Lịch sử, đơn giản, là đã chọn The Kop! Kể từ thời khắc ấy, ngày 22/4/1964, Liverpool không bao giờ ngoảnh đầu lại nữa và định mệnh của Everton, CLB lâu đời nhất của thành phố cảng, là… sống dưới cái bóng của người hàng xóm.
Liverpool là ĐKVĐ Champions League. Thày trò Jurgen Klopp vừa đá trận Community Shield (thua Man City ở luân lưu 11m) và sắp tới là trận tranh Siêu cúp châu Âu với Chelsea. Hai mùa Hè gần nhất, năm nay và năm ngoái, Liverpool đều chọn Mỹ là điểm khởi đầu cho giai đoạn tập huấn trước mùa giải mới. Là một CLB hàng đầu được sở hữu bởi chủ Mỹ, Liverpool rất được chào đón tại xứ Cờ hoa. Hè này, họ có 3 trận đấu ở các sân vận động hiện đại bậc nhất Mỹ: gặp Dortmund tại Notre Dame Stadium ở South Bend, Sevilla ở Boston’s Fenway Park và Sporting Lisbon ở New York’s Yankee Stadium
| The Beatles đã khiến lịch sử Liverpool và Everton thay đổi như thế nào? |
Đội bóng cùng thành phố với Liverpool, Everton, trong khi đó, chọn Thụy Sỹ làm điểm tập huấn mùa Hè. Đối thủ (FC Sion) và sân nhà của CLB này - Stade de Tourbillon với sức chứa chỉ khoảng 14.000 người, dĩ nhiên kém xa so với “hành trình” của Liverpool. Đối thủ thứ hai của Everton là Monaco, có danh tiếng hơn, nhưng nơi diễn ra trận giao hữu giữa họ, Stade Saint-Marc, chỉ là 1 sân bóng có sức chứa khiêm tốn. Hoàn toàn không thể so sánh với cách mà Liverpool được “hưởng” tại Mỹ, những đối thủ hàng đầu, sự cuồng nhiệt của khán giả Mỹ và những sân vận động hoành tráng.
Dĩ nhiên, danh tiếng của nhà Quán quân Champions League, mà Liverpool sở hữu, luôn tạo ra sức hút đặc biệt. Vượt xa Everton, Liverpool là 1 trong 2 CLB giàu truyền thống nhất của bóng đá Anh, là 1 trong 3 CLB giành nhiều chức vô đich châu Âu nhất. Nhưng vị thế khác biệt hiện tại (và hàng chục năm qua) giữa Liverpool và Everton, không chỉ đơn giản là chuyện thành công trên sân cỏ hay những danh hiệu trong phòng truyền thống CLB.
Nhiều thập kỉ qua, Anfield vốn đã được coi là tâm điểm của bóng đá, là thương hiệu nhận diện mang tính toàn cầu. Thứ mà Goodison Park của Everton không bao giờ đạt tới. Và nếu các Evertonians cần tìm một “ai đó” để đổ lỗi, họ có một mục tiêu dễ dàng: The Beatles. John, Paul, George và Ringo, bộ tứ “Fab Four” huyền thoại ấy, chưa bao giờ là những fan hâm mộ bóng đá cuồng nhiệt. Nhưng họ vô tình đã… nâng tầm Liverpool!
Cuối tháng 4/1964, ngày 22, sân Anfield, trận Liverpool tiếp Arsenal, đánh dấu một sự kiện đặc biệt của bóng đá Anh. Đó là trận đấu gắn với số đầu tiên của chương trình “Match of the Day” nổi tiếng của đài BBC. Hàng chục máy quay được đặt ở các vị trí khác nhau tại Anfield nhưng đặc biệt tập trung ở khu vực khán đàn Spion Kop (thời điểm đó có sức chứa lên tới hơn 2 vạn người – lớn nhất châu Âu), để ghi lại những hình ảnh thực tế và sống động nhất.
Giai đoạn ấy, những tháng đầu năm 1964, thành phố cảng Liverpool đang là tâm điểm của văn hóa Pop toàn cầu, với thành công vang dội của The Beatles. Cùng thời điểm, Liverpool đang đứng trước cơ hội cực lớn để giành chức vô địch Anh lần đầu tiên sau 17 năm, lần đầu tiên trong kỉ nguyên Bill Shankly. Đúng người, đúng thời điểm! The Beatles, Liverpool, chương trình “Match of the day” đầu tiên của BBC, những chiến tích trên sân cỏ và sự sôi động của Spion Kops, tất cả tạo lên sự kết hợp hoàn hảo tạo ra sức lan tỏa khủng khiếp.
Billy Shankly
“Đó là thứ mà người Anh và đại đa số các CĐV bóng đá trên toàn thế giới chưa từng chứng kiến từ trước tới nay. 28.000 người trên khán đài Spion Kop tạo thành một khối chuyển động nhịp nhàng và cùng nhau hát vang. Đầu tiên là những bài ca cổ, rồi bài hát sau này trở thành ca khúc truyền thống của CLB “You’ll never walk alone”, sau đó là những giai điệu mới thịnh hành như “Anyone Who Had A Heart” – Cilla Black và tất nhiên một bản hit của The Beatles “She Loves You” – Phóng viên gạo côi John Morgan, một trong những nhân vật chính của ekip thực hiện số đầu tiên “Match of The Day” hồi tưởng.
“She Loves You” – bản single thứ 4 của The Beatles là một hiện tượng đặc biệt của âm nhạc Anh thời điểm ấy. Ra mắt tháng 8/1963, “She Loves You” bán 750 nghìn bản chỉ sau 4 tuần, thiết lập hàng loạt kỉ lục về “bán chạy nhất” tại Anh, sau đó trở thành đĩa đơn đầu tiên đạt mốc 1 triệu bảng.
