Sự linh hoạt của các hậu vệ cánh: Vũ khí nguy hiểm của Arsenal

Hoạt động của Arsenal trên thị trường chuyển nhượng mùa hè vừa qua không chỉ hướng đến mục tiêu cải thiện chất lượng của đội hình, mà còn phải giúp cho Mikel Arteta có trong tay nhiều sự lựa chọn về nhân sự và về các biến thể chiến thuật hơn. 

Ví dụ, Oleksandr Zinchenko đã đến với đội chủ sân Emirates với tư cách một phương án lựa chọn cho vị trí hậu vệ cánh trái và tiền vệ trung tâm, phong cách hoạt động của anh khác với Kieran Tierney. Fabio Vieira – một tiền vệ tấn công có phong cách chơi bóng hơi khác với Martin Odegaard – là một ví dụ khác. 

Còn trọng tâm của kỳ chuyển nhượng mùa hè năm 2021 mà The Gunners hướng tới là xây dựng một dàn nhân sự nòng cốt trẻ trung. 

Tất cả 6 bản hợp đồng mà họ mang về đều có độ tuổi từ 23 trở xuống vào thời điểm đó, và tất cả bọn họ cũng đã cung cấp cho vị HLV trưởng người Tây Ban Nha sự đa dạng về các phương án lựa chọn nhân sự và biến thể chiến thuật trong mùa giải này giống như những tân binh được đưa về trong năm nay. 

Benjamin White đã gây ấn tượng mạnh tại vị trí hậu vệ cánh phải sau khi dành phần lớn thời gian trong mùa giải đầu tiên của mình ở Arsenal để chơi trung vệ. 

Tuy nhiên, chiến thắng 3-2 trước Liverpool vào Chủ Nhật tuần trước mới là nơi sự đa dạng về các phương án nhân sự và chiến thuật mà Arsenal có thể lựa chọn thực sự nổi bật lên, với việc Takehiro Tomiyasu được bố trí chơi hậu vệ cánh trái, vị trí mà Arteta đã thể hiện ý định giao cho cầu thủ người Nhật đảm nhận trong nhiều tháng vì khả năng sử dụng tốt cả 2 chân của anh. 

“Khi chúng tôi theo dõi chàng trai này và xác định cậu ta là một trong các mục tiêu chuyển nhượng, nó (khả năng sử dụng tốt cả 2 chân) là một yếu tố đóng vai trò then chốt,” Arteta chia sẻ vào tháng 5. 

“Khả năng đó sẽ mang đến cho chúng tôi rất nhiều phương án, giải pháp, không chỉ bởi vì cậu ấy có thể sử dụng thuần thục cả 2 chân từ vị trí hậu vệ phải, mà nhờ đó cậu ấy còn có thể chơi trung vệ lệch phải, trung vệ lệch trái và hậu vệ cánh trái. 

“Điều này mang đến cho chúng tôi sự linh hoạt rất lớn và cậu ấy bảo rằng mình đã được rèn luyện khả năng này từ khi còn rất nhỏ tuổi – vì vậy, đối với cậu ấy, chân trái hay chân phải, cánh trái hay cánh phải đều như nhau.”

Tomiyasu đã đảm nhận vị trí trung vệ lệch trái tại ĐTQG Nhật Bản, nhưng màn “thử vai” đầu tiên của anh ở cánh trái tại Arsenal trong mùa giải này phải đến trận đấu với Bodo/Glimt ở Europa League mới diễn ra. Anh đã dành 20 phút cuối trận đấu đó tại vị trí hậu vệ cánh trái sau khi White vào sân thay Tierney, và mặc dù đã nói rằng mình “không hài lòng” với màn trình diễn của bản thân trong trận đấu đó, nhưng cuộc đối đầu với Liverpool đã trở thành một lời nhắc về lý do Tomiyasu có thể mau chóng trở thành một người hùng ở Arsenal vào mùa giải trước. 

Chính cái cách Tomiyasu phòng ngự đã gây ấn tượng cực mạnh. 

Mùa giải trước, anh đã ngay lập tức thể hiện sự đĩnh đạc và điềm tĩnh ở vị trí hậu vệ cánh phải. Thay vì hùng hục xoạc bóng, tranh chấp tay đôi, anh sẽ nhanh chóng can thiệp và chỉ đơn giản là đưa cơ thể mình chèn giữa đối thủ và quả bóng. Tomiyasu cao 1m88, vì thế rất ít cầu thủ chạy cánh có thể thoát khỏi tầm truy cản của anh và do đó ngôi sao người Nhật thường kiếm về cho đội một pha phát bóng lên sau khi khiến đối thủ bất lực để bóng lăn khỏi sân đấu, chuyền bóng đến cho một đồng đội hoặc “câu” được một pha phạm lỗi.  

