Messi vs Barca: Môt siêu CLB đã đẩy tài sản quý giá nhất đến bờ vực ra đi như thế nào?

Nếu phải lựa chọn nói gì về Lionel Messi ở Camp Nou lúc này, điếu văn cho đám tang sẽ vô cùng thích hợp. Barcelona đã lọt vào đến vòng tứ kết Champions League theo cái kiểu của đội bóng một người, mặc kệ những người còn lại thi đấu ra sao.

Thứ bóng đá của họ thiếu nhiệt huyết, qua loa chiếu lệ, và nhiều người có lẽ đã cười thầm khi nhìn vào ý tưởng chuyền bóng mà Barcelona thể hiện. Đội ngũ của họ bao gồm những cầu thủ không-nên-tiếp-tục-đá-bóng, trơ trơ và cả những người không hiểu nguyên nhân gì lại góp mặt. Và Messi.

Theo dõi Messi thi đấu – cạn lời – để nhìn thấy ma thuật của cầu thủ Argentina càng rõ nét hơn: đồng đội càng tệ thì anh càng nổi bật. Ngồi trên những chiếc ghế nhuốm màu nắng ở Camp Nou, bạn có thể chứng kiến cuộc hành hương của công dân đến từ bất kỳ nơi nào trên thế giới. Ở đây có hai cha con giương cao lá cờ Bolivia. Ba người ngồi bên kia, dường như là một gia đình, nói năng luyến thoắng bằng tiếng Belarus, chủ đề có lẽ liên quan đến tiền bạc, công sức và thời gian đã bỏ ra đến thánh đường Mecca của lòng họ. Họ không đến đây chỉ vì Barcelona, họ ở đây vì Messi. Và Messi là thứ CLB sắp sửa để đánh mất.

Không chỉ có những cổ động viên. Luis Figo nói rằng xem Messi thi đấu “như đạt cảm giác cực khoái”. ‘Chuyên gia bóng đá’ Thierry Henry nói rằng phải luôn nhắc nhở bản thân đừng chỉ ngắm nhìn Messi mà phải theo kịp tiến độ của trận đấu. Thiago Alcantara, hiện đã vô địch Champions League nhiều lần, bày tỏ sự ngưỡng mộ của một cổ động viên cuồng: “Mọi người thường nói với tôi rằng họ đã xem Pele và Maradona thi đấu. Có lẽ trong tương lai tôi có thể mạnh miệng nói rằng mình từng được xem Messi thi đấu”.

Messi vẫn có khả năng ở lại. Ý định ra đi của anh có thể là một ván bài quyền lực nhằm loại bỏ chủ tịch Joseph Maria Bartomeu. Anh muốn sử dụng chính ảnh hưởng khổng lồ của mình để tạo ra cuộc thay đổi muộn màng cho Barcelona mà không cần can thiệp quá sâu vào ban lãnh đạo. Nhưng xưa nay cầu thủ luôn lão hóa nhanh hơn tiếng tăm của siêu câu lạc bộ (superclub), bóng đá chưa từng chứng kiến cầu thủ muốn thay đổi BLĐ, bóng đá ở bất kỳ nơi nào khác trên hành tình này cũng vậy, ngoại trừ Barcelona!

Nhưng đi hay ở gì thì chiếc hộp Pandora cũng đã mở ra. BLĐ Barcelona vô tình buộc cầu thủ mãi mãi coi đây là nhà bất bình đến mức binh biến. Thực tế nghiệt ngã cho thấy sẽ không còn có sự quay đầu nào. Messi đúng. Mọi người đều thấy điều đó.

Vì sự mạo phạm khó tin của Messi, Barcelona đáng với những cơn đau đầu. Nếu họ bị sốc trước ý chí sắt đá của Messi, họ phải biết chính họ đã tạo ra con quái vật ngày hôm nay. Một chiến lược chi tiêu thiếu trọng tâm – 800 triệu bảng phí chuyển nhượng chỉ trong vòng 3 năm – không những không giải quyết bất kỳ vấn đề nào mà còn khiến cầu thủ xuất sắc nhất của họ cảm thấy nghẹt thở. Antoine Griezmann và Ousmane Dembele, cả hai ngồi ngoài trong trận tứ kết, mỗi người đều có giá chuyển nhượng cao hơn toàn bộ đội hình Bayern Munich.

La Masia từ lâu đã là một vấn đề nan giải. Một loạt những cuộc bổ nhiệm thiếu tính đánh giá sâu sát, để những học viên xuất sắc rời đi từ quá sớm (Mauro Icardi, Andre Onana, Thiago, Alex Grimaldo) và án phạt của FIFA vì chuyển nhượng bất hợp pháp cầu thủ dưới 18 tuổi đã làm xói mòn đặc quyền của học viện. Lần đầu đầu tiên trong lịch sử, đội U21 Tây Ban Nha tham dự giải vô địch châu Âu mà không có bất kỳ cầu thủ Barcelona nào.

Sự thật đắng lòng nhưng đang có rất nhiều CLB khác làm tốt hơn Barcelona. ‘Mes que un club’ bị biến dạng từ triết lý gối đầu giường thành khẩu hiệu để tiếp thị, bắt đầu bằng việc thương mại hóa tràn lan và kết cục nhận tiền tài trợ từ Qatar. Nếu như Barcelona đại diện cho bất kỳ điều gì, Messi sẽ đại diện cho điều đó.

Điều trớ trêu: Chính nguyên tắc đó khiến Messi cảm thấy khó chịu nhất. Anh mệt mỏi vì trở thành một ‘one-man superclub’. Sự nghiêm trọng của quá trình đi xuống ở Barcelona được giảm bớt bởi nét uy nghiêm mệt mỏi trên mặt Messi, đôi khi khiến người ta tin rằng anh là một kẻ lạm quyền khó chiều. Từ năm 24 tuổi cho đến 33 tuổi, số lần Barcelona cùng Messi vào chung kết Champions League ngang với Tottenham Hotspur và Borussia Dortmund, ít hơn Atletico Madrid.

Có những lập luận tin rằng sở hữu cầu thủ xuất sắc nhất lịch sử bóng đá hiện đại là một đặc ân nhưng cũng có thể là một lời nguyền. Sở hữu Messi đồng nghĩa sự an toàn tối đa, giống như chơi game trên máy tính mà bật chế độ không thể sát thương. Messi đóng vai trò như một mật mã hack dẫn dụ Barcelona chống lại bất kỳ yêu cầu đánh giá nội bộ nào, từ năm này sang năm khác, và họ đã mặc kệ những cơn giận dữ khiến vầng hào quang của Messi chết dần. Tại sao họ phải lo lắng – Chúng ta vẫn còn Messi mà?

Điều này thực sự khó chấp nhận nhưng Messi chính là một phần của vấn đề cũng tương tự như giải pháp cho Barcelona hiện tại. Nếu Barcelona vận hành có tính chiến lược và hợp lý, họ sẽ thăng hoa khi Messi thăng hoa. Nhưng ngược lại, Barcelona lâm vào tình trạng khó khăn và Messi trở thành tấm màn che an toàn nhất cho những vấn đề mang tính hệ thống mà dường như không ai ở Barcelona bận tâm và có năng lực giải quyết. Nó khiến siêu sao chủ lực của họ trở thành sức mạnh chủ lực trong cuộc kháng chiến chống đòi cải cách.

Đây chắc chắn là tội ác lớn nhất của Barcelona. Họ hoang phí chính bản thân họ còn nhiều hơn đã hoang phí Messi. Họ là ví dụ điển hình về quản lý sai lầm sẽ đẩy một siêu câu lạc bộ về đâu. Họ đã giàu có, đã sở hữu một lịch sử huy hoàng, sự ủng hộ trên toàn cầu và cầu thủ vĩ đại nhất của thế hệ này – có lẽ của cả những thế hệ khác – nhưng bằng cách nào đó xoay sở để tiêu hoang những lợi thế không tưởng. ‘Điểm bán hàng’ (selling point) duy nhất và cuối cùng của họ bị dồn ép đến mức không thể quay đầu lại. Messi sẽ rất nhớ Barcelona, nhưng Barcelona còn nhớ anh nhiều hơn.