Pep Guardiola đã được trao cho một bản hợp đồng mới, nhưng ngay sau đó, những vấn đề sống còn cần giải quyết trong cả hai khâu tấn công và phòng ngự của Manchester City đã hiện lên rất rõ ràng qua thất bại 0-2 trước Tottenham.
Pep Guardiola có những vấn đề sống còn cần giải quyết. Những ngày cuối cùng của tháng 11 đã đến với chúng ta và Manchester City vẫn đang bị mắc kẹt ở nửa dưới bảng xếp hạng Premier League. Điều đáng lo ngại nhất vào lúc này là trong khi những vấn đề cũ vẫn chưa được xử lý dứt điểm thì những vấn đề mới lại đang nổi lên tại một đội bóng đã từng được đánh giá là hoàn mĩ.
Trận thua 0-2 trước Tottenham là lần đầu tiên Manchester City không ghi được bàn thắng nào trong một trận đấu tại Premier League ở mùa giải này, nhưng khâu tấn công của họ vốn đã gặp vấn đề từ trước đó rồi. Sự trơn tru, mượt mà từng rất quen thuộc ở họ đang biến mất. Trong 5 trận đấu gần nhất, đoàn quân của Guardiola chỉ ghi được vỏn vẹn 5 bàn – mỗi trận một bàn – và đến cuộc đối đầu với Spurs, sự bế tắc trong khâu tấn công của Man City là vô cùng rõ ràng. Đây là một đội bóng đã từng xuyên phá những khối phòng ngự được triển khai thấp một cách dễ dàng. Nhưng dường như họ đã đánh mất đi khả năng đó.
“Nguyên nhân chỉ đơn giản là ‘uy lực gây sợ hãi’ đã mất đi,” Cựu hậu vệ của Manchester City, Micah Richards, nhận định với Sky Sports. “Trong vài mùa giải qua, Man City sở hữu Leroy Sane, Sergio Aguero và Raheem Sterling đảm đương hàng công với phong độ cực kỳ cao. Còn bây giờ, nếu anh hỏi về cảm nhận của tôi, thì khi nhìn vào Ferran Torres, Riyad Mahrez và Gabriel Jesus, hàng công này chẳng hề thể hiện thứ uy lực tương tự. Họ đều là những cầu thủ hàng đầu, nhưng đang thiếu đi cái ưu thế đó.”
Man City đã phải ở trong thế bám đuổi ngay từ đầu trận đấu. Bàn thắng của Heung-Min Son vào phút thứ 5 đã cho phép đoàn quân của Jose Mourinho nắm thế chủ động. Sai lầm góp phần dẫn đến bàn thua đầu tiên đã được lặp lại khi Man City càng lúc càng trở nên tuyệt vọng trong việc tìm kiếm bàn gỡ hòa, cho phép cầu thủ vào sân thay người Giovani Lo Celso nhân đôi cách biệt trong hiệp hai. Game Over!
Có rất nhiều khía cạnh trong bàn thua đầu tiên sẽ khiến Guardiola phải bận tâm. Ederson bị đánh bại một cách đầy dễ dàng. Joao Cancelo đã không kiểm soát được pha di chuyển của Son. Aymeric Laporte đã bị “hút” về phía bóng bởi kiểu di chuyển đặc trưng của Harry Kane – điều mà đáng lẽ các cầu thủ Man City đã phải dự đoán được từ trước và đưa ra những sắp xếp, phân chia nhiệm vụ hợp lý – và quyết định thực hiện một động tác tương tự của Ruben Dias đã khiến anh hoàn toàn bất lực trong việc đối phó với những gì diễn ra tiếp theo.
Nhưng chính việc khâu pressing không được thực hiện tốt ở phía trước hàng thủ đội chủ nhà đã cho phép Tanguy Ndombele có thời gian để tung ra một đường chuyền sáng nước. Kevin De Bruyne không thể ngăn cản được tình huống đá phạt, và trong khi Jesus và Bernardo Silva đang cố phong tỏa những phương án chuyền bóng, thì Rodri lại không áp sát đủ nhanh. Với việc Nnombele có được nhiều thời gian và khoảng trống đến vậy, khả năng che chắn của hàng tiền vệ Man City rõ ràng đang gặp vấn đề.
