Bayern Munich của Vincent Kompany hay ở đâu, dở điểm nào?

Đứng đầu Bundesliga và bất bại, Bayern Munich dường như đã tiến bộ hơn so với thời Thomas Tuchel. Tuy nhiên, tại Champions League lại là một hình ảnh hoàn toàn trái ngược và đáng xấu hổ sau khi đoàn quân của Vincent Kompany phải nhận một thất bại tồi tệ trước Aston Villa (0-1) và một trận thua thảm hại trước Barcelona của Hansi Flick (1-4).

Các kết quả cho thấy Bayern hiện tại vẫn là một đội bóng đang ở trong quá trình tái thiết. Kompany mới chỉ có 3 tháng làm việc ở Sabener Strasse và thừa hưởng một đội bóng có nhiều khuyết điểm ở nhiều vị trí. Đã có những điểm tích cực xuất hiện, bao gồm thành tích quốc nội kể trên – thứ mới được tiếp nối với chiến thắng 4-0 trước Mainz ở  DFB-Pokal hôm thứ Tư – và sự tỏa sáng vượt xa mong đợi của tân binh Michael Olise. Nhưng điểm tiêu cực thì cũng không ít, đặc biệt là trong công tác phòng ngự, sự mong manh dễ vỡ của trung tuyến, và độ hiệu quả của khâu pressing tầm cao.

Thật ra thì các dữ liệu cho thấy Bayern đang rất khỏe khoắn. Họ đang là đội ghi bàn nhiều nhất Bundesliga (29 bàn sau 8 trận đã chơi) – một phong độ tấn công thực sự đáng nể kể cả khi số lượng bàn thắng thực tế của họ đang vượt trên dữ liệu bàn thắng kỳ vọng với biên độ cao nhất giải (+6,78 xG). Còn trong mặt trận phòng ngự, hiện chỉ có RB Leipzig (3 bàn thua) và Union Berlin (4 bàn thua) là để thủng lưới ít hơn họ, và đoàn quân của Kompany cũng đang là đội có số liệu “bàn thua kỳ vọng” thấp nhất giải.

Tóm lại, Bayern của Kompany đang ghi bàn với phong độ mạnh mẽ, tạo ra nhiều cơ hội ngon ăn và để thủng lưới rất ít. Biểu đồ dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tương quan phong độ của đội bóng này hiện tại – dựa trên diễn biến của 2 chỉ số “bàn thắng kỳ vọng” và “bàn thua kỳ vọng” qua từng trận đấu – so với một vài mùa giải gần đây, tính từ đầu mùa 2021-22.

Rất rõ ràng: Bayern không còn hùng mạnh như xưa, nhưng họ đang tiến bộ rõ rệt, trong cả 2 giai đoạn có bóng và không bóng.

Về mặt thẩm mỹ, có thể nói Bayern hiện tại là một đội bóng rất máy móc. Thứ bóng đá mà Kompany đang triển khai được xây dựng dựa trên hàng loạt những nhóm tình tiết lặp đi lặp lại một cách nghiêm chỉnh. Tuy nhiên, trong cái khuôn khổ tưởng chừng hết sức tẻ nhạt đó, vẫn có những điểm nhấn rất thú vị và đáng khen ngợi.  

Jamal Musiala đang thường xuyên lui xuống rất sâu trên sân đấu, thi triển khả năng đi bóng và chuyền bóng của mình trong vai trò một nhà kiến thiết lối chơi có phạm vi hoạt động rộng hơn trước. Anh cũng đang tích cực “đánh hơi” các cơ hội săn bàn để xâm nhập, chiếm lĩnh những vị trí dứt điểm ngon ăn thường xuyên hơn trước, và với 7 pha ghi bàn trên mọi đấu trường sau 11 lần ra sân, chàng trai này đang hướng tới mục tiêu tái hiện, thậm chí là xô đổ kỷ lục săn bàn tốt nhất mà mình từng có trong sự nghiệp thi đấu chuyên nghiệp (16 bàn, mùa 2022/23).

