Trong lần gần nhất Arsenal đụng độ Chelsea vào giai đoạn nửa đầu của một mùa giải Premier League, tưởng chừng như đó chính là khởi đầu của hồi kết dành cho triều đại Mikel Arteta.
Sau khi để thua ngay trong trận mở màn trước một Brentford mới được thăng hạng, Arsenal đã càng tụt dốc trầm trọng hơn. Chelsea đã giành chiến thắng với tỷ số 2-0, và trận thua này thậm chí đã có thể trở nên nặng nề hơn thế đối với Arsenal: Chelsea đã tung ra 22 cú dứt điểm, và các cơ hội mà họ có được ghi nhận tổng “giá trị” 3,0 bàn thắng kỳ vọng (xG), trong khi Arsenal chỉ có 6 cú dứt điểm và vỏn vẹn 0,3 bàn thắng kỳ vọng. The Gunners đã hoàn toàn bất lực trước một đối thủ sử dụng miếng đánh đơn giản nhất của môn thể thao này: Một đường chuyền về phía trước đưa bóng thẳng tiến tới chân một tiền đạo, một pha nhả bóng cho đồng đội, sau đó là một đường chọc khe cho một chân chạy khác. Nhờ sự kém cỏi của họ, Romelu Lukaku đã trông chẳng khác nào Erling Haaland của hiện tại.
14 tháng sau, khi 2 đội bóng này sắp bước vào một cuộc đụng độ khác trong giai đoạn nửa đầu mùa giải của Premier League, Lukaku giờ đây đã trở lại Inter, Chelsea thì đang chật vật dưới thời một vị tân HLV trưởng khác (Graham Potter), còn Arsenal của Arteta đang chiếm giữ ngôi đầu bảng của Premier League. Trong khi The Gunners đang không ngừng tạo ra những màn trình diễn ấn tượng và tiếp tục duy trì sự khởi đầu bùng nổ của mình tới tháng 11, liệu họ có thể đi được bao xa?
SỰ KHỞI ĐẦU CỦA ARSENAL TỐT ĐẾN THẾ NÀO?
Sau 12 trận đã trải qua ở Premier League, Arsenal đã giành được 10 chiến thắng, thua 1 và hòa 1. Kể từ khi Premier League được thành lập vào năm 1992, chỉ có 5 đội bóng kiếm được nhiều điểm số hơn The Gunners của hiện tại từ 12 trận đầu của họ, và chỉ có 4 đội bóng khác thu về được 31 điểm giống họ. Dưới đây là danh sách những đoàn quân đó, cùng với vị trí mà họ đạt được khi mùa giải kết thúc:
Manchester City, mùa 17/18: 34 điểm, kết thúc mùa giải với 100 điểm và giành chức vô địch.
Manchester City, 11/12: 34 điểm, kết thúc mùa giải với 89 điểm và giành chức vô địch.
Liverpool, 19/20: 34 điểm, kết thúc mùa giải với 99 điểm và giành chức vô địch.
Manchester City, 18/19: 32 điểm, kết thúc mùa giải với 98 điểm và giành chức vô địch
Chelsea, 14/15:
Manchester United, 06/07: 31 điểm, kết thúc mùa giải với 89 điểm và giành chức vô địch
Chelsea, 05/06: 31 điểm, kết thúc mùa giải với 91 điểm và giành chức vô địch
Newcastle, 95/96: 31 điểm, kết thúc mùa giải với 78 điểm và đứng thứ 2.
Manchester United, 93-94: 31 điểm, kết thúc mùa giải với 92 điểm và giành chức vô địch (từ 42 trận)
Nói một cách đơn giản, 8 trên 9 đội (89%) có được một sự khởi đầu mùa giải ít nhất là ngang với Arsenal đã giành được chức vô địch Premier League vào cuối mùa.
ĐÃ CÓ NHỮNG THAY ĐỔI NÀO DIỄN RA?
So sánh với mùa giải trước, Arsenal đang tốt hơn trong mọi khía cạnh. Hãy xem qua một danh sách khác:
Số bàn thắng: Đạt hiệu suất 2,5 bàn mỗi trận, còn ở mùa giải trước là 1,6.
