Hồi tháng 1 Xavi đã tuyên bố về quyết định từ chức HLV Barcelona khi mùa giải 2023/24 kết thúc. Sự độc hại xung quanh CLB đã khiến ngay cả một huyền thoại thời cầu thủ như Xavi suy sụp đến mức anh cảm thấy không thể tiếp tục. Thậm chí, anh cũng không thể thoát khỏi sức ép từ cái gọi là “entorno” Barca.
Từ “entorno” trong tiếng Tây Ban Nha, dịch theo nghĩa đen là môi trường hoặc môi trường xung quanh, được sử dụng lần đầu tiên bởi Johan Cruyff – khi cố huyền thoại người Hà Lan là HLV đội một Barcelona vào năm 1992 - để mô tả về những áp lực đặc biệt của CLB Catalonia.
Ba thập kỷ trôi qua, cường độ áp lực ấy chỉ tăng lên chứ không giảm.
Cựu Giám đốc truyền thông của Barca, Toni Ruiz, nói: “Kể từ khi Cruyff đặt tên cho nó, “entorno” đã phát triển lên một cấp độ hoàn toàn khác. Giờ nó rộng hơn, phức tạp hơn và độc hại hơn nhiều.”
Ruiz đã làm việc 26 năm ở Barca, từ 1996 đến 2021. Sau khi đã làm việc ở một số môi trường khác, ông tin rằng “tình trạng bị chú ý, áp lực và sự giám sát từ bên trong và bên ngoài đối với cuộc sống ở Barca là chưa từng có trong ngành công nghiệp thể thao”.
“Khi bạn nghe bất cứ ai ở Barca sử dụng từ Ambiente, họ đang đề cập đến sự kết hợp giữa các thành viên, người hâm mộ, nhà báo, cũng như các cựu chủ tịch, giám đốc điều hành, cầu thủ hoặc thậm chí cả các chính trị gia từng hoặc đang có liên hệ với CLB”, Ruiz cho biết.
“Tất cả họ đều bày tỏ quan điểm của mình về câu lạc bộ thông qua các phương tiện truyền thông, mạng xã hội hay thậm chí là những cuộc gặp gỡ không chính thức”.
Nếu có một yếu tố góp phần chính tạo nên sức mạnh của “entorno” thì đó chính là mô hình hội viên Barcelona và ảnh hưởng của nó đối với cuộc đua tới vị trí chủ tịch CLB.
Người hâm mộ của mọi đội bóng đều có quyền đưa ra ý kiến - nhưng ở Barca, họ có tác động cụ thể và điều này khiến mọi thứ xung quanh CLB nặng màu sắc chính trị hơn.
Các thành viên Barca (socios) bỏ phiếu bầu chủ tịch câu lạc bộ, trong đó các ứng cử viên tiềm năng có những tầm nhìn khác nhau về tương lai. Các cuộc bầu cử thường diễn ra 5 năm một lần. Ở kỳ bầu cử gần nhất vào năm 2021, 55.611 phiếu bầu đã được kiểm (tỷ lệ tham gia 50,42%) và Joan Laporta giành chiến thắng với tỷ lệ 54,28% (30.148 phiếu bầu).
Trở thành chủ tịch của Barcelona trong lịch sử là một trong những cách nhanh nhất để có được sự công nhận và tạo ảnh hưởng rộng rãi đối với công chúng và xã hội ở Catalonia (trước đây) và thậm chí là toàn cầu (ngày nay).
Có một lượng lớn quyền lực gắn liền với việc đứng đầu Barca. Và trong cuộc chiến giành lấy vị trí chủ tịch CLB, đó chính là lúc trò chơi chính trị bắt đầu. Đó là một trò chơi mà mọi người đều “chơi” vì lợi ích của riêng mình. Các bên tham gia đều có chương trình nghị sự riêng và họ sẽ không ngần ngại thúc đẩy nó bằng mọi cách để tìm kiếm sự ủng hộ của người hâm mộ.
Tất cả những điều này được phản ánh trong cơ cấu phức tạp và nhiều bé phái của bộ phận truyền thông Barcelona. Thậm chí, Laporta còn sở hữu đội ngũ truyền thông riêng, tách biệt với các nhân viên của CLB. Ngay cả Xavi, từ đầu mùa giải này, cũng đã thuê một phóng viên giàu kinh nghiệm để xử lý các công việc của anh với giới truyền thông.
