Bạn có biết ý nghĩa đằng sau tên gọi của các đội bóng Premier League?

Arsenal, Crystal Palace, Nottingham Forest, Manchester United, Tottenham Hotspur, những cái tên chúng ta, người hâm mộ bóng đá Việt Nam, đã quá quen mỗi khi theo dõi bóng đá Anh. Dù vậy, chúng ta hẳn vẫn chưa hiểu rõ ý nghĩa hay lý do vì sao các đội bóng này lại được đặt tên như thế. Bài viết dưới đây của tác giả Dominic Fifield sẽ phần nào giải thích cho chúng ta những thắc mắc đó.

Tại sao lại gọi là Arsenal?

Định nghĩa của từ arsenal trong từ điển tiếng Anh: một khu vực nhà kho hoặc nhà máy sản xuất quân dụng và vũ khí.

Thuở trước, Xưởng Quân Dụng Hoàng Gia Anh (The Royal Arsenal-BTV), là một địa điểm rộng lớn ở bờ nam sông Thames thuộc vùng Woolwich, Tây Nam London. Ban đầu, nó được biết đến dưới tên gọi Woolwich Warren, nơi được dùng để sản xuất vũ khí, đạn dược, thử nghiệm vũ khí cũng như nghiên cứu vật liệu nổ cho quân đội Anh. Khi Thế Chiến Thứ Nhất xảy ra vào năm 1914, xưởng sản xuất này có tới 80.000 nhân viên tập trung trên một mảnh đất rộng 1290 héc-ta. Tuy nhiên, ở thời điểm đó, đội bóng đã rời đi từ lâu.

Chính công nhân ở xưởng quân dụng Dial Square là những người nghĩ đến thành lập một CLB bóng đá. Báo chí địa phương thời ấy đã bắt đầu nói về việc "một nhóm những kẻ mạo hiểm thuộc xưởng sản xuất súng Số 2 tọa lạc ở Woolwich Arsenal", đứng đầu bởi cựu cầu thủ người Scotland của Kirkcaldy Wanderers tên David Danskin cùng một vài cầu thủ khác tới từ Nottingham, "thánh địa bóng đá Anh thời đó", quyết định thành lập một CLB mang tên Dial Square FC.

Có một vài tài liệu cho rằng cái tên này đã xuất hiện từ năm 1884, dù đa số các sử gia bóng đá đều khẳng định cái tên này chính thức xuất hiện vào tháng 12 năm 1886. Họ đánh bại Eastern Wanderers, đội bóng ở bên kia sông Thames, với tỷ số 6-0 ở trận đấu đầu tiên. Sau đó, họ họp mặt ở quán bia Royal Oak vài ngày sau đó nhân dịp lễ Giáng Sinh để bàn về việc đội tên đội bóng thành Royal Arsenal, vốn là một sự kết hợp giữa quán bia họ thường lui tới và nơi làm việc của họ, một cái tên vĩ đại hơn cái tên Dial Square FC trước đó.

Sau một thời gian, đội bóng này lại đổi tên thành Woolwich Arsenal Football and Athletic Company Limited (gọi tắt là Woolwich Arsenal) sau khi đủ điều kiện trở thành CLB chuyên nghiệp để tham gia giải Hạng Hai vào năm 1893.

Cái tên "Woolwich" chỉ được bỏ khi CLB chuyển từ Plumstead đến Highbury, thuộc vùng Bắc London vào năm 1913, một quyết định khiến NHM Tottenham Hotspur, Chelsea và Clapton Orient cảm thấy bực bội. Dù vậy, các quan chức của Hiệp Hội Bóng Đá Anh (Football League-BTV) vẫn tuyên bố "họ không thể can thiệp vào việc này", điều được Charles. E. Sutcliffe chỉ ra trong một ghi chép thực hiện vào năm 1938 về 50 năm đầu của cơ quan quản lý bóng đá cao nhất nước Anh thời điểm đó.