Số bàn thua: Trung bình 0,92 bàn mỗi trận, con số ở mùa giải trước là 1,2.
Số lần dứt điểm: 16,2 mỗi trận, con số ở mùa giải trước là 15,7.
Số lần để cho đối thủ có thể dứt điểm: 8,2 mỗi trận, con số ở mùa giải trước là 11,1.
Khả năng ép sân so với đối thủ (Field tilt – được xác định với công thức giống như khi tính “tỷ lệ kiểm soát bóng” của 2 đội, khác biệt ở chỗ chỉ số này chỉ xét trên những đường chuyền mà 2 đội thực hiện được ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ thay vì toàn sân đấu): 64,9%, tăng rõ rệt so với con số ở mùa giải trước là 57,2%.
Số lần chạm bóng trong vòng cấm đối thủ: 37,2 mỗi trận, con số ở mùa giải trước là 27,6.
Số lần để cho đối thủ chạm bóng trong vòng cấm: 16,3 mỗi trận, con số ở mùa giải trước là 20,0.
Số lần đoạt được bóng ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ: 5,2 mỗi trận, con số ở mùa trước là 4,8.
Trung bình số đường chuyền để cho đối thủ thực hiện được trước khi bị can thiệp bởi một hành động phòng ngự: 11,67, con số ở mùa giải trước là 13,62.
Nói cách khác, Arsenal đang thể hiện một hình ảnh y hệt hầu hết các đội bóng ưu tú hiện nay: Họ pressing tầm cao, kiểm soát sân đấu, liên tục cùng với quả bóng tiếp cận được vòng cấm đối thủ, và tung ra rất nhiều cú dứt điểm.
Trước mùa giải này, dưới triều đại Arteta, họ chưa bao giờ có thể đạt được tất cả những điều đó cùng một lúc. Xuyên suốt những khoảng thời gian thăng hoa diễn ra ngắn ngủi trong 2 mùa giải đầu tiên của ông tại CLB này, họ vẫn thường xuyên bị các đối thủ vượt trội về số lần dứt điểm. Trong khi điều đó đã được cải thiện ở mùa giải trước, thì khả năng pressing của họ vẫn chỉ ở mức từ xoàng xĩnh cho đến không tồn tại. Liverpool là đội tốt nhất giải đấu về chỉ số PPDA (9,95), Chelsea đứng thứ hai với thống kê 10,06, Leeds đứng thứ ba với 10,09, và Manchester City đứng thứ tư với 10,15. Có thể thấy, những đội bóng mạnh nhất giải đấu – và một đội bóng được dẫn dắt bởi Marcelo Bielsa và Jesse Marsch – đều pressing cực tốt. Còn Arsenal, bất chấp việc họ đã suýt nữa lọt được vào top 4, được ghi nhận chỉ số PPDA tận 13,61, đồng nghĩa rằng khả năng pressing của họ chỉ đứng thứ 11 tại giải đấu.
Giữa khả năng pressing và khả năng kiểm soát bóng thường có một mối quan hệ khá rõ ràng. Với việc pressing hiệu quả, bạn sẽ sớm “phá vỡ” các đợt kiểm soát bóng của đối thủ và đoạt lại bóng cho mình. Tuy nhiên, Arsenal lại chính là cái tên đứng thứ 5 tại giải đấu về tỷ lệ kiểm soát bóng tổng thể, với con số trung bình 52,4% mỗi trận, chỉ xếp sau 3 đội top 3 và Brighton.
