Arne Slot đang có một sự khởi đầu không thể tốt hơn trên chiếc ghế HLV trưởng của Liverpool. Trên thực tế, chưa từng có một vị HLV nào của The Reds tạo ra được sự khởi đầu tốt như ông. Đoàn quân của chiến lược gia người Hà Lan đã giành 9 chiến thắng sau 10 trận đã chơi trên mọi đấu trường – trong lịch sử CLB này, Slot chính là nhà cầm quân có chuỗi 10 trận khởi đầu đạt thành tích tốt nhất.
Thậm chí, trong xuyên suốt lịch sử Premier League, không hề có nhà cầm quân được bổ nhiệm trong mùa hè nào kiếm về nhiều điểm hơn (18) và được ghi nhận số liệu hiệu số bàn thắng bại tốt hơn (+11) so với Slot trong 7 trận đầu của họ tại giải đấu hạng cao nhất bóng đá Anh. Trước Slot, chỉ có duy nhất 1 người từng đạt được cả 2 con số đó (Pep Guardiola), và 1 người khác đạt được tổng số điểm tương tự, nhưng kém hơn về hiệu số bàn thắng bại (Carlo Ancelotti).
Vào mùa hè, Liverpool đã mất đi một trong những nhà cầm quân xuất sắc nhất lịch sử môn thể thao này là Jurgen Klopp, và gần như chẳng bổ sung tân binh nào vào đội hình. Thủ môn mới ký hợp đồng Giorgi Mamardashvili đã được The Reds cho Valencia mượn lại thêm một mùa giải nữa, còn tân binh duy nhất được bổ sung vào đội một là Federico Chiesa mới chỉ chơi 19 phút vô thưởng vô phạt ở mùa giải này.
Tuy nhiên, Liverpool vẫn đang đạt được một phong độ rực rỡ. Trên thực tế, thậm chí có lẽ họ còn mạnh hơn nhiều so với mùa giải trước. Vậy, họ đã làm được điều đó như thế nào? Dưới đây là xếp hạng các yếu tố đang tạo nên “Liverpool đứng đầu bảng” hiện tại…
MỘT NỀN MÓNG TUYỆT VỜI
Chúng ta sẽ bắt đầu với những sự thật rõ ràng, hiển nhiên nhất: Liverpool mà Slot tiếp quản từ tay Klopp chẳng phải là một công trình nham nhở, ngổn ngang. Mặc dù động thái theo đuổi tiền vệ phòng ngự Martin Zubimendi trong suốt mùa hè vừa qua – cũng như Moisés Caicedo vào mùa hè trước, và Aurelien Tchouameni vào mùa hè trước đó nữa – đã cho thấy CLB này nhận định rằng họ cần phải nâng cấp phần đáy trung tuyến, tuy nhiên đây thực sự là khuyết điểm đáng kể duy nhất của họ.
Hàng công của Liverpool là một trong những hàng công xuất sắc nhất thế giới vào mùa trước; đội bóng này đã được ghi nhận tổng số pha dứt điểm và số liệu bàn thắng kỳ vọng (xG) khủng tới mức phi lý. Mặc dù khả năng tận dụng cơ hội trước khung thành của họ có thể gây tranh cãi, nhưng rõ ràng là chẳng có đội bóng nào giỏi hơn Liverpool khi chúng ta xem xét số lượng những cơ hội chất lượng cao mà họ đã tạo ra mùa trước. Ngay cả khi đã có một số cầu thủ tấn công quan trọng dính chấn thương trên cuộc hành trình, hàng công của họ chẳng bao giờ thực sự yếu đi cả. Đoàn quân này đã quá thuần thục nhiệm vụ tìm kiếm bàn thắng.
Mặc dù vị trí tiền vệ trụ khá mong manh, nhưng bộ ba tân binh được Liverpool mang về vào mùa hè trước – Alexis Mac Allister, Ryan Gravenberch, và Dominik Szoboszlai – cộng thêm sự nở rộ của 2 tài năng được chính học viện của họ tạo thành là Curtis Jones và Harvey Elliott, cũng đã tạo nên chiều sâu dày dặn cho 2 vai trò tiền vệ dâng cao.
