Arsenal đang bay cao tại Premier League với ba chiến thắng liên tiếp, ghi được tổng cộng 9 bàn và chỉ để lọt lưới 2 lần. Ngay lúc này, HLV Mikel Arteta đang được tung hô như một nhà cầm quân xuất sắc. Tuy nhiên trong quá khứ, đã có lúc tưởng chừng vị chiến lược gia đến từ xứ Basque phải rời Arsenal trong cay đắng và tủi nhục.
Trước khi đi sâu vào tiêu đề của bài viết, chúng ta hãy cùng hồi tưởng lại một vài câu chuyện trong quá khứ.
Tháng 5/2018, trong một bài phỏng vấn khi được hỏi xung quanh việc Unai Emery được bổ nhiệm làm HLV trưởng của Arsenal, cựu Giám đốc kỹ thuật Ivan Gazidis đã nói rằng: “Chúng tôi vừa trải qua một mùa giải khó khăn. Tôi không nghĩ ai đó tin rằng vị trí thứ 6 tại Premier League 2017/2018 xứng đáng với một đội bóng giàu bản sắc như Arsenal. Chúng ta cần phải tìm cách cải thiện. Một cuộc cải tổ là điều mà chúng tôi sẽ bắt đầu với Unai Emery. Ông ấy sẽ được ủng hộ tuyệt đối. Tuy vậy không thể yêu cầu ông ấy mang về thành công ngay lập tức cho Arsenal, nhưng tôi muốn đội bóng có sự cải thiện dần dần. Nếu mùa giải đầu tiên bạn chơi không quá tốt, mùa thứ 2 phải tốt hơn và mùa thứ 3 phải tốt hơn nữa. Đó là một bản hợp đồng 3 năm và tôi muốn ông ấy sẽ ngày càng làm tốt công việc của mình”.
| Cựu GĐKT Ivan Gazidis từng nói về định hướng phát triển Arsenal thời kỳ hậu Arsene Wenger. |
Kết quả thì như chúng ta đã biết. Arsenal kết thúc mùa giải đầu tiên dưới triều đại Unai Emery bằng việc xếp thứ 5 chung cuộc tại Premier League với khoảng cách chỉ 1 điểm so với Top 4. Đồng thời họ cũng vào đến trận chung kết Europa League – bị đại kình địch Chelsea đánh bại với tỉ số 4-1. Thất bại khi cả hai cánh cửa trở lại Champions League đã ở rất gần chưa bao giờ là cảm giác dễ chấp nhận. Tuy nhiên nếu xét một cách tổng thể, mùa giải đầu tiên đó vẫn mang lại rất nhiều hứa hẹn.
Thế nhưng, mọi thứ bỗng trở nên sụp đổ ở mùa giải thứ 2. Arsenal trải qua khởi đầu tệ nhất từ năm 1992 với chỉ 4/13 chiến thắng tại Premier League. Cuối tháng 11/2019, Unai Emery chính thức bị sa thải sau thất bại 1-2 trước Frankfurt trên sân nhà ở Europa League. Đó chính xác là trận thứ 7 liên tiếp mà Arsenal chỉ toàn hòa và thua. Quyết định được đưa ra nhanh chóng dù giới chủ nhà Kroenke rất băn khoăn trước viễn cảnh “thay tướng” giữa mùa.
| Unai Emery từng bị BLĐ Arsenal sa thải vì những bật cập từ cả trong đến ngoài sân cỏ. |
Vấn đề xảy ra rất rõ ràng. Mùa giải thứ 2 của Unai Emery đã không tốt lên theo định hướng ban đầu của đội bóng. Arsenal không cải thiện được vấn đề chuyên môn, thậm chí có xu hướng tiêu cực về mặt tinh thần. Điển hình nhất là vụ Granit Xhaka chửi nhau với khán giả trong trận derby London trước Crystal Palace diễn ra vào ngày 27/10/2019. Nên nhớ, cầu thủ người Thụy Sỹ khi ấy vừa được trao tấm băng đội trưởng sau sự ra đi của Laurent Koscielny.