Sau hơn 136 năm kể từ ngày thành lập, Arsenal vẫn là một biểu tượng cho tinh thần đoàn kết và đam mê thể thao của các công nhân lao động tới từ phía Nam của London.

Vì sao lại có tên Crystal Palace?

Nguồn gốc của cái tên Crystal Palace đã trở thành một vấn đề gây tranh cãi, nhất là sau khi CLB hiện tại cho rằng nguồn gốc tên gọi của họ bắt đầu từ năm 1861 chứ không phải năm 1905 như nhiều nguồn lịch sử khẳng định. Nếu điều này được kiểm chứng, Crystal Palace sẽ được xác nhận là CLB bóng đá chuyên nghiệp lâu đời nhất lịch sử thế giới chứ không phải Notts County.

Dù vậy, cái tên này vẫn được cho là tới từ tòa nhà cao tầng làm bằng sắt và kính của Sir Joseph Paxton, lần đầu được xây dựng ở Hyde Park thuộc trung tâm London, một cấu trúc được xây dựng cho kỳ Triển Lãm 1851. Sau đó, tòa nhà này được xây dựng lại ở khu vực Sydenham Hill thuộc phía nam Sông Thames. Ở thời điểm đó, tòa nhà này cao 112 mét so với mực nước biển và là cấu trúc cao nhất thủ đô London.

Địa điểm này sau đó trở thành nơi giải trí hàng đầu đất nước bởi khu vườn được trang trí bằng nhiều đài phun nước và các bức tượng, trong đó có các bức tượng khủng long và một số loài lưỡng cư vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay của Benjamin Waterhouse Hawkins. Nơi đây cũng là nơi tổ chức các trận chung kết FA Cup trong khoảng thời gian từ năm 1895 đến năm 1914.

Đáng tiếc thay, cấu trúc đồ sộ bằng kính và sắt này đã bị thiêu rụi vào năm 1936. Một đám cháy lớn tới mức người ta cho rằng nó có thể được nhìn thấy từ nước Pháp, cách đó 175 km.

Nhiều nguồn lịch sử khẳng định các nhân viên của tòa tháp, có thể là các nhân viên lễ mặt đất của tòa tháp, đã quyết định thành lập một CLB bóng đá. Một giả thuyết khác cho rằng các VĐV địa phương, các VĐV chuyên nghiệp, các học sinh từ các trường lân cận và các cư dân của những khu làng xung quanh như Penge, Sydenham và Norwood, mới chính là những người thành lập ra CLB này sau khi khu vực trở nên thịnh vượng nhờ vào thành công của tòa tháp Crystal Palace.

Thực tế, môn cricket mới là môn lâu đời nhất ở khu vực kể trên tính từ năm 1857, thậm chí, nhiều nguồn sử liệu cho rằng cricket cũng đóng góp phần của mình trong việc phát triển bóng đá ở đây, một phần vì những người tham gia đội bóng mới đều từng là thành viên của các CLB cricket xung quanh khu vực này.

James Turner, một thủ môn, và Francis Day, một thư ký của Crystal Palace đã tham gia cuộc gặp ra mắt LĐBĐ Anh ở quán bia Freeman tọa lạc ở đường Great Queen thuộc trung tâm London vào ngày 26 tháng 10 năm 1863.

Ở thời điểm đó, Crystal Palace là một đội bóng lao động tham gia mùa FA Cup đầu tiên của họ, mùa giải 1871-1872. Tuy nhiên, CLB này đã giải tán khi mùa giải kết thúc. Kể từ năm 1875 cho tới 1905, không có một CLB nào mang tên Crystal Palace được thành lập cho tới khi Crystal Palace của thời điểm hiện tại, tham dự Hạng Hai của giải vô địch bóng đá phía Nam (Southern League-BTV).

Tại sao lại gọi là Tottenham Hotspur?