Tại vị trí hậu vệ phải, Conor Bradley đã phát triển mạnh mẽ ở mùa giải trước và trở thành một phương án dự phòng tuyệt vời cho Trent Alexander-Arnold. Bên cánh trái, Andy Robertson vẫn đang là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất thế giới, trong khi Kostas Tsimikas và Joe Gomez đều là những phương án dự phòng đáng tin cậy. Ở vị trí trung vệ, Virgil van Dijk và Ibrahima Konaté chắc chắn là một trong những cặp đôi xuất sắc nhất thế giới. Jarell Quansah cũng đã tạo nên những màn trình diễn đáng khen ngợi trong vai trò này vào mùa giải trước. Đến cả sự lựa chọn thứ tư cho vị trí này, Gomez, cũng là một thành viên trong đội hình đội tuyển Anh tham dự kỳ Euro 2024 hồi mùa hè.
Ngay cả vị trí thủ môn của The Reds cũng rất có chiều sâu: Alisson được không ít người đánh giá là thủ môn xuất sắc nhất Premier League hiện tại, và thủ môn dự phòng Caoimhín Kelleher đã chứng minh bản thân là một người gác đền trên mức trung bình trong khoảng thời gian bắt thay cho người đồng đội Brazil (dính chấn thương) hồi mùa trước.
Sự thay đổi chính yếu mà Slot đã thực hiện đối với khía cạnh nhân sự là đưa Gravenberch vào đội hình số một của Liverpool, với tư cách một trong 2 tiền vệ trụ. Giờ đây, có vẻ anh chính là giải pháp lâu dài cho câu hỏi “ai sẽ là tiền vệ phòng ngự của chúng ta?” tại The Reds và cùng với Van Dijk, Gravenberch đang là một trong hai cầu thủ đã góp mặt trong mọi phút thi đấu của Liverpool mùa này. Nhưng phần còn lại thì vẫn là những cầu thủ y như mùa trước.
Và dàn nhân sự này – mặc dù đã gặp phải nhiều ca chấn thương – từng là những ứng cử viên đầy sáng giá cho chức vô địch Premier League vào đầu tháng 4 của mùa giải trước. Tóm lại, lý do lớn nhất giúp cho Liverpool chiếm lĩnh được vị trí đầu bảng của giải đấu hạng cao nhất bóng đá Anh hiện tại chính là tất cả những con người kiệt xuất đó vẫn đang gắn bó với CLB – tạo nên một nền móng tuyệt vời cho vị tân HLV trưởng.
SỞ HỮU MỘT TRONG NHỮNG HÀNG PHÒNG NGỰ XUẤT SẮC NHẤT THẾ GIỚI
Liverpool mới chỉ để thủng lưới 2 lần ở Premier League cho đến thời điểm này của mùa giải. Trong lịch sử giải đấu này, chỉ có 4 đội bóng đạt thành tích phòng ngự tốt hơn con số đó của The Reds sau 7 trận đầu mùa: Bao gồm Chelsea (2 lần làm được điều này) dưới sự dẫn dắt của Jose Mourinho (1 bàn thua sau 7 trận), Manchester United dưới thời Sir Alex Ferguson vào mùa giải 1997/1998 và Aston Villa của John Gregory 1 năm sau đó.
Tất nhiên, số bàn thua chẳng phải là một dữ liệu hoàn hảo trong việc thể hiện khả năng phòng ngự của một đội bóng. Dữ liệu mang tên “bàn thua kỳ vọng” (xGA) sẽ làm tốt việc này hơn, nhưng còn một dữ liệu khác thậm chí còn tốt hơn nữa: Đó là một sự kết hợp của cả 2 số liệu kia, cụ thể là 70% xGA và 30% của chỉ số bàn thua thực tế – một “phát minh” của Ben Torvaney (từng hành nghề ở AC Milan và hiện đang làm việc cho Ian Graham, cựu giám đốc nghiên cứu của Liverpool). Con số được ghi nhận ở Liverpool trong dữ liệu này là 0,6 trung bình mỗi trận. Tính từ mùa giải 2009/10 của Premier League, chỉ có 3 đoàn quân – toàn bộ đều là Manchester City, vào các mùa 2017/18, 2018/19, và 2021/22 – được ghi nhận số liệu tốt hơn The Reds sau 7 trận đầu mùa.
