Vì sao Bồ Đào Nha là nơi xuất khẩu tài năng thành công nhất thế giới?

Họ cung cấp cho những cầu thủ này một bệ phóng ở châu Âu. Cuối cùng, họ bán những người này cho Premier League hoặc La Liga với một khoản lợi nhuận đáng kể, thậm chí là khổng lồ. Kết hợp chuỗi cung ứng Nam Mỹ với các học viện đang tỏa sáng tại Benfica và Sporting, không ngoa khi nói rằng Bồ Đào Nha là nơi sản xuất tài năng thành công nhất thế giới.

GĐTT của Benfica, Rui Pedro Braz tỏ ra khá thoải mái. Bởi các cuộc đàm phán với River Plate về Enzo Fernández diễn ra rất đơn giản: Mức phí 10 triệu euro đã được đồng ý, bao gồm 2 triệu euro tiền thưởng sẽ được trao sau 10, 25, 40 và 50 trận Fernández chơi cho đội bóng mới.

Tuy nhiên, Braz hiểu sẽ có vấn đề nảy sinh. Wolverhampton đã thể hiện sự quan tâm của họ và River Plate dọa sẽ tăng điều khoản mua đứt của Fernández thêm 5 triệu euro. Ý tưởng của họ trở nên rõ ràng: Benfica sẽ có Fernández, nhưng chỉ sở hữu 75% giá trị của cầu thủ này. Nếu cầu thủ sinh năm 2001 được bán lại, họ sẽ được trả 25% phí chuyển nhượng. 

Họ hiểu rằng điều khoản này đáng để đạt được. Từ việc bán Fernández cho Benfica, River Plate đã kiếm được 14 triệu euro. Từ việc Benfica bán Fernández cho Chelsea, River đã kiếm được 30 triệu euro. Đối với Braz, đây cũng là một thương vụ siêu lãi. Benfica trả 14 triệu euro cho Fernández vào tháng 7 và thu về 90 triệu euro từ Chelsea. Nếu xét về tốc độ thu lại lợi nhuận, có lẽ đây là thương vụ chuyển nhượng ấn tượng nhất trong làng túc cầu. 

Chỉ có điều, đây là mô hình kinh doanh mà các CLB Bồ Đào Nha đã hoàn thiện trong nhiều năm. Họ phát hiện ra những tài năng trẻ xuất sắc nhất ở Nam Mỹ và chiêu mộ với một khoản phí rất nhỏ. Họ cung cấp cho những cầu thủ này một bệ phóng ở châu Âu. Cuối cùng, họ bán những người này cho Premier League hoặc La Liga với một khoản lợi nhuận đáng kể, thậm chí là khổng lồ. Kết hợp chuỗi cung ứng Nam Mỹ với các học viện đang tỏa sáng tại Benfica và Sporting, không ngoa khi nói rằng Bồ Đào Nha là nơi sản xuất tài năng thành công nhất thế giới.

“Đó đơn giản là nhu cầu,” Pedro Mendes, cựu tiền vệ của Tottenham Hotspur và đang làm người đại diện ở Bồ Đào Nha chia sẻ. “Các CLB Bồ Đào Nha không thể cạnh tranh để mua những cầu thủ hàng đầu, nên họ phải tạo ra hoặc tìm ra họ.”

Những câu chuyện thành công nhiều không đếm xuể. Luis Díaz, Darwin Núñez, Ederson và Fernández đã tiêu tốn của Liverpool, Manchester City và Chelsea khoảng 300 triệu euro. Xuất phát điểm của họ đến từ các đội bóng Nam Mỹ, những người đã bán họ với giá chỉ hơn 50 triệu euro cho các đội bóng Bồ Đào Nha.

Trong khi đó, João Felix, Rúben Dias, Bernardo Silva, João Cancelo, Matheus Nunes và Gonçalo Guedes đều đến từ các học viện Bồ Đào Nha và đã mang về tổng cộng 300 triệu euro.

Với những đội bóng ở Argentina, Brazil, Uruguay và Colombia, kế hoạch xuất xưởng cầu thủ diễn ra sớm hơn. Trong những năm gần đây, các học viện Brazil tạo ra nhiều cầu thủ chạy cánh hơn để phù hợp với sơ đồ 4-3-3, sơ đồ được Pep Guardiola ưa chuộng và trở thành mốt tại các đội bóng giàu có nhất châu Âu. Ở Argentina, các HLV đôn những cầu thủ trẻ được đánh giá cao lên đội một từ rất sớm nhằm tạo ra một màn chào hàng trước các tuyển trạch viên châu Âu.

Tuy nhiên, phần lớn những tài năng này còn quá non nớt để thi đấu ở những sân chơi lớn nhất châu Âu. Rõ ràng có một khoảng cách về tốc độ, thể chất và kỷ luật chiến thuật cần được thu hẹp. Văn hóa, ngoại ngữ và khả năng thích nghi với cuộc sống mới cũng quan trọng không kém.

“Chúng tôi đã thấy điều đó xảy ra,” một nhân vật cấp cao tại một trong những đội bóng lớn nhất Bồ Đào Nha nói. “Ví dụ, các cầu thủ đến từ khu ổ chuột có tâm lý sắt đá và tài năng thiên bẩm do đến từ nền giáo dục đường phố. Nhưng khi chơi bóng ở Premier League, họ ngay lập tức bị ngợp. Họ cần một bước trung gian.”

