Đội tuyển Brazil: Bao giờ cho đến ngày xưa?

Sau khi chỉ giành được 1 điểm trước những người chủ nhà Venezuela cách đây 4 ngày, đội tuyển quốc gia Brazil lại vừa có thêm một kết quả đáng thất vọng nữa trước Uruguay ngay trên thánh địa Fonte Nova. Một điểm trước Uruguay khiến cho đoàn quân của HLV Dorival Junior chôn chân ở vị trí thứ 5 vòng loại World Cup 2026 sau 12 lượt đấu, một vị trí khó tin đối với đội tuyển từng được coi là hùng mạnh bậc nhất thế giới.

Ai còn sợ Selecao nữa?

Là một thế lực cực lớn, không chỉ ở Nam Mỹ mà còn là trên toàn thế giới, Brazil nghiễm nhiên trở thành ứng cử viên của mọi giải đấu mà họ tham gia. Nhưng lúc này, ngay cả ở vòng loại World Cup khu vực Nam Mỹ, có cảm giác như Selecao không còn làm ai sợ nữa, và các kết quả trên sân cỏ đang chứng minh điều đó hoàn toàn có lí.

12 lượt đấu đã trôi qua, Brazil chỉ thắng được 5 trận đồng thời để thua đến 4. Từ bao giờ Brazil gặp khó khăn đến như vậy trước các đối thủ quen thuộc và yếu hơn mình rất nhiều ở khu vực Nam Mỹ?

Khác với những gì diễn ra trong quá khứ, khi chỉ có đối thủ truyền kiếp Argentina mới có thể làm cho Brazil cảm thấy lo lắng khi đối đầu, giờ đây bất cứ ai cũng có thể làm cho Selecao phải sợ hãi trong những trận so kè trực tiếp. Ở vòng loại World Cup 2026 khu vực Nam Mỹ đến thời điểm này, ngoài thất bại 0-1 trước Argentina ngay trên thánh địa Maracana, Brazil còn nhận thêm 3 thất bại khác nhau trên sân của Uruguay, Colombia và mới đây nhất là Paraguay. Còn với Venezuela, Brazil hoà cả 2 lượt trận - một thống kê không thể tin nổi.

Xen giữa những thành tích tệ hại của vòng loại World Cup là một kỳ Copa America thất bại hồi mùa hè. Ở giải đấu tại Mỹ, họ đã không thể thắng nổi Costa Rica và Colombia ở vòng bảng trước khi bị loại bởi Uruguay sau loạt luân lưu tại vòng tứ kết. Rõ ràng, Selecao không còn làm cho các đối thủ phải run sợ rồi chuốc cho họ những màn áp đặt như trong quá khứ được nữa. 

Vinicius không phải là Neymar

Sự đi xuống của bóng đá Brazil không chỉ mới diễn ra, mà nó là cả một quá trình. Nhưng sự đi xuống đã đến mức đáng báo động như hiện nay lại vô tình trùng với thời điểm tiền đạo thuộc biên chế Al Hilal vắng mặt vì chấn thương. 

Neymar Jr, người cho chúng ta cảm giác anh chưa bao giờ dành hết sự quan tâm chỉ cho bóng đá. Dẫu như thế nào Neymar vẫn là ngôi sao lớn nhất và là cánh chim đầu đàn của đội tuyển Brazil kể từ khi anh chen chân vào đội hình của những ngôi sao lớn nhất thế giới. Cựu tiền đạo Barcelona mỗi khi cùng với Selecao ra sân dù có thất bại trong thời điểm nào đó thì Brazil vẫn thể hiện được trình độ và đẳng cấp của mình.

Neymar là nhạc trưởng, là cánh chim đầu đàn của một Brazil đầy kiêu hãnh và là nguồn cảm hứng, là chỗ dựa cho các đồng đội dựa trên tài năng và sự tự tin vô cùng to lớn nơi anh. Người ta hay nói Neymar là người Brazil cuối cùng chơi bóng kiểu đường phố với trí tưởng tượng phong phú đến siêu hạng.

Chấn thương đã khiến cho Neymar phải ngồi ngoài hơn một năm rưỡi qua và với những gì hiện tại, có thể nói sự nghiệp sắp tới của tiền đạo này sẽ không còn tiến lên được nữa. Và chiếc quyền trượng mà Neymar từng nắm giữ, có lẽ sẽ đuợc trao lại cho Vinicius Junior.