Ở trung tuyến, Joshua Kimmich đã được trở lại với vị trí mà bản thân anh tin là tối ưu nhất của mình: Vai trò tiền vệ số 6. Về mặt phòng ngự, đã có những sai sót và vấn đề xảy ra. Nhưng về mặt tấn công, Kimmich đã giúp ích rất nhiều trong sự tái sinh của Serge Gnabry và Kingsley Coman. Một trong những chi tiết “tự động hóa” (được thiết kế và rèn giũa trên sân tập) của Bayern dưới thời Kompany là Kimmich dạt ra phía cánh phải của hàng thủ, gần như sát biên, từ đó tung ra những cú phất dài đảo cánh, hướng tới Gnabry (thường xuyên) đang được tự do. Đây là một ý tưởng chiến thuật thú vị và đã thực sự phát huy hiệu quả.

Trên hàng công, Olise đã trở thành một hiện tượng hết sức kỳ thú. Nhìn lại những gì mà chàng trai này từng thể hiện ở Premier League thì có vẻ sự tỏa sáng của anh hiện tại là điều tất yếu, nhưng rõ ràng là ban huấn luyện Bayern đã có rất nhiều nỗ lực để hòa hợp anh với đội bóng này. Olise đã thường xuyên được nhận bóng ở những vị trí mà anh yêu thích – thường là ở giữa đường biên và vòng cấm, nằm trên cao của cánh phải sân đấu – nhưng đồng thời cũng rất linh hoạt, thuần thục trong việc hoán đổi vị trí, vai trò khi được yêu cầu: Ví dụ như “sắm vai” một số 10, hoặc đôi khi trở thành một cầu thủ chạy cánh truyền thống, tức là chơi với khuynh hướng chủ yếu tìm cách tạt bóng, chuyền bóng vào vòng cấm.   

Tính riêng 5 bàn thắng và 2 pha kiến tạo mà anh đang có ở Bundesliga mùa này cũng đã là một thành tích tốt hơn nhiều so với phán đoán của hầu hết mọi người.

Bayern của Kompany rất xem trọng tính linh hoạt vị trí trên sân đấu. Đồng thời họ cũng đang cực kỳ chú trọng vào công tác đào tạo cá nhân, trong đó mức độ tận tình, tỉ mỉ từ nhà cầm quân người Bỉ và ban huấn luyện của ông đã nhận được nhiều sự khen ngợi. Chiều sâu trong công tác phân tích video dưới sự điều hành của Kompany cũng được đánh giá rất cao, đặc biệt là đối với những cầu thủ trẻ, và điều này không chỉ được phản ánh qua phong độ của Musiala, mà còn của Aleksandar Pavlovic, người đã có một sự khởi đầu rất sáng sủa ở mùa giải này trước khi bị gãy xương đòn vào tháng 10.

Nhưng nếu Bundesliga đang mang tới cho Kompany một khởi đầu đáng khích lệ và là sân khấu cho những ý tưởng mới mẻ của ông tỏa sáng, thì Champions League lại là sự khắc nghiệt cùng cực làm lu mờ đi phong độ rực rỡ ở đấu trường quốc nội.

Thất bại trước Villa đã phơi bày khuynh hướng quá chậm chạp trong việc tổ chức tấn công trước những hệ thống phòng ngự kỷ luật. Đêm hôm ấy, giống như trong trận đấu với Bayer Leverkusen vài ngày trước đó, Bayern đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc xâm nhập vòng cấm đối thủ. 9 trong số 17 cú dứt điểm của họ ở Villa Park là đến từ bên ngoài vòng cấm. Trong trận đấu với Bayer Leverkusen thì con số này là tận 13 trên 18. Khi các đối thủ sở hữu những hậu vệ chất lượng cao sẵn lòng chơi “phòng ngự đổ bê tông”, hàng công của Kompany đã tỏ ra rất bế tắt với nhiệm vụ “sản xuất” các cơ hội ngon ăn – đặc biệt là trong việc “bơm bóng” tới cho Harry Kane, cầu thủ mà Bayern không phải lúc nào cũng tìm được sự cân bằng phù hợp cho vị trí thi đấu của anh. Tần suất dứt điểm trung bình mỗi 90 phút của Kane đã giảm nhẹ so với mùa trước, từ 4,6 xuống 4,0.