Vậy, cụ thể thì Liverpool của Arne Slot đã tạo nên phong độ phòng ngự đó như thế nào?
Xét về khâu pressing, họ chẳng còn làm việc này với cường độ lớn như mùa trước. Chỉ số PPDA (tức là trung bình số đường chuyền mà một đội bóng “cho phép” đối thủ của họ thực hiện trước khi bị can thiệp bởi một hành động phòng ngự) được ghi nhận ở họ mùa này là 10,32, còn mùa trước là 8,89. Ngoài ra, chuyện này còn được thể hiện qua việc tỷ lệ chuyền bóng thành công của các đối thủ khi đối đầu với Liverpool ở mùa này là trung bình 79,85% mỗi trận, tăng nhẹ so với con số của mùa trước là 77,4%.
Họ cũng chẳng còn chơi với độ dữ dội giống mùa trước khi cầm bóng. Mùa này, The Reds đang lên bóng với tốc độ trung bình 1,13 mét/giây, còn con số được ghi nhận ở mùa trước là 1,23 mét/giây. Số lần dứt điểm trung bình mỗi trận được ghi nhận ở họ mùa này đã giảm đi gần 5 so với mùa trước, và tỷ lệ của những quả tạt trong số các đường chuyền ở khu vực 1/3 cuối sân của Liverpool mùa này là 10,7%, sụt giảm rõ rệt so với con số 13,5% của mùa trước.
Tất cả các thay đổi trên đã tạo nên những trận đấu mà trung bình mỗi đội có 86,6 đợt kiểm soát bóng, giảm đáng kể so với con số 93,5 được ghi nhận ở các trận đấu của Liverpool mùa trước. Tức là, ở mùa này, các đối thủ của The Reds đang được kiểm soát bóng ít hơn so với mùa trước, còn họ thì ít làm mất bóng hơn trong những tình huống mà hàng phòng ngự của họ đang ở trong trạng thái vô tổ chức. Và khi Liverpool để mất bóng trong lúc đội hình mất đi tính tổ chức, các pha lui về của họ ở mùa giải này đã trở nên dữ dội hơn nhiều. Các tiền vệ, các hậu vệ cánh, và đôi khi thậm chí là cả các tiền đạo cánh đều sẽ dốc toàn lực cho việc chạy ra sau quả bóng bất cứ khi nào xảy ra một tình huống mất bóng – một chuyện hiếm khi xảy ra ở mùa trước. Phải chăng việc dốc sức cho khâu phòng ngự sẽ dễ dàng hơn đáng kể khi bạn không tấn công quá dữ dội?
Và thế là, Liverpool đang khiến cho các đối thủ chạm bóng trong vòng cấm của họ ít hơn đáng kể so với mùa trước: Giảm xuống còn 17,4 so với con số 21,6 của mùa trước. Tần suất trung bình của những cú dứt điểm mà The Reds phải đối phó mỗi trận cũng sụt giảm: từ 11,0 ở mùa trước tụt xuống 9,3.
Thông thường, khi bạn thấy một đội bóng hạn chế được những lần đối thủ chạm bóng trong vòng cấm của mình và những cú dứt điểm mà họ phải đối phó, thì đó là vì họ đang ép sân kịch liệt, khiến các đối thủ phải dành phần lớn thời gian của trận đấu để quanh quẩn ở khu vực 1/3 cuối sân. Và “tác dụng phụ” của chuyện này thường là đối thủ của họ sẽ chẳng thể tạo ra được nhiều cơ hội ghi bàn chất lượng cao – hãy xem Tottenham và Brighton.