Định nghĩa của hotspur trong từ điển tiếng Anh: một người đáng sợ, thô kệch. Hoặc theo nghĩa tiếng Anh Hậu Trung Cổ: một người thường xuyên di chuyển. Cũng theo The Athletic, đây là biệt danh của Sir Henry Percy, một hiệp sĩ quý tộc của nước Anh ở thế kỷ 14.

Ban đầu, chúng ta khó có thể thấy được bất cứ sự liên quan nào giữa vị tướng nổi tiếng vì các cuộc chiến chống lại người Scotland với đỉnh cao là trận chiến Shrewsbury vào năm 1403, với CLB hàng đầu nước Anh có trụ sở ở London, rất xa so với quê hương của ông, Northumberland hay vùng Shrewsbury, cách biên giới với Xứ Wales 9 dặm.

Thế nhưng, mỗi khi NHM Tottenham Hotspur nhắc đến từ Spurs, họ luôn nghĩ đến vị tướng từng là nỗi khiếp sợ của người Scotland này.

Henry "Harry" Percy sinh vào ngày 13 tháng 6 năm 1364 tại lâu đài đã bị bỏ hoang Spofforth, tọa lạc ở giữa hai thị trấn Wetherby và Harrogate ở vùng Yorkshire. Từ ngày trẻ, ông đã được chứng kiến bố mình chiếm lại thành công lâu đài Berwick-upon-Tweed từ tay một nhóm thảo khấu người Scotland, những người đã tiêu diệt thành công Sir Robert De Boynton, người bảo an ở khu vực đó.

Nhiều nguồn sử liệu cho rằng hình ảnh một Harry 12 tuổi tả xung hữu đột với thanh gươm trong tay là một hình ảnh đã bị thổi phồng rất nhiều. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng người thừa kế tước hiệu Công Tước Xứ Northumberland là một hiệp sĩ nổi tiếng với sự can trường và gan dạ dù còn rất trẻ.

Sau một quãng thời gian dài chiến đấu, ông bị bắt ở Trận Otterburn, nơi vốn được coi là "sân nhà" của ông. Số tiền chuộc của ông lên tới 7000 marks, một con số dễ hiểu khi xét đến danh tiếng của người từng chống lại người Pháp ở Picardy hay giành chiến thắng ở trận Homildon Hill trước người Scotland.

Với một đội ngũ cực kỳ mạnh mẽ, ông trở thành một hiệp sĩ nổi danh ở Phương Bắc. Thực tế, biệt danh "Hotspur" của ông không phải do các chiến hữu của ông đặt, mà là do những kẻ thù của Harry đặt cho ông.

Sử gia Thomas Walsingham, người thực hiện một bộ sử ký vào năm 1390, khẳng định rằng: "Khác với cha của ông, người bảo an của thị trấn Berwick, Henry Percy luôn hoạt động năng nổ, nhất là trong các trận chiến trước người Scotland, những người ông luôn đánh bại bằng sự can trường của mình mỗi khi giống dân này nổi loạn. Kể từ đó, họ gọi ông bằng biệt danh "Hatspore".

Harry Percy sau đó hy sinh ở trận Shrewsbury khi dẫn đầu một cuộc nổi dậy chống lại người họ hàng của ông, Henry Bolingbroke, hay vua Henry IV. Khi tin đồn về việc Hotspur vẫn còn sống được lan ra, vị vua người Anh quyết định bêu xác ông giữa chợ.

Dù cuộc đời của Harry Hotspur kết thúc trong một cuộc nổi loạn chống lại Hoàng Gia Anh, gia đình Percy vẫn được trọng vọng và được chia sẻ đất đai trong nhiều năm sau đó.

Một trong số những món quà mà Hoàng Gia Anh trao tặng cho gia đình này đó là một khu vực ở phía Bắc London được biết đến dưới tên gọi Northumberland Park, lấy từ quê hương của dòng họ này.

