Trong trận đấu với Manchester United vào ngày 20/4, tiền vệ Thiago Alcantara của Liverpool đã có một màn trình diễn “out trình” mọi cái tên khác góp mặt trên sân.
Cầu thủ 31 tuổi đã có những bước di chuyển đẳng cấp thế giới. Anh nhìn ra và thực hiện những phương án chuyền bóng mà ngay cả các đồng đội cũng không nghĩ rằng chúng tồn tại hoặc khả thi. Anh trông như thể đã chẳng còn là một tiền vệ nhạc trưởng thuộc về thế giới này. Màn trình diễn ấy tạo nên cảm giác rằng nó hoàn hảo đến mức không chút tì vết: Mọi thứ được thực hiện quá dễ dàng, trong một môn thể thao và tại một giải đấu nổi tiếng với sự khắc nghiệt.
Thiago đã có 105 đường chuyền thành công trong tổng số 110 đường chuyền mà mình thực hiện. Những đường chuyền trên 30 thước (27,5 mét) của anh đã đạt đến mức độ hoàn hảo – chính xác 15 trên 15. Anh chính là cái tên đứng đầu bên phía Liverpool trong các hạng mục số đường chuyền đưa bóng vào khu vực 1/3 cuối sân đối thủ, số đường chuyền vào vòng cấm, và số cơ hội đã tạo ra cho các đồng đội.
Còn khi Thiago không chuyền bóng, anh sẽ tự mình rê dắt nó, thực hiện những động thái di chuyển rất thông minh để đón lấy nó, hoặc lăn xả để đoạt lại nó từ đối thủ. Tổng quãng đường dẫn bóng của anh lên đến 348,4 mét, lớn hơn ít nhất 91,44 mét so với phần còn lại của Liverpool. Anh đã nhận 102 đường chuyền, con số nhiều nhất bên phía các cầu thủ Liverpool. Anh đã pressing đối thủ nhiều hơn mọi đồng đội của mình, và cũng là người có nhiều pha tắc bóng thành công nhất.
Nếu chiến thắng 4-0 trước Man United là lần duy nhất bạn xem Liverpool thi đấu ở mùa giải này, sẽ rất khó để bạn hình dung về một The Reds thiếu vắng Thiago trên sân đấu. Tuy nhiên, trên thực tế họ đã thường xuyên có những trận đấu vắng mặt Thiago. Tuyển thủ Tây Ban Nha mới chỉ góp mặt trong 44% tổng số phút thi đấu của đội chủ sân Anfield ở Premier League mùa giải 2021-22.
Tuy nhiên, anh chẳng phải cầu thủ chủ chốt duy nhất không thể luôn ra sân cho đội bóng của mình ở mùa giải này. Chính vì vậy, lấy cảm hứng từ màn trình diễn đẳng cấp thế giới của Thiago trước Man United, chúng ta sẽ cùng xem xét tất cả các cầu thủ đã chơi đâu đó từ 40% đến 70% trong tổng số phút thi đấu của đội anh ta ở Premier League mùa giải này, và mổ xẻ xem mọi thứ đã thay đổi như thế nào khi họ ra sân và ngồi ngoài. Tất cả các dữ liệu được cung cấp bởi FBref.
Thước đo 1: Số điểm trung bình giành được mỗi trận
Chúng ta sẽ bắt đầu với ngay điều quan trọng nhất: Khi một cầu thủ góp mặt trên sân, đội bóng của anh ta đã đạt được những kết quả như thế nào?
Thiago chính là người chiếm lĩnh vị trí đứng đầu trong hạng mục này – không chỉ trong số những cầu thủ “đã chơi đâu đó từ 40% đến 70% tổng số phút thi đấu của đội anh ta ở Premier League 2021-22” mà chúng ta đang xem xét. Không! Anh đang đứng trên tất cả các cầu thủ khác ở Top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu về khía cạnh này, với việc Liverpool đã kiếm được trung bình 2,65 điểm mỗi trận trong các trận đấu mà Thiago góp mặt. Điều đó đồng nghĩa với việc – trên lý thuyết – nếu tuyển thủ Tây Ban Nha có thể tham dự toàn bộ 38 trận của mùa giải, Liverpool sẽ kiếm được hơn 100 điểm, qua đó đánh bại chiến tích 100 điểm mà Manchester City đã đạt được vào mùa giải 2017-18 và thành tích 99 điểm của chính The Reds vào mùa giải 2019-20.