Vậy, làm thế nào để bạn tạo ra sự vượt trội về thời lượng kiểm soát bóng khi bạn chẳng giỏi giang gì trong việc đoạt lấy nó từ đối thủ? Đó là chơi thật chậm. Mùa giải trước, Arsenal đã lên bóng với tốc độ trung bình 1,19 mét / giây – chậm hơn so với mọi đội bóng khác ngoài Brighton (1,12) và Man City (1,09). Nhưng cả Brighton và Man City đều làm tốt hơn Arsenal trong việc đoạt bóng ở các phần sân đấu trên cao; họ có thể thiết lập quyền kiểm soát bóng tại những khu vực trên cao của sân đấu và sau đó luân chuyển quả bóng từ cánh này sang cánh kia. Với Arsenal, họ thực hiện rất nhiều đường chuyền ở khu vực 1/3 cuối phần sân của mình, với nhịp độ chậm chạp – đã chẳng tạo nên mối đe dọa nào lên đối thủ mà còn tăng khả năng xảy ra một pha mất bóng tai hại ở gần khung thành của họ.
Ở mùa giải này, Arsenal không đột nhiên biến thành Leeds United hoặc một CLB thành viên của hệ thống Red Bull, nhưng họ thực sự đã lột xác thành một đội vừa có thể đoạt bóng ở các khu vực trên cao của sân đấu – điều mà về mặt lý thuyết, vẫn sẽ cho phép họ chơi chậm như mùa giải trước – vừa lên bóng với tốc độ nhanh hơn là 1,25 mét / giây.
Có thể nói, sau 12 trận đã chơi, Arsenal của hiện tại là một đội bóng tuyệt vời theo một cách cực hiện đại và rất dễ nhận thấy.
TẠI SAO LẠI CÓ NHỮNG THAY ĐỔI ĐÓ?
Đã có một số thay đổi diễn ra trong lối chơi của đội bóng này – chủ yếu là ở cánh trái. Sau khi hết mùa giải này đến mùa giải khác mắc sai lầm trong các khoảng trống, Granit Xhaka đang được chỉ đạo đá cao hơn nhiều ở mùa giải này. Anh không còn được giao trách nhiệm truy cản các đợt phản công tại các khoảng trống nữa và anh không thường xuyên nhận bóng khi bị pressing ở khu vực 1/3 cuối sân đội mình.
Thay vào đó, anh đang thường xuyên hoán đổi vị trí với hậu vệ cánh và cầu thủ chạy cánh của đội mình, cũng như xâm nhập vòng cấm. Xhaka đã có 43 lần chạm bóng trong vòng cấm đối thủ cho đến thời điểm hiện tại của mùa giải này, và 33 là con số của… toàn bộ mùa giải trước.
Ban lãnh đạo Arsenal xứng đáng được ca ngợi vì đã giữ vững niềm tin vào Arteta, cho ông thời gian để thu thập thông tin, phân tích và tìm ra câu trả lời cho các câu hỏi ai xứng đáng được sử dụng và nên để anh ta chơi ở đâu. Họ đã trao cơ hội cho một người đàn ông chỉ mới lần đầu đảm nhận cương vị HLV trưởng, không từ bỏ ông trong những khoảng thời gian tăm tối… và giờ đây The Gunners đang đứng đầu Premier League.
Cuộc lột xác của Arsenal còn được tạo nên bởi một nguyên nhân khác đơn giản hơn rất nhiều: Họ đang có được những cầu thủ giỏi hơn – vì 2 lý do.
Thứ nhất: Họ đã bổ sung các tân binh chất lượng cao, đặc biệt là tại 2 vị trí có thể nói là quan trọng nhất trên sân đấu. Trung vệ William Saliba đã góp mặt trong 99% số phút thi đấu mà Arsenal đã trải qua ở Premier League mùa giải này; vào mùa giải trước, anh chơi cho Marseille theo dạng cho mượn. Ngôi sao 21 tuổi này có lẽ chính là trung vệ xuất sắc nhất giải đấu trong khoảng 1/3 mùa giải đã qua, và có vẻ anh sẽ có được một suất đá chính trên ĐTQG Pháp tại World Cup.
Có một cánh cửa mà một đội bóng cần phải vượt qua để có thể vươn mình từ một đội bóng giỏi thành một đội bóng tuyệt vời. Bạn có thể trở thành một đội bóng giỏi bằng cách nhường ưu thế về quyền kiểm soát bóng cho đối thủ và chơi phòng ngự phản công hiệu quả, hoặc bằng cách pressing tầm cao và chấp nhận rủi ro rằng có những lúc bạn sẽ bị “xé toang” khi để mất bóng.