Chính nơi đây, CLB Cricket Hotspur, lấy từ tên của vị hiệp sĩ vĩ đại, đã ra đời. Ban đầu, họ thi đấu ở khu vực được thuê lại từ chú của một cầu thủ trong đội tên Delano. Đến tháng 8 năm 1882, một vài thành viên trẻ của CLB gặp nhau dưới cột đèn đường trên phố Tottenham High Road để bàn về việc thành lập một CLB bóng đá. CLB cricket hỗ trợ họ một khoản kinh phí để xây dựng khung thành, cột góc và trên hết, một quả bóng.

Đội bóng, khi đó vẫn phải tự kẻ sân của mình, bắt đầu thi đấu các trận giao hữu trên một mặt sân khá lầy lội ở khu vực Tottenham.

Ban đầu, họ gặp phải một vài vấn đề như bị chiếm dụng bởi các "đàn anh" như lời của một trong những cộng tác viên và là người sáng lập ra CLB chia sẻ với tờ Tottenham & Edmonton Heral vào năm 1921: "Một hoặc hai năm đầu tiên, đã có một cuộc chiến ngầm giữa các nhóm với nhau."

Có thể Harry Hotspur sẽ cảm thấy vui vì tinh thần "máu chiến" của các hậu duệ, nhưng trong một thời gian ngắn, những vụ đụng độ này đã khiến CLB non trẻ có nguy cơ bị phá sản. Tuy nhiên, các cầu thủ trẻ trong đội có một chỗ dựa khá vững chắc, đó là John Ripsher, người đứng đầu Nhà Thờ All Hallow thuộc vùng Tottenham.

Ripsher sau đó đã tái cấu trúc lại đội bóng, thành lập một hội đồng, lên một danh sách thi đấu cũng như thực hiện một cuộc họp nhằm thống nhất tên gọi của CLB. Trong cuộc họp được tổ chức bởi Ripsher, 21 thành viên của CLB đã góp mặt.

"Một vài đề nghị được đưa ra," cộng tác viên của tờ Herald cho biết: "Northumberland Rovers ban đầu được chọn, tuy nhiên, những người tham gia cuộc họp lại có ý kiến khác."

"Theo một người có mặt ở cuộc họp, một vài người đã đọc lại lịch sử nước Anh trong giai đoạn từ năm 1401 đến năm 1403. Vì vậy, họ rất ngưỡng mộ Henry Percy, hay còn biết đến dưới cái tên Hotspur, con trai của Earl xứ Northumberland, người đã cho thấy sự gan dạ trên chiến trận. Chẳng phải những chàng trai này cũng từng chơi ở sân Northumberland Park hay sao? Thêm nữa, bản thân các thành viên của CLB cũ cũng chẳng có cái tên nào khác ngoài "Hotspur".

Đương nhiên, bài báo kể trên không nhắc đến sự tồn tại của CLB cricket Hotspur, những người đã từng nghĩ đến điều tương tự khi lấy cái tên Hotspur cho đội bóng của mình. Nói cách khác, đây là một cái tên mang tính kế thừa của CLB cricket cũ.

Tại sao lại gọi là Nottingham Forest?

Định nghĩa của từ forest: một khu vực nhiều cây cối, ví dụ: một khu rừng thông.

Trong định nghĩa cổ: một khu vực nhiều cây cối được sở hữu và có luật lệ riêng chuyên dùng để săn bắn.

Khi được dùng cho tên địa danh, từ này thường được dùng để chỉ một khu rừng từng được sở hữu bởi Hoàng Gia, ví dụ như Waltham Forest.

Có thể chúng ta sẽ cho rằng cái tên Nottingham Forest tới từ truyền thuyết về Robin Hood hay cảnh trưởng xứ Nottingham (Sheriff Of Nottingham-BTV) hoặc khu rừng Sherwood (Sherwood Forest-BTV). Tuy nhiên, cái tên này xuất phát từ sân đấu đầu tiên của CLB, sân Forest, một khoảnh đất rộng ở phía bắc trung tâm thành phố, cách khá xa so với khu rừng huyền thoại.