Một nguồn tin thân cận với ban huấn luyện của Pep Guardiola thời ông còn dẫn dắt Barcelona cho biết: “Ở Barcelona, các nhà báo/ nhân viên truyền thông cũng cần phải chịu một số trách nhiệm. Khi mọi người gần gũi hơn với bên này hay bên kia của câu lạc bộ, có nhiều trường hợp bạn có thể phát hiện ra những câu chuyện bịa đặt trên các phương tiện truyền thông.
“Khi chúng tôi còn ở trong câu lạc bộ, điều đó thật trắng trợn. Tôi không đề cập đến những tin tức bị rò rỉ mà chúng tôi không hề hay biết mà tôi đang nói về những câu chuyện bịa đặt và mọi người trong câu lạc bộ đều biết điều đó, nhưng chúng được tung ra để giúp mang lại lợi ích cho ai đó hoặc nhằm hạ bệ một ai đó”.
Ruiz cho biết, trong thời gian của mình ở Barcelona, thì “cuộc chiến chống lại thông tin sai lệch”, từ chính nội bộ CLB, là “trận chiến lớn nhất mà ông phải chiến đấu”.
“Khi thương hiệu Barca quá lớn và nó có tác động lớn đến cuộc sống ở Catalonia, thì ngay lập tức bạn sẽ phải đối mặt với những câu chuyện sai lệch”.
Những “câu chuyện sai lệch” này, tất nhiên, không chỉ giới hạn trong nội bộ CLB Barcelona.
Barca là chủ đề thảo luận phổ biến trong các câu lạc bộ tư nhân thượng lưu trong thành phố, chẳng hạn như Circulo Ecuestre hay Club Churchill. Trong khi chính trị, kinh doanh và tài chính có thể là chủ đề chính ở những nơi như vậy, thì không có niềm đam mê chung nào lớn hơn FC Barcelona.
Hầu hết các giám đốc điều hành trước đây và hiện tại của câu lạc bộ đều là một phần của khung cảnh đó, nơi mà những lời bàn tán và tin đồn tràn lan khắp mọi hướng. Một số người trong số họ, ngay cả những người vẫn đang làm việc cho câu lạc bộ, có thể sẽ kể những phiên bản trái ngược nhau của cùng một câu chuyện.
Tất cả điều này có nghĩa là có sự giám sát chặt chẽ đáng kinh ngạc về các diễn biến và màn trình diễn hàng ngày của đội bóng. Và tất cả những thứ đó tác động trực tiếp và thường xuyên đối với HLV trưởng Barca.
“Những điều cơ bản trong việc quản lý một câu lạc bộ ở mọi nơi đều giống nhau; Nếu bạn thắng thì tốt thôi, nhưng nếu bạn thua thì vấn đề sẽ nổ ra”, nguồn tin thân cận với ban huấn luyện của Guardiola cho biết.
“Điều khiến Barcelona trở nên khác biệt là cách tất cả các huấn luyện viên đều kết thúc công việc của họ một cách tồi tệ. Khi Pep rời đi, đã có những căng thẳng giữa ông với ban lãnh đạo và chủ tịch CLB thời điểm ấy - Sandro Rosell. Bên cạnh đó là căng thẳng trong phòng thay đồ, căng thẳng với giới truyền thông”.
Khi Xavi được bổ nhiệm làm HLV Barca hồi tháng 11 năm 2021, nhiều người coi anh là lựa chọn hoàn hảo nhất vào thời điểm khó khăn của CLB. Anh sinh ra và lớn lên ở Catalonia, trường thành từ Lò La Masia và trở thành huyền thoại trong 17 năm thi đấu, ra sân 767 lần, cùng CLB giành được 25 danh hiệu.
Ban đầu, môi trường xung quanh Xavi về cơ bản là rất tích cực, ngay cả trong những thời điểm Barcelona của anh gặp khó khăn trên sân cỏ. Điều này là hoàn toàn dễ hiểu bởi Xavi từ lâu đã là người hùng trong tim của nhiều thế hệ Catalonia.
Mùa giải đầu tiên Xavi dẫn dắt trọn vẹn – mùa 2022/23, Barcelona vô địch La Liga nhưng bị loại ở Champions League và sau đó dừng bước ở vòng play-off Europa League. Chiến dịch này được coi là thành công, nhưng có hai khía cạnh quan trọng Xavi phải cải thiện: tiến bộ ở châu Âu và giúp đội chơi một thứ bóng đá hấp dẫn, sáng tạo hơn và ít thực dụng hơn.
Tuy nhiên, sự tích cực đó không kéo dài.
