất giỏi trong việc thi triển ‘chiêu thức’ đặc biệt của mình, vậy nên nó không thành vấn đề,” Harrison nói thêm. “Khâu ra quyết định của cậu ấy khá giống với sách giáo khoa, nhưng tư thế của cậu ấy thì không. Cậu ấy sở hữu một phong cách riêng, đặc biệt đến mức nếu một thủ môn bình thường cố thực hiện nó, họ sẽ thất bại.” 

 

Các chấm nhỏ xếp thành hình cung trong bản đồ trên thể hiện thời điểm thủ môn lên lao ra thay vì giữ vị trí tại vạch vôi khung thành. Nếu họ chôn chân tại đó, kết quả thường là một bàn thua khi đối thủ có bóng tại khu vực này, và như bạn có thể thấy, Alisson đã rất nhiều lần lao ra để ngăn chặn điều đó. 

Trong trận đấu với Manchester City tại Anfield vào tháng 10, có một khoảnh khắc khi Phil Foden 1 chọi 1 với Alisson sau một đường chuyền của Bernardo Silva. 

  

Foden đã có cơ hội tung ra một cú dứt điểm sớm, nhưng thay vào đó lại quyết định dẫn bóng về phía Alisson. 

 

Góc sút đã hẹp lại đáng kể và, sau khi Foden chờ thủ môn 29 tuổi đổ người, anh đã thực hiện một cú lốp bóng. Tuy nhiên, cánh tay trái của Alisson đã được nâng lên để ngăn pha dứt điểm đi vào lưới, trong khi chân phải thì hạ thấp để phòng ngừa nguy cơ bị xỏ háng.

 

Alisson rất giỏi trong những kịch bản kiểu này, và anh có khuynh hướng kiên nhẫn chờ đợi thay vì quá vội vàng lao ra, qua đó nhử các cầu thủ tấn công thực hiện thêm vài nhịp xử lý bóng. Động thái thực hiện thêm vài nhịp chạm bóng của Foden đã cho phép Alisson tiếp cận gần hơn với quả bóng trước khi lao ra. 
 

Một điểm mạnh khác của Alisson là cách anh phản ứng khi buộc phải rời vị trí đã chọn ban đầu.
 

Trong trận tái đấu với Manchester City ở Etihad vào đầu tháng 4, đã có một tình huống Alisson buộc phải thực hiện động thái di chuyển ngang sang phía bên kia của cầu môn từ vị trí đã chọn ban đầu. 
 

Khi Kevin De Bruyne tung ra một đường chuyền xuyên tuyến đưa bóng đến chân Gabriel Jesus ở phía cánh phải của sân đấu, Alisson phải hành động.
 

Ban đầu, anh giữ vị trí để đối phó với trường hợp Jesus tiếp tục dẫn bóng.

 

Nhưng khi bóng được căng ngang sang cho Raheem Sterling, Alisson đã không một chút do dự và lao về phía cầu thủ người Anh. 

 

 

“Nếu tình huống này xảy ra trước một thủ môn như David De Gea, khả năng đối thủ ghi bàn sẽ rất cao, bởi vì động thái phản ứng của anh ta sẽ chỉ đơn thuần là di chuyển ngang theo hướng của đường chuyền và Sterling sẽ đưa bóng vào lưới,” Harrison phân tích. “Còn Alisson, cậu ấy đã di chuyển theo đường chéo – nghĩa là vừa chạy theo hướng đường căng ngang, vừa lao lên phía trước, nhờ đó khi cách Sterling 1,8m và đổ người, cậu ấy đã che kín một phần rất lớn của cầu môn.”

 

“Cơ hội này của Sterling vốn dĩ được ‘định giá’ 0,76 bàn thắng kỳ vọng (xG). Với cách di chuyển, chọn vị trí của mình, Alisson đã kéo nó xuống 0,55 – cậu ấy đã khiến cho khả năng ghi bàn của Sterling trở nên thấp hơn rất nhiều về mặt thống kê.”
 

Một tình huống tương tự cũng đã xảy ra khi Liverpool đón tiếp Tottenham vào tháng 12. 
 

Trong hiệp 2, Eric Dier đã tung ra một đường chuyền vượt tuyến đưa bóng bay qua đầu hàng thủ của Liverpool, tới chân Dele Alli.
 

Nó đã đặt Alli vào thế 1 chọi 1 với Alisson, người đang vừa tiến về phía đối thủ cầm bóng, vừa lưu tâm mối đe dọa từ Harry Kane ở bên trái mình.

 

Ngay khi đường căng ngang được tung ra, anh đã lao về phía Kane rồi thực hiện tư thế quen thuộc – thế đổ người của trường phái ôm bóng kết hợp với mở rộng cơ thể.
 

Thật ra, kỹ thuật này khá rủi ro – thế đổ người của Alisson sẽ khiến anh có thể bị đánh bại bởi một cú lốp bóng.

 

Nhưng trong tình huống này, Kane đã không thể lốp bóng đủ nhanh và cơ thể mở rộng của Alisson đã hóa giải được nguy hiểm.

 

“Cậu ấy đã giữ cho cánh tay nâng lên đủ cao và bản thân đủ gần với quả bóng để cú lốp bóng không thể vượt qua mình. Chỉ cần cậu ấy cách ra một chút nữa thôi, pha dứt điểm đó của Kane sẽ giành chiến thắng,” Harrison phân tích.
 

