Đằng sau lối chơi xù xì, gai góc của ĐT Pháp ở Euro 2024

Trước khi Euro 2024 khởi tranh, HLV Didier Deschamps đặt mục tiêu cho các học trò tối thiểu phải vào đến bán kết. Và mục tiêu đó đến nay đã hoàn thành bất chấp ĐT Pháp đã không thể trình diễn một lối chơi hấp dẫn người hâm mộ.

“Chúng tôi đã vào tới bán kết Euro 2024 theo cách mà chúng tôi đã chọn. Mọi thứ về cơ bản là vậy. Còn nếu bên ngoài kia, nhiều người cảm thấy không vui vì những gì toàn đội đã thể hiện, thì đó là việc của họ, không phải vấn đề của tôi”, Ousmane Dembele thẳng thắn trả lời phỏng vấn sau chiến thắng nhọc nhằn trước Bồ Đào Nha với tư cách là cầu thủ được bình chọn xuất sắc nhất trận đấu. Cũng đồng quan điểm như vậy, tiền vệ Aurelien Tchouameni lên tiếng cho rằng bản thân bỏ ngoài tai những lời chỉ trích về việc ĐT Pháp không xứng đáng được góp mặt tại vòng bán kết.

Không chỉ truyền thống quốc tế, ngay cả truyền thông nước nhà cũng phần nào công kích màn trình diễn của đoàn quân Didier Deschamps xuyên suốt chiến dịch trên đất Đức. Tất cả đều cho rằng với những thành công có được trong vòng một thập kỷ gần đây, Pháp sẽ phải ra sân với tâm thế của một đội bóng cửa trên cùng lối đá tấn công áp đảo, thứ tưởng chừng đã in hằn trong não bộ của những ngôi sao mang đẳng cấp thế giới như Theo Hernandez, N'Golo Kanté, Antoine Griezmann và đặc biệt là Kylian Mbappe. Sau tất cả, màn trình diễn hơn 2 giờ đồng hồ tại Volksparkstadion của Pháp trước đối thủ đầy duyên nợ Bồ Đào Nha mới đây không đọng lại nhiều điều trong tiềm thức các Les Bleus chân chính, ngoài trừ sự lạnh lùng đến tàn nhẫn của họ trên chấm luân lưu 11m.

Sự thật thì Bồ Đào Nha mới là đội bóng thi đấu chủ động hơn, kiểm soát thế trận tốt hơn, đồng thời cũng tạo ra nhiều sóng gió hơn lên khung thành đối phương. Điều đó thể hiện rõ ràng qua các thông số. Thống kê từ Opta cho thấy, Bồ Đào Nha kiểm soát bóng tới 60%, áp đảo về số lượng đường chuyền (868 – 586) và dứt điểm bên trong vòng cấm (11 – 7). Nếu Cristiano Ronaldo và các đồng đội không quá vô duyên trong các tình huống dứt điểm cuối cùng, rất có thể đại diện đến từ bán đảo Iberia đã đánh bại Pháp trước khi trận đấu phải phân định thắng thua trên chấm 11m.

Thế nhưng bóng đá vốn không có chữ nếu. Đã 8 năm kể từ khoảnh khắc xuất thần của Eder trong trận chung kết Euro 2016, thần may mắn lần này không còn đứng về phía Bồ Đào Nha nữa. Rafael Leao, Joao Felix và Francisco Conceicao, là những đại diện mới mẻ trên hàng công của Selecao Châu Âu, tuy nhiên họ không thể làm được điều tương tự “nhân tố bí ẩn” Eder từng làm trong quá khứ. Ronaldo – biểu tượng cho lòng kiêu hãnh và lòng tự tôn của người Bồ Đào Nha, tiếp tục trải qua một trận đấu đáng quên nữa trong sự nghiệp khi tuổi tác giờ đây đã trở thành gánh nặng của chủ nhân 5 danh hiệu Quả bóng vàng Châu Âu.

