Chuyện gì đang xảy ra với Bầy Cáo?

Quay lại hồi tháng 8, khi một số người cảm thấy Leicester City có thể hoàn toàn rũ bỏ cái hình ảnh của một đội bóng chỉ dám mơ mộng đến một vị trí trong top 6, không ai có thể tưởng tượng được rằng điều đó sẽ diễn ra một cách dễ dàng đến vậy. Ngay cả Wolves và Sheffield United cũng đã bắt kịp Manchester United và Tottenham, trong khi bỏ lại Arsenal ở trong gương chiếu hậu, và Leicester từ lâu đã đặt tầm nhìn của họ cao hơn, xa hơn, thay vì chỉ là rình rập một suất dự Champions League. Trước đây, việc đề ra mục tiêu “lọt vào top 4” gần như chỉ mang tính hình thức. Nhưng đó đã không còn là câu chuyện của hiện tại nữa.

Sau khi khởi đầu với những trận hòa trước Wolves và Chelsea, Leicester City đã giành đến 12 chiến thắng trong 14 trận tại Premier League để vươn lên vị trí thứ hai trên bảng xếp hạng. Mãi cho đến tuần thứ hai của tháng 12, những trận thua duy nhất của họ là trước Manchester United (1-0) và Liverpool (2-1). Họ đã có một chuỗi 8 chiến thắng liên tiếp. Và cũng trong khoảng thời gian đó, họ chỉ để thủng lưới vỏn vẹn 10 bàn thua, con số ít nhất giải đấu. Đã từng có lúc họ bỏ xa Man United đến 14 điểm khi Qủy Đỏ đứng ở vị trí thứ 5. Bất cứ ai để mắt đến mảng thống kê đều có thể nhận thấy là Leicester đã vượt trội rất xa các số liệu kì vọng, nhưng không ai biết khi nào thì họ sẽ bắt đầu chậm lại, hoặc khi cái giai đoạn đó đến, thì họ sẽ chật vật đến mức nào.

Và những bước chạy hưng phấn của Leicester đã chấm dứt vào ngày 14 tháng 12, với trận hòa 1-1 trên sân nhà trước Norwich City, và ở hiện tại, đội bóng này chỉ giành được vỏn vẹn 3 chiến thắng trong 9 trận đấu gần nhất. Sự hiệu quả và các số liệu cơ bản của họ đều giảm sút rõ rệt. Trong 16 trận đầu tiên, Leicester có hiệu số bàn thắng bại mỗi trận là 1.81, còn hiệu số bàn thắng kì vọng mỗi trận là 0.81. Sự vượt trội đến 1 bàn mỗi trận so với số liệu kì vọng trong một thời gian dài như vậy là rất không bình thường. Nhưng sau cái giai đoạn đó, hiệu số bàn thắng bại của họ chỉ còn là -0.11, trong khi hiệu số bàn thắng kì vọng là -0,24. Ngay cả trong giai đoạn khó khăn, Leicester vẫn cho thấy sự vượt trội so với số liệu kì vọng. Tuy nhiên, sự tụt dốc và những rắc rối là không thể chối bỏ.

Bất kì phân tích nào về lý do vì sao Leicester lại trở nên chệch choạc đều phải được bắt đầu với Jamie Vardy. Tiền đạo người Anh đã thể hiện một phong độ cực kì khí thế vào mùa thu, ghi được đến 13 bàn chỉ từ 8,48 xG (không tính những quả penalty). Nhưng cái hiệu suất đó sẽ rất khó có thể được duy trì đối với bất kì gã cầu thủ nào không mang tên Lionel Messi, và đúng là Vardy đã thật sự đánh mất đi sự sắc bén của anh sau cái giai đoạn đầy hưng phấn đó, với việc chỉ ghi được vỏn vẹn 1 bàn từ 1,50 xG. Trong trường hợp có ai đó nghi ngờ về việc liệu vận may của chân sút người Anh có thật sự đã thay đổi hay không, thì ví dụ tiêu biểu nhất chính là việc Vardy đã bỏ lỡ một quả penalty trong cuộc chạm trán Burnley ngay trước khi the Clarets ghi bàn thắng quyết định giúp họ giành được 3 điểm. Và Vardy không chỉ bỏ lỡ các cơ hội, mà anh còn nhận được chúng ít hơn trước.

Điều tương tự cũng đang diễn ra với toàn bộ tập thể Leicester City. Mặc dù họ đã tạo ra rất ít cơ hội ngon ăn (big chances) trong những trận đấu đầu tiên, nhưng đó là khi họ phải đối mặt với những đối thủ sừng sỏ trong suốt quãng thời gian ấy, và kể cả như vậy, họ vẫn có thể xoay sở để đạt được một hiệu suất vượt trên các số liệu kì vọng. Khi lịch thi đấu trở nên dễ dàng hơn, họ đã bùng nổ một cách ấn tượng. Kể từ sau khi giai đoạn hưng phấn đó kết thúc, có hai điều đã diễn ra. Đầu tiên, họ đã không còn đạt được một hiệu suất vượt trội đến khó tin so với xG nữa.

Thứ hai, các số liệu cơ bản của họ đã diễn biến theo chiều hướng đi xuống.

