Mất 36 năm để ĐT Canada một lần nữa góp mặt ở vòng chung kết World Cup. Chắc chắn, đội bóng Bắc Mỹ muốn để lại dấu ấn ở ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh sẽ diễn ra tại Qatar.
Vòng loại World Cup 2022 khu vực CONCACAF, Canada vượt mặt 2 cái tên sừng sỏ là Mexico và Mỹ để đứng đầu vòng loại thứ ba khu vực này và giành tấm vé trực tiếp tới Qatar. Dù ĐT Mỹ từng phải ngồi nhà ở World Cup 2018, trong suốt rất nhiều năm qua, suất trực tiếp đến World Cup của CONCACAF gần như được mặc định dành cho Mỹ và Mexico. Song, năm 2022, Canada đã phá vỡ thế độc tôn đó.
36 năm vô danh
Alphonso Davies đã bật khóc trên sóng livestream vào ngày 27/3. Là một ngôi sao bóng đá của thế hệ Gen Z, việc livestream, tương tác với người hâm mộ không phải điều xa lạ với anh. Nhưng hôm đó là một ngày đặc biệt. Trên sân nhà BMO Field, nếu đánh bại ĐT Jamaica, ĐT Canada sẽ chính thức giành tấm vé tới World Cup 2022. Và họ đã làm được bằng thắng lợi 4-0.
Davies là một trong những ngôi sao lớn nhất đội bóng, tuy nhiên anh không thể ra sân ngày hôm ấy vì vấn đề sức khỏe. Nhưng cuối cùng, niềm vui vỡ òa đã đến với anh cùng tất cả người dân Canada.
Là con trai trong một gia đình người gốc Liberia, sinh ra tại một trại tị nạn ở Ghana, cùng cả nhà nhập cư đến Canada, bắt đầu thành danh trong sự nghiệp chơi bóng, đoạt những danh hiệu cao quý cùng Bayern Munich và lúc này là tham dự World Cup, hành trình thăng tiến của Davies diễn ra ấn tượng. Và phần nào đó, nó cũng giống như cách bóng đá Canada đi lên từ vực thẳm để hướng đến trời xanh.
Canada chỉ là một nền bóng đá nhỏ trên thế giới. Xét riêng tại khu vực CONCACAF, họ cũng không thể nào so sánh được với 2 đối thủ sừng sỏ là Mỹ và Mexico. Trong lịch sử, ĐT nam Canada chỉ có 2 lần vô địch CONCACAF; trước năm 2022, họ chỉ có 1 lần giành vé tham dự World Cup vào năm 1986.
Nói về sự kém phát triển của bóng đá Canada, Stephen Hart - cựu HLV trưởng ĐT Canada - nhận định vấn đề xuất phát từ một nền tảng căn bản chính là bóng đá trẻ. Ông cho rằng việc vận hành hệ thống bóng đá trẻ tại đất nước này tốn quá nhiều chi phí và không ai muốn giải quyết vấn đề đó.
Hart chia sẻ trên The Athletic: “Giai đoạn mùa đông tại Canada khiến chúng tôi phải chơi trong nhà. Tuy nhiên, chúng tôi lại không được trợ cấp cơ sở vật chất nên phải trả một số tiền lớn để thuê sân tập, và toàn bộ chi phí đắt đỏ đổ dồn lên vai các phụ huynh”.
Trong khi đó, Nik Ledgerwood - cựu tuyển thủ Canada giai đoạn 2007-2016 - lại chỉ ra một vấn đề khác cũng mang tính căn bản không kém là giải VĐQG. Anh chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với The Athletic vào năm 2022: “Một lý do khách quan khiến bóng đá Canada không có thành tích ấn tượng chính là cho đến 4 năm trước, chúng tôi vẫn chưa có giải VĐQG của riêng mình. Vì thế, nếu là một cầu thủ trẻ phát triển từ nhỏ đến năm 16 tuổi, bạn sẽ đặt câu hỏi: ‘Con đường của tôi là gì? Tôi không thể đến và xem một đội bóng chuyên nghiệp ở trong thành phố của mình, thậm chí tôi còn không biết nó như thế nào. Liệu tôi có nên đi học đại học và hy vọng nhận được học bổng hay không? Hay tôi nên tìm một người đại diện hoặc ai đó có mối quan hệ ở châu Âu?’ Tôi nghĩ rất nhiều đứa trẻ thích bóng đá đến độ tuổi 15, 16 có suy nghĩ: ‘Tại sao lại phải tiếp tục?’”.
Và trong suốt cả lịch sử bóng đá cho đến nay, Canada chỉ có một vài điểm sáng hiếm hoi. Trong khi đó, nền bóng đá của họ gần như vô danh với thế giới.
