Lazio: Thách thức bất ngờ trong cuộc đua tranh Scudetto (P2)

Inzaghi thường triển khai ở đội bóng của ông một khối phòng ngự tầm trung (medium block) bằng đội hình 5-3-2, với sự ưu tiên hàng đầu là chặn đứng mọi đường chuyền vào các khu vực ở trung lộ. Họ luôn duy trì sự kiểm soát lên đối phương bằng cách giữ cho quả bóng nằm ngoài bất kì khu vực nguy hiểm tiềm tàng nào.

Do đó, một tiền đạo – thường là Felipe Caicedo bởi sự cần mẫn, năng nổ của anh – sẽ theo kèm số 6 của đối phương (hoặc tiền vệ ở gần mình nhất khi chạm trán với một cặp đôi pivot) trong khi đối tác của anh, Ciro Immobile, sẽ quấy phá những tình huống luân chuyển bóng giữa các trung vệ đối phương. Bằng cách đó, Lazio đã tạo nên phần nào một cặp lá chắn ở hai đầu trung lộ, với một tiền đạo và một tiền vệ phòng ngự bao quát trung lộ ở hai độ cao khác nhau.

Hơn nữa, cặp đôi tiền đạo sẽ không bao giờ để cho khoảng cách giữa họ và tuyến phòng ngự thứ hai trở nên quá xa, với việc phản ứng với các đợt kiểm soát bóng của đối phương bằng cách di chuyền lùi sâu xuống hơn, trong đó, vị trí của họ sẽ trở thành chìa khóa cho những tình huống phản công. Ý đồ này sẽ đặc biệt phát huy tác dụng khi một tiền vệ trụ thu hồi được bóng, với một tiền đạo đã lùi sâu về để pressing đối phương. Do đó, bằng cách các cầu thủ tuyến đầu ở gần với tuyến giữa của Lazio mỗi khi các tiền vệ thu hồi được bóng, họ có thể dễ dàng xử lý áp lực của đối phương và chuyền trực tiếp cho các tiền đạo, những người sẽ tiếp tục đưa quả bóng đến cho một cầu thủ đang tự do – một tiền vệ đã bị đối phương thoát pressing thành công trước đó, hoặc một cầu thủ đang tấn công vào khoảng trống ở cánh.

Một khi đã ép được đợt kiểm soát bóng của đối phương chệch hướng ra cánh, các tiền vệ trung tâm sẽ bước ra khỏi vị trí. Tùy thuộc vào hàng hậu vệ của đối phương, họ sẽ pressing các trung vệ lệch cánh nếu đó là một hàng thủ 3 trung vệ, hoặc hậu vệ cánh nếu đó là một hàng thủ 4 người. Dù là theo hướng nào đi nữa, thì mục đích của các tiền vệ Lazio cũng sẽ không thay đổi, bởi vì sự ưu tiên luôn là ngăn cản mọi đường chuyền đưa bóng vào trung lộ. 

Nếu mọi thứ diễn ra theo đúng kế hoạch, với việc ép được đối phương đưa bóng ra biên, các wing-back phải ở đủ cao để mau chóng pressing cầu thủ đá cánh của đối phương và cố gắng ngăn chặn họ phát triển bóng, bởi vì bất kì sự chậm trễ nào cũng có khả năng trao cho đối phương thời gian để khai thác những khoảng trống ở phía sau các cầu thủ trung lộ.

Tuy nhiên, như đã đề cập ở trên, các đợt tấn công của Lazio không chỉ bắt nguồn từ việc phản công. Qua từng năm, những cậu học trò của Inzaghi đã bổ sung thêm rất nhiều món vũ khí khác vào “kho vũ khí” của mình, để rồi đạt đến cái tầm cao mà giờ đây họ đang đứng với sự đa dạng trong những đòn tấn công.