Phong cách phòng ngự với điểm nhấn là sự kiên nhẫn của Tomiyasu đã một lần nữa nổi bật lên khi anh đảm nhận vị trí hậu vệ trái trước Liverpool. 

Như chúng ta có thể thấy trong ví dụ dưới đây, với việc Granit Xhaka đã di chuyển lùi xuống vòng cấm và trở thành một trung vệ bổ sung, Tomiyasu sẽ dạt ra biên và áp sát cầu thủ người Ai Cập. 

Tomiyasu đã nhanh chóng phong tỏa hướng di chuyển vào phía trong, buộc Salah phải thử phương án dẫn bóng vượt qua đối thủ người Nhật ở phía ngoài và sau đó mới thoát ra phía sau anh. 

Nhưng Tomiyasu quá mạnh mẽ và anh đã dễ dàng đẩy văng Salah trước khi đưa bóng trở lại đường biên và tìm kiếm Gabriel Jesus ở phía trên – sau pha truy cản này, anh đã nhận được một tràng pháo tay từ các cổ động viên trên khán đài phía Đông ngập nắng của Emirates.

Đưa vào đội hình một cầu thủ có khả năng sử dụng tốt chân phải để đối phó với inverted winger thuận chân trái của đối thủ cũng có thể chính là suy nghĩ của Arteta trước trận đấu. 

(Inverted winger: Một cầu thủ chạy cánh chơi ở phía cánh nghịch với chân thuận, được chỉ đạo thường xuyên di chuyển cắt vào trong)

Ông đã triển khai Ainsley Maitland-Niles tại vị trí wing-back trái vì mục đích này trong trận đấu với Manchester City (đội bóng bố trí Riyad Mahrez ở cánh phải) tại vòng bán kết FA Cup vào năm 2020, và sau đó là trong cuộc đối đầu với Liverpool (đội bóng giao cho Salah đá cánh phải) tại Community Shield cùng năm đó. Cedric cũng đã được sử dụng theo cách này, nhưng không mấy thành công. 

Việc để Tomiyasu trở thành một chân phân phối bóng từ vị trí hậu vệ cánh cũng có thể mang đến lợi ích cho Gabriel Martinelli.

Anh đã mang đến cho Arsenal sự ổn định khi họ kiểm soát bóng vào mùa giải trước, vì khả năng sử dụng tốt cả hai chân của ngôi sao người Nhật đồng nghĩa rằng anh có thể chuyền bóng lên phía trên theo nhiều tuyến đường từ vị trí hậu vệ cánh phải. Hoặc là chuyền dọc biên đến cho Bukayo Saka, hoặc là vào phía trong cho Odegaard, đây là một bộ ba đã kết hợp ăn ý với nhau trong xuyên suốt mùa giải và là nguồn phát triển bóng nhanh chính của họ.

Cách chơi này cũng đã được đem theo cùng khi Tomiyasu chuyển sang chơi bên cánh trái, và Arteta đã nói về việc các hậu vệ cánh trái chơi theo hướng cẩn trọng, an toàn hơn sẽ tạo điều kiện cho Martinelli chuyên tâm vào nhiệm vụ tấn công hơn. Chúng ta có thể so sánh điều này với lối đá vô tư lao lên phía trên để chiếm lĩnh các khoảng không gian tương tự (với Martinelli) của Tierney, mặc dù cầu thủ người Scotland đã bắt đầu bó vào trong nhiều hơn trong những tuần gần đây. 

Bên cánh phải, Ben White cũng đã chơi xuất sắc trong suốt cả năm. Tương tự như tầm ảnh hưởng của William Saliba, các chiến thắng trước Tottenham Hotspur và Liverpool đã được góp phần tạo nên bởi sự kết hợp của tất cả những điểm sáng mà anh thể hiện trong xuyên suốt mùa giải. 

Đây không phải là những trận đấu duy nhất mà White trở thành “cầu thủ tấn công thứ sáu” của Arsenal bằng cách bó vào phía trong để nhận bóng từ Saka, hoặc di chuyển chồng biên phía ngoài cầu thủ chạy cánh đồng đội để tạo ra một vấn đề khác. Ngôi sao 25 tuổi đã làm những điều này ngay từ những tuần đầu tiên của mùa giải, với việc cả 2 hành động kể trên đã được thể hiện rõ ràng trong chiến thắng 3-0 trước Bournemouth vào tháng 8. 