Càng tệ hơn, Unai Emery bất lực trong việc kiểm soát tình hình, dần mất kiểm soát phòng thay đồ. Rào cản ngôn ngữ là một trong số những nguyên nhân tác động trực tiếp. Bản thân Unai Emery không hiểu văn hóa bóng đá tại nước Anh, dẫn đến thiếu đi sự thấu hiểu và cách khơi dậy tinh thần chiến đấu từ các cầu thủ. Sau tất cả những sự đau khổ trong quãng thời gian đó, Mikel Arteta xuất hiện nhằm mục đích tái thiết bộ máy đang vô cùng rệu rã về cả chuyên môn lẫn tinh thần.
Tuy nhiên không nhiều người đánh giá cao cựu tiền vệ xứ Basque, bởi quãng thời gian 2 năm làm trợ lý cho Pep Guardiola chẳng phải bản lý lịch hoàn hảo cho vị trí ghế nóng tại Emirates. Nói như vậy để chúng ta hiểu được rằng, Mikel Arteta phải bắt đầu từ vị trí rất thấp khi Arsenal có quá nhiều vấn đề từ trong ra ngoài, từ trên xuống dưới. Chưa kể, Mikel Arteta cũng không sở hữu dù chỉ một ngày kinh nghiệm làm HLV trưởng, dù chỉ là ở cấp độ trẻ. Nói cách khác, BLĐ Arsenal đã chơi một canh bạc tất tay với người cũ của mình.
Điểm mạnh duy nhất của Mikel Arteta ở thời điểm đó là việc anh đã quá hiểu môi trường bóng đá Anh sau hơn một thập kỷ chơi bóng tại Premier League trong 2 màu áo Everton và Arsenal. Ngoài ra, vị tân HLV trưởng sinh năm 1982 được mô tả là người biết cách khơi dậy tiềm năng của các cầu thủ, điều trái ngược với Unai Emery. Vấn đề này đã được chính Leroy Sane nói đến trong một bài phỏng vấn trước truyền thông: “Mọi người luôn hỏi tôi về việc luyện tập dưới trướng Pep Guardiola sẽ như thế nào, nhưng thành thật mà nói, tôi học được nhiều điều hơn từ Mikel Arteta. Cùng nhau, chúng tôi tiến lên một cách tuyệt vời. Anh ấy là một người có tố chất đặc biệt và cũng là một người thầy tuyệt vời”. Không chỉ Leroy Sane, sau này chính Gabriel Jesus và Oleksandr Zinchenko cũng có đồng quan điểm đó.
Nhưng như người ta vẫn nói với nhau rằng “Thành Rome không thể xây dựng trong một ngày”, dùng để nhắc nhở ai đó về tính quan trọng của sự kiên nhẫn. Giờ đây, sau gần 3 năm dẫn dắt Arsenal, chúng ta đã thấy được sự dứt khoát của Mikel Arteta trong chính sách sử dụng nhân sự, thông qua một vài ví dụ điển hình.
Khi nhận ra Lucas Toireira không thể chơi bóng tại Premier League vì nền tảng thể lực và thể chất kém cỏi, anh thuyết phục BLĐ đội bóng chi tiền để chiêu mộ Thomas Partey – tiền vệ phòng ngự ở trung tâm trục dọc, giỏi thu hồi bóng và có thể càn quét bất cứ cái tên nào anh ta đụng độ trên sân. Câu chuyện tương tự cũng xảy ra với Hector Bellerin – người được gắn mác đội phó nhưng đóng góp về chuyên môn không hề tương xứng. Thay vào đó, một Takehiro Tomiyasu chắc chắn trong phòng ngự và tất nhiên cũng chuyên nghiệp hơn Bellerin được đưa về.
Ở chiều ngược lại, nhóm cầu thủ hưởng lương cao nhưng ít đóng góp bị thanh lý. Thậm chí đội bóng chấp nhận chấm dứt hợp đồng để họ tự do tìm bến đố mới. Tiêu biểu là trường hợp của Shkodran Mustafi, Sokratis, Henrikh Mkhitaryan, Mesut Ozil và mới nhất là Aubameyang.
