Leeds United dưới thời Marcelo Bielsa đặc biệt như thế nào? (P1)

Khi Marcelo Bielsa gia nhập Leeds United vào tháng 6 năm 2018, động thái này đã khiến cả thế giới bóng đá phải bất ngờ. Chủ tịch Andrea Radrizzani đã thể hiện rõ sự tự hào với việc Giám đốc bóng đá Victor Orta và Giám đốc điều hành Angus Kinnear thuyết phục được nhà cầm quân lừng danh người Argentina ký vào một bản hợp đồng có thời hạn 2 năm và tỏ ra vô cùng phấn khích khi ông cảm thấy “thương vụ bom tấn” này có thể giúp câu lạc bộ vươn mình mạnh mẽ: 

“Ông ấy là một vị huấn luyện viên mà tôi đã rất ngưỡng mộ trong nhiều năm qua và khi nhận thấy mình có cơ hội để đưa ông ấy đến Elland Road, chúng tôi đã xem nhiệm vụ này là ưu tiên hàng đầu của mùa hè.”

“Marcelo có cực kỳ nhiều kinh nghiệm, ông ấy sẽ sử dụng điều đó để tạo nên một nền tảng văn hóa mới và tâm lý chiến thắng ở câu lạc bộ của chúng tôi.” 

Trong khi đó, bản thân Bielsa đã tỏ ra đặc biệt khiêm tốn về những thách thức mà ông sẽ phải đương đầu ở phía trước và lý do mình gia nhập Leeds:

“Tôi đã nung nấu tham vọng được làm việc ở Anh từ lâu và từng có một số cơ hội để hiện thực hóa ước mơ đó trong sự nghiệp cầm quân của mình, tuy nhiên, tôi luôn cảm thấy điều quan trọng là phải chờ đợi một dự án phù hợp và vì vậy, khi một câu lạc bộ có lịch sử hoành tráng như Leeds gửi đến cho tôi một lời đề nghị, đó là một lời đề nghị không thể từ chối.”

“Tôi đang rất hào hứng với những thách thức ở phía trước.” 

Những thành tựu mà Bielsa đạt được sau bài phát biểu đó là rất đáng nể và lời tuyên bố đầy tự tin của vị chủ tịch câu lạc bộ đã thực sự được hiện thực hóa. Kể từ khi phải xuống chơi ở Championship vào năm 2004, Leeds đã phải trải qua rất nhiều bất ổn và sóng gió, nhưng ngay từ trận đấu đầu tiên mà Bielsa dẫn dắt – chiến thắng với tỷ số 3-1 trước Stoke City – họ đã có được những bước đi rất vững vàng để tiến đến một tương lai sáng sủa hơn. Một đội bóng từng chỉ đủ sức nằm giữa bảng xếp hạng Championship đã lột xác thành một câu lạc bộ Premier League ở mùa giải 2020/2021. 

Dưới đây, chúng ta sẽ cùng phân tích những khía cạnh nổi bật trong cuộc hành trình thăng hạng của Leeds dưới thời Bielsa. 

Mùa giải trước khi Bielsa được bổ nhiệm, Leeds chỉ có thể kết thúc ở vị trí thứ 13 tại Championship dưới sự dẫn dắt của hai vị thuyền trưởng nối tiếp nhau đến, đầu tiên là Thomas Christansen và sau đó là Paul Heckingbottom. Đó đã là lần thứ 6 họ chỉ có được một vị trí ở giữa bảng xếp hạng trong 8 mùa giải đã trải qua kể từ khi “thoát” được League One vào chiến dịch 2009/2010. Khi các quyết định được đưa ra vào mùa hè năm đó, Heckingbottom được nhận định rằng đã không làm việc đủ tốt, và cuối cùng là không có được sự ủng hộ từ ban lãnh đạo. 