Nhưng cho đến thời điểm hiện tại của mùa giải này, Liverpool chẳng hề thuộc trường hợp đó. Họ đạt được những con số như vậy chủ yếu là vì đã khám phá ra bí kíp để tạo nên một hệ thống phòng ngự đỉnh cao – ít nhất là trong 8 trận đã qua:
Liverpool đang là đội bóng làm tốt nhất giải đấu trong việc hạn chế “chất lượng” của những cơ hội mà các đối thủ của họ tạo ra, và họ cũng nằm trong số những đội “cho phép” đối thủ dứt điểm ít nhất giải đấu.
MỘT LỊCH THI ĐẤU CỰC KỲ DỄ DÀNG
Tất nhiên, việc tạo nên những chỉ số phòng ngự xuất sắc sẽ dễ dàng hơn nhiều nếu bạn được chơi theo lịch trình mà Liverpool đã chơi cho đến thời điểm hiện tại.
Dựa trên bảng xếp hạng sức mạnh của Opta thì những đối thủ mà Liverpool đã giao đấu cho đến nay chỉ toàn nằm trong tầm trình độ cỡ Everton và Bournemouth. Bất kể đá trên sân nhà hay sân khách, The Reds chính là đội có lịch trình dễ thở nhất sau 7 vòng đấu đã qua của Premier League. Chỉ có duy nhất 1 trong 7 đối thủ mà họ đã giao đấu đang có hiệu số bàn thắng bại đạt mức dương ở thời điểm hiện tại – và đó là Nottingham Forest, đội bóng đã khiến Liverpool phải nhận trận thua duy nhất.
Nhưng nếu chúng ta xem xét các trận đấu tương ứng ở mùa giải trước – và thay thế chuyến làm khách trên sân Sheffield United bằng chuyến làm khách trước Ipswich, vì cả 2 đội này đều đứng thứ 2 ở Championship trong mùa giải mà họ giành được vé thăng hạng – thì Liverpool thực sự đã tệ đi một chút ở mùa giải này so với phong độ của mùa trước. Mùa trước, lần duy nhất họ đánh rơi điểm số trong những trận đấu đó là trận hòa 2-2 trên sân khách với Manchester United, và The Reds đã kiếm được 19 điểm từ chúng, còn con số ở mùa này là 18.
Nếu Arsenal hoặc Manchester City cũng được đá theo lịch trình của The Reds trong 7 vòng đấu vừa qua, gần như chắc chắn là họ cũng sẽ chiếm lĩnh được ngôi đầu bảng của giải đấu. Hiện tại, cả 2 đội này vẫn chỉ kém đoàn quân của The Reds vỏn vẹn 1 điểm dù cho họ đã có 1 lần đối đầu trực tiếp với nhau, cũng như phải trải qua những chuyến làm khách cực khó nhằn trước Chelsea (đối với Man City), Spurs và Aston Villa (đối với Arsenal).
Thật ra thì cách đánh giá này không chính xác 100%, vì nó bỏ sót mất một số thông tin quan trọng. Bảng xếp hạng sức mạnh của Opta nhận định rằng AC Milan ngang tầm với Villa và Spurs – nhưng Liverpool đã hủy diệt họ ngay tại San Siro khi 2 đội đối đầu nhau ở Champions League.
Ngoài ra, mùa giải trước The Reds đã không phải đá Champions League vào giữa tuần. Vì thế, nếu sử dụng lịch trình thi đấu để đánh giá phong độ của Liverpool cho đến nay, thì tôi nghĩ kết luận “tiêu cực” nhất mà chúng ta có thể đưa ra cũng chỉ là The Reds đang chơi tốt y hệt như mùa giải trước – không hơn không kém.
ĐÁ CHẬM LẠI
Khi tỷ số trận đấu đang ở trạng thái hòa, nhiệm vụ tạo ra cơ hội ghi bàn trước Liverpool gần như là bất khả thi. Xét riêng khoảng thời gian đó, họ mới chỉ để thủng lưới 1 bàn và được ghi nhận số liệu “bàn thua kỳ vọng” chỉ vỏn vẹn 1,06 – cả 2 đều là mức tốt nhất giải đấu. Khi ấy, The Reds mới chỉ “cho phép” các đối thủ tạo ra được duy nhất 1 cơ hội có giá trị xG trên 0,14. Nói cách khác, cho đến nay Liverpool mới chỉ phải đối mặt với duy nhất một cơ hội có giá trị trên mức trung bình từ các đối thủ mà họ đã giao đấu trong thời gian 2 đội đang hòa nhau.