Bước đệm cho tương lai
Thời điểm mới nhậm chức HLV trưởng ĐT nam Canada vào năm 2018, John Herdman đã khiến nhiều người bất ngờ. Trong suốt 7 năm, ông là HLV trưởng ĐT nữ của Canada và giúp đội bóng này 2 lần đoạt huy chương đồng Olympic và 1 lần lọt vào tứ kết World Cup. Trước đó, sự nghiệp huấn luyện cấp cao của Herdman cũng chỉ gắn liền với bóng đá nữ với quãng thời gian 5 năm dẫn dắt ĐT nữ New Zealand.
“Thời điểm ban đầu, giống nhiều người khác, tôi khá nghi ngờ anh ấy. Đến từ đội tuyển nữ, anh ấy có điều gì để dẫn dắt được đội tuyển nam? Đó là một nhóm cầu thủ khác, họ sẽ phản ứng ra sao khi có một HLV trưởng đến từ bóng đá nữ?”, Nik Ledgerwood chia sẻ.
John Herdman sinh ra tại Anh nhưng chưa từng có một cơ hội nào để huấn luyện bóng đá đỉnh cao ở quê hương. Trước khi rời nước Anh để tìm kiếm cơ hội, Herdman từng là một giáo viên. Song, ông cảm thấy thất vọng khi cánh cửa học bằng HLV cấp cao nhất tại Anh không dành cho những người chưa từng chơi bóng đá đỉnh cao như ông. Chính vì vậy, Herdman quyết định tới New Zealand và những cánh cửa mà ông thấy cần đã mở ra.
“Nếu Alphonso Davies là bộ mặt bóng đá Canada thì Herdman chính là bộ não”, đây là nhận định của cây bút Stuart James và khái quát nên tầm quan trọng của John Herdman. Ngay trong cuộc họp đội đầu tiên, Herdman đã tuyên bố với các cầu thủ rằng Canada sẽ vượt qua vòng loại World Cup 2022. Sau khi nhậm chức một thời gian, ông tái khẳng định điều đó trong một cuộc họp báo: “Chúng tôi sẽ vượt qua vòng loại Qatar 2022 để tạo nền tảng cho năm 2026”.
Cần nhớ, World Cup 2026 là giải đấu Canada sắm vai trò đồng chủ nhà cùng Mỹ và Mexico. Điều đó có nghĩa với tấm vé tham dự World Cup 2022, Canada sẽ có 2 lần liên tiếp tham dự World Cup, điều trước đây họ chưa từng làm được. Khi ấy, không nhiều người tin lời John Herdman nói, tuy nhiên, ông có niềm tin và muốn đó là sức bật cho cả nền bóng đá.
“Chúng tôi cần kinh nghiệm trước khi đá World Cup trên sân nhà, chúng tôi cần hiểu được tầm vóc của giải đấu này. Sẽ không chỉ có 100000 người theo dõi bạn mà là cả tỷ người. Đó là áp lực không nhiều người trải qua. Bên cạnh đó còn là yếu tố tài chính. Chúng ta đã thấy những đội tuyển như Hàn Quốc và Nhật Bản liên tục vượt qua vòng loại các kỳ World Cup, từ đó mở ra những cơ hội thương mại và tài chính để có thể tái đầu tư vào bóng đá”, John Herdman chia sẻ trên FourFourTwo. Với nhà cầm quân 47 tuổi, việc từ đội nữ chuyển sang đội nam Canada chính là vì ông muốn nền bóng đá nước này được đầu tư mạnh mẽ hơn nếu các cầu thủ nam có thể tạo nên những cột mốc, thành tích.
Cho đến nay, Herdman đang làm nên một phần lịch sử của bóng đá Canada. Alphonso Davies nói về người thầy của mình rằng “mỗi khi nói chuyện với cả đội, ông ấy khiến chúng tôi như muốn chạy băng qua những bức tường”. Trong khi đó, Junior Hoilett - cựu cầu thủ Blackburns, QPR và khoác áo Canada từ 2015 - nhấn mạnh: “Điều John Herdman tạo ra ở đội tuyển chính là thứ ‘văn hóa anh em’ và không ai chỉ nghĩ cho bản thân. Tất cả cùng chung chí hướng và biết họ ở đây để cống hiến cho đội tuyển quốc gia”.
Sau tất cả, mục tiêu lớn đã đạt được, Canada đã tới World Cup. Nhưng với John Herdman, các cộng sự cùng nhiều người Canada, đó mới chỉ là bước khởi đầu của họ mà thôi. Ở lượt đầu tiên vòng bảng, họ đã có 1 điểm trước ĐT Bỉ mà nếu may mắn hơn, có lẽ họ xứng đáng với 1 trận thắng. Trước mắt là thử thách tiếp theo - Croatia. Liệu họ có vượt qua?