Khán đài đứng lớn của sân Forest được xây dựng bởi John Carr Xứ York vào năm 1777 để phục vụ cho nhu cầu xem đua ngựa của người dân địa phương cho tới năm 1890, thời điểm môn thể thao này được giao lại cho Colwick. Sau đó, khán đài này bị tháo dỡ vào năm 1909 và kể từ năm 1928, trở thành nơi tổ chức hội chợ Goose, hội chợ lớn thứ hai của nước Anh.

Nhiều lời đồn cho rằng, trong một trận đấu shinney (một môn chơi khá gần với khúc côn cầu), một cầu thủ đã phá luật khi ném một quả bóng đá về phía các cầu thủ, những người sau đó đã bỏ gậy xuống để chơi bóng đá. Kể từ đó, bóng đá bắt đầu được tạo ra.

Có thể câu chuyện kể trên không có thật, nhưng có một sự thật thú vị, đó là CLB Nottingham Forest được JS Scrimshaw công bố với một nhóm 15 cầu thủ Shinney trong một cuộc họp ở cánh khác Clinton Arms, nơi giờ đây là giao lộ giữa phố Shakespeare và đường Sherwood. Vào năm 1865, đội bóng có cái tên kết hợp giữa thành phố Nottingham và sân đấu cũ của CLB được ra đời.

Những người có mặt trong buổi họp hôm đó đều trở thành thành viên của CLB bóng đá non trẻ. Sau một khoảng thời gian ngắn, họ chuyển đến sân Forest Recreation Ground vào năm 1879, sau đó là sân Castle Ground và sân Cricket Meadows, lúc này đã không còn thuộc sở hữu của kình địch Notts County.

Từ Newton Heath đến Manchester United

Khi nhắc đến hậu tố United, người hâm mộ bóng đá Anh chắc chắn sẽ nghĩ đến Manchester United đầu tiên.

Tuy nhiên, tên ban đầu của nửa đỏ thành Manchester không phải là Manchester United, mà là Newton Heath, một CLB được thành lập vào năm 1878 bởi công nhân đường sắt thuộc công ty Đường Sắt Yorkshire và Lancashire (Lancashire and Yorkshire Railway Company, viết tắt là LYR-BTV), những người chuyên phụ trách mảng đầu máy xe kéo có trụ sở ở khu ngoại ô, cách trung tâm thành phố Manchester 3 dặm về phía Bắc.

Ban đầu, CLB này được biết đến dưới tên gọi Newton Heath LYR, tuy nhiên, đến năm 1890, CLB này quyết định bỏ cái tên viết tắt LYR trong tên của mình dù vẫn là công nhân của hãng đường sắt. Kể từ đó, họ không nhận thêm bất cứ sự hỗ trợ nào của hội đồng trực thuộc công ty đường sắt Lancashire & Yorkshire.

Ban đầu, mọi thứ rất khó khăn với CLB non trẻ. Họ là CLB đầu tiên bị loại khỏi giải hạng nhất sau khi để thua trong trận playoff (thời điểm đó gọi là Test Match) 2-0 trước Liverpool vào năm 1894. Một năm sau, họ không thể giành quyền lên chơi ở giải hạng nhất. Và thế là số lượng khán giả tới sân bắt đầu giảm sút, khiến tình hình kinh tế của CLB càng trở nên khó khăn hơn.

Harry Renshaw, cộng tác viên đầu tiên của Newton Heath cho báo Manchester Evening News, từng mô tả rằng tiền thuê sân ở số 33 Oldham Road của đội bóng "chỉ có giá 6 shillings một tuần,. Để nâng cao hình ảnh của mình, CLB quyết định thuê một phòng họp ở Miles Platting để các CĐV và NHM có chốn lui tới. Đó là nơi họ có thể cùng nhau chia sẻ và chuyện trò. Một bàn bi-da sau đó đã được đặt vào khu họp mặt này. Tuy nhiên, thử nghiệm này không mấy thành công, một phần bởi nguồn sáng duy nhất của nơi họp mặt là ngọn nến đặt trên một chai bia. Lý do vì sao ư ? Vì công ty cung cấp gas đã cắt nguồn cung cấp gas của CLB."