Khác với Neymar, người từng được xem là có tài năng thiên bẩm, là người kế nhiệm sau chu kỳ thành công của Lionel Messi và Cristiano Ronaldo, người đàn em của anh - Vinicius Junior đã phải cố gắng rất nhiều để có được vị trí như ngày hôm nay. Khác với Neymar, người chưa từng được xem là ứng cử viên số 1 cho danh hiệu quả bóng vàng, thì Vinicius đã có được vinh dự đó ở tuổi 24 mới đây.

Nhưng khác với người đàn anh, tiền đạo của Real Madrid vẫn đang trình diễn một bộ mặt đáng thất vọng trong hành trình của anh cùng với đội tuyển quốc gia Brazil. Chấn thương của Neymar, cùng với những thành công liên tiếp cùng với Real Madrid khiến Vinicius đương nhiên được xem là ngôi sao sáng nhất và là thủ lĩnh, là niềm hy vọng của Selecao.

Trận hoà Uruguay hay pha đá hỏng phạt đền trước đó trong trận làm khách trước Venezuela càng làm cho người hâm mộ cảm thấy thất vọng với Vinicius. 38 trận đã chơi cho Brazil, Vinicius chỉ có cho mình 5 bàn thắng. Nói đến những gì mà Vinicius làm được cùng với đội tuyển Brazil, người ta chỉ nhớ đến sự nhạt nhoà cùng với những trò lố trên sân với đối thủ và trọng tài. Và đây cũng là hai nguyên nhân lớn khiến anh thua cuộc trước Rodri ở cuộc chạy đua quả bóng vàng năm nay.

Một Brazil bình dân và cơ bắp

Không có Neymar, Brazil giờ không tìm đâu ra được một người dẫn dắt lối chơi giàu tính sáng tạo nữa. Thật khó tin là thời điểm hiện tại, nền bóng đá này không tìm ra nổi một tiền vệ chơi bóng như những ngày xưa cũ. Những Ronaldinho, Kaka hay Rivaldo trước đó giờ là một “mặt hàng” quá hiếm có thể tìm ra ở Brazil bây giờ.

Điều này khiến cho huấn luyện viên Dorival chỉ còn biết đưa vào sân những anh chàng thiên về cơ bắp như Bruno Guimaraes, Gerson hay Andre. Raphinha là một cầu thủ chạy cánh, nhưng do sự thiếu hụt một chân chuyền sáng tạo ở tuyến giữa khiến cho Dorival buộc phải đưa anh vào trung lộ. Và khi hàng tiền vệ chỉ toàn những người chơi cơ bắp, Brazil không thể thắng nổi đối thủ như Uruguay, Colombia, Paraguay hay thậm chí là Venezuela.

Bên cạnh đó, sự thiếu vắng một chân sút đẳng cấp cao khiến cho Brazil trở nên không còn quá đáng sợ như xưa. Tình trạng khan hiếm đó giúp cho Igor Jesus, người từng chơi bóng ở…UAE trở thành chân sút chủ lực của Selecao. Một cái tên quá đỗi bình dân và không hề mạnh về các kỹ năng cần thiết như Selecao đã từng có trong quá khứ. Nhắc đến các tiền đạo của người Brazil, chúng ta thấy cả một trời ký ức trước đây.

 

Bên cạnh đó là sự sa sút và thiếu tài năng của những hậu vệ cánh, một trong những đặc sản của nền bóng đá Brazil. Người Brazil giờ phải bằng lòng với những Danilo, Abner Vinicius…những người có tài năng khiêm tốn và danh tiếng chỉ ở Brazil. Điều này khiến cho đội tuyển Brazil không còn những pha lên bóng đầy tốc độ và uyển chuyển từ tuyến dưới. Và những cầu thủ tuyến trên không còn được hỗ trợ nhiều và yên tâm như những gì mà Roberto Carlos, Cafu, Maicon,  Dani Alves hay Marcelo đã từng làm.

Chiếc áo quá rộng với các huấn luyện viên bản địa? 

