Mikel Arteta ngày càng định hình rõ lối chơi cho Arsenal

Lần gần nhất Arsenal bị thẻ đỏ tại Etihad, đội chủ nhà đã dễ dàng nhấn chìm Pháo thủ với tỉ số 5-0. Đó là mảnh ký ức mà không một Gooners nào muốn nhớ lại bởi sức tàn phá nhân tâm của nó cũng giống như “thảm họa” diễn ra trên sân Old Trafford vào năm 2011. Chiến quả của cuộc đối đầu ấy đem đến cho rất nhiều người trải nghiệm về tận cùng của sự đau đớn, cho họ biết điều gì sẽ xảy ra khi nỗi thất vọng chạm đáy.

Phút 53, sau khi Rodri sút xa nâng tỉ số lên 4-0 cho Manchester City, người hâm mộ Arsenal bắt đầu ăn mừng trên khán đài. Họ nắm tay nhau nhảy múa, khiêu vũ, làm bất thứ điều gì họ muốn, trừ việc cổ vũ Arsenal. Thế là quá đủ rồi! Đó là thứ cảm xúc chua chát đến nghẹn ngào, bởi chính những con người ấy đã phải di chuyển một quãng đường gần 300km để tới Etihad cổ vũ Arsenal.

Và tất cả những gì họ nhận lại là thêm một trận thua muối mặt nữa. Tổng cộng 3 trận đấu mở màn Premier League 2021/2022, 3 thất bại, 0 bàn thắng nhưng nhận về tới 9 bàn thua, rơi xuống vị trí thứ 19 trên BXH. Sự chịu đựng của con người cũng có giới hạn và có cảm giác rằng “miệng núi lửa” giận dữ dành cho Mikel Arteta chỉ chờ đợi trực trào. “Với tất cả những trải nghiệm kinh hoàng tích tụ trong vòng 2 năm, gã người Tây Ban Nha học việc này phải đi thôi! Hắn phải ra đi càng nhanh càng tốt!”, một Gooners cay đắng chia sẻ khi được phỏng vấn bên ngoài SVĐ.

Bẵng đi 3 năm, Arsenal lại hành quân đến Etihad ở giai đoạn đầu mùa và Arteta vẫn ngồi băng ghế chỉ đạo để đối đầu với Pep Guardiola. Tuy vậy, mọi thứ đã có sự thay đổi. Pep Guardiola vẫn là thiên tài chiến thuật nhưng Arteta cũng không còn là tay mơ như trước. Thời gian khiến vận đổi sao rời, 3 năm là quãng thời gian không quá dài nhưng đủ để Arteta thay đổi vận mệnh của chính mình, thay đổi cả suy nghĩ của người khác dành cho ông, và quan trọng hơn cả chính là việc Arteta đã đưa Arsenal trở lại vị thế của một đội bóng đủ sức cạnh tranh các danh hiệu cao quý.

Vẫn là một trận đấu phải đối mặt với việc chơi thiếu người từ sớm, nhưng lần này 10 cầu thủ Arsenal không còn rơi vào tình cảnh chịu trận như trước. Họ kiên trì phòng ngự khi đang nắm lợi thế dẫn bàn, khiến các chân sút áo xanh phải nản lòng trước khung thành của David Raya dù tung ra tổng cộng 28 pha dứt điểm kể từ sau giờ nghỉ giữa hiệp. Thậm chí, khi trọng tài Michael Oliver thổi tiếng còi kết thúc trận đấu, Arsenal mới chính là đội bóng cảm thấy nuối tiếc bởi họ đã tiến gần đến chiến thắng hơn bao giờ hết, suýt chút nữa tạo ra một chiến thắng lịch sử trước Man City tại Etihad sau 14 năm dài đằng đẵng, kể từ thắng lợi 3-0 diễn ra từ ngày 24/10/2010.

Người ta từng nói rằng “Thứ gì không giết được bạn sẽ khiến bạn trở nên mạnh mẽ hơn”. Điều này rất đúng với trường hợp của Arteta. Trận thua tan tác 0-5 trước Man City 3 năm về trước đã không giết chết sự nghiệp huấn luyện của Arteta tại Arsenal và nó cũng trở thành cột mốc đánh dấu cho sự trở lại của một thế lực bóng đá từng chìm sâu trong khủng hoảng. Từ mục tiêu nhỏ nhoi được trở lại Top 4 cùng tấm vé tham dự Champions League, Arsenal đã chuyển mình trở thành đại kình địch lớn nhất thách thức ngôi vương của Man City suốt 2 mùa giải gần đây.