Ở chiều ngược lại, 85% chỉ số “bàn thắng kỳ vọng” ghi nhận ở Liverpool thời điểm này được họ tạo ra khi tỷ số của các trận đấu ở trong trạng thái hòa. Không một đội nào trong phần còn lại của giải đấu vượt qua con số 69% trong dữ liệu này. Mở rộng phạm vi thống kê ra cả khoảng thời gian mà tỷ số của các trận đấu ở trong trạng thái cách biệt 1 bàn, thì đoàn quân của Liverpool vẫn là đội đứng đầu giải đấu.
Tuy kích cỡ mẫu của các con số thống kê vẫn còn khá nhỏ vì mùa giải mới chỉ ở giai đoạn đầu, nhưng sự thay đổi trong lối chơi của Liverpool dưới sự dẫn dắt của Slot đang rõ ràng tới mức ngay lúc này chúng ta đã có thể khẳng định rằng chúng thực sự là những thay đổi mang tính chiến lược.
Mùa giải trước, khoảng cách dứt điểm trung bình của Liverpool ở Premier League là 15,7 mét – cao thứ 6 giải đấu. Còn ở mùa giải này, con số đó đã giảm xuống 14,3 mét – đứng thứ 5 từ dưới đếm lên tại giải đấu. Thay đổi này không chỉ đơn tuần là một sự tình cờ; nên nhớ dàn nhân sự của Liverpool mùa này là y hệt như mùa trước. Có lẽ là vì chủ trương tránh để đối thủ có được nhiều cơ hội phản công, hoặc để tiết kiệm năng lượng, hoặc có thể là cả 2, nên Liverpool không muốn lãng phí quyền kiểm soát bóng vào những cú sút xa cầu may nữa. Giờ đây, họ đang chú trọng “săn lùng” những cơ hội ghi bàn chất lượng cao và hầu như chẳng bao giờ dứt điểm từ ngoài vòng cấm.
Cho đến nay, Liverpool đã tạo ra 5 cơ hội ghi bàn “tuyệt vời” (có giá trị xG từ 0,33 trở lên) khi các trận đấu đang ở trạng thái tỷ số hoà, 5 cơ hội như thế khi họ dẫn trước đối thủ 1 bàn, nhưng lại không có một cơ hội nào đạt mức giá trị này khi họ đã dẫn trước các đối thủ từ 2 bàn trở nên. Xét trên lý thuyết nhiệm vụ tạo ra những cơ hội ghi bàn “chất lượng cao” sẽ trở nên đơn giản nhất khi bạn đã dẫn trước đối thủ nhiều bàn và buộc họ phải đẩy cao đội hình, dốc toàn lực cho việc tấn công, thì sự ngược đời rõ rệt của The Reds chắc chắn là một ý đồ chiến thuật được vị HLV trưởng của họ chủ động lựa chọn.
Khuynh hướng tương tự cũng đang diễn ra ở chiều ngược lại: Cho đến nay, Liverpool mới chỉ để cho các đối thủ tạo ra 4 cơ hội có giá trị xG từ 0,33 trở lên – 3 trong số đó xảy đến khi họ đã có lợi thế dẫn trước tận 3 bàn, và tình huống còn lại thì xảy đến khi họ đang dẫn trước 1 bàn. Trên thực tế, chỉ số “bàn thua kỳ vọng” của Liverpool khi họ đã đạt được lợi thế dẫn trước 3 bàn đang vượt trên mọi trạng thái tỷ số khác của các trận đấu.
Liverpool của Slot rõ ràng đã linh hoạt điều chỉnh nhịp độ, cường độ lối chơi dựa trên trạng thái tỷ số của các trận đấu, và đây chính là một mảnh ghép trong công cuộc cải tổ đối với kỷ nguyên hậu Klopp.