Tuy vậy, điều chúng ta bất ngờ hơn cả lại chính là cách lựa chọn nhập cuộc dè dặt quá mức của người Pháp. HLV Deschamps đã tung ra sân một đội hình thiên về phòng ngự với sự góp mặt ngay từ đầu của bộ ba tiền vệ trung tâm là N'Golo Kante - Tchouameni - Eduardo Camavinga. Về mặt thế trận, sự góp mặt của bộ ba giàu năng lượng này đảm bảo cho Pháp yên tâm hơn trước khả năng khai thác khoảng trống của những ngôi sao hàng đầu phía bên kia chiến tuyến như Bruno Fernandes và Bernardo Silva.

Deschamps chủ động yêu cầu các học trò lùi sâu đội hình, chơi chắn chắn và nhường thế trận cho đối thủ, điều này khiến cho Griezmann gần như lạc lõng trong vai trò số 10 vì thiếu đi đối tác hỗ trợ phía sau lưng, trong khi cả Mbappe lẫn Kolo Muani chỉ biết trông chờ vào những đường phất bóng dài để tận dụng lợi thế về tốc độ và sức trẻ.

Có thể khẳng định, đây chính là ĐT Pháp với lối đá nhàm chán nhất trong vòng nhiều năm trở lại đây. Đội bóng áo lam tiến tới vòng bán kết Euro 2024 với hành trang là 3 bàn thắng sau 5 trận đấu. Thậm chí nếu bóc tách kỹ càng, Pháp đã không thể ghi bàn từ các tình huống bóng sống sau 86 lần dứt điểm, dù sở hữu hệ số bàn thắng kỳ vọng (xG) lên đến 7,3. Họ khởi đầu vòng bảng với chiến thắng 1-0 trước Áo, nhờ bàn thắng phản lưới nhà của Max Wober. Pháp để Hà Lan cầm hòa không bàn thắng ở lượt trận thứ hai, trước khi tiếp tục để Ba Lan làm điều tương tự dù có thế dẫn bàn của Mbappe từ chấm 11m.

Đến vòng 1/8, Thầy trò Deschamps trật vật vượt qua Bỉ với kịch bản tương tự như ở trận gặp Áo, khi trung vệ kỳ cựu Jan Vertonghen đá phản lưới nhà ở những phút cuối trận. Làm phép so sánh, ngay cả khi Pháp bị loại ở vòng 1/8 tại Euro 2020, số bàn thắng họ ghi được ở giải đấu 3 năm về trước còn ấn tượng hơn với con số ở thời điểm hiện tại.  

Chúng ta không khó để lý giải cho vấn đề này. Sự thật thì Pháp đang bước vào giai đoạn thoái trào sau những thành công mà họ gặt hái được trong vòng một thập kỷ trở lại đây. Sau thời hoàng kim của Karim Benzema, Griezmann và Mbappe, bóng đá Pháp không còn sản sinh ra được những chân sút xuất sắc. Bằng chứng là lão tướng Olivier Giroud dù đã 37 tuổi nhưng vẫn được triệu tập lên tuyển. Xét về trình độ và đẳng cấp, những Kolo Muani hay Marcus Thuram của hiện tại hoàn toàn thua kém lứa đàn anh đi trước, chứ chưa cần so sánh với những huyền thoại như David Trezeguet, Thierry Henry.

Suốt 8 năm qua, Deschamps cũng đã quá phụ thuộc vào tài năng của Griezmann trong vai trò nhạc trưởng dẫn dắt lối chơi. Chính vì vậy, chẳng có bất cứ cái tên nào lọt vào mắt xanh của chiến lược gia 55 tuổi hết. Vấn đề là Griezmann cũng đã 33 tuổi, phong độ đã bước sang bên kia sườn dốc sự nghiệp, nhưng vẫn chẳng thể tìm kiếm được một người kế tục xứng đáng, giữa bối cảnh bóng đá Pháp ngày càng khan hiếm mẫu tiền vệ sở hữu nhãn quang chiến thuật sắc bén. Paul Pogba là người hiếm hoi chơi bóng cùng đẳng cấp với Griezmann, tuy vậy tiền vệ sinh năm 1993 gần như đã chia tay bóng đá đỉnh cao sau án phạt cấm thi đấu 4 năm vì dính doping.

