Cụm từ “phối hợp 2 người” đã xuất hiện từ lâu trong giới huấn luyện bóng đá và bất kỳ ai từng trải qua những bài tập huấn luyện xoay quanh chủ đề đó đều sẽ biết rằng Lionel Messi là một đối tác quá hoàn hảo cho chuyện này.
Cả hai bàn thắng của ĐTQG Argentina trong chiến thắng mà họ giành được ở trận mở màn chiến dịch Copa America 2024, trước đối thủ Canada, đều được tạo nên từ các tình huống phối hợp giữa Messi và một đồng đội – họ di chuyển chọn vị trí, anh chuyền bóng kiến tạo cơ hội – đồng thời cũng là một lời nhắc nhở tuyệt vời về một công thức chiến thắng vừa đơn giản vừa đáng sợ: Những màn kết hợp giữa một đường chuyền chéo sân và một pha chạy thẳng, hoặc một đường chuyền thẳng và một pha chạy chéo sân.
Argentina rất giỏi trong việc thực hiện các tình huống phối hợp theo cặp, một thứ “vũ khí” có thể biến môn thể thao 11 người này thành một trò chơi 2 người thông qua những cách thức tuy chẳng có gì phức tạp nhưng lại cực kỳ hiệu quả trong việc đánh lừa các đối thủ.
Dan Wright, HLV kiêm nhà quản lý lộ trình của học viện đào tạo cầu thủ trẻ của Brighton, từng tổ chức một buổi dạy học tuyệt vời trong một chương trình thực tế của The Coaches’ Voice về chủ đề này, chỉ ra cho các cầu thủ học viện những phương pháp mà họ có thể sử dụng để giành chiến thắng trong các tình huống 2 chọi 2 – và chỉ có duy nhất 1 cách thức trong số đó là liên quan đến việc rê bóng qua một đối thủ.
Chúng bao gồm 2 kiểu phối hợp di chuyển – chuyền chọc mà chúng ta đã đề cập ở trên, những pha underlap (di chuyển chồng biên phía ngoài) và overlap (di chuyển chồng biên phía trong), và một công thức phối hợp đã giúp Messi có 2 pha ghi bàn trong trận giao hữu với Guatemala, màn khởi động cuối cùng của Argentina trước khi bước vào Copa America 2024: Đập nhả 1-2 để xuyên phá hàng thủ đối phương.
“Mở khoá” hệ thống phòng ngự của đối thủ bằng những mảng miếng phối hợp tấn công tinh quái và mưu mẹo, đây chính là một nét đặc trưng đã ăn sâu vào nền văn hoá bóng đá Argentina, nơi mà sự kết hợp giữa kỹ năng, trí khôn và khả năng “tưởng tượng” phong phú trên mặt trận tấn công đã tạo nên một ĐTQG cực đáng sợ, cực khó ngăn cản. Chỉ cần đi sai một bước thôi, bạn sẽ bị họ trừng phạt. Giống như họ đã làm với Canada vậy.
***
Có thể nói, quá trình dẫn tới bàn thắng thứ hai của Argentina vào lưới Canada hoàn toàn “lạc quẻ” với cái cách mà trận đấu tại Atlanta đã diễn ra.
Trong phần lớn thời gian của trận đấu, Canada đã triển khai một khối phòng ngự tầm trung rất kỷ luật và chặt chẽ, ban đầu là với 4-4-2 cự ly hẹp rồi tới 4-3-3, qua đó đẩy trách nhiệm dâng cao đội hình để thi triển thế công sang cho Argentina. Tuy nhiên, khi thời gian không còn nhiều và Argentina đá như thể cố tình khiêu khích họ với việc chuyền bóng về cho thủ môn Emiliano Martinez sau một đợt tổ chức tấn công đã tới tận khu vực 1/3 cuối sân đối thủ, Canada đã thay đổi chiến thuật và pressing tầm cao quyết liệt. Khi làm vậy, họ đã rơi vào cái bẫy của Argentina.