“Rodri là một cầu thủ rất giỏi, nhưng đối với tôi, khả năng ngăn chặn các đợt tấn công của cậu ấy vẫn còn ‘non’ lắm,” Richards khẳng định. “Cậu ấy thực sự đã không đảm nhận nhiệm vụ này một cách đủ để khen ngợi. Với thứ bóng đá của mình, Man City đã không ít lần để cho đối phương có được những cơ hội đầy tiềm năng, nhưng Fernandinho sẽ xuất hiện và “quét sạch” mọi vấn đề. Tôi không cho rằng Rodri đã hoàn toàn nắm bắt được vai trò phòng ngự đó. Những khả năng mà cậu ấy thể hiện khi Man City nắm quyền kiểm soát bóng là ‘ngon lành’ rồi, nhưng khả năng phòng ngự cần phải được cải thiện.”
Yếu điểm đó đã tiếp tục bị phơi bày rất rõ ràng trong bàn thua thứ hai của đội khách, khi Rodri chật vật bám đuổi Kane – cầu thủ xuất sắc nhất trận, người đã liên tục tìm thấy những khoảng trống đầy lý tưởng ở vùng không gian giữa các tuyến trong xuyên suốt cuộc đối đầu này. Có rất nhiều yếu tố tạo nên sự thành công của Guardiola tại Man City, từ những đòn đánh tuyệt diệu ở cánh, cho đến ma thuật của cặp đôi số 8 ở hàng tiền vệ, và sự hiện diện của một tiền đạo đẳng cấp thế giới. Nhưng chính những điều họ làm được trong trạng thái không kiểm soát bóng đã tạo nên nền tảng cho tất cả những khoảnh khắc đặc sắc theo sau.
Vào những ngày tháng thi đấu với phong độ cao nhất, Man City của Guardiola thường dồn ép đối phương với những đợt tấn công diễn ra dồn dập và đồng thời, họ cũng ngăn chặn các tình huống phản đòn một cách cực kỳ hiệu quả bằng những phương pháp đúng luật hoặc các pha “đòn bẩn”. Những vị huấn luyện viên trưởng của đối phương sẽ ngắm nghía thật chăm chú vào khoảng trống mênh mông phía sau hàng thủ của Guardiola với hy vọng rằng các cầu thủ nhanh nhất của họ có thể khai thác được nó. Nhưng hầu như toàn bộ những nỗ lực mà họ thực hiện để làm được như vậy đều trở nên vô ích. Man City chưa bao giờ cho phép chuyện đó xảy ra.
“Vào giai đoạn chuyển đổi trạng thái, khi Man City mất bóng, họ đang không giành lại được bóng nhanh như trước đây,” Gary Neville nhận định với Sky Sports. "Các đối thủ đang trở nên tự tin hơn, họ không còn gặp nhiều khó khăn trong việc triển khai tấn công trước thầy trò Guardiola. Vài năm trước, những tình huống tấn công kiểu này luôn bị bẻ gãy bởi Fernandinho, David Silva và Kevin De Bruyne.”
Đó là lý do vì sao Man City chỉ để thủng lưới tổng cộng 50 bàn ở 2 mùa giải vô địch Premier League dưới thời Guardiola (27 bàn vào mùa 2017/2018 và 23 bàn vào mùa giải 2018/2019), và giành được số điểm trung bình lên đến 99. Đó là lý do vì sao họ không chỉ là đội giành chiến thắng nhiều trận nhất, mà còn giữ sạch lưới nhiều nhất, và đối mặt với ít cú sút nhất ở 2 mùa giải đó.
Nhiều con số cơ bản của đội chủ sân Etihad vẫn có thể gây ấn tượng mạnh. Man City vẫn là đội đối mặt với ít cú sút nhất ở mùa giải trước dù cho con số đã tăng lên. Hầu hết các mô hình bàn thắng kỳ vọng (expected-goals – xG) đều cho thấy họ mới là đội bóng sở hữu hàng phòng ngự tốt nhất, cũng như hàng công tốt nhất, ngay cả khi nhà vô địch của Premier League 2019/2020 là Liverpool.
Nhưng hãy đi sâu vào những thống kê nâng cao hơn do Opta cung cấp và bạn sẽ nhận thấy các bằng chứng về việc Man City đang không thi đấu với cường độ mạnh mẽ như trước đây. Khâu pressing đã kém hơn một chút. Các đối thủ đang triển khai tấn công trước họ một cách dễ dàng hơn một chút. Những bằng chứng đã hiện lên rất rõ ràng, và các hậu quả dành cho đoàn quân của Guardiola cũng vậy.
Thống kê PPDA – viết tắt của “passes allowed per defensive action” – là một thước đo dùng để ghi nhận những đường chuyền mà đối phương có thể thực hiện ở các khu vực 1/3 cuối phần sân của mình và 1/3 giữa sân trước mỗi “hành động phòng ngự” của đội để mất bóng ở khu vực 1/3 cuối sân đối phương và 1/3 giữa sân.