Hai tháng trước khi BBC thực hiện những cảnh quay gây bão của số đầu tiên “Match of The Day” tại Anfield, các ca khúc hay nhất của The Beatles lần đầu được phát sóng tại New York, qua chương trình “Ed Sulliavan Show”, và rồi sau đó là trên toàn nước Mỹ với sức lan tỏa mạnh mẽ qua các đài phát thanh. Hiệu ứng “Beatlemania” chính thức vượt ra ngoài biên giới nước Anh, tạo ra tầm ảnh hưởng toàn cầu.
“Những ca từ, giai điệu mà đám đông CĐV trên khán đài Spion Kops cùng nhau hát hôm ấy, đặc biệt là các bài hát của The Beatles, chính là thứ âm nhạc khởi phát từ Liverpool đang vang vọng trên toàn Thế giới. Liverpool, thời điểm đó, là trung tâm của văn hóa POP toàn cầu. Đội bóng của thành phố, Liverpool chuẩn bị đăng quang chức vô địch Anh sau gần 2 thập kỉ chờ đợi. Tất cả tạo nên một nền tảng tuyệt vời để The Kop và “tinh thần người Scouse” được tất cả biết tới” – John Morgan.
Đài BBC đã đến Anfield để quay The Beatles
Cũng trong những tháng ngày không thể nào quên ấy, tại Goodison Park, sân nhà của Everton, trên khán đài Gwladys Street End, các CĐV “The The Toffees” cũng có những màn trình diễn tương tự Spion Kop của Anfield. Những đám đông chuyển động và nhảy múa. Những ca khúc của The Beatles được hát vang. Nhưng thật… đáng tiếc, Everton dù là nhà vô địch Anh mùa giải 1962-63, chỉ về ba ở mùa 1963-64 mà Liverpool đăng quang. Nếu The Beatles “mở cửa” Thế giới sớm hơn 12 tháng, nếu “Match of The Day” của BBC lần đầu ra mắt là 1 năm trước đó, thì Everton, Goodison Park và khán đài Street End, rất có thể mới là những biểu tượng lớn đại diện cho Liverpool được biết tới trên toàn Thế giới.
Dĩ nhiên, vẫn tồn tại những yếu tố quan trọng tạo nên sự khác biệt giữa 2 CLB. Liverpool F.C, CLB bóng đá Liverpool, mỗi khi được nhắc tới, ngay lập tức được liên kết với thành phố cảng Liverpool. Bộ tứ “Fab Four” The Beatles, khi được xướng lên, cũng gắn với Liverpool. CLB bóng đá Everton, dù ra đời trước đối thủ hàng xóm 14 năm, gặt hái những thành công sớm hơn, thậm chí là đội bóng giàu nhất nước Anh những năm 60, nhưng Everton chỉ là một quận của thành phố, cơ bản không có nhiều kết nối với The Beatles.
Everton, biểu trưng là tháp Prince Rupert
Biểu trưng của Liverpool – “chú chim Liver” – chính là biểu tượng của thành phố và màu đỏ - màu của sức mạnh. Everton, trong khi đó, biểu trưng là tháp Prince Rupert, một địa danh nổi tiếng của thành phố cảng, có sự gắn bó gần gũi với người dân nơi này, nhưng lại không được biết tới nhiều bên ngoài nước Anh. Việc HLV huyền thoại Billy Shankly quyết định đội bóng ra sân với trang phục toàn màu đỏ, kể từ đầu năm 1964 (gặp Anderlecht ở cúp châu Âu) cũng tạo tác động mạnh mẽ khác.
Nếu “hiệu ứng Beatlemania” xuất hiện sớm hơn thì lịch sử bóng đá và vận mệnh của 2 CLB Liverpool – Everton sẽ thay đổi như thế nào? Hãy tưởng tượng 1 chút: The Beatles chính thức “công phá” nước Mỹ và khán giả toàn cầu trước đó 1 năm, vào tháng 2/1963. Và chương trình “Match of The Day” đầu tiên của BBC khởi đi từ Goodison Park vào tháng 4 năm đó, trong trận Everton tiếp Tottenham, ghi lại hình ảnh của hơn 67.000 khán giả trên sân vận động và làn sóng người cùng nhau hát vang tại khu vực Street End. Và Everton vô địch Anh mùa 1963/64 (điều quả thật đã xảy ra), thì dòng chảy lịch sử hoàn toàn có thể đổi khác.
Huyền thoại về Spion Kop và The Beatles quả thực đã đóng một vai trò quan trọng trong thành công của Liverpool. Và chương trình “Match of The Day” của BBC đã tạo ra một cú hích lớn giúp danh tiếng của Anfield – Liverpool được thiết lập và phát triển lên tầm Thế giới.
Lịch sử, đơn giản, là đã chọn The Kop! Kể từ thời khắc ấy, ngày 22/4/1964, Liverpool không bao giờ ngoảnh đầu lại nữa và định mệnh của Everton, CLB lâu đời nhất của thành phố cảng, là… sống dưới cái bóng của người hàng xóm.
“Bóng tối bao trùm lên ta… Ngày hôm qua chợt đến… Ta chỉ mong ngày hôm qua quay về”. Bản tình ca bất hủ Yesterday ấy, phải chăng cũng là nỗi lòng của người Everton hơn nửa thế kỉ qua?
Lược dịch từ “Are The Beatles responsible for Liverpool’s present dominance over local rivals Everton?” - SCMP
EL FLACO (TTVN)