Chính Arteta đã đem thứ văn hóa khát khao chiến thắng trở lại với Arsenal, lấy lại niềm tin đã mất từ người hâm mộ, biến mỗi trận đấu của toàn đội được đón chờ hơn bao giờ hết. Nhưng thứ văn hóa ấy vốn dĩ không phải “ngày một ngày hai” mà dễ hình thành bởi phải trải qua trăm đắng nghìn cay mới thấy được ngọt ngào. Nếu ngày đó giới chủ nhà Kroenke không kiên nhẫn với Arteta, kiên nhẫn với niềm tin của chính họ đặt vào chiến lược gia người Tây Ban Nha, rất có thể Arsenal đã lại tiếp tục rơi vào vòng xoáy của sự hưng vong.    

Có cảm giác như việc Arsenal khởi đầu Premier League 2024/2025 với 11 điểm sau 5 vòng đấu còn ấn tượng hơn cả 13 điểm của chính họ một năm về trước, nếu như chúng ta điểm lại những đối thủ mà họ đã phải đụng độ ở loạt trận vừa qua. Đó là Wolverhampton, đội bóng mà Arsenal từng chỉ thắng 1 trong 6 lần đụng độ trong giai đoạn 2018-2021. Đó là Aston Villa, đội bóng đã đánh bại Arsenal cả 2 lượt trận ở mùa trước, trực tiếp cướp đi cơ hội đăng quang của đội bóng áo đỏ trắng.

Đó là Tottenham, đối thủ không đội trời chung với Arsenal tại derby Bắc London căng thẳng. Và rồi đến Man City, đương kim vô địch của giải đấu trong 4 mùa giải liên tiếp. Điều đặc biệt chính là đoàn quân Arteta đều phải làm khách ở 3 trận đấu khó khăn bậc nhất này. Ngoài ra còn đó một Brighton với lối chơi tấn công rực lửa dù dù được dẫn dắt bởi Graham Potter, Roberto De Zerbi hay Fabian Hurzeler.

Arteta ngày càng định hướng rõ ràng lối chơi

Trước đây từng có rất nhiều người cho rằng phong cách chiến thuật của Arteta giống Pep Guardiola đến 70-80%. Hay nói cách khác thì Arteta đã cố gắng “học mót” phong cách chiến thuật của Pep Guardiola. Điều này cũng có lý nhưng chưa hẳn là chính xác.

Có lý ở chỗ Pep Guardiola được xem là người thầy chiến thuật đầu tiên của Arteta bởi cả hai từng có quãng thời gian 3 năm làm việc chung tại Man City trong giai đoạn 2016-2019, nơi Arteta bắt đầu “khởi nghiệp” nghề huấn luyện viên trong vai trò là một trợ lý. Tuy nhiên không giống như Rodolfo Borrell (cánh tay phải đắc lực nhất của Pep Guardiola trong giai đoạn này), công việc chính của Arteta giống như một chuyên viên thu thập dữ liệu trước mỗi trận đấu (Data Analyst), đồng thời có nhiệm vụ đồng hành và đưa ra lời khuyên cho các cầu thủ trong các buổi tập. Và để đưa ra lời khuyên hữu hiệu nhất, việc đầu tiên Arteta phải làm là hiểu được chiến thuật của Pep Guardiola, cũng như hiểu được thông điệp của cựu thuyền trưởng Barcelona muốn truyền tải đến các cầu thủ Man City.

Cũng từ những cuộc trao đổi nội bộ đó, Arteta dần hiểu rất rõ phong cách chiến thuật của ông thầy của mình. Quan trọng hơn, những chiến thuật ấy dù do Pep Guardiola nghĩ ra hay áp dụng thành công từ những con người đi trước thì đều là “chất men hảo hạng” để làm nên thành công. Arteta đã vận dụng lối tư duy của Pep Guardiola để xây dựng lại Arsenal từ đống đổ nát.

Tuy nhiên nếu nói Arteta hoàn toàn sao chép Pep Guardiola cũng không chính xác. Một vài dấu ấn cơ bản mà Arteta sử dụng tại Arsenal như hậu vệ biên ảo hoặc lấy trung vệ làm hậu vệ cánh được xem là xu thế chung của bóng đá Châu Âu. Việc Pep Guardiola là người áp dụng thành công nhất không có nghĩa ông là người duy nhất làm việc đó. Rõ ràng, giữa hai con người này bị ảnh hưởng bởi trường phái bóng đá khác nhau hoàn toàn dù họ đều đến từ bán đảo Iberia. Pep Guardiola bị ám ảnh bởi thứ bóng đá Tiki-Taka giàu kỹ thuật và yêu cầu khắt khe về việc chuyền bóng của Tây Ban Nha. Trong khi ở chiều ngược lại, Arteta bị ảnh hưởng lớn bởi lối chơi giàu sức mạnh thể chất của bóng đá Anh, nơi anh đã gắn bó phần lớn sự nghiệp chơi bóng trong màu áo Everton và Arsenal.