Ngày hôm đó, Arsenal chỉ cần vài phút sau khi bóng lăn để có thể thiết lập ổn định được “nhịp điệu” của họ. Chỉ trong 2 phút đầu trận, Xhaka đã có 2 lần lao lên phía trên để sát cánh cùng Gabriel Jesus và ở phút thứ ba, chiến thuật tấn công của họ đã bắt đầu hiện lên rõ. 

Saka đá rộng ở cánh phải và Bournemouth, giống như hầu hết các đối thủ ở mùa giải trước, đã cố truy cản anh bằng cách sử dụng 2 cầu thủ cho việc này. 

Tuy nhiên, như chúng ta có thể thấy trong ảnh dưới, việc Ben Pearson lùi sâu xuống dưới đã bỏ lại White được tự do trong một khoảng trống rộng rãi để nhận bóng từ Saka một cách thoải mái. 

White đã có đủ thời gian để kiểm soát bóng và nhìn lên để thực hiện một quả tạt. Đường chuyền của anh đã bị phá ra, nhưng chúng ta có thể thấy rõ bộ năm cầu thủ tấn công Saka, Odegaard, Jesus, Xhaka và Martinelli đang dàn trải ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ. 

White đã tiếp tục có các pha di chuyển bó vào trong, nhưng Arsenal lại được hưởng lợi từ một tình huống di chuyển chồng biên phía ngoài của anh diễn ra chưa đầy 10 phút sau đó, khi họ ghi bàn thắng thứ hai trong trận đấu. 

Bournemouth chưa hề sẵn sàng cho việc đối phó với pha di chuyển của White, như phản ứng của Jefferson Lerma cho thấy. 

Saka đã lựa chọn thời điểm chuyền bóng một cách hoàn hảo để White không bị việt vị và mặc dù Lerma đã cố hết sức để bọc lót cho đồng đội, nhưng anh ta đã hành động quá muộn. Arsenal có đến 5 cầu thủ tấn công hiện diện ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ, với White nâng con số đó lên thành 6, và anh đã kết nối thành công với Jesus. Sức mạnh quân số đã phát huy tác dụng, khi pha chạm bóng hơi mạnh của tiền đạo người Brazil lại trở thành một đường kiến tạo hoàn hảo cho Odegaard.

Tầm ảnh hưởng của White trong mặt trận tấn công của Arsenal là rất đáng ca ngợi. Anh đã thể hiện khả năng rê dắt bóng tốt trước Liverpool để giúp Arsenal duy trì thế “trên cơ” trước đối thủ, nhưng tuyệt đối không nên vì quá mê mẩn với khả năng tham gia tấn công mà quên đi những gì anh làm được trong khâu phòng ngự. 

White đang đồng hạng 5 tại Premier League mùa giải này về tỷ lệ tắc bóng thành công trước những pha rê dắt của đối thủ (71,4%, 15 lần thành công trên 21 lần thực hiện). Trong nội bộ Arsenal, ngôi sao người Anh chính là hậu vệ có nhiều pha tắc bóng thành công nhất – Gabriel Magalhaes và Saliba đồng hạng hai với cùng 8 lần. White cũng là hậu vệ Arsenal thực hiện nhiều tình huống pressing nhất (90), với việc anh đã thường xuyên chơi dâng cao, điều này không có gì bất ngờ. 

Lối đá này đã được thể hiện rõ ngay từ trận đấu mở màn mùa giải mới của Arsenal, chuyến làm khách trên sân của Crystal Palace. White đã phải đương đầu với một bài test cực kỳ khó nhằn vào đêm hôm đó khi đối thủ chính của anh là Wilfried Zaha, nhưng anh đã vượt qua nó một cách tuyệt vời. 

Hậu vệ 25 tuổi đã nhanh chóng can thiệp bất cứ khi nào quả bóng đến với cầu thủ chạy cánh tài năng của Palace, tạo áp lực lên các pha chạm bóng của Zaha ngay khi một đường chuyền được thực hiện. 

Trong tình huống này, White đã ép Zaha ra khỏi đường biên.

Anh đã tiếp tục kiểm soát chặt đối thủ người Bờ Biển Ngà và kết thúc đêm hôm đó với 8 pha tắc bóng thành công – con số lớn nhất được tạo nên bởi một cầu thủ Arsenal trong một trận đấu trên sân khách tại Premier League kể từ mùa giải 2016-17.

Có một khía cạnh trong lối chơi của White không thể đo lường bằng các số liệu thống kê, nhưng vẫn làm tăng thêm giá trị của anh đối với Arsenal, đó là khả năng “quấy rối”, gây ức chế với đối thủ.