Cristian Romero đã thực hiện một đường chuyền bổng ngang sân trông có vẻ khó xử lý tới Nicolas Otamendi và tạo động lực cho Jacob Shaffelburg của Canada dốc hết sức đuổi theo bóng, qua đó “thả tự do” cho Lisandro Martinez. Nhưng canh bạc của Shaffelburg đã thất bại. Otamendi tâng quả bóng qua đầu anh ta, bay đến chân Lisandro và, với việc Shaffelburg đang hoàn toàn bị loại bỏ, Argentina đã có được lợi thế quân số 3 chọi 2 ở cánh trái của họ. Tiếp đó, 2 đường chuyền một chạm từ Lisandro và Giovani lo Celso đã đảm bảo cho Argentina tận dụng được tối đa lợi thế này.
Khi Marcos Acuna dẫn bóng băng qua vạch giữa sân và chuyền nó vào phía trong sân đấu cho Lo Celso, tất cả cầu thủ Argentina đang tham gia vào tình huống tấn công này đều tăng tốc về phía trước – ngoại trừ Lionel Messi.
Anh bước đi rất thong thả - như thể một nhân vật lớn biết rằng máy bay sẽ không thể khởi hành nếu mình chưa có mặt.
Anh điềm tĩnh quan sát các cầu thủ phòng ngự đối phương đang hoảng loạn chạy về bảo vệ khung thành - Richie Laryea đã chạy ngang qua Messi ở phía ngoài sân đấu, khiến anh liếc mắt nhanh sang bên phải mình để cân nhắc tình hình – và vào thời điểm siêu sao 37 tuổi nhận bóng từ Lo Celso, trung lộ của khu trung tuyến bên phần sân Canada đã hoàn toàn trống trải.
Khu vực đó – một khu vực rộng lớn – đã hoàn toàn thuộc về Messi.
Về cơ bản, có thể nói rằng Messi đã chẳng cần phải tốn nhiều sức lực để săn lùng khoảng trống, mà chính sự vội vàng, gấp rút của những người khác – cả đồng đội lẫn đối thủ - đã mang tới rất nhiều khoảng trống cho anh. Theo cách nhìn đó, thì đây chính là một bài học tuyệt vời về “nghệ thuật” của việc đứng im một chỗ để chờ bóng hoặc, trong trường hợp của Messi, thong thả đi bộ.
“Cậu ấy không chạy, nhưng cậu ấy luôn dõi theo mọi thứ diễn ra quanh mình,” Pep Guardiola nhận định trong bộ phim tài liệu This Is Football, ra mắt vào năm 2019. “Cậu ấy có thể đánh hơi được các điểm yếu của hàng thủ đối phương. Sau 5, 10 phút nhập cuộc, một tấm bản đồ sẽ được hình thành trong đôi mắt, trong bộ não của cậu ấy, để qua đó giúp cậu ấy nhận biết chính xác khoảng trống sẽ xuất hiện ở đâu, cũng như hình dung nên bức tranh toàn cảnh của trận đấu.”
Rõ ràng, Canada đã gặp rắc rối lớn ngay từ khoảnh khắc Messi nhận được bóng. Một thiên tài vốn xưa nay chẳng cần nhiều thời gian hoặc không gian để tung ra những đường chuyền tuyệt phẩm, giờ đây lại có cả 2 thứ đó trong tay.
Lautaro thậm chí đã giúp cho nhiệm vụ của Messi càng trở nên dễ dàng hơn nữa bằng một pha di chuyển không bóng chéo sân xuất sắc ngang qua Moise Bombito và thoát ra sau lưng Derek Cornelius, những người đã hoàn toàn bị Messi thu hút sự chú ý, rồi cuối cùng là một cú dứt điểm sắc bén đưa bóng vào lưới.