Đứng ngay sau Thiago là Ilkay Gundogan của Manchester City. Anh đã góp mặt trong 55% của tổng số phút mà đội chủ sân Etihad đã chơi và Man City đã giành được 2,64 điểm mỗi trận trong những trận đấu mà anh góp mặt.
Ranh giới giữa sự hữu ích và vô giá trị của các thông tin được nêu ra sẽ rất mong manh – và sẽ tiếp tục mờ đi trong phần còn lại của bài phân tích này!
Có rất nhiều yếu tố gây nhiễu đối với các số liệu thống kê thể hiện tầm ảnh hưởng của một cầu thủ đối với đội bóng của anh ta – đáng chú ý nhất là họ đang chơi cho đội nào, và đang sát cánh cùng họ là những ai?
Không có gì bất ngờ khi 15 cầu thủ dẫn đầu danh sách này là quân của Liverpool, Manchester City và Chelsea. Xóa bỏ giới hạn về số phút thi đấu và tất cả những vị trí ở nhóm hàng đầu sẽ thuộc về các cầu thủ Liverpool và Man City. Đồng thời, tất cả những cầu thủ đó đang đóng góp vào số điểm mà đội của họ giành được ở các mức độ khác nhau, vậy nên chỉ số này cũng không hoàn toàn vô dụng.
Tuy nhiên, sẽ thú vị hơn nhiều khi xem xét những cầu thủ chơi cho các đội bóng có thứ hạng thấp hơn trên BXH nhưng được đứng ở những vị trí đáng nể trong danh sách này. Arsenal đã kiếm được trung bình 2 điểm mỗi trận trong các trận đấu có sự góp mặt của hậu vệ phải Takehiro Tomiyasu, trong khi số điểm trung bình mỗi trận được ghi nhận ở họ trong mùa giải này cho đến nay là 1,82. Với việc Tomiyasu và hậu vệ trái Kieran Tierney (trung bình 1,91 điểm mỗi trận) hiện đang dính chấn thương, phải chăng đây sẽ là một yếu tố quyết định trong cuộc đua top 4? Trong khi đó, West Ham sẽ được đứng ở vị trí thứ 4 vào thời điểm này nếu họ có thể chơi y hệt như khi có sự phục vụ của hậu vệ cánh 20 tuổi Ben Johnson (trung bình 1,94 điểm mỗi trận) trong những trận đấu thiếu vắng anh.
Tiếp theo, hãy dành chút thời gian để nghĩ về Billy Gilmour. Gần 1 năm trước, anh đã được trao huy chương Champions League trong tư cách một cầu thủ Chelsea. Vào mùa giải này, khi chơi cho Norwich theo dạng cho mượn, tiền vệ này đang là cầu thủ được ghi nhận thành tích kiếm điểm thấp nhất sau những trận đấu anh có thể tham dự ở Premier League (0,35 điểm mỗi trận). Đứng ngay phía trên anh là cầu thủ chạy cánh Matt Ritchie của Newcastle (0,38 điểm).
Tuy không hẳn là nguyên nhân đích thực, nhưng Newcastle đã thực sự chơi tốt hơn nhiều ngay khi Ritchie ngừng ra sân.
Thước đo 2: Dương và âm
Thống kê trên đã ghi công cho một cầu thủ trong kết quả cuối cùng của bất kỳ trận đấu nào mà anh ta xuất hiện trên sân. Tức là kể cả khi được tung ra sân vào phút cuối cùng của một chiến thắng 5-0, bạn cũng sẽ được ghi nhận rằng đã góp công vào 3 điểm của đội.
Nhưng sẽ thế nào nếu – giống như người ta đã làm ở NBA – chúng ta chỉ nhìn vào số bàn thắng ghi được và số lần thủng lưới của một đội bóng trong những phút mà một cầu thủ cụ thể góp mặt trên sân?
Chiếm lĩnh vị trí đứng đầu và thứ hai tiếp tục là Thiago và Gundogan.
Hiệu số bàn thắng bại của Liverpool, theo dữ liệu trung bình mỗi 90 phút, là +2,25 khi Thiago hiện diện trên sân đấu, còn con số của Man City khi Gundogan ra sân là +2,13.
Nên nhớ rằng, chúng ta chỉ đang xem xét “những cầu thủ đã chơi đâu đó từ 40% đến 70% tổng số phút thi đấu của đội anh ta ở Premier League 2021-22” nhằm phân tích về tầm ảnh hưởng lên tập thể khi họ ra sân và ngồi ngoài, với một kích cỡ mẫu đủ lớn để đưa ra những nhận xét xác đáng. Nhưng ngay cả khi những giới hạn đó được gỡ bỏ, Thiago và Gundogan vẫn là 2 cái tên đứng ở vị trí thứ nhất và thứ hai.