“Một số thủ môn sẽ chỉ di chuyển ngang theo hướng đường căng ngang và cố phản xạ để cản phá cú dứt điểm. Nhưng cậu ấy thì không làm vậy. Cậu ấy hiểu rõ bản chất của những gì sắp xảy ra. Bạn phải đổ người và hy vọng cú sút sẽ đâm vào mình. Đây rõ ràng là phương án tốt nhất mà bạn có thể thực hiện vào khoảnh khắc đó.”

 

Alisson đã cản phá được 5 trong số 6 cú dứt điểm 1 chọi 1 mà mình phải đối phó khi bị buộc phải rời vị trí đã chọn ban đầu. 
 

Trung bình, khả năng tận dụng thành công của các cầu thủ tấn công trong những cơ hội này lên tới 80%, vậy nên thống kê trên của Alisson là rất đáng nể.
 

“Quá xuất sắc,” Harrison tiếp tục. “Những tình huống cản phá đó là kiểu cứu thua mà các thủ môn khác chỉ có thể ‘bó tay’ và thành tích này được tạo nên từ khả năng ra quyết định và thực chiến của cậu ấy. Alisson không hề có điểm yếu nào trong những tình huống kiểu này cả, và nếu cậu ấy tiếp tục làm những gì mà mình đang làm, cậu ấy sẽ luôn tuyệt vời trước chúng.”
 

***

Dĩ nhiên, “nhân vô thập toàn” – bởi vậy mà sẽ không thể tránh được chuyện có một số điểm yếu trong kỹ thuật 1 chọi 1 của Alisson. 
 

“Trong một số tình huống, cậu ấy đã không thể vươn cơ thể đủ rộng, vậy nên bị đối thủ lốp bóng qua người. Một điểm yếu khác là các khoảng trống trong tư thế của cậu ấy. Quả bóng có thể thoát đi ở phía dưới hoặc phía trên cánh tay của cậu ấy,” Harrison giải thích. 
 

Cả hai trường hợp đó đều đã xảy ra trong trận hòa 1-1 của Liverpool với Brenford vào tháng 9. 
 

Alisson đã bị Bryan Mbeum đánh bại với một pha lốp bóng vào đầu trận đấu trong khi đang lao vào đối thủ. May mắn thay, Joel Matip đã kịp thời phá bóng ngay trên vạch vôi.

 

Yoane Wissa đã ghi được một bàn thắng ở phút 82 của trận đấu sau khi thực hiện một cú sút đưa bóng vượt qua thủ môn người Brazil từ phía bên dưới cánh tay phải.

  

Một kỹ thuật đã được rất nhiều thủ môn ở Premier League dùng trong những tình huống giống như hai ví dụ trên là “tấm khiên lớn” (the long barrier block) – thường được các cầu thủ bóng gậy sử dụng. Alisson từng áp dụng đấu pháp quỳ gối này trong quá khứ và nhờ nó mà cản phá được một cú sút từ cự ly gần của Cristiano Ronaldo trong chiến thắng 5-0 của Liverpool trước Manchester United tại Old Trafford vào tháng 10.

 

Như bạn có thể thấy, thủ môn người Brazil đã tạo thành một tư thế mà Harrison gọi là “một rào cản ngăn bóng có mưu tính” ngay trước khi Ronaldo dứt điểm. Một đầu gối đã quỳ hẳn xuống để chặn cú sút của đối thủ, ngăn không cho bóng lăn qua hai chân của anh. 

 

Trong hầu hết tình huống 1 chọi 1, Alisson đã thực hiện khâu ra quyết định một cách hoàn hảo. Nhưng cũng có những lúc anh lựa chọn sai, còn đối thủ mới là người đưa ra quyết định đúng. Trước Brenford, trong cả 2 tình huống đã nêu, sử dụng một “rào cản ngăn bóng có mưu tính” sẽ là phương án khôn ngoan hơn. 
 

Còn trong bàn thua được ghi bởi Demarai Gray của Everton vào tháng 12, Alisson đã lao ra trong khi đáng lẽ nên ở lại khung thành.
 

Nếu anh giữ vị trí trong tình huống này, cơ hội cản phá được cú dứt điểm sẽ là 80%. Với việc lao ra, thủ môn người Brazil đã giúp khả năng ghi bàn của đối thủ tăng từ 20% lên thành 60%.

 

Trong trận thua West Ham United vào tháng 12, Alisson đã bị đánh bại bởi một cú dứt điểm sớm từ Pablo Fornals.
 

Theo dữ liệu của Harrison, nếu Alisson ở lại khung thành trong một trường hợp như thế này, đó sẽ là một cú sút mà cơ hội cứu thua thành công dành cho các thủ môn là 80%. Tuy nhiên, quyết định lao tới Fornals đã khiến anh tự giảm đi của mình khoảng một nửa cơ hội cản phá nó.

 

Thủ môn 29 tuổi – người hiện đang đồng hạng nhất với Ederson của Man City trên BXH những thủ môn giữ sạch lưới nhiều nhất top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu mùa bóng 2021-22 – không hoàn hảo. Nhưng đấu pháp của Alisson trong những tình huống 1 chọi 1 đã biến anh thành kẻ xuất sắc nhất của khía cạnh này – nhờ đó tạo nên cho  Liverpool một niềm hy vọng cuối cùng vô cùng sáng sủa khi hàng thủ dâng cao của họ bị xuyên phá. 
 

“Alisson quả thật là một bậc thầy,” Harisson trầm trồ.  
 

Theo Caoimhe O'Neill, The Athletic.