Trước các cầu thủ lẫn các cổ động viên của đối thủ, White đã không ngừng biến bản thân thành cái gai lớn nhất có thể trong mắt họ. Động tác khoe tỷ số 3-1 khi đi qua các CĐV Spurs là một ví dụ gần đây, và anh cũng đã bị toàn bộ đám đông Brentford la ó kịch liệt vào tháng trước vì liên tục trì hoãn việc ném biên. 

Còn đối với các cầu thủ đối thủ, sự quấy phá của White ngay khi bóng còn đang ở phần sân đối thủ đã trở nên quá quen thuộc. Harry Kane đã trở thành một nạn nhân, trong khi Jaidon Anthony đã “tự dưng” suýt vấp ngã khi đang trên đường thực hiện một pha ném biên cho Bournemouth. Những tình huống này thường không bị trọng tài phát hiện và thổi phạt, trong khi góp phần rất lớn vào cuộc đấu tâm lý trên sân. 

Hành động dựng cổ áo lên và đưa ra những câu trả lời cộc lốc có chủ ý trong cuộc phỏng vấn sau trận đấu với beIN Sports đã cho thấy White có thể thoải mái thể hiện con người thật của mình trong những tình huống mà hầu hết mọi người sẽ ngần ngại. Việc được giao phó cho một vai trò mới mẻ ở giữa những năm tuổi 20 có thể khiến một số người bị kéo ra khỏi vùng an toàn của họ, nhưng sự linh hoạt đó chính là điều mà Arsenal đang hướng tới ở hiện tại. 

White đã trải qua những khoảng thời gian thi đấu theo dạng cho mượn ở League Two, League One và Championship, và đã chơi ở vị trí trung vệ lệch phải trong đội hình 3 trung vệ trước khi đến với Bắc London từ Brighton. Vào mùa giải trước, anh đã được sử dụng ở cả vị trí trung vệ lẫn hậu vệ cánh phải trong chuyến làm khách trước Chelsea, và trong bộ phim tài liệu All Or Nothing phát hành trên Amazon, có một cảnh phim cho thấy một HLV trợ lý của đội một là Carlos Cuesta đã nói với White rằng: “Khả năng học hỏi chính là điểm mạnh lớn nhất của cậu.

Vào tháng trước, Arteta đã bình luận: “Có một điều đáng cân nhắc đến khi bạn đang suy nghĩ về cách để tối đa hóa nguồn lực mà bạn có trong đội. Để có được nhiều phương án lựa chọn cho việc triển khai lối chơi mà bạn muốn, bạn cần phải chắc chắn rằng cầu thủ của mình sẵn sàng thực thi các sắp xếp mà bạn đưa ra, rằng anh ta tự tin bản thân đủ sức làm được những điều đó. Nếu không, chỉ tốn thời gian của hai bên mà thôi. Hai bên phải đạt được sự đồng tâm nhất trí.

“Tôi đã có những cuộc thảo luận với Ben, cậu ấy luôn rất cởi mở, tôi nghĩ cậu ấy thực sự thích chơi ở vị trí đó. Đó là lý do tại sao cậu ấy có thể chơi rất hay. Và tôi cho rằng ở độ tuổi này mà có thể chơi ở nhiều vị trí thì sẽ rất tốt cho chính bản thân cậu ấy.”

Sự linh hoạt, đa năng trong cả hai vị trí hậu vệ cánh có thể trở nên cực kỳ quan trọng đối với Arsenal. Người ta thường nói về sự khó đoán trong các động thái di chuyển mà hàng công của The Gunners thực hiện, nhưng việc có thể triển khai nhiều cách thiết lập khác nhau tại hàng thủ với những phương án nhân sự chất lượng cao có thể mang tới một lợi thế mà trước đây họ không có.  

Toàn bộ 4 hậu vệ mà Arsenal triển khai trước Liverpool đều cao hơn 1m82 và đã thể hiện tốt cả dưới mặt đất lẫn trong các pha không chiến. Không phải tuần nào họ cũng sẽ sử dụng một hàng thủ như vậy, với việc Zinchenko đang nổi lên là một sự lựa chọn tuyệt vời cho vai trò hậu vệ cánh trái chơi nghịch cánh với chân thuận, thường xuyên bó vào trong, và Tierney vẫn là một cái tên có lợi thế cạnh tranh rất lớn với bộ kỹ năng đang tiếp tục phát triển và mở rộng của mình.

Dù vậy, sự tự tin đến từ những màn trình diễn và kết quả gần đây sẽ là yếu tố vô cùng quan trọng đối với hàng thủ này. 

Theo Art de Roché, The Athletic