Về phần Aubameyang, đã từng có thời điểm Mikel Arteta trao niềm tin tuyệt đối vào anh, tin rằng tiền đạo người Gabon sẽ là chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa phục hưng dành cho Arsenal. Tuy nhiên, sau khi chứng kiến Aubameyang hết lần này đến lần khác vi phạm kỷ luật, Mikel Arteta đã thẳng tay loại bỏ cầu thủ này ra khỏi kế hoạch. Trong bộ phim phóng sự “All or nothing” được công chiếu gần đây, chúng ta cũng đã được tiết lộ nhiều điều bí mật từ cuộc thanh trừng này.
| HLV Mikel Arteta từng mạnh tay tống khứ Aubameyang vì thói vô kỷ luật. |
Nói như vậy không có nghĩa Mikel Arteta là sự lựa chọn hoàn hảo ngay từ ban đầu. Vị chiến lược gia 40 tuổi mắc sai lầm ở thương vụ Pablo Mari – mẫu trung vệ thuận chân trái, cao tới 1,93m và vừa trải qua một năm đáng nhớ trong màu áo Flamengo. Để rồi các Gooners nhận ra trung vệ người Tây Ban Nha quá chậm chạp để chơi bóng tại Anh. Trận đấu “ác mộng” khi theo kèm Romelu Lukaku cũng được xem là dấu chấm hết cho tương lai của Pablo Mari tại Arsenal.
Willian cũng là một thương vụ hớ nặng khác. Từng được kỳ vọng sẽ mang đến luồng sinh khí cho tuyến tiền vệ với lối chơi tốc độ cùng nền tảng thể lực dồi dào, nhưng rồi ngôi sao một thời của bóng đá Brazil chỉ còn là cái bóng của chính mình khi còn ở Chelsea. Mối tình chóng vánh này kết thúc chỉ 1 năm sau ngày Willian tuyên bố muốn vô địch Champions League cùng Arsenal.
Còn nếu xét trên khía cạnh chuyên môn, mùa giải 2020/2021, tức trọn vẹn đầu tiên của Mikel Arteta tại Arsenal, đội bóng liên tục “xô đổ” những cột mốc đáng buồn.
- Tháng 12/2021, lần đầu tiên kể từ năm 1959, Arsenal thua 4 trận liên tiếp tại Premier League. Đáng chú ý đối thủ trong chuỗi thất bại đó không có bất cứ cái tên nào nằm trong nhóm Big Six (Leicester City, Aston Villa, Wolves và Burnley).
- Thua Burnley 0-1, Pháo thủ trải qua 9 trận đấu liên tiếp tại Premier League trên sân nhà Emirates mà hàng thủ không thể giữ sạch lưới. Con số này sau đó đã tăng lên đến 12 trận!
- Sau 13 vòng đấu đầu tiên tại Premier League 2020/2021, Arsenal chỉ ghi vỏn vẹn 11 bàn thắng, tức trung bình 0,8 bàn/trận. Thành tích tệ nhất trong vòng 40 năm trở lại đây.
- Arsenal không có bất cứ cú sút trúng đích nào trong tổng cộng 180 phút trong 2 trận thua trước Tottenham và Burnley (tháng 12/2021).
Kết quả? Arsenal trải qua mùa giải thứ 2 liên tiếp chỉ về đích ở vị trí thứ 8 trên BXH. Cơn bĩ cực đó tiếp tục lặp lại ở mùa giải tiếp theo. Trải qua 3 vòng đấu đầu tiên – 3 thất bại – 9 bàn thua và không 1 lần sút tung lưới đối thủ, Arsenal chạm đáy thất vọng. Nhiều trận đấu gây thất vọng liên tiếp, người hâm mộ vẫn sẵn sàng ở bên, nhưng dường như đáp lại tấm chân tình đó chỉ là thêm các màn trình diễn vô hồn, thiếu cảm xúc. Chỉ vỏn vẹn 12 phút bóng lăn trong trận đấu với Manchester City, Pháo thủ thủng lưới tới 2 lần. Phút 35, Xhaka bị truất quyền thi đấu sau pha vào bóng thô bạo với Joao Cancelo. Đó là lúc những cái bóng áo đỏ trắng trên khán đài bắt đầu ra về. Tệ hơn, một số người nhảy múa ăn mừng trên khán đài khi tỉ số đã là 0-5. Đó là điều không bao giờ nên tồn tại ở một đội bóng như Arsenal!