Để trở thành một đội bóng tuyệt vời, bạn cần có khả năng ép sân, triệt tiêu các đợt phản công, và đối phó tốt với những lần hiếm hoi đối thủ thiết lập được quyền kiểm soát bóng ở khu vực 1/3 cuối sân của bạn. Tìm kiếm một trung vệ đẳng cấp thế giới – vừa có khả năng xử lý bóng tốt, vừa có thể bao quát các không gian lớn, và giỏi không chiến – là một trong những cách có thể giúp bạn đạt được sự lột xác đó. Và có vẻ như với Saliba, Arsenal cuối cùng đã tìm được người có thể đưa họ vượt qua “cánh cửa” đã nói.
Trong khi đó, Gabriel Jesus đã góp mặt trong 97% số phút thi đấu mà Arsenal đã trải qua ở Premier League mùa giải này sau khi chuyển đến từ Manchester City vào mùa hè. Và cách dễ nhất để giúp khâu tấn công của bạn trở nên hiệu quả hơn là cải thiện chất lượng của những cầu thủ được kỳ vọng sẽ chuyển hóa các đợt kiểm soát bóng thành những bàn thắng.
Khi Arsenal nghiền nát Nottingham Forest vào Chủ Nhật tuần trước, Mikel Arteta đã quyết định rút Gabriel Martinelli, Granit Xhaka và William Saliba ra khỏi sân. Với việc đội bóng đang đứng đầu bảng ở Premier League của ông đã tạo nên cách biệt tỷ số lên đến 5-0 trên sân nhà trước một đối thủ đang đứng cuối bảng, đây là một cơ hội hoàn hảo để một số cầu thủ chủ chốt được nghỉ ngơi.
Vào mùa giải trước, hai tiền đạo của Arsenal – Pierre-Emerick Aubameyang và Alexandre Lacazette – được ghi nhận hiệu suất trung bình 0,44 pha lập công (không tính penalty)+kiến tạo mỗi 90 phút. Mùa giải này, trung phong của Arsenal đang được ghi nhận hiệu suất trung bình 0,88 pha lập công (không tính penalty)+kiến tạo mỗi 90 phút, và những “chỉ số ẩn” của anh không cho thấy nhiều dấu hiệu về một sự thụt lùi sắp diễn ra với khía cạnh này. Trên hết, Jesus là một trong những “tiền đạo phòng ngự” tốt nhất thế giới; đương nhiên anh cũng đã góp công rất lớn vào khả năng pressing đang tiến bộ rõ rệt của Arsenal.
Lý do thứ hai giúp Arsenal có được những cầu thủ tốt hơn: Những cầu thủ mà họ có sẵn trong đội đã tiến bộ hơn. Mùa giải trước, tính theo số phút thi đấu, The Gunners chính là đội bóng trẻ nhất giải đấu: Các đội hình mà họ sử dụng được ghi nhận độ tuổi trung bình 24,4, trẻ hơn 1 tuổi so với đội đứng thứ hai là Southampton. Đại khái, các cầu thủ thường đạt đỉnh cao phong độ của sự nghiệp trong độ tuổi từ 24 đến 28, do đó, có thể nói rằng Arsenal đã sở hữu một đội bóng đầy các cầu thủ có khả năng đạt được những bước tiến bộ lớn lao.
