Từ kỳ vọng, đến thất vọng, rồi vỡ òa trong hạnh phúc, ĐT Bờ Biển Ngà đã tạo ra chuyến tàu lượn cảm xúc cho mọi khán giả, và cho chính mình tại CAN 2023.
Trên tạp chí FourFourTwo, tay viết Chris Flanagan gọi hành trình của Bờ Biển Ngà tại CAN 2023 là “câu chuyện của mọi thời đại”. Trên tờ The Sun, cây bút Cosmo Teare gọi chức vô địch của “Bầy voi” là “hành trình điên rồ”. Còn trên ESPN, phóng viên Ed Dove gọi trận chung kết giữa Bờ Biển Ngà và Nigeria là “trận chung kết bất ngờ nhất lịch sử CAN”. Đúng như báo chí mô tả, NHM đã trải qua chuyến tàu lượn cảm xúc trong hành trình chinh phục ngôi quán quân của “Bầy voi” ở giải đấu năm nay.
Thậm chí, ngay kể cả khi đã cầm cúp trên tay, Emerse Fae – HLV trưởng tạm quyền của Bờ Biển Ngà – vẫn chưa tin đây là hiện thực. “Đây giống như một giấc mơ vậy”, ông nói sau khi rời bục nhận huy chương.
Từ kỳ vọng…
Trước khi CAN 2023 khởi tranh, hãng thống kê Opta đánh giá Bờ Biển Ngà có cơ hội vô địch cao thứ 2 toàn giải. Tỷ lệ 12.1% của “Bầy voi” chỉ xếp sau con số 12.8% của ĐKVĐ Senegal. Hay nói cách khác, theo dự đoán của Opta, Bờ Biển Ngà sẽ trở thành á quân.
Trước khi bắt đầu chiến dịch CAN 2023, thầy trò HLV Jean-Louis Gasset cũng chỉ thua đúng 1/9 trận. Ở 8 trận đấu còn lại, Bờ Biển Ngà hòa 2 và thắng tới 6. Từ cuối tháng 11/2023 tới đầu tháng 1/2024, “Bầy voi” chạy đà cho giải đấu đầu tiên trong năm mới bằng 3 thắng lợi liên tiếp. Trong 3 chiến thắng ấy, Bờ Biển Ngà ghi được tới 16 bàn và chỉ để thủng lưới đúng 1 lần.
| Phong độ của Bờ Biển Ngà trước khi bắt đầu tranh tài tại CAN 2023 |
Giá trị đội hình trong tay HLV Gasset cũng lên tới 334.58 triệu euro, cao thứ 3 tại CAN 2023, chỉ sau Morocco (347.8 triệu euro) và Nigeria (349.75 triệu euro). Trên BXH FIFA, Bờ Biển Ngà cũng đứng thứ 8 ở khu vực châu Phi.
| BXH FIFA tính đến ngày 21/12/2023 |
Những thông tin và các con số trên cho thấy: Bờ Biển Ngà nằm trong nhóm ứng viên vô địch CAN 2023. “Bầy voi” cũng “khởi động” chiến dịch này bằng thắng lợi 2-0 trước Guinea-Bissau tại lượt đấu đầu tiên của vòng bảng.
Người ta còn kỳ vọng ở Bờ Biển Ngà khi nước chủ nhà đã chi ra tới 785 triệu bảng Anh để đăng cai kỳ CAN có kinh phí tổ chức đắt đỏ nhất lịch sử, dù cho có khoảng 3 triệu dân số ở Quốc gia này có thu nhập chỉ từ 1.7 bảng Anh/ngày trở xuống. “Bờ Biển Ngà sẽ trở thành trung tâm của bóng đá châu Phi và thậm chí có thể là trung tâm của cả thế giới”, Yacine Idriss Diallo – chủ tịch LĐBĐ Bờ Biển Ngà (FIF) – phát biểu trước khi giải đấu khởi tranh.