Nếu như Jose Mourinho có “đặc sản” lùi sâu phòng ngự chờ cơ hội phản công, Jurgen Klopp đẩy khối đội hình lên cao để gây sức ép, Pep Guardiola là “con nghiện” kiểm soát bóng, thì Arteta là sự tổng hòa của cả ba. Arsenal dưới thời Arteta có thể đá tử thủ khi cần, có thể đẩy khối đội hình lên cao gây sức ép trước các đối thủ dưới cơ, đồng thời cũng có thể tập trung vào việc kiểm soát bóng để làm giảm nhịp độ trận đấu khi đã có lợi thế dẫn bàn.

Thậm chí, rất nhiều bàn thắng của Arsenal dưới thời Arteta gợi lại cho các Gooners về một thời kỳ bóng đá đẹp mang tên Arsene Wenger. Sự linh hoạt này biến Arsenal trở thành một tập thể khó đoán hơn. Điều này mới đây đã được chính chủ lên tiếng thừa nhận khi được các phóng viên hỏi về việc triết lý bóng đá của Mourinho liệu có ảnh hưởng đến bản thân ông hay không. Arteta thẳng thắn thừa nhận: “Tôi nghĩ còn hơn cả sự ảnh hưởng. Tôi học được rất nhiều điều từ những HLV hàng đầu và bạn sẽ luôn cố gắng tìm hiểu lý do vì sao họ lại đạt được thành công”.

Cũng chính vì sự tổng hòa đó, Arsenal trong vài năm trở lại đây đã chiêu mộ những mẫu cầu thủ mà Arteta cảm thấy họ phù hợp với triết lý bóng đá của ông. Liệu bạn có biết được điểm chung của những Takehiro Tomiyasu, Ben White, Thomas Partey, Declan Rice, Kai Havertz, Riccardo Calafiori hay Mikel Merino? Đó đều là những cầu thủ sở hữu thể hình vượt trội và rất mạnh mẽ các cuộc tranh chấp tay đôi. HLV Arne Slot của Liverpool từng có câu nói để đời rằng tất cả chiến thuật đều sẽ trở nên vô nghĩa nếu cầu thủ của bạn liên tục thất thể trong các tình huống tranh chấp bóng trên sân.

Không phải ngẫu nhiên Arsenal trở thành đội bóng sở hữu nhiều bàn thắng từ các tình huống cố định nhất ở 5 giải vô địch quốc gia hàng đầu Châu Âu. Kể từ mùa giải 2023/2024, Pháo thủ đã ghi tổng cộng 24 bàn thắng từ “bóng chết”. Ngoài các bài tập luyện đa dạng được xây dựng bởi Nicolas Jover, chúng ta cũng phải công nhận yếu tố thể chất của các cầu thủ Arsenal đóng một vai trò quan trọng.

Sự cải tổ được diễn ra từng bước, xuyên suốt trong một quãng thời gian dài. Ví dụ khi nhận ra Lucas Torreira không thể đảm nhận vai trò tiền vệ phòng ngự vì chiều cao hạn chế (1,68m), Arteta đã chiêu mộ Partey thay thế. Điều tương tự cũng diễn ra với Hector Bellerin – hậu vệ cánh phải sở hữu tốc độ “xé gió” nhưng lại rất yếu trong khâu phòng ngự, đặc biệt là tranh chấp tay đôi. Arsenal chấp nhận giải phóng hợp đồng với Bellerin khi cầu thủ này đang là đội phó để mở đường chiêu mộ Tomiyasu và Ben White.

Cách đây 2 năm, Arsenal thảm bại trước Man City tại Etihad với một hàng thủ chắp vá bao gồm Cedric – Calum Chambers – Rod Holding - Sead Kolasinac - Kieran Tierney. Còn giờ đây họ sở hữu cặp trung vệ ấn tượng bậc nhất Châu Âu hiện tại là William Saliba và Gabriel Magalhaes, cùng các hảo thủ khác như Ben White, Timber, Riccardo Calafiori. Điều này giúp Arsenal không dễ dàng bị đánh bại ngay cả khi họ phải chơi trong tình cảnh thiếu người.

Sau trận hòa với tỉ số 2-2 tại vòng 6 Premier League, rất nhiều cầu thủ Man City đã lên tiếng chỉ trích lối chơi thực dụng của Arsenal, kèm theo đó là vô vàn câu nói mỉa mai. Thế nhưng sự thật khó thay đổi chính là việc nhà đương kim vô địch ngày càng khó chịu với sự tiến bộ của đại kình địch. Và trong 4 lần đụng độ gần nhất trên mọi đấu trường, Man City đều không thể đánh bại Arsenal, đối thủ là họ từng “đè đầu cưỡi cổ” trong quá khứ. Đó chính là bước chuyển mình đáng ghi nhận của nửa đỏ thành London, với ước mơ lật đổ thế thống trị của The Citizens để mở ra cho riêng mình một trang sử mới thành công.

Xem thêm: