Leeds United dưới thời Marcelo Bielsa đặc biệt như thế nào (P2)

Phần 1: Leeds United dưới thời Marcelo Bielsa đặc biệt như thế nào? P1

Phần 2: 

SỰ YẾU KÉM Ở VỊ TRÍ THỦ MÔN
 

Thông số bàn thắng kỳ vọng không tính penalty của Leeds trong cả mùa giải 2018/2019 là tốt nhất giải đấu với gần 71 bàn, nhưng số bàn thắng ghi được thực tế khớp với thông số kỳ vọng – 73 bàn – lại chỉ xếp thứ năm Championship. Về bản chất, chẳng có gì không ổn khi số liệu thực tế khớp với con số kỳ vọng cả, nhưng vấn đề là các đội bóng giành được những danh hiệu thường đạt đến các con số thực tế vượt trội hơn số liệu kỳ vọng. Đó chính là yếu tố có thể tạo nên sự khác biệt to lớn và trong trường hợp này, các đội bóng giành được chiếc vé thăng hạng ở mùa giải 2018/2019 đều vượt trên thống kê kỳ vọng với những “số dư” rất hợp lý. Đồng thời, sự chênh lệch quá lớn – theo hướng tiêu cực – của thông số thực tế và số liệu kỳ vọng trong khâu phòng ngự cũng là một phần nguyên nhân. Trong 50 bàn thua của Leeds ở mùa giải 2018/2019, họ đã để lọt lưới nhiều hơn khoảng 13 bàn so với số liệu kỳ vọng. Chúng ta có thể thấy được phần lớn số bàn thua “dư ra” đó đến từ đâu khi nhìn vào những cú sút xa trúng đích: 

 

Bailey Peacock-Farrell đã để thủng lưới 8 bàn từ 28 cú sút xa trúng đích, trong khi Kiko Casilla đã để thủng lưới 6 bàn từ 19 pha dứt điểm tương tự. Chúng ta có thể tha thứ cho Casilla về một bàn thua trong trường hợp này, vì pha lập công của Albert Adomah cho Villa là một món quà đầy may mắn theo đúng nghĩa đen, và khi xem xét lại, có thể thấy những cú dứt điểm mà anh để thủng lưới đều rất khó cản phá. Trong khi đó, sự kém vững vàng là điều được thể hiện rất rõ ở khoảng thời gian Peacock-Farrell bắt chính, anh đã bị đánh bại bởi những cú dứt điểm “nhẹ hều”, các tình huống lóng ngóng vì sự chủ quan trước đó hoặc những lần chạm bóng không đủ tốt để cản nó bay vào lưới. Chỉ có duy nhất pha lập công thần kỳ của Adam Reach cho Sheffield Wednesday là thủ môn này hoàn toàn vô tội. 
 

Nhưng bất kể các pha thủng lưới đó diễn ra như thế nào, thì sự thật vẫn là rất rõ ràng. Nhìn chung, tỷ lệ được chuyển hóa thành bàn thắng của tất cả các cú sút trúng đích là khoảng 30%. Vào mùa giải 2018/2019, chỉ tính riêng những cú sút xa trúng đích thôi các thủ môn của Leeds cũng đã để thủng lưới ở tỷ lệ đó rồi. Sự kết hợp của những sai lầm mà các thủ môn mắc phải, những pha bóng bay chệch hướng, những cú sút thần sầu và sự may rủi, về cơ bản chính là nguyên nhân đã khiến Leeds gặp khó trong việc hạn chế những bàn thua. Còn xét về những cú dứt điểm bên trong vòng cấm, Leeds đã để thủng lưới với một tỷ lệ gần sát với số liệu kỳ vọng.
 

Để có được một sự liên hệ trực tiếp hơn với những bình luận của Bielsa, chúng ta hãy nhìn vào cái cách mà Leeds ghi bàn và để thủng lưới khi các trận đấu đang ở thế cân bằng. Ở cả mùa giải 2018/2019, sự chênh lệch tồi tệ nhất so với số liệu kỳ vọng đã diễn ra vào những lúc Leeds đang hòa đối thủ. Trong những tình huống đó, họ thực hiện nhiều hơn các đối thủ gần 150 cú sút, nhưng chỉ ghi được nhỉnh hơn 1 bàn. Sự chênh lệch tiêu cực diễn ra ở cả hai mặt trận; hàng công của Leeds ghi ít hơn 5 bàn so với số liệu kỳ vọng, trong khi hàng thủ để lọt lưới 30 bàn so với số liệu kỳ vọng là khoảng 19. Qua những gì đã phân tích, chúng ta có thể thấy sự tiến bộ của Leeds diễn ra rất ổn định, nhưng kết quả thì bị ảnh hưởng bởi nhiều biến số - trong trường hợp này là theo hướng bất lợi. 
 

Việc biết được sự thật rằng các số liệu kỳ vọng của Leeds trong mùa giải đầu tiên được dẫn dắt bởi Bielsa là cực kỳ mạnh mẽ đã giúp cho câu hỏi “Liệu The Whites có thể làm lại từ đầu?” trở nên rất dễ trả lời: Miễn là họ tiếp tục duy trì phong cách của mình ở mùa giải 2019/2020, sẽ chẳng có lý do gì khiến họ không thể. 
 

PHONG CÁCH ĐỘC ĐÁO
 

Phong cách thi đấu của Leeds dưới thời Bielsa đã rất được yêu thích tại hệ thống English Football League, thậm chí đến mức một câu lạc bộ, Huddersfield Town, hiện đã tuyển dụng một trong các trợ lý của ông, Carlos Corberán, làm huấn luyện viên trưởng cho họ. Thật đáng để đặt ra câu hỏi rằng, nếu một đội bóng có thể pressing một cách mạnh mẽ như vậy và đạt được những thành công đáng kể, liệu các đội bóng khác có khả năng sao chép lại phong cách đó không? Thông qua biểu đồ PPDA mà Statsbomb cung cấp (Passes Per Defensive Action: Số đường chuyền đối phương có thể thực hiện trước khi bị một hành động phòng ngự can thiệp), chúng ta có thể nhận thấy rằng phong cách thi đấu của Leeds trong giai đoạn không kiểm soát bóng là độc nhất vô nhị tại Championship 2018/2019, thậm chí, cũng rất ít tập thể nào trong thế giới bóng đá sử dụng lối chơi giống họ:

 

Những gì bạn được thấy ở hình trên là một mô tả về công tác pressing của các đội bóng tại Championship, bằng cách xem xét số đường chuyền đối phương có thể thực hiện trước khi bị các hành động phòng ngự can thiệp. Chúng ta có thể thấy Leeds đã thể hiện một hình ảnh vô cùng đặc biệt ngay khi Bielsa nắm quyền. Họ thi đấu cực kỳ chủ động và quyết liệt ở mọi khu vực trên sân, ngoại trừ vùng không gian gần khung thành của mình. Đây là một hình ảnh rất hiếm thấy. Thông thường, những đội bóng pressing giỏi nhất (Liverpool, Manchester City) sẽ chủ yếu triển khai gây áp lực quyết liệt ở phần sân trên cao, còn Leeds thì làm điều đó gần như trên khắp mặt sân. 
 

Bạn chỉ cần theo dõi Leeds vài phút là đủ để hiểu họ thi đấu ra sao và phong cách của The Whites khác biệt với những đội bóng khác đến thế nào. Họ pressing cực kỳ nhiều. Nhờ khía cạnh này, chúng ta cũng sẽ thấy được vai trò của Patrick Bamford tại Leeds trong hai mùa giải qua.
 

Vì nhiều nguyên nhân khác nhau, Bamford chỉ bắt đầu thường xuyên được đá chính từ tháng Hai năm 2019, và cho đến nay, anh đã trở thành tiền đạo chủ chốt trong đội hình Leeds. Mặc dù sự yếu kém trong khả năng dứt điểm của cầu thủ người Anh là rất rõ ràng (anh chỉ ghi được 14 bàn thắng – không tính penalty – từ thông số xG được ghi nhận là trên 22,5 ở mùa giải 2019/2020), nhưng những đóng góp của anh cho công tác phòng ngự là điều không thể phủ nhận. Ở mùa giải 2018/2019, không một tiền đạo nào tại Championship có số liệu pressing trung bình ấn tượng như Bamford, hay có tỷ lệ thành công trong các tình huống gây áp lực ở phần sân đổi phương cao như anh (87%), và anh cũng xếp hạng ba trong số các tiền đạo về một loạt những chỉ số liên quan khác, tất cả đều cho thấy sự vượt trội rõ rệt so với Kemar Roofe, người đã được đá chính trong phần lớn mùa giải ấy ở vai trò này. 
 

Các chỉ số đó có giảm nhẹ ở mùa giải 2019/2020 khi Bamford được ra sân một cách trọn vẹn, tuy nhiên, dù sao đi nữa, thì việc Bamford là trung tâm của đội cả trong các đợt tấn công và khi không kiểm soát bóng là rất rõ ràng. 
 

Vấn đề là, toàn đội đều pressing. Bamford chỉ là người tiên phong cho việc này ở vị trí cao nhất trên hàng công.

Thật đơn giản để thấy rằng, lối chơi đó đã tồn tại một cách lâu dài hết mùa giải này sang mùa giải khác, thông qua việc xem xét một graphic tương tự như trên, nhưng là trong chiến dịch 2019/2020 :

 

Trong toàn bộ 92 câu lạc bộ (và 91 vào mùa giải 2019/2020) thuộc hệ thống Premier League và EFL, Leeds là đội bóng đứng thứ hai về sự “quyết liệt” (được định nghĩa là tỷ lệ phần trăm giữa số đường chuyền để đối thủ thực hiện, chia cho số lượng hành động phòng ngự hoặc pressing) ở cả hai mùa giải, chỉ kém hơn một chút so với Manchester City vào mùa giải 2018/2019 và Barnsley vào mùa giải 2019/2020. Đồng thời, họ cũng đã thực sự tăng nhẹ về thông số này từ 29% ở mùa giải 2018/2019 lên 30% ở mùa giải 2019/2020. 

CÔNG TÁC PHÒNG NGỰ VỮNG CHẮC
 

Trong mùa giải 2019/2020, Leeds chưa bao giờ tụt xuống dưới vị trí thứ năm trên bảng xếp hạng và sau một chiến thắng trước Luton vào ngày 19 tháng 11, họ chưa bao giờ kết thúc một vòng đấu với một vị trí bên ngoài top 2. Ở chiến dịch đó, tổng thể công tác tấn công của The Whites lại một lần nữa không vượt trội hơn số liệu kỳ vọng, với nguyên nhân chính là sự yếu kém của Bamford trong khâu dứt điểm, nhưng 7 bàn phản lưới nhà của đối phương đã giúp giải quyết vấn đề đó. 
 

Mặt trận phòng ngự đã thực sự biến chuyển theo hướng tích cực và 35 bàn thua là một con số nằm gần thống kê kỳ vọng hơn nhiều so với tỷ lệ đầy tiêu cực ở mùa giải 2018/2019. Giai đoạn cuối của mùa giải 2019/2020 đã bị trì hoãn vì COVID-19, nhưng sau khi Championship được tái khởi động, công tác phòng ngự của Leeds đã thể hiện một phong độ cực kỳ xuất sắc. Trong 5 trận thắng trước khoảng thời gian giải đấu bị tạm hoãn, và giai đoạn sau khi tái xuất, The Whites chỉ để thủng lưới 5 bàn và số liệu xG phải nhận trung bình mỗi trận chỉ là hơn nửa bàn.

Các đối thủ của thầy trò Bielsa chỉ có thể thực hiện trung bình dưới 8 cú sút mỗi trận và chất lượng trung bình trong những pha dứt điểm đó cũng rất tệ. Điểm yếu của một đội bóng pressing thường là nằm ở chất lượng của những cơ hội mà các đối thủ có được khi xuyên phá được đợt pressing họ triển khai. Tuy nhiên, thường thì Leeds dưới thời Bielsa vừa có số lượng cú sút phải nhận thấp (một lợi thế hiển nhiên đối với nhiều đội bóng giỏi pressing), vừa không phải hy sinh khả năng kiềm hãm chất lượng trong những cú sút của đối phương. Điều đó sẽ khó có thể được lặp lại ở Premier League, nhưng vẫn rất đáng để trông đợi. Tóm lại, Leeds đã vừa nâng cao sự quyết liệt trong pressing, vừa phòng ngự một cách cực kỳ chắc chắn, như chúng ta có thể thấy trong shotmap của những cú dứt điểm mà The Whites phải nhận từ đối phương dưới đây :

 

Phải chăng Leeds đã có được một số tình huống nhờ may mắn mà không bị thủng lưới? Đúng vậy, nhưng hãy nhìn vào sự thiếu vắng hoàn toàn của các cơ hội chất lượng cao (chẳng hề xuất hiện màu đỏ !) và gần như không có cú dứt điểm nào được thực hiện ở khu vực 6 yard trước khung thành. Trớ trêu thay, hai bàn thua từ ngoài vòng cấm mà Leeds phải nhận ở mùa giải 2019/2020 lại đến trong ngay giai đoạn này. 

CHÚNG TA CÓ THỂ TRÔNG ĐỢI GÌ Ở LEEDS TẠI PREMIER LEAGUE ?
 

Như đã nói ở đầu bài viết, trận đấu chính thức đầu tiên của Bielsa trên chiếc ghế huấn luyện viên trưởng của Leeds là cuộc đối đầu với Stoke City trên sân nhà. 704 ngày sau, Elland Road đã tái diễn màn chạm trán đó. Một lần nữa, Leeds đã áp đảo về tỷ số, đánh bại đối phương đến 5-0. Nếu so sánh hai pass network của hai trận đấu này, chúng ta có thể thấy dù cho đã gần 2 năm trôi qua, nhưng cách thi đấu của Leeds, những vị trí mà họ triển khai, và cấu trúc tổng thể của đội hình đều không thay đổi nhiều: 

 

Có lẽ, về mặt lý thuyết, các passing lanes đã trở nên “đậm” hơn trong trận đấu diễn ra ở mùa giải 2019/2020 …

Sự thành công mà Leeds và Bielsa đạt được trong hai mùa giải qua là một chương đáng tự hào trong lịch sử câu lạc bộ. Premier League đang đến gần, và có thể khẳng định rằng, rất ít đội bóng nằm ngoài top 2 đủ khả năng trình diễn một phong cách tương tự như thứ bóng đá mà Bielsa triển khai ở đội ngũ của ông. Các đối thủ của họ sẽ phải chuẩn bị vô cùng kỹ lưỡng.
 

Lần duy nhất cho đến nay mà Leeds của Bielsa phải chạm trán một đối thủ Premier League là ở FA Cup, trước một Arsenal rõ ràng được đánh giá cao hơn rất nhiều. Họ tỏ ra hụt hơi đáng kể trong hiệp hai và để thua 1-0, nhưng bất cứ ai đã theo dõi trận đấu ấy đều sẽ nhớ rất rõ về cục diện của hiệp một. Leeds đã áp đảo hoàn toàn The Gunners cả về năng lượng và lối chơi, tung ra số lượng cú sút vượt trội hơn hẳn đối thủ (15 so với 3), nhưng đáng tiếc là không thể ghi được bàn thắng nào. Khi đối đầu với những đối thủ vừa sức hơn tại Premier League, phong cách đó chắc chắn sẽ giúp Leeds làm nên chuyện, thậm chí là thắng nhiều trận đấu với sự áp đảo tương tự như hiệp một cuộc chạm trán Arsenal. 
 

Một lối chơi được xác định rõ ràng, các chỉ số tổng thể mạnh mẽ và một mặt trận phòng ngự đầy chắc chắn, đó là tất cả những dự đoán tích cực có thể đưa ra cho một cuộc tái xuất suôn sẻ ở giải đấu hạng cao nhất bóng đá Anh. Để chứng minh cho điều này, thì trong 10 năm qua, chỉ có hai đội bóng thăng hạng với hiệu số bàn thắng bại trung bình mỗi trận tốt hơn con số 0,91 của Leeds: Newcastle vào mùa giải 2016-17 và Wolverhampton Wanderers vào mùa giải 2017-18. Cũng như Leeds, số bàn thua trung bình mỗi trận của họ chỉ dưới 1 trong chiến dịch thăng hạng của mình. Cả hai đều chỉ để lọt lưới nhiều hơn khoảng 17% tại Premier League, số bàn thua so với mức trung bình của các đội mới thăng hạng chỉ khoảng 40%, và đều kết thúc mùa giải trong top 10.
 

Leeds đang bước vào Premier League 2020/2021 với một căn cơ rất chất lượng, và họ cũng đã giữ chân được hầu hết các thành viên đóng vai trò quan trọng trong chiếc vé thăng hạng. Hélder Costa và thủ môn trẻ Illan Meslier - người bắt chính thay cho Kiko Casilla đang bị cấm thi đấu vì có hành vi phân biệt chủng tộc - đều đã được mua đứt. Jack Harrison sẽ tiếp tục khoác áo The Whites thêm một mùa giải nữa dưới dạng cho mượn từ Manchester City.
 

Sự ra đi đáng chú ý nhất là của bản hợp đồng mượn từ Brighton, Ben White. Anh đã đá chính cho Leeds trong toàn bộ 46 trận đấu của mùa giải 2019/2020, và được xem là một nhân tố chủ chốt ở trung tâm hàng thủ. Từng có nhiều thông tin nói rằng Leeds muốn mua đứt trung vệ này, nhưng rốt cuộc, Brighton đã quyết tâm đưa anh trở về.
 

Do đó, không có gì bất ngờ khi một trong những tân binh đầu tiên mà họ mang về trước khi mùa giải diễn ra là Robin Koch, một trung vệ 24 tuổi đến từ Freiburg của Bendesliga và đã có 3 lần ra sân cho đội tuyển Đức.
 

White là người chơi chủ động và máu lửa hơn trong mối quan hệ đối tác với Liam Cooper ở trung tâm hàng thủ Leeds, thường xuyên lao lên phía trên để tranh chấp và cắt bóng hơn. Trong khi đó, Cooper sẽ dọn dẹp ở phía sau và là một chuyên gia không chiến.
 

Koch trông giống với Cooper hơn là White, với việc tỷ lệ các hành động phòng ngự mang tính chủ động của anh ít hơn hẳn người mà mình thay thế. Nhưng trong trường hợp này, chúng ta cần phải phân tích kỹ lưỡng bối cảnh tại Freiburg. Họ là một trong những đội bóng tổ chức phòng ngự thụ động và lùi sâu nhất Bundesliga mùa giải trước, và Koch thường đảm nhận vị trí trung tâm của một hàng thủ 3 trung vệ. Với một hệ thống như vậy, hoàn toàn không có gì kỳ lạ khi cầu thủ chơi trong vai trò đó là người ít chủ động nhất trong bộ ba. Vì thế, sẽ thật khó để biết được liệu Koch có phải là một cái tên phù hợp để thay thế White hay không thông qua các dữ liệu.
 

Hồ sơ chuyền bóng của họ là khía cạnh tương đồng với nhau hơn, và Koch thậm chí còn rất đa dạng về cự ly. Có lẽ việc trinh sát theo định tính đã thuyết phục đội ngũ tuyển dụng của Leeds tin rằng trung vệ người Đức có thể khoả lấp khoảng trống mà White bỏ lại. Vào mùa giải 2018/2019, Cooper cũng là nhân tố kém chủ động hơn trong mối quan hệ đối tác của anh với Pontus Jansson, do đó, tồn tại rất ít bằng chứng cho thấy anh có khả năng phòng ngự theo một phong cách khác.
 

Bên cạnh Koch, Leeds cũng đã ký hợp đồng với bộ ba cầu thủ thậm chí còn trẻ hơn là Charlie Allen (16 tuổi), Cody Drameh (18 tuổi) và Joe Gelhardt (18 tuổi), cái tên sau cùng đã thực hiện một số lượng cú sút rất ấn tượng trong khoảng 500 phút thi đấu ít ỏi cho Wigan vào mùa giải trước. Đồng thời, The Whites đã phá vỡ kỷ lục chuyển nhượng của câu lạc bộ bằng việc chi ra 27 triệu bảng để chiêu mộ Rodrigo từ Valencia.
 

Valencia là một đội bóng chơi phòng ngự phản công và Rodrigo thường là một nhân tố quan trọng trong các đợt chuyển đổi trạng thái từ phòng ngự sang tấn công của họ, anh lùi sâu để nhận bóng, xoay người và phối hợp với các đồng đội đang lao lên phía trên. Nhanh nhẹn và di chuyển thông minh, Rodrigo sở hữu một bộ kỹ năng có thể kết hợp hoàn hảo với hệ thống của Bielsa, ngay cả khi, tương tự như trường hợp của Koch, anh đến từ một câu lạc bộ ít quyết liệt hơn đáng kể trong giai đoạn không kiểm soát bóng so với Leeds hiện tại. 

Đương nhiên là The Whites sẽ cần phải nâng cấp đội hình, nhưng các dự đoán xoay quanh sự mệt mỏi của họ đã không diễn ra ở mùa giải 2019/2020, và cũng chẳng được xem là nguyên nhân dẫn đến sự thất bại đầy đáng tiếc ở mùa giải 2018/2019. Vì vậy, một mùa giải Premier League dài 38 trận (ngắn hơn so với Championship) sẽ không hề là vấn đề gì to tát đối với chuyện thể lực của họ. 
 

Premier League gần như chắc chắn sẽ trở nên hấp dẫn hơn nữa khi thứ bóng đá của Bielsa – hàng “chính hãng” – xuất hiện, và đặc biệt là các cuộc đối đầu với Manchester City của Pep Guardiola và Liverpool của Jurgen Klopp sẽ là những viễn cảnh rất đáng trông đợi. 
 

Leeds United đã tái xuất ở giải đấu hạng cao nhất nước Anh, và họ xứng đáng với điều đó.