Được đánh giá cao và chi ra số tiền khổng lồ để đăng cai, nếu “Bầy voi” bị loại ngay từ vòng bảng, đó sẽ là cái kết khiến CĐV nước này phẫn nộ. Kịch bản ấy đã suýt trở thành hiện thực, một trong những tập thể được coi là mạnh nhất toàn giải sau đó lại gây thất vọng khi phải đứng trên ranh giới giữa “sự sống” và “cái chết”. Và độ dày của ranh giới ấy, chỉ bằng đúng một sợi chỉ.
… đến thất vọng
Sau trận thắng 2-0 trước Guinea-Bissau, Bờ Biển Ngà thua liền 2 trận còn lại (0-1 trước Nigeria) và (0-4 trước Guinea Xích Đạo). Đặc biệt là thất bại với 4 bàn không gỡ trước Guinea Xích Đạo – đối thủ chỉ có vỏn vẹn 0.8% khả năng vô địch, theo dự đoán của Opta (thấp thứ 7 toàn giải) và chỉ đứng hạng 88 trên BXH FIFA (kém Bờ Biển Ngà 39 bậc).
“Bầy voi” tụt xuống vị trí thứ 3 với chỉ 3 điểm, số điểm chưa bằng phân nửa của 2 đội xếp trên là Nigeria và Guinea Xích Đạo. Thành tích thi đấu của Bờ Biển Ngà tại vòng bảng khiến mọi NHM phải thất vọng và dẫn đến cả sự ra đi của HLV Gasset. Một số nguồn tin khẳng định nhà cầm quân 70 tuổi đã từ chức vì quá chán nản. Một vài nguồn khác lại cho rằng FIF đã sa thải Gasset vì hết kiên nhẫn và quá bực tức.
Trước khi ra đi, vị chiến lược gia người Pháp gọi cuộc chia ly của ông với “Bầy voi” là “kịch bản thảm họa”. Dù là sa thải hay từ chức, thì cái kết vẫn là đôi bên chia tay nhau khi họ thậm chí còn… chưa biết ĐTQG đã phải dừng cuộc chơi tại CAN 2023 hay chưa. Lúc bấy giờ, có lẽ Bờ Biển Ngà đã chuẩn bị sẵn tinh thần để trở thành khán giả bất đắc dĩ, nhưng trên lý thuyết, họ vẫn còn cơ hội đi tiếp.
Và lý thuyết ấy, lại trở thành hiện thực. Sau khi Ghana để thua 2 bàn trong 4 phút cuối trận gặp Mozambique ở bảng B, Bờ Biển Ngà chính thức vượt qua vòng bảng khi đứng thứ 4 trong BXH 6 đội hạng 3 có thành tích tốt nhất. Nói cách khác, đoàn quân áo cam “lết” được vào vòng 16 đội nhờ tấm vé vớt hạng bét.
Bờ Biển Ngà chỉ đứng thứ 4 trong top 4 đội xếp thứ 3 có thành tích tốt nhất
Thay tướng, đổi vận và thứ bóng đá “zombie”
Sau khi tạm biệt Gasset, FIF định mượn Herve Renard – người từng giúp Bờ Biển Ngà vô địch CAN 2015 (lần thứ 2 trong lịch sử ĐT này) và đang làm việc tại tuyển nữ Pháp. Tuy nhiên, phía LĐBĐ Pháp (FFF) đã từ chối. Ở thế đường cùng, FIF bổ nhiệm trợ lý Emerse Fae – người chưa từng ngồi ghế lái trưởng ở bất kỳ đội 1 hay ĐTQG nào trong cả sự nghiệp của mình.
Tên của vị trợ lý này là Emerse, hơi giống với từ “Emergency” trong tiếng Anh (dịch sang tiếng Việt có nghĩa là “khẩn cấp”). Tình huống biến Fae trở thành thuyền trưởng Bờ Biển Ngà, cũng thực sự là một tình huống khẩn cấp. Nếu ví phong độ của “Bầy voi” ở vòng bảng là một đám cháy, thì Fae chính là anh lính cứu hỏa bất đắc dĩ.