Khâu tấn công của Lazio vẫn giữ nguyên định hướng lên bóng theo trục dọc,  nhưng giờ đây, việc triển khai tấn công của họ đang càng lúc càng sử dụng nhiều những tình huống luân chuyển bóng kiên nhẫn hơn, bao gồm cả sự góp mặt của thủ môn. Định hướng luân chuyển bóng một cách kiên nhẫn vào đầu đợt triển khai bóng ấy sẽ giúp một trung vệ được tự do, để anh ta dẫn bóng lên phía trên. Sau đó, anh ta sẽ khởi đầu những tình huống phối hợp có sự góp mặt của các tiền vệ và các tiền đạo đã lùi xuống xung quanh cùng một khu vực để giữ khoảng cách thật gần nhằm hỗ trợ cho việc luân chuyển quả bóng một cách nhanh chóng và thu hút các hậu vệ đối phương rời khỏi vị trí. Mặt khác, bằng cách luân chuyển quả bóng một cách kiên nhẫn ở những khu vực dưới sâu, Lazio có thể dụ đối phương thực hiện pressing và tạo điều kiện để tấn công vào các khoảng trống phía sau những lớp áp lực đó.

Có thể sẽ là quá đơn giản hóa nếu quy tất cả những tiến bộ trong khâu tấn công của Lazio vào sự cải thiện của cá nhân các cầu thủ. Nhưng trong trường hợp của đội bóng này, điều đó cũng rất gần với sự thật. 

Đầu tiên, phần lớn sự tán dương phải được dành cho Simone Inzaghi. Trực giác của Inzaghi vào đầu mùa giải này trong việc kéo phạm vi hoạt động của Luis Alberto xuống thấp hơn, nhằm mở rộng các góc độ của Lazio khi triển khai tấn công đã giúp giảm bớt gánh nặng của Lucas Leiva trong việc build-up, cũng như sự phụ thuộc quá mức vào khả năng không chiến của Sergej Milinković-Savić.

Việc Alberto lùi xuống ngay bên cạnh Leiva để cung cấp sự hỗ trợ khi cầu thủ người Brazil bị theo kèm đã trở thành một hình ảnh quá quen thuộc ở mùa giải này, khi mà người ta cũng rất thường xuyên nhìn thấy ngôi sao người Tây Ban Nha kéo quả bóng lên phía trên ở half-space trái và tổ chức tấn công. 

Từ một tiền vệ tấn công luôn chọn vị trí ở tuyến đệm để phối hợp với các cầu thủ tấn công đồng đội, Luis Alberto đã được rèn giũa để trở thành một tiền vệ toàn diện, có khả năng sử dụng kỹ thuật điêu luyện của mình một cách linh hoạt để giải quyết những vấn đề khác nhau tại các khu vực khác nhau trên sân, và trong các giai đoạn khác nhau của đợt triển khai bóng. Anh chính là cái tên đang dẫn đầu cả Serie A về số pha kiến tạo (12), và số key pass (3,0 mỗi 90 phút), những con số đã nói lên rất nhiều điều về tầm quan trọng của anh trong khâu sáng tạo. 

Sự hỗ trợ của Alberto vào công tác phát triển bóng của Lazio cũng đã giúp giải phóng Milinković-Savić ở bên phía lệch phải của hàng tiền vệ, để anh có thể tập trung hơn vào việc tạo ra những đóng góp ở khu vực 1/3 cuối sân đối phương.

Mặc dù vậy, gương mặt đã tiến bộ nhiều nhất không ai khác ngoài chân sút 30 tuổi Ciro Immobile, người đóng một vai trò rất quan trọng trong sự bức phá về phong độ của Lazio, với 27 lần lập công và 7 pha kiến tạo sau 25 lần ra sân. Thế nhưng, mặc dù đã ghi được rất nhiều bàn thắng, nhưng khả năng liên kết lối chơi của tiền đạo người Ý mới là thứ thực sự nổi bật ở mùa giải này.