Bất chấp đã vượt qua vòng bảng Champions League nhưng việc Barcelona thất thế trong cuộc đua vô địch La Liga sau một loạt kết quả đáng thất vọng vào cuối năm, áp lực bắt đầu gia tăng. Hóa ra ngay cả Xavi cũng không được trang bị tốt nhất để đối phó với “entorno”.
Những nguồn tin thân cận với Xavi cho biết anh đã bị ảnh hưởng sâu sắc bởi vô số lời chỉ trích mà anh phải đối mặt. Họ nói rằng anh ấy đã theo dõi mọi thứ được công bố hoặc nói trên mọi phương tiện truyền thông Barcelona và điều đó bắt đầu gây ra hậu quả.
Một cựu thành viên ban huấn luyện Barcelona cho biết: “Việc đến từ câu lạc bộ giúp bạn biết cách Barca hoạt động ở mọi bộ phận. “Nhưng điều đó cũng có nghĩa là bầu không khí này thậm chí còn có ảnh hưởng lớn hơn đến bạn.
“Bạn có thể chọn cách bỏ qua nó, nhưng thường thì bạn không thể. Gia đình bạn, cũng là fan Barca, ngày nào cũng gọi điện cho bạn. Bạn nhận được tin nhắn từ những người thân quen. Bạn đến từ đây và bạn đau khổ gấp đôi. Cuối cùng, bạn đấu tranh với những “câu chuyện sai lệch” vì bạn thấy những người thân yêu của mình cũng đang phải chiến đấu với nó”
Ruiz cảm thấy “một người Catalonia chơi cho Barcelona” là con dao hai lưỡi đối khi anh ta trở thành HLV đội bóng.
“Nền tảng Catalonia và nền tảng Barca của Pep Guardiola hay Xavi chẳng hạn, sẽ rất hữu ích cho. Nhưng áp lực mà họ phải đối mặt, lượng thông tin trái chiều từ tất cả các kênh mà họ phải xử lý, ở một mức độ khác. Phương tiện truyền thông xã hội đã khuếch đại sự độc hại đó theo cấp số nhân.”
“Truyền thông đã quá bất công với đội bóng này”, Xavi giận dữ nói trong một cuộc họp báo vào giữa tháng Ba. “Tôi thậm chí còn đọc được rằng chúng tôi là ‘kẻ pha trò’ của Châu Âu. Bây giờ chúng ta phải làm gì với nó? Thực sự thì chúng ta phải làm gì với việc giới truyền thông gọi đội bóng này theo cách như vậy”
Xavi, trong phát biểu của mình, đã đề cập đến một báo cáo trận đấu cụ thể được viết bởi phóng viên nổi tiếng Ramon Besa, trong đó anh này gọi Barcelona là “kẻ pha trò của bóng đá châu Âu” sau thất bại trước Shakhtar Donetsk vào tháng 11.
Khi Xavi tuyên bố quyết định từ chức, sau trận thua 3-5 trên sân nhà trước Villarreal vào ngày 27 tháng 1, anh đã có những tâm sự rất thẳng thắn thế này.
“Đó (HLV Barcelona) là một công việc tàn nhẫn. Nó làm bạn kiệt sức. Ở Barcelona, bạn luôn cảm thấy mình không được coi trọng, thậm chí bị ngược đãi. Từ góc độ sức khỏe tâm thần, điều đó thật khó khăn. Tôi bắt đầu công việc này với tâm thế của một chàng trai tích cực. Nhưng theo thời gian, năng lượng trong tôi bị rút cạn, cho đến một thời điểm hoàn toàn kiệt quệ khiến tôi nghĩ rằng, việc mình còn ở lại đây là vô nghĩa”.
Barcelona đã bất bại 11 trận liên tiếp (thắng 8) trên mọi đấu trường kể từ sau khi Xavi đưa ra quyết định từ chức. Việc Xavi chọn cách “giải thoát” một phần bản thân mình khỏi “entorno” độc hại của CLB, có vẻ như đang giúp Barca trở nên tốt hơn trên sân cỏ.
Nhưng áp lực, những tiếng ồn, sự độc hại và các đòn bẩn chính trị thì vẫn còn đó, trực chờ bùng nổ. 2h sáng mai, Barcelona sẽ làm khách trước PSG ở trận lượt đi tứ kết Champions League và một kết quả không tốt rất có thể là đủ để “dàn bom” phát nổ.
Lược dịch từ: Barcelona’s ‘entorno’ – the toxic mix not even Guardiola and Xavi could avoid (the Athletic)