Bồ Đào Nha mang đến một bước đệm với ngôn ngữ và văn hóa quen thuộc hơn, trong khi cung cấp một thứ bóng đá gần với đẳng cấp hàng đầu. Các cầu thủ có thể tỏa sáng tại giải Primeira Liga của Bồ Đào Nha, nơi họ thường xuyên được trao cơ hội ở những đội thống trị quyền kiểm soát bóng. 

Quan trọng hơn, họ được thử sức ở Champions League. Trước khi Liverpool ký hợp đồng với Díaz, các tuyển trạch viên của đội chủ sân Anfield đã ghi nhận màn trình diễn của cầu thủ người Colombia cho Porto trước Atletico Madrid. Chelsea rất ấn tượng với màn trình diễn của Fernández cho Argentina tại World Cup, nhưng trước đó là những màn thể hiện thú vị trước Juventus và Paris Saint-Germain. “Sáu tháng trước, Enzo chưa tự tin chơi bóng tại một giải đấu lớn,” Bruno Freitas, người đại diện cho công ty PCR Sports Management tại Bồ Đào Nha cho biết. “Bây giờ, cậu ấy đã sẵn sàng.”

Đó là một cái giá đắt đối với những người đứng đầu chuỗi thức ăn (ở đây là các đội bóng lớn), nhưng họ sẵn sàng và có khả năng chi trả. Không phải các đội bóng giàu có nhất không biết đến những cầu thủ này; đơn giản là họ muốn thấy các tài năng được trau dồi ở nơi khác. “Các đội bóng Anh như Chelsea, Man City, Liverpool cố tình làm điều này,” nhân vật cấp cao tại một trong những đội bóng lớn nhất của Bồ Đào Nha cho biết. “Họ đều biết về Enzo. Ở Bồ Đào Nha, chúng tôi có thể chấp nhận những rủi ro nhỏ đó, trong khi họ thích trả nhiều tiền hơn để nhận được sự đảm bảo.”

Có những yếu tố bôi trơn cho quy trình này. Tây Ban Nha chiếm lợi thế hơn rất nhiều so với Bồ Đào Nha, vì văn hóa và ngôn ngữ nơi đây rất phù hợp với những viên ngọc đến từ Nam Mỹ. Tuy nhiên, La Liga quy định rằng các đội bóng không thể điền tên nhiều hơn ba cầu thủ không phải người châu Âu vào đội hình trong ngày thi đấu.

Ngoài ra, người đại diện quyền lực nhất thế giới là một người Bồ Đào Nha: Jorge Mendes. Khi các cầu thủ chuyển từ Nam Mỹ sang Bồ Đào Nha, những người đại diện hiện tại của họ sẽ nhờ đến Mendes để tạo ra bước tiếp theo. “Họ biết cách bán cầu thủ ở Bồ Đào Nha,” một tuyển trạch viên làm việc ở Premier League cho biết. “Các đội bóng kiểm soát báo chí, tạo ra thông tin và với Mendes, họ sẽ có rất nhiều quyền lực.”

Một khi bạn kinh doanh phát đạt, chắc chắn sẽ có những người cố gắng sao chép công thức của bạn. Real Madrid đã lách luật bằng cách chiêu mộ một số cầu thủ Brazil, trong đó có Vinícius Junior từ Flamengo và Rodrygo từ Santos. Tháng trước, Chelsea đã chiêu mộ Andrey Santos từ Vasco da Gama, trong khi Brighton tìm ra Alexis Mac Allister từ Argentinos Juniors và đang hy vọng lặp lại mánh khóe này khi ký hợp đồng với Facundo Buonanotte từ Rosario Central. 

Có một cách tiếp cận bền vững hơn, đó là các CLB lớn tham gia việc này cùng các đội bóng Bồ Đào Nha, thay vì cố gắng đánh bại họ. Paris Saint-Germain đã mua cổ phần ở Braga, trong khi cả Manchester City và Southampton đều hợp tác với các đội bóng ở Primeira Liga. Wolverhampton có thể không có mối quan hệ chính thức với một đội bóng ở Bồ Đào Nha, nhưng lâu nay họ vẫn tin tưởng Mendes dẫn dắt đội ngũ tuyển trạch.

Tuy nhiên, ngay cả khi những kẻ bắt chước xuất hiện, vẫn có những lợi thế tự nhiên không thể tự tạo ra được và những mối quan hệ lâu dài phải mất nhiều năm mới có được. Quan trọng nhất, mong muốn thay đổi cũng có giới hạn. Từ River Plate, Benfica cho đến Chelsea. Từ cầu thủ, người đại diện cho đến người hâm mộ, đây vẫn sẽ là một mạng lưới hoạt động thông suốt. “Những thương vụ chuyển nhượng này vẫn sẽ tiếp tục xảy ra vì một thứ,” Freitas nói. “Mọi người đều hạnh phúc.”

Lược dịch bài viết “How Portugal became world’s most successful talent factory” của Tom Allnutt (The Times)