Nòng cốt của tập thể cầu thủ mà Bielsa kế thừa là những người đã gắn bó với nhau từ lâu: Thật vậy, có đến 9 gương mặt đóng vai trò quan trọng trong chiếc vé thăng hạng đã hiện diện tại câu lạc bộ từ trước đó và thường xuyên ra sân ở mùa giải 2017/2018. Nhà cầm quân người Argentina đã không thực hiện một cuộc thay đổi rầm rộ về nhân sự; ông bắt đầu sứ mệnh tại Leeds bằng cách tận dụng những gì mình đang có sẵn. Chính vì vậy, trong trận đấu đầu tiên mà Bielsa nắm quyền – cuộc đối đầu với Stoke – đội ngũ cầu thủ của Leeds là những cái tên rất quen thuộc: Luke Ayling, Liam Cooper, Ezdzhan Alioski, Pablo Hernández, Kalvin Phillips, Stuart Dallas, Mateusz Klich và Jack Harrison là 8 trong số 14 cầu thủ góp mặt trên sân vào ngày hôm ấy. Trong xuyên suốt mùa giải 2019/2020, mỗi người bọn họ đều đã chơi cho Leeds hơn 2000 phút, trong khi Gaetano Berardi, Barry Douglas và Adam Forshaw cũng đã có mặt trên sân ở trận đấu đó và 2 năm sau vẫn tiếp tục là một phần của The Whites. 

“Dàn cast” đưa về từ thị trường chuyển nhượng đã được tập hợp với một mức phí tương đối rẻ, đặc biệt là khi so với các khoảng tiền đầy hào phóng mà những đội bóng đang cố gắng thoát khỏi Championship đã chi ra. Patrick Bamford và Barry Douglas được mua với các mức phí riêng vào mùa hè năm 2018, nhưng những cái tên còn lại đều đến theo dạng cho mượn. Chính sách này đã tiếp tục được áp dụng cho mùa giải 2019/2020, với việc hai bản hợp đồng mượn Ben White và Hélder Costa là những nhân tố chủ chốt mới của đội hình, trong đó, bản hợp đồng của Costa có kèm theo điều khoản mua đứt. 

Nhìn vào các số liệu, chúng ta sẽ thấy Bielsa đã biến một đội bóng trước đó chỉ đủ sức nằm giữa bảng xếp hạng Championship, hiệu số bàn thắng bại kỳ vọng ở mức âm, trở thành tập thể sở hữu những con số thống kê tốt nhất giải đấu.

Sự cải thiện đó đã diễn ra một cách rất nhanh chóng. Chỉ trong 10 trận đầu tiên mà nhà cầm quân người Argentina dẫn dắt, Leeds đã ghi nhiều hơn đối thủ gần 0,7xG mỗi trận (Expected goal – bàn thắng kỳ vọng). Điều đó có nghĩa là, những màn trình diễn cơ bản của họ tốt hơn khoảng 7 bàn so với các đối thủ trong mạch 10 trận này. Kể từ thời điểm ấy trở đi, qua 2 mùa giải, các số liệu của họ chỉ có duy nhất một lần thực sự cho thấy sự giảm sút – trong tháng Một và tháng Hai năm 2020 – và họ vẫn nhỉnh hơn 3 bàn so với các đối thủ trong bất kỳ mạch 10 trận nào. Ở giai đoạn mạnh mẽ nhất – từ cuối mùa giải 2018/2019 sang đầu mùa giải 2019/2020 và tiến xa hơn nữa – họ đã thường xuyên đạt đến các số liệu có giá trị cao hơn đối thủ 11 hoặc 12 bàn trong các mạch 10 trận. 

Khoảng thời gian đầu năm 2020 là lần duy nhất dưới thời Bielsa mà hàng thủ của Leeds phải nhận lấy những cơ hội “đáng giá” hơn 1 bàn mỗi trận từ đối phương, và sau sự chệch choạc này, công tác phòng ngự của họ đã đạt được một phong độ tốt hơn bất kỳ giai đoạn nào trước đó. Trong hai mùa giải qua, các số liệu được ghi nhận ở Leeds là cực kỳ mạnh mẽ:

Tuy nhiên, các chỉ số kỳ vọng không phải là số liệu thực tế, sự bất ổn không thể tránh khỏi và những phương sai xoay quanh chúng đã góp phần tạo nên hai kết quả khác nhau. Đầu tiên, Leeds đã đánh mất đi những vị trí cho phép họ thăng hạng thẳng lên Premier League ở mùa giải 2018/2019, một phần là vì mức chênh lệch thấp hơn 10 bàn của hiệu số bàn thắng bại thực tế so với hiệu số bàn thắng bại kỳ vọng. Còn vào mùa giải 2019/2020, sự chuyển biến theo hướng tích cực ở thước đo tương tự đã giúp đảm bảo cho Leeds chiếc vé thăng hạng sau khoảng thời gian lockdown:

Việc Leeds bị đánh rớt khỏi những vị trí cho phép họ thăng hạng thẳng lên Premier League ở chiến dịch 2018/2019 đã khơi gợi lại một câu chuyện hết sức quen thuộc về sự mệt mỏi mà các đội bóng được dẫn dắt bởi Bielsa thường phải trải qua vào giai đoạn cuối của các mùa giải. Chắc chắn thứ bóng đá có cường độ dữ dội mà Leeds triển khai sẽ đòi hỏi một level thể lực cực kỳ cao, nhưng trong kịch bản lần này, rõ ràng đó không phải là vấn đề. Mặc dù các kết quả bị giảm sút, nhưng những màn trình diễn của Leeds vẫn ở đẳng cấp rất cao. Ngoài ra, khi xem xét cục diện của cuộc chiến thăng hạng tại Championship 2018/2019, tình hình các đối thủ của Leeds cũng nên được phân tích: Norwich City chỉ thua 2 trong số 34 trận cuối cùng của họ, trong khi Sheffield United chỉ thua 2 trong số 24 trận cuối cùng. Ngược lại, Leeds đã nhận đến 7 thất bại trong khoảng thời gian từ lễ Giáng sinh cho đến trước trận đấu mang tính chất cực kỳ quan trọng và đầy kỳ lạ mà họ để thua trên sân nhà trước Wigan vào ngày 19 tháng 4. 

Vào thời điểm ấy, Leeds vẫn đang nắm trong tay quyền tự quyết, và sau chiếc thẻ đỏ mà Cedric Kipre của Wigan phải nhận từ rất sớm, cũng như pha lập công tiếp nối theo sau của Bamford, mọi chuyện đã diễn ra một cách đầy suôn sẻ. Tuy nhiên, The Whites đã để thủng lưới đến 2 lần trước 10 cầu thủ của đối phương trong 1 tiếng, và dù cho đã liên tục bắn phá khung thành Wigan – họ tung ra đến 15 cú dứt điểm trong 30 phút cuối cùng, còn nếu tính trong cả trận thì con số được ghi nhận là 35 – nhưng không thể nào chọc thủng lưới đối phương thêm lần nữa. Sau thất bại trước Brentford ở trận đấu tiếp theo, Bielsa đã đưa ra một lời nhận định rất khôn ngoan về mùa giải:

“Level của đội bóng luôn được duy trì trong xuyên suốt mùa giải, sự nỗ lực chưa bao giờ giảm sút. Tất nhiên, mọi đội bóng đều có những giới hạn … chúng tôi đã xóa bỏ đi nhiều giới hạn bằng những nỗ lực cực kỳ to lớn, bằng sự cá tính, và bằng những đòi hỏi khắt khe. Mỗi cầu thủ đều đã chơi ở mức tối đa khả năng trong các trận đấu.” 

“Nếu phải đưa ra lời giải thích cho tình huống hiện tại, thì điều mà tôi có thể nói là đội ngũ này xứng đáng có thêm 10-12 điểm, và nguyên nhân khiến chúng tôi không đạt được những điểm số đó là bởi chúng tôi đã phải cần đến quá nhiều cơ hội để có thể thực sự ghi được 1 bàn thắng. Đây là vấn đề mà tôi đã rút ra được.” 

Thất bại đầy kỳ lạ của Leeds trước Wigan cuối cùng đã đưa cuộc đua thăng hạng nghiêng theo chiều hướng có lợi cho Sheffield United, còn trận thua trước Brentford đã hoàn toàn định đoạt nó. Suất thăng hạng thẳng lên Premier League đã hoàn toàn nằm ngoài tầm tay The Whites, sau đó, với thất bại trước Derby của Frank Lampard ở trận Play-off, mùa giải 2018/2019 đã có một cái kết vô cùng đáng tiếc.