Kế nhiệm Fernando Diniz sau chuỗi trận thất vọng trước đó, nhưng những gì mà Dorival  Junior làm được với đội tuyển quốc gia Brazil cũng thất vọng không kém là bao so với người tiền nhiệm.

Cựu huấn luyện viên 61 tuổi của Flamengo đã có những thành tựu đáng kể trước khi được lựa chọn vào chiếc ghế nóng, khi ông đã từng vô địch Copa Libertadores vào năm 2022. Nhưng sự nghiệp của chiến lược gia này cũng như hầu hết các huấn luyện viên ở Brazil khác là chỉ loanh quanh trong nước với các câu lạc bộ khác nhau.

Nền bóng đá của Brazil có những đặc thù kỳ lạ khác với những nền bóng đá trên thế giới, khi các huấn luyện viên hiếm khi gắn bó lâu dài với một câu lạc bộ nên rất khó tìm một huấn luyện viên nổi bật hẳn lên so với những đồng nghiệp khác. Và tất nhiên, Dorival Junior cũng không phải là một trường hợp ngoại lệ. Chiến lược gia này đã trải qua 26 lần làm việc khác nhau trong 22 năm qua, trong khi đó với người tiền nhiệm Fernando Diniz là 17 CLB trong 13 mùa giải, điều tương tự cũng xảy ra với Tite, người trong 25 năm làm 17 công việc khác nhau liên quan đến bóng đá.

Bóng đá thời đại này đã khác xưa rất nhiều, khi người ta đã trang bị đủ tất cả các loại phương tiện kỹ thuật cần thiết để có thể phân tích, cập nhật hay bất cứ những chi tiết vụn vặt nào đó để phục vụ cho trận đấu. Những đội bóng khác nhau, những lối chơi khác nhau, những cầu thủ khác nhau đang ngày càng làm cho các đội bóng đá ngày càng khó đánh bại nếu như người dẫn dắt đội bóng không đủ chuyên môn và sắc sảo trong việc vận dùng hết tất cả các yếu tố phụ trợ.

Sau trận hoà trước Venezuela mới đây, chính Dorival Junior cũng phải thừa nhận “ Các đội bóng phía sau đã có những tiến bộ, họ có những bước tiến lớn và thú vị. Điều đó khiến cho khoảng cách giữa các đội bóng được kéo lại gần hơn và các trận đấu giữa họ với đội tuyển Brazil trở nên căng thẳng hơn”. Một trong những cái mà không biết Dorival có nghĩ đến khi nói những lời này không, đó là trình độ của những huấn luyện viên của đối thủ không ngừng đi lên, bằng cách này hay cách khác. Marcelo Bielsa của Uruguay có lẽ không cần nói nhiều nữa, Scaloni thì đã vô địch tất cả rồi…

Chất lượng của các huấn luyện viên là một nguyên nhân lớn khiến cho bóng đá Brazil sa sút, chắc người hâm mộ vẫn chưa quên việc Dorival Junior đã bị các cầu thủ Brazil cho ra rìa như thế nào trước khi loạt luân lưu ở vòng tứ kết với Uruguay diễn ra. Nếu Dorival đủ quyền uy và nhận được sự tôn trọng lớn, chuyện đó sẽ không bao giờ được phép xảy ra.

Không phải ngẫu nhiên mà liên đoàn bóng đá Brazil liên tục đánh tiếng liên hệ với các huấn luyện viên tên tuổi ở lục địa già nhằm mang họ về dẫn dắt đội tuyển quốc gia Brazil. Cả Carlo Ancelotti và Pep Guardiola đều đã thừa nhận điều này dù ít hay nhiều trong những cuộc họp báo. Việc đã phải nhận quá nhiều thất bại trong một thời gian dài khiến cho những người có trách nhiệm ở Brazil phải thay đổi, họ không thể trông chờ vào các huấn luyện viên bản địa cho việc giúp Brazil tìm lại được thành công như trong quá khứ.

Nhưng dù muốn hay không, trong khi chờ đợi một chiến lược gia uy tín nào đó đến từ Châu Âu giải cứu, bóng đá Brazil giờ phải trông chờ vào những người như Dorival Junior mà thôi. Mà như thế cũng đồng nghĩa với việc nỗi đau sẽ còn kéo dài với đội bóng vàng xanh.