“Tin tưởng vào quá trình” đã tạm thời trở thành phương châm hoạt động của Arsenal dựa trên tình hình thực tế. Khi HLV trưởng Mikel Arteta tìm cách “sửa sang” lại The Gunners, nhà cầm quân người Tây Ban Nha và các cầu thủ của ông đã nói về tầm quan trọng của việc tôn trọng “quá trình” – con đường gập gềnh mà họ hy vọng rằng nhờ đó, câu lạc bộ sẽ có thể quay trở lại với vị thế của một thế lực hàng đầu của Premier League.
 |
Kể từ đó, các “tín đồ” của Arteta trong fanbase Arsenal đã coi đây là cương lĩnh của họ. Đó là một biểu ngữ đã được nâng lên sau mỗi thất bại. Tuy nhiên, có rất nhiều người khác đã mất dần sự kiên nhẫn sau 15 tháng – màn trình diễn nhu nhược trước Liverpool vào thứ Bảy chẳng khác nào “thêm dầu vào lửa” đối với họ. Đôi khi, có cảm giác như thể “tin tưởng vào quá trình” chỉ đơn giản có nghĩa là “đừng quá bận tâm đến những kết quả”.
Cảm giác nhục nhã tuôn trào ở nhiều CĐV sau trận thua 3-0 trên sân nhà trước đội bóng sắp trở thành cựu vương của Jurgen Klopp có thể được lý giải – một phần – là do nó đã khiến họ shock nặng vì bất ngờ.
Không nhiều người lường trước và chuẩn bị tinh thần cho kết quả này: Câu chuyện phổ biến xoay quanh Arsenal là những tháng đầu của năm 2021 đã chứng kiến họ vươn mình, và cho thấy các dấu hiệu tiến triển rõ ràng. Khoảnh khắc đầu tiên dường như là chiến thắng 3-1 trên sân nhà trước Chelsea vào Boxing Day. Đó là trận đấu mà Arteta đã sử dụng Emile Smith Rowe trong vai trò một playmaker hoạt động thiên về tấn công, thiết lập mối liên kết giữa hàng tiền vệ và hàng công. Sự xuất hiện của Martin Odegaard theo dạng cho mượn vài tuần sau đó đã tăng cường thêm cho Arteta một sự lựa chọn vô cùng chất lượng trong khâu sáng tạo. Rất nhiều người tin rằng quá trình vực dậy câu lạc bộ chủ sân Emirates cuối cùng cũng đã bắt đầu có kết quả.
Tuy nhiên, sau 15 trận đấu kể từ chiến thắng trước Chelsea, một câu hỏi cần được đặt ra: Liệu Arsenal thực sự đã cải thiện được bao nhiêu?
Vòng đấu gần đây nhất của Premier League đã khiến The Gunners phải đứng ở vị trí thứ 10 trên một bảng xếp hạng 20 đội, và thậm chí họ chỉ có thể đứng ở nửa trên nhờ vào hiệu số bàn thắng bại – liệu năng lực thực sự của Arsenal có tốt hơn chút nào so với những gì mà vị trí nằm giữa BXH của họ đang cho thấy?
Bắt đầu từ chiến thắng trước Chelsea vào cuối tháng 12, Arsenal đã chơi 16 trận tại Premier League, thắng 8, hòa 4 và thua 4.
Để tìm hiểu kỹ lưỡng về sự cải thiện của họ trong giai đoạn đó – để xem xét quá trình, thay vì chỉ nhìn vào các kết quả – chúng ta sẽ nghiên cứu các chỉ số cơ bản của họ.
Ở cấp độ tập thể, cách tốt nhất để đánh giá các màn trình diễn một cách sâu rộng hơn là xem xét các dữ liệu bàn thắng kỳ vọng (Expected Goals – xG) và bàn thua kỳ vọng (Expected Goals Against – xGA).
Dành cho những ai chưa biết, xG chỉ đơn giản là một “công cụ” dùng để đo lường “chất lượng” của các vị trí dứt điểm của một đội dựa trên dữ liệu lịch sử và có thể được sử dụng để đánh giá xem họ có bao nhiêu cơ hội ngon ăn. Nghiên cứu sự biến động theo thời gian, non-penalty xG (xG không tính penalty) có thể được sử dụng một cách hiệu quả để cho thấy hiệu suất của một đội đang được cải thiện hay giảm sút như thế nào.
Arsenal đã tỏ ra rất chật vật kể từ khi Arteta được bổ nhiệm ngay trước Giáng Sinh của mùa giải trước, nhưng diễn biến non-penalty xG của họ (đường màu xanh trong biểu đồ bên dưới) dường như luôn ở mức cao trong xuyên suốt “triều đại” Arteta, ngoại trừ lần giảm sút mạnh gần đây trong trận thua Liverpool, một trận đấu mà họ hầu như không tạo ra được cơ hội lý tưởng nào cả.
Dữ liệu xG được ghi nhận ở họ trong màn trình diễn tồi tệ đó là 0,12 từ 3 cú dứt điểm vô giá trị – theo Opta, đây là chỉ số xG thấp nhất của Arsenal trong một trận đấu kể từ khi dữ liệu này được tạo ra vào năm 2012 và đứng thứ ba từ dưới lên so với các đội bóng khác ở Premier League mùa giải này.