Một số cầu thủ Chelsea đã chiếm lĩnh được những vị trí nổi bật, với hậu vệ Trevoh Chalobah (+1,91) đứng thứ tư, tiền vệ Mateo Kovacic (+1,81) đứng thứ năm, và tiền vệ Kai Havertz (+1,65) đứng thứ tám.
Cả Kovacic và Havertz đều khớp với khuôn mẫu về kiểu cầu thủ có thể giúp đồng đội của mình tỏa sáng và được coi là ngôi sao trong hạng mục “cộng-trừ” ở NBA: Havertz sở hữu khả năng di chuyển không bóng tuyệt vời ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ, còn Kovacic thì có thể chuyển đổi một giai đoạn kiểm soát bóng bình lặng bất ngờ trở thành một đợt tấn công nguy hiểm.
Chalobah là một hậu vệ quyết liệt hơn nhiều so với hầu hết các trung vệ khác của Chelsea và cũng có khuynh hướng thường xuyên tham gia tấn công hơn.
Một số điểm nổi bật khác: Với sự hiện diện của tiền đạo Alexandre Lacazette trên sân đấu, Arsenal đang nổ súng nhiều hơn các đối thủ của họ trung bình 1 bàn mỗi 90 phút. Trên cơ sở trung bình mỗi 90 phút, Wolves sẽ có hiệu số bàn thắng bại tốt thứ tư giải đấu (+0,86) nếu chỉ tính đến những phút mà cầu thủ chạy cánh Daniel Podence có thể ra sân. Và trong một mùa giải tệ hại của CLB mà mình đang khoát áo, trung vệ Raphael Varane đã góp mặt trong 49,5% của tổng số phút mà Man United đã thi đấu. Họ được ghi nhận con số +11 cho những khi anh hiện diện trên sân.
Ở dưới cùng, lại là Gilmour với con số -2,07. Chỉ có 2 cầu thủ khác được ghi nhận thống kê dưới -1,5: Tiền vệ Imran Louza của Watford (-1,51) và hậu vệ trái Junior Firpo của Leeds (-1,75).
Thước đo thứ 3: Ra sân-ngồi ngoài
Lấy hiệu số bàn thắng bại của đội khi bạn có mặt trên sân so sánh với (bằng cách thực hiện phép trừ) hiệu số bàn thắng bại của đội khi bạn vắng mặt, qua đó rút ra kết luận về tầm ảnh hưởng lên tập thể của một cầu thủ, bạn nghĩ sao về thước đo này?
Tuy nó vẫn chưa đạt đến mức hoàn hảo, và những con số được rút ra sẽ không tạo nên một BXH chính xác tuyệt đối dành cho năng lực của các cầu thủ, nhưng chúng vẫn có thể nói lên điều gì đó về tầm quan trọng của một cầu thủ đối với đội của mình.
Đứng đầu danh sách này? Đó là 2 tiền đạo đều rất được yêu mến tại đội bóng mà mình đang khoác áo, Lacazette của Arsenal và Chris Wood của Newcastle!
Trên cơ sở trung bình mỗi 90 phút, khi Laca ra sân Arsenal đã ghi nhiều hơn 1,69 bàn so với khi anh ngồi ngoài. Anh không phải một tay săn bàn; trong 1 năm qua, cầu thủ người Pháp chỉ có thứ hạng phần trăm là 1 – nghĩa là đứng thấp nhất – về số pha lập công không tính penalty mỗi 90 phút (0,1) trong danh sách các tiền đạo ở châu Âu. Tuy nhiên, anh có một cường độ hoạt động siêu việt khi không có bóng trong chân – pressing, phá bĩnh các đường chuyền và tắc bóng – và anh cũng tham gia vào một loạt các đợt kiểm soát bóng đã dẫn đến những cú dứt điểm, dù cho anh không phải là người thực hiện tình huống kết thúc. Ít nhất, Laca sở hữu hồ sơ cá nhân của một cầu thủ có thể giúp đội của mình giành chiến thắng dù không tự ghi bàn.
Alexandre Lacazette
Bản hợp đồng của Laca với Arsenal sẽ kết thúc vào cuối mùa giải, và anh sẽ sớm bước sang tuổi 31, nhưng anh vẫn sẽ là một tiền đạo dự phòng hữu dụng – và có thể là phí tổn phải chăng, vì không ghi bàn nhiều – đối với một đội bóng có khát vọng khuấy động châu Âu.