Kể cả khi đã thi đấu chuyên nghiệp, các cầu thủ của Newton Heath cũng không rõ họ sẽ được trả lương như thế nào. Thông thường, các giám đốc sẽ đếm số tiền thu được từ bán vé sau mỗi trận trên sân nhà, sau đó trả cho họ phần tiền còn lại khi đã trừ đi khoản phí duy trì sân.

CLB sau đó tìm đủ mọi nguồn thu để duy trì hoạt động, từ việc quảng cáo một show diễn được thực hiện bởi "Chim Hoàng Yến của Bank Lane", một con ngỗng, trên sân nhà của mình hay việc nhờ một cầu thủ trong đội đem chú dê của mình vào sân để dẫn khách tới quán sau trận.

Sau khi đến quán, chú dê khốn khổ này sẽ được người ta đặt cược xem chú có thể uống bao nhiêu chai bia trước khi đổ gục hoàn toàn.

Dù tìm đủ mọi cách, CLB vẫn vấp phải số nợ 2670 Bảng vào năm 1902, số tiền khiến họ có nguy cơ bị phá sản.

William Healey, một nhà thầu xây dựng và là giám đốc của Newton Heath, thậm chí kiện CLB để đòi số tiền 240 Bảng, số tiền đội bóng nợ ông từ các khoản phí và vay mượn chưa được trả. Vụ kiện này đã khiến CLB phải tổ chức một cuộc họp ở hội trường New Islington tọa lạc ở Ancoats vào ngày 24 tháng 4 năm 1902 để bàn về sự việc này. Hầu hết những người dự khán hôm đó đều tỏ ra bất ngờ xen chút nhẹ nhõm khi biết rằng hậu vệ phải và là đội trưởng của CLB, Harry Strafford, có một số kết nối với các thương nhân địa phương sẵn sàng đầu tư vào CLB.

Nhóm đầu tư được giới thiệu bởi Stafford sau đó đã tỏ rõ quyết tâm mua lại Newton Heath. Tuy nhiên, để mở rộng thanh danh của CLB, họ đã đề xuất đội trên CLB.

Đội bóng mang tên Ardwick FC vừa mới đổi tên thành Manchester City, vì vậy, các ông chủ mới của Newton Heath cho rằng cái tên của họ cũng phải cho thấy tầm vóc của một CLB tới từ thành phố công nghiệp hàng đầu nước Anh.

Ban đầu, cái tên Manchester Central được chọn, tuy nhiên, họ lại cho rằng cái tên này giống một ga tàu hơn là một đội bóng, sau đó là Manchester Celtic. Thư ký của đội bóng, Jim West, lại cho rằng nên gọi CLB mới là Manchester Newton Heath. Louis Rocca, nhân vật chủ chốt trong BLĐ Manchester United trong vòng 48 năm tiếp theo và là trưởng bộ phận tuyển trạch viên dưới thời Sir Matt Busby, cho rằng ông chính là người đề xuất cái tên "Manchester United". Dù vậy, theo các ghi chép từ Gorton Report vào ngày 26 tháng 4 năm 1902, chính người chủ trì cuộc họp, James Brown, mới là người đề xuất tên gọi này.

Dù thế nào đi nữa, cái tên "United" này vẫn cho thấy một sự đổi mới mạnh mẽ ở CLB hàng đầu nước Anh sau nhiều năm khó khăn về mặt kinh tế. Vì vậy, nó nhanh chóng được các ông chủ mới CLB chấp nhận.

Lược dịch từ bài viết của tác giả Dominic Fifield cho trang tin The Athletic.