“Đáy sâu vực thẳm” của Bayern tính tới thời điểm này của chiến dịch 2024/25 dĩ nhiên chính là màn thảm bại trước Barcelona, và trận thua đậm đó đã làm nổi bật lên một loạt vấn đề khác. 

Giống như sau nhiều trận thua gần đây của Bayern, nó đã làm dấy lên hàng loạt chỉ trích nhắm vào hàng thủ, đặc biệt là 2 trung vệ  Kim Min-jae và Dayot Upamecano. Liệu họ có thể đá cặp với nhau? Liệu trình độ cá nhân của họ có đủ tốt? Bên trong nội bộ, Bayern có cái nhìn tích cực, khoan dung hơn nhiều dành cho hai người họ so với phần lớn giới truyền thông tại Đức. Một trong những lý do có lẽ là vì mọi người tại Bayern nhận thức được rằng thực ra họ chỉ là “nạn nhân” của một vấn đề mà toàn tập thể phải chịu trách nhiệm, một  vấn đề đã buộc họ phải bộc  lộ những khuyết điểm của mình thay vì được khoả  lấp tốt bởi hệ thống chiến thuật của đội: Sự bất  lực trong việc cân bằng hai mảng gegenpressing và đảm bảo tính an toàn cho hệ thống phòng ngự. 

Bàn thắng đầu tiên của Raphinha, ghi ngay trong phút đầu  tiên của trận đấu, là một ví  dụ hay cho chuyện này. Những hiểm nguy  trong khâu chọn vị trí của 2 trung vệ là rất dễ nhận thấy từ các ảnh chụp bên dưới. Kim đã dâng lên rất cao để áp sát Robert Lewandowski nhằm ngăn tiền  đạo này chuyền bóng về phía trước. Upamecano ban đầu buông lỏng đối thủ, sau đó cũng lao lên truy cản, phản ứng với đường bóng tới chân Fermin Lopez, nhưng vẫn rất đen đủi khi không  thể có được một  pha cắt đường chuyền thành công. Rõ ràng, Kimmich cũng có trách nhiệm đánh chặn pha chọc khe dẫn tới bàn mở tỷ số của Barca.

Một chuỗi những tình tiết xui xẻo đã trực tiếp dẫn tới một cú đánh  đau đớn giáng lên Bayern ngay đầu trận đấu.

Nhưng đợt pressing thất bại trước đó mới là thủ phạm thực sự phía sau bàn thua sớm này. Như các hình ảnh dưới đây  cho thấy, đã có tới 3 cầu thủ Bayern bao vây  lấy cầu thủ Barca đang cầm bóng, nhưng họ vẫn để lộ ra một góc chuyền cho phép anh ta đưa quả bóng lên phía trên sân đấu.  

Ý tưởng thì đúng đắn, nhưng cách thực hiện lại quá tệ. Sau đó Barca đã tổ chức tấn công đánh vào những khoảng trống mênh mông đang lộ ra, buộc các hậu vệ Bayern phải đưa ra những quyết định cấp bách đầy rủi ro (và đã thất bại).

Đây là kiểu vấn đề hết sức thường tình tại một đội bóng được dẫn dắt bởi một vị HLV trưởng mới toanh, đặc biệt là khi có những tổ hợp mới được triển khai ở các khu vực khác nhau trên sân đấu. Không phải ngẫu nhiên mà Raphael Guerreiro, trong khi phải chơi trái sở trường ở vị trí hậu vệ cánh phải, chính là một trong những cầu thủ góp mặt trong đợt pressing hỏng kia. Thay vì khiến cho Barca để xảy ra một pha mất bóng nguy hiểm và dẫn đến một cơ hội ghi bàn rõ rệt, thúc đẩy động lực cho Bayern, đoàn quân của Kompany lại để đối thủ ghi bàn dẫn trước khi trận đấu chỉ mới trôi qua phút đầu tiên, mở đầu cho một thất bại đáng xấu hổ.