Chưa đầy 12 giờ sau khi Man City hạ sát Arsenal tại Etihad, tờ Daily Mail đăng tải hình ảnh khắc khổ của Mikel Arteta lên trang nhất với tiêu đề: “Thời gian của Mikel Arteta tại Arsenal đã kết thúc”, như một thông điệp từ hàng triệu trái tim các Gooners đang hết sức phẫn nộ trước tình hình bi đát của đội bóng.
| Mikel Arteta từng đứng trước nguy cơ bị sa thải sau trận thảm bại trước Man City mùa trước. |
Gần như ngay lập tức, một cuộc gặp mặt trực tiếp giữa Josh Kroenke và Mikel Arteta diễn ra tại London Colney. Nội dung không gì khác ngoài việc giới chủ Arsenal muốn đưa đội bóng trở về đúng quỹ đạo. Đó chắc chắn là quãng thời gian khủng hoảng nhất trong sự nghiệp huấn luyện mới chớm nở của Mikel Arteta. Có cảm giác như chỉ cần 1 hoặc 2 trận không như ý nữa diễn ra, giá treo cổ sẽ chờ anh ở đoạn đầu đài. Tình cảnh lúc này giống với thời điểm Unai Emery ra đi. Định hướng của BLĐ đội bóng đề ra ngay từ ban đầu gần như đã đi trật đường ray.
Nhưng cũng từ khoảnh khắc đó, Arsenal bừng tỉnh và có những bước tiến vượt bậc. Cụ thể ở đây là việc họ bước vào cuộc đua giành vé dự Champions League vào nửa sau mùa giải 2021/2022. Những sự bổ sung chất lượng từ các tân binh như Aaron Ramsdale, Tomiyasu, Benjamin White và Martin Odegaard, đã cứu rỗi Mikel Arteta và cứu cả tương lai của Arsenal bên bờ vực thẳm.
Và cũng chính từ bộ khung nhân sự ở mùa giải 2021/2022, giờ đây với sự xuất hiện của William Saliba, Zinchenko và Gabriel Jesus, Arsenal đang bay cao trên đỉnh Premier League 2022/2023 với 3 chiến thắng liên tiếp. Lần gần nhất Arsenal làm được điều tương tự đã diễn ra từ cách đây 18 năm với thế hệ The Invincibles. Từ “ba thua” đến “ba thắng”, đó là cách Arsenal “đi lên từ đáy xã hội”.
| Giông bão qua đi, các cầu thủ Arsenal lại đang bay cao trong mùa giải mới. |
Sức trẻ, sự nhiệt huyết và tính đoàn kết là điều mà chúng ta đã và đang nhìn thấy từ đội bóng đỏ trắng. Điều này gợi chúng ta nhớ đến bài thuyết trình truyền lửa của Mikel Arteta giai đoạn cuối mùa trước: “Thomas Edison đã phát minh ra bóng đèn điện và ngày hôm nay tôi muốn nhìn thấy một tập thể gắn kết vì chiếc bóng đèn không thể tự thân nó phát sáng. Tôi muốn nhìn thấy các cậu từng người một kết nối với nhau và từ đó tỏa sáng. Tôi muốn toàn đội truyền dẫn ánh sáng, năng lượng và niềm đam mê, cũng như cách các bạn chơi bóng cho nhau. Từng người trong chúng ta phải chơi thứ bóng đá của sự kết nối. Và một khi như vậy, chúng ta sẽ kết nối cùng 60.000 cổ động viên ở trên khán đài, tạo ra thêm nhiều năng lượng hơn nữa. Đó chính là dòng điện chạy xuyên qua, thắp lên ánh sáng và sự sống”.
Tinh thần thoải mái, những đôi chân được giải phóng khỏi áp lực, được truyền lửa từ một HLV trưởng tận tâm, cũng dễ hiểu khi các cầu thủ Arsenal đang thăng hoa. Nếu ngày đó Mikel Arteta bị sa thải, chưa chắc Arsenal đã có những bước hồi sinh như hiện tại. Trong bóng đá, có hai cách để tiến đến thành công. Thay đổi hoặc kiên nhẫn. Tottenham đã có cuộc lột xác ngoạn mục với sự xuất hiện của Antonio Conte trên băng ghế chỉ đạo. Ở chiều ngược lại, Arsenal đang hướng đến tương lai từ sự kiên nhẫn với những kế hoạch từ Mikel Arteta. Đó chính là giá trị của niềm tin!