Và điều đó đang thực sự diễn ra. Sau Saliba và Jesus, ngôi sao 21 tuổi Gabriel Martinelli chính là cái tên có sự gia tăng về thời lượng thi đấu cho Arsenal so với mùa trước nhiều hơn bất kỳ cầu thủ nào khác, với việc cho đến nay anh đã góp mặt trong 93% số phút thi đấu của The Gunners ở mùa giải 2022-23, một bước nhảy vọt lớn so với con số 54% của mùa trước. Hiện anh đã ghi được số bàn thắng (không tính penalty) ngang với tất cả các mùa giải trước đây cộng lại (5 bàn). Bukayo Saka (21 tuổi) và Martin Odegaard (23 tuổi) cũng đã tiến bộ rõ rệt. Ngôi sao người Na Uy hiện đang được ghi nhận hiệu suất 0,60 bàn thắng (không tính penalty)+kiến tạo mỗi 90 phút, còn con số của mùa giải trước là 0,36, trong khi đó tài năng trẻ người Anh cũng đạt được sự tăng vọt ấn tượng từ 0,48 lên 0,73. Và tiếp theo là các hậu vệ Ben White (25 tuổi) và Gabriel (24 tuổi), cả hai dường như đều được hưởng lợi lớn từ việc chơi ở hai bên của Saliba, nhưng cũng không thể phủ nhận việc họ đang bắt đầu bước vào những năm tháng đỉnh cao phong độ của sự nghiệp.
Thậm chí, đoàn quân này vẫn còn có thể tiến bộ, phát triển hơn nữa. Với sự xuất hiện của Saliba (21 tuổi) và Jesus (25 tuổi), độ tuổi trung bình của Arsenal chỉ tăng nhẹ so với mùa giải trước: 24,9, và họ vẫn là đội bóng trẻ nhất giải đấu.
LIỆU ARSENAL CÓ THỂ ĐI ĐƯỢC BAO XA?
Mặc dù những con số thống kê trên thật tuyệt vời, nhưng chúng không hữu ích lắm trong việc dự đoán đội bóng này sẽ có phong độ như thế nào trong tương lai. Sau 12 trận đã chơi, hiện Arsenal đang được ghi nhận hiệu số bàn thắng bại kỳ vọng là +11,73. Tính từ năm 2010, chỉ có 15 đội bóng đạt con số tốt hơn họ.
Trong đó bao gồm Liverpool của mùa giải trước và mùa giải 2018-19 – những đoàn quân đã có 2 lần kiếm được tổng số điểm cao nhất lịch sử Premier League đối với một đội bóng kết thúc ở vị trí thứ hai, lọt vào 2 trận chung kết Champions League và thắng 1 trận. Có Arsenal của mùa giải 2015-16, một đoàn quân đã phải về nhì trong mùa giải kỳ diệu của Leicester City. Và còn có Chelsea của các mùa giải 2010-11, 2014-15 và 2016-17 – với kết quả cuối mùa lần lượt là 1 lần á quân và 2 lần vô địch.
Phi thường đến mức khó tin, toàn bộ 9 trường hợp còn lại đều thuộc về Manchester City. 4 đoàn quân đạt được hiệu số bàn thắng bại kỳ vọng sau 12 trận đầu mùa cao nhất trong danh sách này đều là Man City: Mùa 2018-19 (+23,50), 2021-22 (+22,46), và 2017-18 (+20,59) – họ đã kết thúc những mùa giải này với chức vô địch, và về nhì ở mùa giải 2019-20 (đạt hiệu số bàn thắng bại kỳ vọng +19,32 sau 12 trận đầu mùa) khi Liverpool giành chức vô địch với 99 điểm. Kế đến là Liverpool của mùa giải trước (+17,76), Arsenal của mùa giải 2015-16 (+16,86), tiếp theo là Man City của mùa 2015-16 (+16,62), và sau đó là… Man City của mùa giải này (+15,35).
Trở ngại lớn nhất của Arsenal trên con đường hiện tại cũng chính là cái trở ngại đã hết lần này đến lần khác khiến các fan của Liverpool phải nếm trải cảm giác thất vọng trong nửa thập kỷ qua: Họ đang phải cạnh tranh với CLB ổn định nhất thế giới. Trên các thị trường cá cược, cho đến nay Man City vẫn là đội bóng được đánh giá cao nhất về khả năng vô địch Champions League. Họ là đội bóng xuất sắc nhất thế giới và do đó cũng chính là đội bóng xuất sắc nhất giải đấu.