Không chỉ có mỗi Barcelona là đủ năng lực để khai thác vấn đề đó; mà chuyện này đã xảy ra nhiều lần. Tình huống dưới đây xảy ra trong trận đấu với Aston Villa, cho thấy quá trình một pha mất bóng từ tận trong vòng cấm đối thủ trong vài giây được tiếp nối bằng tình tiết Kim bị trừng phạt sau nỗ lực đánh liều dâng cao tắc bóng bất thành, và 3 cầu thủ Bayern đã phải tức tốc chạy về phía khung thành của họ, thậm chí chẳng có thời gian để ngoáy đầu lại quan sát quả bóng.

Thật ra điểm yếu này không chỉ xuất hiện ở Champions League mà còn ở cả đấu trường quốc nội nữa. 4 ngày sau trận thua Aston Villa, Bayern đã hoà 3-3 với Eintracht Frankfurt. 2 trong số 3 bàn thua của họ, bao gồm pha thủng lưới ở phút 90+4, đều xảy đến sau những tình huống Bayern làm mất bóng ở trên cao sân đấu và các hậu vệ đang dâng rất cao của họ phải dốc hết sức chạy về bảo vệ khung thành trước các tiền đạo nhanh nhẹn của đối thủ.

Vào cuối tuần trước, đoàn quân của Kompany đã giành được một chiến thắng áp đảo với tỷ số 5-0 trước Bochum, một đội bóng yếu đuối tới nay vẫn chưa kiếm được trận thắng nào ở Bundesliga 2024/25. Tuy nhiên, ngay cả Bochum cũng tạo ra được tình huống sau đây vào đầu trận đấu, sau khi đánh bại một đợt pressing tầm cao của Bayern và dễ dàng lên bóng ở cánh trái.

Nguy cơ xảy ra những tình huống như trên là cái giá phải trả cho tham vọng kiểm soát bóng áp đảo và ép sân đối thủ. Tuy nhiên, vào thời kỳ hoàng kim của mình, Bayern đã giải quyết được vấn đề này bằng cách dồn ép và khoá chặt đối thủ ở yên bên phần sân của họ.

Và còn nhiều vấn đề khác nữa. Joao Palhinha vẫn chưa thể thực sự thích nghi với Bundesliga để mang đến sự vững vàng, chắc chắn mà anh được đưa về để bổ sung cho trung tuyến. Chấn thương của Sacha Boey – hậu vệ phải số một của Kompany – cũng như của Pavlovic và Musiala đều là những thiệt hại nghiêm trọng. Trong khung thành, Manuel Neuer đã chẳng còn giữ được đẳng cấp xưa kia nữa. Trong mùa giải 2019/20 – chiến dịch mà Bayern đã kết thúc với một cú ăn ba danh hiệu – anh đã cản phá tận 74,5% những cú dứt điểm mà mình đối mặt. Còn ở mùa giải này, con số đó đã giảm xuống chỉ còn 57,1%. 

Một số vấn đề có thể biến mất theo thời gian. Một số vấn đề khác, chẳng hạn như tìm người kế thừa Neuer và nhu cầu cải thiện đoàn quân này ở những khía cạnh then chốt, thì phức tạp hơn. Tuy nhiên, nghiêm trọng nhất chính là khuynh hướng “mong manh dễ vỡ” của công tác phòng ngự tầm xa. Bayern ham pressing tầm cao nhưng lại chẳng thể thực sự chế ngự được đối thủ khi làm vậy, và hiện tại, điều này đang khiến cho những tiến bộ mà họ đã có được bị lu mờ.

Theo Sebastian Stafford-Bloor, The Athletic