Klopp là một nhà cầm quân kiệt xuất, nhưng ông rất tệ trong một việc: Ngăn ngừa các chấn thương. Chiến lược gia người Đức rất thích triển khai các buổi tập thể chất cường độ cao nhằm mục đích củng cố thứ bản sắc bóng đá “heavy metal” của mình, hết ngày này tới ngày khác.
Đúng là phong cách huấn luyện ấy đã tạo nên một đoàn quân Liverpool cực hùng mạnh dưới triều đại Klopp, đưa họ vươn đến nhiều đỉnh cao, và có thể họ sẽ chẳng được như vậy nếu không có nó, nhưng khi nhìn lại những cuộc khủng hoảng chấn thương mà đội bóng này đã phải liên tục hứng chịu, thật khó để không nghĩ rằng có không ít trường hợp trong danh sách dày đặc này đáng lẽ ra đã hoàn toàn có thể ngăn ngừa được.
Một trong những lý do khiến Liverpool chọn Slot là vì CLB này tin rằng ông có thể giúp họ duy trì sự lành lặn của những cầu thủ giỏi nhất đội. Theo như nhiều nguồn tin uy tín chia sẻ thì các buổi tập của ông có cường độ thấp hơn nhiều so với người tiền nhiệm. Và cách tiếp cận mà nhà cầm quân này đang áp dụng lên tất cả các trận đấu cho đến nay cũng hoàn toàn ăn khớp với ý tưởng đó: Trước tiên là bung sức để thống trị trận đấu, cố đoạt lấy lợi thế tỷ số áp đảo khi đang hòa hoặc mới chỉ dẫn trước 1 bàn, sau khi đạt được mục tiêu rồi thì giảm nhịp độ, cường độ lối chơi xuống – không khó để nhìn ra The Reds tin rằng với chiến thuật này họ sẽ vừa giữ gìn được đôi chân và trí lực của các ngôi sao, vừa không đánh rơi điểm số.
Phía trước vẫn còn một chặng đường rất dài, và chúng ta sẽ phải tiếp tục chờ xem liệu Liverpool có thực sự giảm thiểu được số ca chấn thương ở mùa giải này hay không, và liệu họ có thể kiểm soát tốt đường lối hiện tại của mình rồi thông qua nó hiện thực hóa tham vọng vô địch hay không. Chúng ta chắc chắn sẽ có được nhiều thông tin giá trị cao hơn sau 2 tháng tới. Sau đây là những trận đấu mà họ phải chơi sắp tới, theo thứ tự: đấu với Chelsea trên sân nhà ở Premier League, đấu với RB Leipzig trên sân khách ở Champions League, đấu với Arsenal trên sân khách ở Premier League, đấu với Brighton trên sân khách ở EFL Cup, đấu với Brighton trên sân nhà ở Premier League, đấu với Bayer Leverkusen trên sân nhà ở Champions League, đấu với Aston Villa trên sân nhà ở Premier League, đấu với Southampton trên sân nhà ở Premier League, đấu với Real Madrid trên sân nhà ở Champions League, và đấu với Manchester City trên sân nhà ở Premier League.
Với lịch trình đó, chắc chắn sẽ không có chuyện trận nào họ cũng thi triển được kế sách “bung sức thống trị thế trận khi tỷ số đang hòa, sau đó thong dong hạ nhịp độ, cường độ lối chơi xuống khi đã có được lợi thế dẫn trước”. Chắc chắn không phải lúc nào mọi chuyện cũng sẽ diễn ra theo ý họ, và sẽ có những lúc họ bị đối thủ “out trình”.
Chiến lược của Klopp đối với những trận đấu như thế này luôn là cắm đầu xuống và vận hết công suất của cỗ máy mà ông đang điều khiển – tiếp tục chạy và chạy hết tốc lực, bất kể quả bóng có đi vào lưới hay không. Trong 2 tháng tới, dĩ nhiên đoàn quân của Slot cũng sẽ chạy hết mình. Nhưng 2 tháng đầu tiên của triều đại mới đã cho thấy, họ sẽ chủ động giảm nhịp độ xuống khi thấy rằng mình có thể làm vậy.
Theo Ryan O’Hanlon, ESPN