Trở ngại lớn còn lại là sức khỏe thể chất. Bạn sẽ không thể vô địch Premier League chỉ vì sở hữu 11 cầu thủ xuất sắc nhất chơi đúng vị trí phù hợp; để đoạt được ngôi vương, bạn phải sở hữu 18 cầu thủ có thể đóng góp thời lượng thi đấu đáng kể cho một đội bóng kiếm được trung bình hơn 2 điểm mỗi trận.
Qua 12 trận đấu, như đã nói, Arsenal đã có một bước nhảy vọt lớn so với mùa giải trước, và họ đã kiếm được khá nhiều điểm từ tổng số điểm tối đa có thể thu về với các màn trình diễn của mình cho đến nay. Tuy nhiên, họ làm được những điều đó là nhờ một nhóm nhân sự chủ chốt rất dễ nhận thấy.
Một tân binh được đánh giá cao khác, Oleksandar Zinchenko gia nhập đội từ Manchester City, cho đến nay chỉ mới góp mặt 36% trong tổng số phút mà Arsenal đã chơi, nhưng họ đã có những phương án thay thế chất lượng cao khi ngôi sao người Ukraina vắng mặt, với những cầu thủ như Kieran Tierney và Takehiro Tomiyasu để lấp vào vị trí hậu vệ trái. Tuy nhiên, phần còn lại của đội là những cái tên quá dễ xác định, hầu như chắc chắn sẽ được đá chính trong mọi trận đấu nếu không dính chấn thương.
Có đến 9 cầu thủ “outfield” (thuật ngữ chỉ những cầu thủ không phải thủ môn) cộng với thủ môn Aaron Ramsdale đã góp mặt trong ít nhất 72% số phút thi đấu của Arsenal, 8 người được ghi nhận những con số ít nhất là 83%, và 7 người đạt các con số ít nhất là 90%. Thực hiện một so sánh, Man City chỉ có 1 cầu thủ “outfield” góp mặt trong 85% số phút thi đấu của đội ở mùa giải trước, và chỉ có 5 người góp mặt trong 65% số phút mà CLB này đã chơi.
Với việc còn phải đầu tư công sức vào đấu trường Europa League và còn cả những ảnh hưởng từ kỳ World Cup sắp diễn ra, có vẻ như Arsenal sẽ chẳng thể bắt 10 cầu thủ đó liên tục cày ải không ngừng nghỉ trong phần còn lại của mùa giải. Và khi The Gunners không thể làm điều đó, có vẻ như những màn trình diễn và các kết quả của họ cũng sẽ bắt đầu giảm sút, trừ khi tất cả các cầu thủ trên băng ghế dự bị - hầu hết đều được ra sân nhiều hơn ở mùa giải trước, khi Arsenal là một đội bóng tệ hơn nhiều so với hiện tại – cũng đạt được sự tiến bộ.
Hoặc họ có thể cầu nguyện rằng tất cả các cầu thủ chủ chốt của mình đều sẽ khỏe mạnh 100% trong toàn bộ mùa giải. Khi Leicester City giành chức vô địch Premier League, họ có 10 cầu thủ góp mặt trong ít nhất 75% số phút thi đấu của đội, và 11 người hiện diện trong ít nhất 60% tổng số phút mà họ đã chơi. Nếu phép màu đó thực sự diễn ra, nó sẽ mang đến cho The Gunners một cơ hội tuyệt vời để hạ bệ Man City.
Các thị trường cá cược chủ yếu dự đoán rằng Arsenal là một ứng cử viên cho vị trí á quân, trong khi FiveThirtyEight nhận định rằng họ có 17% khả năng giành chức vô địch và 81% khả năng kết thúc mùa giải trong top 4.
Khi bổ sung thêm khả năng vô địch Europa League của đội bóng này, bạn sẽ có một tóm tắt như sau về vị thế của The Gunners hiện tại: Tuy đã vắng mặt ở đấu trường danh giá nhất châu Âu từ năm 2017, nhưng khả năng giành chức vô địch của họ đang cao hơn hẳn so với khả năng họ rơi khỏi nhóm giành vé dự Champions League.
Theo Ryan O’Hanlon, ESPN.