Và cựu tiền vệ Nice đã giúp Bờ Biển Ngà đổi vận sau khi thay tướng. Đánh giá về sự thay đổi ở vị trí HLV trưởng của ĐTQG, cựu tuyển thủ Bờ Biển Ngà Emmanuel Eboue bình luận trên BBC: “Thực ra thì ĐT Bờ Biển Ngà không cần bất kỳ sự huấn luyện nào từ HLV trưởng cả. Vì tất cả các cầu thủ của chúng tôi đều giỏi. Họ đều đang khoác áo các CLB hàng đầu ở châu Âu. Vì vậy, chúng tôi thật sự chỉ cần một vị thuyền trưởng tử tế, một người có thể nói chuyện với các cầu thủ và tạo ra bầu không khí tích cực cho toàn đội”.
Nhờ tài thao lược của Fae, Bờ Biển Ngà khởi đầu vòng đấu loại trực tiếp với thắng lợi trước Senegal ở vòng 1/8. “Bầy voi” để đối thủ mở tỷ số ngay phút thứ 4 (Habib Diallo ghi bàn) và tới tận phút 86 mới có bàn gỡ hòa do công của Franck Kessie trên chấm penalty. Tới loạt đá luân lưu, Bờ Biển Ngà giành chiến thắng chung cuộc với tỷ số 5-4 (Moussa Niakhate bên phía Senegal sút chệch khung thành).
Tới trận tứ kết gặp Mali, sau khi phải chơi trong thế 10 đấu 11 ngay từ hiệp 1 (Odilon Kossounou nhận thẻ vàng thứ 2 ở phút 43 vì phạm lỗi với đối phương), đoàn quân của Fae lại thủng lưới trước khi Nene Dorgeles mở điểm ở phút 71. Tuy nhiên, Simon Adingra đưa Bờ Biển Ngà “trở về từ cõi chết” với pha lập công ở phút 90, trước khi Oumar Diakite ấn định tỷ số 2-1 ở phút 120+2.
Tới trận bán kết gặp CHDC Congo, Sebastien Haller ghi bàn duy nhất ở phút 65, đưa Bờ Biển Ngà vào chung kết. Trong trận tranh ngôi vương, “Bầy voi” một lần nữa phải vào lưới nhặt bóng trước, khi William Troost-Ekong phá vỡ thế bế tắc ở phút 38. Tuy nhiên, pha “nổ súng” ở phút 62 của Kessie đã “hồi sinh” Bờ Biển Ngà trước khi Haller ghi bàn quyết định ở phút 81, mang về chức vô địch cho thầy trò HLV Fae.
Vòng đấu loại trực tiếp của CAN 2023 có 4 trận. Trong đó, Bờ Biển Ngà 3 lần để đối thủ xé lưới trước. Ở trận còn lại, “Bầy voi” cũng chỉ thắng với tỷ số tối thiểu. Không chỉ “chết hụt” ở vòng bảng, Bờ Biển Ngà còn 3 lần “cận kề cái chết” ở vòng đấu loại trực tiếp. Vì những kịch bản như vậy, mà chính NHM của đội chủ nhà đã đặt cho họ cái biệt danh “đoàn quân zombie”.
Khi các phóng viên đặt câu hỏi về biệt danh này, Adingra – người đã đóng góp 1 bàn và 2 kiến tạo vào hành trình chinh phục ngôi quán quân của Bờ Biển Ngà - trả lời: “Chúng tôi thực ra đã chết ngay từ đầu rồi, nên không thể chết thêm lần thứ 2 đâu”.
Không thiếu những khán giả dự đoán Bờ Biển Ngà sẽ vô địch CAN 2023, nhưng chẳng ai nghĩ “Bầy voi” lại đoạt cúp theo kịch bản này. Từ kỳ vọng, đến thất vọng, rồi vỡ òa trong những giấc mơ mà chính họ còn không dám tin rằng đã trở thành hiện thực, tuyển Bờ Biển Ngà đã tạo ra chiếc đồ thị cảm xúc hình sin cho mọi khán giả, và cho chính mình tại CAN 2023.