Chuyện gì đã xảy ra? Với những gì chúng ta đã được biết về tình trạng của Vardy, quy trình hợp lý nhất sẽ là bắt đầu cuộc khám phá này bằng cách kiểm tra khâu tấn công của Leicester. Brendan Rodgers chỉ thực hiện một vài thay đổi nhỏ trong hệ thống của ông, cất những cầu thủ không đạt phong độ tốt lên ghế dự bị và xoay vòng luân phiên giữa 4-3-3 và 4-4-2 kim cương. Họ không hề gặp phải ca chấn thương quá nghiêm trọng nào; Trong hai trận đấu mà Vardy không thể ra sân, Leicester đã giành chiến thắng cả hai. Cả về mặt nhân sự lẫn chiến thuật đều không thể đưa ra bất kì một đáp án rõ ràng nào cho câu hỏi tại sao khâu tấn công của Leicester lại trở nên tệ đi ở hầu hết mọi khía cạnh.

Số liệu bị sụt giảm một cách nổi bật nhất ở đây chính là những cú sút được thực hiện sau các đợt phản công. Bạn hẳn sẽ nghĩ rằng mọi đội bóng đều nhận thức sự lợi hại của những pha tăng tốc xuống phía sau hàng thủ đối phương của Vardy và sẽ tạo điều kiện để anh thực hiện chúng một cách thuận lợi nhất, thường xuyên nhất có thể. Tuy nhiên, trong một giai đoạn mà Leicester rất ít khi dẫn trước tỷ số, thì sẽ không có gì lạ khi các đối thủ của họ tổ chức phòng ngự lùi sâu để bảo toàn ưu thế của mình.

Dù sao đi nữa, thì khâu tấn công vẫn chưa phải là vấn đề lớn nhất của Leicester. Trong 7 trận đấu Premier League liên tiếp trước trận hòa Norwich, họ chỉ để thủng lưới vỏn vẹn 2 bàn thua. Nhưng ở hiện tại, họ đang để thủng lưới đến 16 bàn thua chỉ sau 9 trận. Và chính vì vậy, các số liệu về khâu phòng ngự cũng đang cho thấy một sự sa sút trầm trọng …

Đâu là nguồn gốc của sự sa sút này? Lịch trình thi đấu có thể mang đến một chút “an ủi”: Trong giai đoạn này, Leicester City đã phải đụng độ với Man City ngay tại Etihad, cùng với đó là Liverpool, Chelsea và một Southampton đang hừng hực khí thế với một phong độ rất cao. Tuy nhiên, những cuộc đối đầu với West Ham và một Newcastle chỉ thi đấu với 10 người trên sân đã tạo ra đôi chút cân bằng. Leicester không hề có một ca chấn thương quá nghiêm trọng nào ở hàng phòng ngự, mặc dù vậy, tiền vệ Wilfred Ndidi đã phải ngồi ngoài trong cả tháng 1 sau khi phẫu thuật đầu gối và chỉ có thể ra sân một lần từ băng ghế dự bị trong 5 trận đấu gần nhất. Sự vắng mặt của cầu thủ người Nigeria chắc chắn là một phần nguyên nhân, nhất là khi nhìn vào hiệu suất phòng ngự đầy ấn tượng của anh ở mùa giải năm nay …

Tuy nhiên, sự sa sút trong khía cạnh này không thể chỉ dùng một cá nhân cầu thủ để biện hộ được. Quay trở lại với radar “kinh dị” đã được đưa ra ở trên, có thể nhận thấy hai số liệu đang lao dốc trầm trọng nhất của The Foxes. Một là set-piece xG conceded – giá trị bàn thắng kì vọng của các tình huống cố định phải nhận từ đối phương – đã tăng từ 0,17 lên 0,38 mỗi trận. Leicester đã để thủng lưới 4 bàn thua từ bóng chết trong 9 trận đấu gần nhất của họ, sau 27 cú dứt điểm và 3,64 xG. Không tốt chút nào. 

Số liệu thứ hai là xG per shot conceded – giá trị xG của mỗi cú sút phải nhận từ đối phương, đã tăng từ 0,09 lên 0,13. Nếu chúng ta nhìn vào những cú sút từ cự li gần mà Leicester phải nhận trong xuyên suốt “mùa thu hoàng kim” của họ, hầu như không một tình huống nào trong số chúng được thực hiện bên trong khu vực 6 yard của vòng cấm. Chính nhờ vào sự áp đảo tuyệt đối về khâu không chiến và khả năng ngăn chặn các quả tạt đã giúp họ chỉ phải nhận duy nhất một cú dứt điểm trong khu vực này.

Tuy nhiên, kể từ đó trở đi, Leicester đã phải đương đầu với hàng loạt những pha dứt điểm được thực hiện bên trong khu vực 6 yard của vòng cấm.

Chỉ có thời gian mới có thể cho chúng ta biết liệu Leicester có chấm dứt được khoảng thời gian đầy chệch choạc này hay không. Dù sao đi nữa, nó chưa chắc đã có thể hủy hoại đi mùa giải này của họ khi mà khoảng cách với đội bóng đứng ở vị trí thứ năm đang lên đến 10 điểm. Sau hai cuộc chạm trán với Wolves và Man City sắp tới, The Foxes sẽ bước vào 4 trận đấu đụng độ với những đối thủ dễ thở hơn rất nhiều.

Không một cái tên nào trong số những đối thủ cạnh tranh top 4 của họ đang thể hiện một phong độ đặc biệt xuất sắc trong cuộc đua này, và nếu một trong số họ đột nhiên có được một sự bứt phá ngoạn mục, thì Chelsea chắc chắn mới là cái tên đầu tiên bị “hất cẳng” ra ngoài. Rodgers sẽ phải cảm thấy rất may mắn rằng, trong mùa giải đầy đặc biệt này, không chỉ Leicester City của ông mới không có được một phong độ ổn định.