Mặc dù mới chỉ ghi được 2 bàn và thành thật mà nói, hầu như chẳng làm được gì trong số những điều có thể định lượng ngoài việc “giành chiến thắng trong rất nhiều tình huống không chiến”, nhưng khoảng thời gian của Wood ở Newcastle đã đưa anh đứng ở vị trí thứ hai trong danh sách, với con số +1,55.
Tất nhiên, sự xuất hiện của Wood cũng đã diễn ra khá trùng hợp với sự kiện Eddie Howe được bổ nhiệm làm HLV trưởng và tất cả các bản hợp đồng tháng 1 khác của đội. Chuyện này dường như nói lên nhiều điều về tình trạng của Newcastle trước khi anh đến hơn là màn trình diễn của cá nhân Wood. Tuy nhiên, với sự tăng cường lực lượng từ một tân binh trung phong đích thực sau khi Newcastle kích hoạt điều khoản giải phóng hợp đồng trị giá 25 triệu bảng của Wood và Burnley, đã cho phép một số mảnh ghép khác của đội – đáng chú ý nhất là Joelinton được kéo xuống hàng tiền vệ - được đưa vào đúng vị trí.
Sau Liverpool và Man City, Newcastle là đội kiếm điểm nhiều thứ ba ở Premier League trong năm 2022.
Đứng thấp nhất trong hạng mục này là tiền vệ Mathias Jensen của Brentford. The Bees đã thắng 5 trong 7 trận gần nhất, và 2 lần họ để mất điểm – 1 thua, 1 hòa – cũng là 2 lần duy nhất Jensen được đá chính trong khoảng thời gian này. Anh cũng đã không được đá chính lần nào trong 5 trận đầu tiên của Brentford, khi họ thắng 2, hòa 2 và thua 1.
Thật bất ngờ, ngay phía trên Jensen chính là Cesar Azpilicueta của Chelsea (-1,66), người đã góp mặt trong mọi phút thi đấu của The Blues vào chiến dịch kết thúc với 93 điểm và chức vô địch Premier League hồi mùa giải 2016-17. Anh đã góp mặt trong hơn một nửa số phút thi đấu của đội chủ sân Stamford Bridge ở mùa giải này: Họ được ghi nhận hiệu số bàn thắng bại +10 khi anh ra sân, và lên đến tận +28 khi anh phải ngồi ngoài.
Có 2 kết luận được rút ra: 1) Chelsea đã đạt đỉnh cao phong độ của họ khi Azpilicueta không có mặt trên sân ở mùa giải này, và 2) Tuchel vẫn rất tin tưởng vào người đội trưởng của CLB, vì anh đã được chơi trọn vẹn 90 phút trong cả 8 trận đấu trước Liverpool, City, Tottenham và Arsenal vào mùa này.
Thước đo 4: Vẫn là “ra sân-ngồi ngoài”, nhưng thuộc phiên bản nâng cao.
Để hiểu sâu hơn nữa về phong độ của một đội bóng khi một cầu thủ cụ thể góp mặt trên sân so với khi anh ta phải ngồi ngoài, chúng ta có thể dùng đến “dữ liệu kỳ vọng” (xG) – một công cụ được tạo ra để giúp các nhà phân tích đo lường chính xác hơn khả năng tạo cơ hội hoặc phòng ngự của đối tượng được phân tích – thay vì thông số bàn thắng-bại thực tế.
Hai cái tên đứng đầu trong hạng mục “ra sân-ngồi ngoài” khi xét trên thống kê hiệu số bàn thắng bại kỳ vọng mỗi 90 phút vẫn là Wood và Lacazette, nhưng theo thứ tự ngược lại.
Đứng sau họ là Mohamed Elyounoussi của Southampton (+0,95), người sở hữu hồ sơ cá nhân về một cầu thủ có khả năng đưa một đội bóng tới những chiến thắng: Nhiệt tình tham gia phòng ngự và thực hiện những cú dứt điểm chất lượng cao. Xếp sau anh là Demarai Gray của Everton (+0,94). Có thể đó chỉ là một con số vô nghĩa! Cũng có thể Everton đã gặp khó khăn trong việc đưa quả bóng lên phía trên sân đấu khi thiếu đi khả năng kéo bóng và những pha di chuyển không bóng của anh.
Những cầu thủ khác được ghi nhận thống kê từ +0,75 trở lên bao gồm: Thiago (+0.92), tiền vệ Jorginho của Chelsea (+0.83), hậu vệ Fabian Schar của Newcastle (+0.80), tiền vệ Paul Pogba của Manchester United (+0.78), hậu vệ cánh Reece James của Chelsea (+0.76), và Varane (+0.75).