Con số của Man City trong thống kê này ở mùa giải đầu tiên mà họ giành chức vô địch Premier League dưới thời Guardiola là cực kỳ ấn tượng. Họ chỉ cho phép đối phương thực hiện trung bình 8,3 đường chuyền như vậy, các đợt tấn công sẽ bị bóp nghẹt trước khi chúng thực sự bắt đầu. Đây chính là một trong những nền tảng đã giúp Man City giành được chức vô địch.
Trong chiến dịch bảo vệ ngôi vương nước Anh – mùa giải 2018/2019 – khả năng phòng ngự từ xa của thầy trò Guardiola không còn thể hiện phong độ cực kỳ ấn tượng của mùa giải 2017/2018 nữa, họ cho phép đối phương có thể thực hiện trung bình 10.0 đường chuyền trước mỗi hành động phòng ngự của mình, nhưng đây vẫn là con số ít nhất giải đấu. Ở mùa giải trước, con số đó đã tăng lên một chút, và Man City tụt xuống vị trí thứ ba trong thống kê này, đứng sau Leicester và Southampton. Hiện tại, 11,8 là con số đang được ghi nhận.
Sự sa sút là rất rõ ràng. Hàng thủ của Man City đã liên tục bị đánh "vỗ mặt".
Một số liệu khác bóc trần tình trạng sa sút của Man City trong khâu phòng ngự từ xa là "quãng đường lên bóng mà đối phương có thể thực hiện trong mỗi sequence". Một lần nữa, ở cả hai mùa giải 2017/2018 và 2018/2019, Man City là đội bóng đã "kiềm hãm" đối phương tốt nhất tại Premier League trong thống kê này. Một lần nữa, họ đã bị các đội bóng khác vượt mặt ở mùa giải trước, và để cho con số đó tiếp tục tăng thêm vào mùa giải này.
(*Chú thích: Sequence hiểu nôm na là chuỗi cầm bóng liên tiếp không đứt đoạn của một đội, bắt đầu tính từ lần đoạt bóng đầu tiên cho tới khi bị cướp đi, bóng ra biên, hoặc khả quan nhất,là kết thúc bằng một pha dứt điểm về phía khung thành đối phương)
| (Đơn vị tính: Mét) |
Dĩ nhiên, những con số thống kê đã nêu có liên kết rất chặt chẽ với nhau. Chúng cho thấy các hành động phòng ngự từ xa của Man City đã trở nên càng lúc càng kém dồn dập, quyết liệt, cũng như sự hiệu quả và đối phương đang có thể lên bóng dễ dàng hơn trước họ – những minh chứng rõ ràng nhất chính là trận thua 5-2 trước Leicester City ngay tại Etihad Stadium và thất bại 0-2 mới đây trước Tottenham.
Đó là lý do vì sao Guardiola và ban lãnh đạo Man City sẽ cần tốn nhiều công sức, động thái hơn để giải quyết các vấn đề ngoài việc chiêu mộ Dias. Trung vệ người Bồ Đào Nha có tố chất lãnh đạo và có thể phát triển một mối quan hệ đối tác mạnh mẽ với Aymeric Laporte. Nhưng họ vẫn sẽ "toang" nếu không được che chắn bởi những lớp áp lực được các đồng đội ở phía trên triển khai tốt.
Bản hợp đồng mới với Guardiola là một động thái rất đáng mừng, qua đó thắp lên mạnh mẽ hơn hy vọng rằng Lionel Messi sẽ bị thuyết phục để chấp nhận đến với Manchester City nếu anh giữ nguyên quyết tâm rời khỏi Barcelona.
Sự xuất hiện của siêu sao người Argentina có thể giúp che lấp hầu hết các khuyết điểm ở bất kỳ đội bóng nào, nhưng anh chắc chắn sẽ không thể một mình giải quyết được những vấn đề cốt lõi của Manchester City. Đây là một đội bóng đang cần nhiều năng lượng hơn cả trong hai khâu phòng ngự và tấn công nếu họ muốn hệ thống của mình hoạt động tốt. Thiếu đi điều đó, ngôi vô địch sẽ là một mục tiêu bất khả thi. Pep Guardiola đang có những vấn đề sống còn cần phải giải quyết.
Nguồn: Lược dịch từ bài phân tích “Pep Guardiola's Manchester City have lost intensity and the stats show it” của ký giả Adam Bate, đăng tải trên Sky Sports.