Immobile luôn tìm kiếm khoảng trống để phát huy toàn bộ những phẩm chất của bản thân, yêu cầu những đường chuyền ăn khớp với các pha thoát xuống phía sau hàng thủ đối phương của mình và sử dụng tốc độ để đánh bại các hậu vệ. Trong xuyên suốt mùa giải này, chính thứ chất lượng mà tiền đạo người Ý đang thể hiện khi cầm bóng đã định nghĩa anh, tạo nên sự khác biệt giữa anh và các tiền đạo khác trong giải đấu. Với khả năng thực hiện các pha bóng một chạm trong những không gian nhỏ hẹp và ở tư thế quay lưng lại với khung thành đối phương, “số 9” này đã trở nên tự lập hơn trong việc tạo ra các cơ hội ghi bàn của mình, bằng cách tận dụng những cơ hội chất lượng cao – đặc trưng là các pha chọc khe – mà Lazio cung cấp. 

Đừng quên đi hai nhân tố cũng rất quan trọng khác trong thứ bóng đá của Lazio, những người đã thay phiên nhau kề vai sát cánh bên cạnh Immobile ở mùa giải này trên hàng công.

Joaquin Correa và Caicedo là hai cầu thủ hoàn toàn trái ngược nhau, nhưng với những phong cách riêng biệt của mình, họ đã hỗ trợ cho những pha di chuyển của Immobile rất tốt và thái độ tuân thủ chiến thuật có thể gọi là hoàn hảo. Trong khi Correa thiên về hướng một chân rê dắt bóng, thích nhận bóng ở dưới sâu và rê bóng lên phía trước với tốc độ và sự tao nhã để phối hợp cùng đồng đội, thì Caicedo lại có xu hướng sử dụng thể chất vượt trội của mình để mang quả bóng lên phía trước ngay cả trong những tình huống bị tranh chấp quyết liệt nhất và trao nó cho một cầu thủ đang được tự do. 

Dù cho khác biệt cả mặt về kỹ thuật lẫn chiến thuật, nhưng cả Correa và Caicedo đều có xu hướng di chuyển về phía quả bóng, trái ngược với Immobile, người có xu hướng tấn công theo chiều sâu, hoặc giữ nguyên vị trí để phối hợp và sau đó bắt đầu di chuyển dựa trên đường chuyền của đồng đội. Khi làm như vậy, họ có thể thu hút đối phương về phía mình và tạo ra khoảng trống cho các đồng đội.

Lazio là đội bóng đứng thứ hai ở Serie A về số liệu giá trị bàn thắng kì vọng của mỗi cú sút đã tung ra (0,108), chỉ kém hơn đội đứng đầu là Atalanta một chút (0,109). Hơn nữa, với con số 16,1 cú sút mỗi trận, Lazio không chỉ là đội đứng thứ tư về số lượng cú sút đã thực hiện tại Serie A, mà còn đứng thứ hai về số bàn thắng kì vọng đã tạo ra. 

Sự thành công mà Lazio đạt được ở mùa giải này phần lớn là nhờ vào khả năng tấn công của họ, yếu tố đã đưa họ vào một vị thế có thể cạnh tranh chức vô địch giải đấu. Tuy nhiên, sự ổn định, vững chắc trong khâu phòng ngự là một khía cạnh cạnh cực kì quan trọng khác, mặc dù thường xuyên bị bỏ qua, nhưng chính là thứ đã đặt nền móng cho sự bùng nổ trong khâu tấn công của đội bóng này. Francesco Acerbi có thể được xem là hiện thân cho sự cân bằng trong khâu phòng ngự của Lazio, chỉ huy hàng thủ và ngăn cản các cầu thủ tấn công của đối phương bằng những pha can thiệp quyết liệt, mạnh mẽ nhất. 

Đó là những thành phần chính trong sự bứt phá trên bảng xếp hạng mùa giải này của Lazio, một phong độ có thể giúp họ lần đầu tiên được tận hưởng vinh quang tại giải đấu hạng cao nhất nước Ý, kể từ Scudetto mùa giải 1999/2000. Nếu Serie A mùa giải này có thể được hoàn thành, cái viễn cảnh đó hoàn toàn có thể diễn ra.