Đứng cuối trong danh sách là trung vệ Jamaal Lascelles của Newcastle (-1,17), cũng giống như Ritchie, đây là một cầu thủ đã rơi vào cảnh "thất sủng" ngay trước khi Newcatsle bắt đầu chuỗi phong độ tuyệt vời của họ.
Azpilicueta lại một lần nữa phải nằm trong nhóm đứng cuối, và có một cái tên thú vị khác ở đây là Emile Smith-Rowe (-0,88). Mặc dù tiền vệ 21 tuổi đã ghi được 10 bàn ở mùa giải này (đến từ 5,7 xG, đồng nghĩa với một phong độ nổ súng khó có thể duy trì bền vững), nhưng phần lớn sự cải thiện tổng thể của Arsenal ở mùa giải này đã đến khi anh không góp mặt trên sân. Theo thống kê, Smith Rowe đã tham dự 61% trong tổng số phút thi đấu của Arsenal cho đến hiện tại và thống kê xG ghi nhận ở họ trong khoảng thời gian đó chỉ là +0,9, còn trong 39% số phút thi đấu mà anh ngồi ngoài lại lên đến +11,5.
Tuy nhiên, bằng cách nào đó, tiền vệ Kevin De Bruyne lại chỉ đứng thứ hai từ dưới lên trong BXH này, chỉ tốt hơn Lascelles một chút với con số -1,16. Bất kỳ ai đã chiêm ngưỡng ngôi sao người Bỉ trình diễn trên sân đấu đều sẽ khẳng định rằng không đời nào anh lại là một trong những cầu thủ tệ nhất Premier League được.
Tuy nhiên, con số trên sẽ gợi lại một hiện tượng kỳ quặc đã diễn ra vào một mùa giải trong quá khứ, cụ thể là mùa 2018-19, khi De Bruyne vắng mặt gần hết mùa và Man City vẫn giành được chức vô địch Premier League với 98 điểm, khi đó là điểm số cao thứ hai trong lịch sử Premier League.
Phải chăng ta có thể hình dung rằng khuynh hướng cầm quân của Guardiola, chiều sâu đội hình của Man City và bộ kỹ năng của De Bruyne đã kết hợp với nhau theo một cách giúp Guardiola vô tình có được những màn trình diễn tốt hơn từ đội bóng của mình khi thiếu đi sự phục vụ của ngôi sao từng có đến 20 pha kiến tạo trong một mùa giải? Đúng vậy, các đội bóng đá là nơi tập trung của những mạng lưới tương tác đủ kỳ lạ mà đôi khi chẳng thể giải thích được, vậy nên các trường hợp như thế này hoàn toàn có thể xảy ra. Một lời giải thích khác có khả năng cao hơn? Đó là đây chỉ là sự ngẫu nhiên.
Dù câu trả lời có là gì đi chăng nữa, thì đây vẫn là điều đang thực sự diễn ra: Qua 33 trận đã chơi ở Premier League mùa giải này, Man City đã chơi tốt hơn khi De Bruyne không hiện diện trên sân so với những trận có sự góp mặt của anh.
Chấn thương hiếm khi là yếu tố duy nhất quyết định phong độ của một đội bóng. Nhưng chúng ảnh hưởng đến đội hình mà các HLV có thể lựa chọn, qua đó tác động đến chiến thuật mà họ định áp dụng.
Premier League từng nổi tiếng với những pha sút phạt thành bàn mang tính thương hiệu của giải đấu. Thế nhưng thứ đặc sản ấy đang dần biến mất. Bài viết dưới đây sẽ giúp chung ta hiểu được nguyên nhân của sự thay đổi này.
Đối với mô hình hoạt động của các đội bóng tại Châu Âu, hầu hết doanh thu đến từ 5 nguồn tài chính. Đó chính là doanh thu ngày thi đấu, phát sóng, thương mại, tiền thưởng và chuyển nhượng cầu thủ. Trong số này, doanh thu ngày thi đấu là kiểu kiếm tiền truyền thống nhất, nhưng ngày càng có xu hướng thay đổi theo thời gian.
Trong một bài phân tích do chính mình biên soạn cho The Athletic, tay săn bàn huyền thoại Alan Shearer đã chia sẻ một số nhận định rất thú vị về những cú sút xa và thực trạng hiện nay của thứ nghệ thuật ngoạn mục này...