Đến nỗi khi Griezmann gây thất vọng và bị rút ra sân ở phút 67 trong trận tứ kết Euro mới đây, Deschamps đành chuyển từ sơ đồ 4-3-1-2 sang 4-3-3, đồng thời để Kante chơi nhô cao hơn bình thường, nhưng hiệu quả mang lại vẫn chỉ là con số không tròn trĩnh. Sức sáng tạo trong các đường lên bóng của Pháp lúc này phải phụ thuộc vào một chân chạy cánh là Dembele – người đã thực hiện tổng cộng 6/8 pha qua người thành công, đồng thời mở ra 3 cơ hội ghi bàn cho các đồng đội.

Thiếu đi mẫu tiền vệ kiến thiết lối chơi, thay vì đẩy cao đội hình để gây áp lực, Deschamps chỉ còn biết trông chờ vào các đường bóng dài, hướng đến những cầu thủ giàu tốc độ trên hàng công, và hi vọng vào một tình huống “độc diễn” tạo đột biến của một ai đó. Nhưng với tính chất của một trận đấu loại trực tiếp như hiện tại, Euro 2024 giờ đây không có chỗ cho sự mộng mơ. Bất cứ đội bóng nào loạt vào đến vòng đấu này đều sẵn sàng chơi thứ bóng đá thực dụng và toan tính, ngay cả khi đó không phải sở trường của họ. Ngay cả Bồ Đào Nha, dù Roberto Martinez sở hữu dàn hảo thủ trên hàng công, nhưng ông vẫn luôn ưu tiên số lượng nhân sự cần thiết cho mặt trận phòng ngự.

Về phần mình, HLV Deschamps sẵn sàng từ bỏ hình ảnh một ĐT Pháp tấn công rực lửa như tại World Cup 2022 để chơi thứ bóng đá xù xì, gai góc của hiện tại. Một Benjamin Pavard biết cách tạo đột biến bên hành lang cánh phải, cũng phải nhường vị trí chính thức cho một hậu vệ có thiên hướng chơi chắc chắn như Jules Kounde. Chính hậu vệ thuộc biên chế Barcelona đã phần nào khắc chế được mũi khoan lợi hại nhất bên phía Bồ Đào Nha mang tên Leao, điều mà Pavard chưa chắc đã làm được. Chẳng một CĐV nào muốn chứng kiến lối chơi nhàm chán như vậy, nhưng tin chắc rằng hiệu quả vẫn là điều họ ghi nhận cho đến thời điểm hiện tại.

Nếu không thể tìm thấy được niềm vui khi Mbappe ghi bàn, chúng ta có thể thưởng thức sự hưng phấn khi chứng kiến William Saliba tắc bóng. Trung vệ trẻ mới 22 tuổi trong lần đầu tiên được hít thở bầu không khí tại Euro, đã tiếp tục chứng tỏ được giá trị của mình với màn trình diễn không thể ấn tượng hơn trước Bồ Đào Nha. Saliba đã có 8 tình huống giải vây, 4 lần thu hồi bóng, 2 lần cản phá pha dứt điểm, và vẫn thực hiện thành công 48/49 đường chuyền trước nỗ lực pressing cực rát của đối thủ. Cùng với nhau, bộ đôi Upamecano – Saliba đang trở thành đối tác ăn ý trên hành trình đưa Pháp vô địch Euro lần đầu tiên sau 24 năm chờ đợi. Nhưng trước khi nghĩ về trận chung kết tại SVĐ Olympiastadion, Pháp cần vượt qua thử thách cực đại mang tên Tây Ban Nha ở trận đấu bán kết diễn ra vào ngày 10/07.