Một phần nguyên nhân có thể là do sự vắng mặt của các cầu thủ chủ chốt. Như đã đề cập ở trên, Smith Rowe đã góp công lớn vào sự cải thiện của Arsenal, nhưng cả anh và Bukayo Saka đều không thể góp mặt trong cuộc đối đầu Liverpool. Tuy nhiên, ngay cả khi hai cầu thủ này có thể tham gia vào trận đấu hôm thứ Bảy, thì họ cũng có khả năng sẽ không nhận được bóng nhiều. Với sự vắng mặt của David Luiz và Granit Xhaka, Arsenal đã rất vất vả trong việc triển khai bóng và hoàn toàn bị bóp nghẹt bởi đội khách.
Bên cạnh trận đấu cụ thể đó, Arsenal nhìn chung đang tạo ra được những cơ hội chất lượng cao từ các tình huống bóng sống, và làm điều đó một cách thường xuyên.
 |
Tương tự, dữ liệu bàn thua kỳ vọng không tính penalty (xGA – đường màu đỏ) của The Gunners cho thấy họ đang đối mặt với ít cơ hội nguy hiểm hơn từ đối thủ. Diễn biến của khía cạnh này vẫn có tỷ lệ trung bình chỉ hơn 1 bàn mỗi trận nhưng, quan trọng là, chúng ta có thể thấy Arsenal đang tạo ra được nhiều cơ hội hơn trong những tháng gần đây so với việc phải đối mặt với các cơ hội của đối phương.
Tổng hợp lại, chúng ta có thể thấy rằng, đây là Arsenal ổn định nhất trong một khoảng thời gian.
Trước trận thắng Chelsea vào tháng 12, họ có non-penalty xG trung bình chỉ 1,05 – đứng thứ 12 tại Premier League. Kể từ đó (sau 15 vòng đấu), non-penalty xG của Arsenal đã tăng lên 1,38 mỗi 90 phút – hiện là thành tích đứng thứ 5 tại Premier League. Họ vẫn chưa đạt đến một đẳng cấp tấn công đặc biệt tuyệt vời (đẳng cấp Champions League), nhưng chắc chắn là không hề tệ chút nào. Đó là một sự cải thiện đáng kể.
Trước trận thắng Chelsea vào tháng 12, non-penalty xGA trung bình của Arsenal là 1,2 – cũng đứng thứ 12 giải đấu. Khía cạnh này cũng đã được cải thiện đáng kể trước khi 2 trận đấu gần nhất diễn ra, khi The Gunners phòng ngự một cách kém cỏi trước các đối thủ West Ham và Liverpool. Điều đó có nghĩa là non-penalty xGA trung bình của họ kể từ Boxing Day là 1,16 – hiệu suất đứng thứ 8 tại giải đấu. Cân nhắc dựa trên các thông tin thu thập được, khâu phòng ngự thiếu ổn định của Arsenal vẫn nằm ở mức giữa BXH của giải đấu.
Trong nửa đầu của mùa giải, hiệu số xG của Arsenal là -0,15 – đứng thứ 13 tại Premier League – vì vậy, theo hiệu suất trung bình, The Gunners thực sự đã phải đối mặt với nhiều cơ hội chất lượng cao hơn một chút so với những cơ hội mà mình đã tạo ra.
 |
Kể từ đó, mọi thứ đã được cải thiện – nhưng không đủ để bất kỳ CĐV Arsenal nào phát cuồng.
Nhìn chung, hiệu số non-penalty xG +0,22 của Arsenal kể từ Boxing Day là thành tích đứng thứ 8 tại giải đấu. Ngay cả sau bước ngoặt rõ ràng đó, The Gunners vẫn đang bị vượt trội bởi nhiều đối thủ trực tiếp, và thậm chí là cả “ứng cử viên” xuống hạng Brighton – mặc dù có thể họ sẽ cảm thấy thỏa mãn một chút khi sở hữu những chỉ số vượt trội so với người hàng xóm Tottenham.
Các hiệu suất cho thấy Arsenal đã có một sự cải thiện đáng chú ý nhưng khiêm tốn, với việc tuy có những tiến bộ trong khâu tấn công, nhưng họ vẫn bị “kiềm chân” bởi các vấn đề trong khâu phòng ngự đang diễn ra.
Rốt cuộc, các số liệu nâng cao của Arsenal cho thấy họ đã từ một đội bóng có hiệu suất đứng thứ 13 giải đấu vươn lên đứng thứ 8. Đó là một quỹ đạo tích cực, nhưng họ vẫn chỉ đang ở tầm trung bình tại Premier League.
Các phân tích sâu rộng đã chỉ ra “quá trình” của Arteta đang có một số hiệu quả. Câu hỏi được đặt ra là liệu sự cải thiện có đủ kịch tính hay nhanh chóng để thỏa mãn các CĐV hay không.
Bất chấp trận thua gần đây, Arsenal của Arteta dường như đang đi đúng hướng – nhưng họ vẫn còn một chặng đường dài ở phía trước để có thể đến được với cái đích mà mình muốn.
Nguồn: Dịch từ bài phân tích số liệu “The underlying numbers: Are Arteta’s Arsenal any better than a mid-table Premier League team?” của hai tác giả James McNicholas và Mark Carey, đăng tải trên The Athletic.