Tổng cộng, Argentina đã thực hiện 12 đường chuyền trong quá trình luân chuyển bóng từ trên xuống dưới rồi từ dưới lên trên trước bàn thắng này, và có 8 cầu thủ khác nhau đã tham gia vào đó (như ảnh dưới thể hiện). Nhưng sau cùng, chính pha phối hợp tàn khốc giữa Messi và Lautaro đã kết liễu đối thủ.
***
Bàn thắng đầu tiên của Argentina cũng được tạo nên bởi công thức tương tự, tuy lần này cầu thủ di chuyển không bóng đã thực hiện một pha chạy theo đường thẳng thay vì đường chéo như trong bàn thứ hai, còn đường chuyền dọn cỗ thì đưa quả bóng đi theo đường chéo thay vì đường thẳng. Một lần nữa, Messi lại sắm vai “kiến trúc sư”. Lần này, Stephen Eustaquio của Canada đã rơi vào thế bất lợi quân số trong một tình huống ném biên và, chi tiết quan trọng nhất, anh ta đã lao về phía trước để cố truy cản Rodrigo De Paul, qua đó “thả tự do” cho Messi. Tuy Eustaquio không di chuyển nhiều, nhưng vừa đủ để Messi có thể thoải mái nhận bóng và xoay người hướng về trước.
Argfirstgoal1 |
Vào khoảnh khắc ấy, như thể một công tắc đã được bật lên trong bộ não Alexis Mac Allister – anh đã ngay lập tức bắt đầu tăng tốc độ di chuyển nhắm tới khoảng không gian phía sau Bombito trước cả khi Messi định hình tư thế để chuyền bóng tới đó (Messi chắc chắn đã nghĩ đến việc thực hiện đường chuyền này ngay từ đầu), tin chắc rằng mình sẽ nhận được bóng. Messi đã có một đường chuyền hoàn hảo đến từng milimet và mặc dù Mac Allister đã phải chịu một pha va chạm nặng với thủ môn Maxime Crepeau của Canada, anh vẫn đưa được quả bóng tới chân Julian Alvarez trong tích tắc trước đó.
Sự ăn ý, thấu hiểu nhau giữa các cầu thủ Argentina là một đặc điểm thú vị trong lối chơi của họ.
6 ngày trước đó, Messi đã có một pha phối hợp đẹp mắt với Enzo Fernandez để kiến tạo cho Lautaro Martinez đệm bóng cận thành ghi bàn trong trận đấu với Guatemala, lần này, họ đã loại bỏ toàn bộ hàng thủ đối phương bằng một màn phối hợp đập nhả một-hai, và điểm mấu chốt tạo nên sự hoàn hảo của tình huống này chính là việc đội trưởng của Argentina đã di chuyển theo một hướng hoàn toàn khác (chạy thẳng về phía trước) với nơi mà anh chuyền quả bóng tới (một đường chuyền ngang sân).
Một ví dụ tuyệt vời khác là pha ghi bàn dưới đây, diễn ra trong chiến thắng 3-0 của Argentina trước El Salvador vào tháng 3 – mặc dù nó được tạo nên từ một màn “third man run” (mô hình phối hợp người thứ ba di chuyển) thay vì là phối hợp 2 người.
Lo Celso đã chạy chỗ chéo sân trước cả khi Leandro Paredes chuyền bóng tới chân Martinez, và tiền vệ của Tottenham Hotspur đã phán đoán chính xác những điều sẽ xảy ra tiếp theo. Martinez chuyền bóng một chạm vào đường chạy của Lo Celso và Argentina ghi bàn.
Argentina chẳng hề cố “cải tiến” hay phức tạp hóa bất kỳ miếng đánh nào trong số trên cả, nhưng như “Thánh” Johan Cruyff từng nói: “Chơi bóng đá thực ra rất đơn giản. Nhưng chơi tốt thứ bóng đá đơn giản lại là việc khó nhất.”
Theo Stuart James, The Athletic