Phải đối đầu với Bayern Munich ở vòng tứ kết Champions League là một thử thách cực kỳ khó nhằn dành cho Arsenal – một đội bóng đã không chạm trán với đối thủ nước ngoài đẳng cấp hàng đầu nào trong nhiều năm qua.
Bayern đã liên tục lọt vào vòng bán kết của giải đấu này. Với việc cơ hội bảo vệ ngôi vương ở Bundesliga xem như đã kết thúc, giờ đây chắc chắn họ sẽ dồn hết sức lực vào Champions League. Họ có một vị HLV trưởng từng đoạt chức vô địch châu Âu là Thomas Tuchel, và chân sút chủ lực của họ là Harry Kane đã ghi đến 14 bàn vào lưới The Gunners trong sự nghiệp của mình.
Nhưng có lẽ mối lo ngại lớn nhất đối với những người hâm mộ Arsenal là thành tích đối đầu tệ hại của CLB này trước Bayern. Cả 3 lần đụng độ gần nhất của 2 đội bóng này đều kết thúc với tỷ số 5-1 nghiêng về phía đại diện của bóng đá Đức: Một trận diễn ra ở vòng bảng vào mùa giải 2015-16, sau đó là cả 2 lượt trận đi và về ở vòng 16 đội của mùa giải tiếp theo. Có thể nói, Bayern Munich chính là bằng chứng đanh thép nhất về khoảng cách rất xa của Arsenal với tầng lớp tinh hoa của bóng đá châu Âu vào những ngày tháng cuối cùng của triều đại Arsene Wenger.
Giờ đây, ngồi xem lại 3 trận đấu đó sẽ mang đến cảm giác bạn đang viếng thăm một kỷ nguyên bóng đá hoàn toàn khác – và, không có gì phải bàn cãi, đồng thời cũng là một kỷ nguyên hoàn toàn khác của Arsenal. Chủ đề chung của 3 lần thảm bại này không phải là The Gunners bị Bayern áp đảo về mặt chiến thuật, mà là sự phụ thuộc của họ vào một cầu thủ: Trung vệ Laurent Koscielny.
Koscielny là một cầu thủ đặc biệt. Ngôi sao người Pháp đã có 9 năm thường xuyên góp mặt trên sân đấu tại Arsenal, nơi mà anh đã ghi bàn trong một trận chung kết FA Cup – góp công lớn giúp The Gunners giành chức vô địch, và trở thành đội trưởng, cũng như có 51 lần khoác áo ĐTQG Pháp.
Nhận định Arsenal vs Bayern nghiêng một chút về phía đội chủ nhà, được chơi tại Emirates thầy trò Mikel Arteta sẽ phải nỗ lực giành chiến thắng.
***
Trận thua 1-5 đầu tiên, vào tháng 11 năm 2015, thực sự là một cú sốc lớn, bởi vì Arsenal đã đánh bại Bayern với tỷ số 2-0 trong lượt trận diễn ra tại Emirates trước đó 2 tuần. Đó là một trận đấu đầy áp lực với nhiệm vụ bắt buộc phải thắng, sau khi The Gunners bắt đầu chiến dịch Champions League năm đó một cách tệ hại với những thất bại bất ngờ trước Dinamo Zagreb và Olympiacos. Tuy nhiên, trong trận chiến trên sân nhà ấy, họ lại tạo ra được một màn trình diễn rất điềm tĩnh, đặc biệt là trong khâu phòng ngự, rồi giành chiến thắng nhờ một pha dứt điểm có phần may mắn của Olivier Giroud và pha chốt hạ của Mesut Ozil ở phút bù giờ.
Vậy, làm thế quái nào mà Arsenal lại đi từ chiến thắng 2-0 trên sân nhà xuống màn thảm bại 1-5 ở Munich sau đó 2 tuần?
Một trong các lý do then chốt chính là sự vắng mặt của Koscielny, người từng được dự kiến là sẽ đá cặp với Per Mertesacker như thường lệ, nhưng cuối cùng lại bị rút khỏi danh sách tham dự trận đấu trước khi nó bắt đầu vì một chấn thương hông. Nhiệm vụ thay thế anh đã được trao cho Gabriel Paulista.
Biến cố này đã trở thành một thảm hoạ.
Phút thứ 10 của trận đấu, Thiago của Bayern nhận bóng ở vùng không gian giữa hàng thủ và trung tuyến của Arsenal, trong khi đó Gabriel đang bám sát Robert Lewandowski. Khi Thiago lốp bóng qua đầu hàng phòng ngự đối thủ, Gabriel đã đột ngột lao lên phía trước khoảng 5 mét, cố khiến Lewandowski rơi vào thế việt vị. Nhưng anh ta đã di chuyển quá chậm, quá muộn. Tiền đạo người Ba Lan, trong trạng thái hoàn toàn không bị ai theo kèm tại một khoảng trống rộng rãi thoáng mát, đã đưa bóng vào lưới với một cái gật đầu đơn giản.
Dĩ nhiên, sự vắng mặt của Koscielny không phải là vấn đề duy nhất của Arsenal.
The Gunners tỏ ra lúng túng thấy rõ trước áp lực từ đoàn quân của Guardiola. Joel Campbell và Alexis Sanchez, các tiền đạo cánh của họ, rất ít khi hỗ trợ phòng ngự cho các hậu vệ cánh Mathieu Debuchy và Nacho Monreal, còn Francis Coquelin thì phải làm việc quá sức ở tuyến giữa vì phải đá với 2 nghệ sĩ Santi Cazorla và Ozil. Có thể xét về khía cạnh sự tinh tế và ngẫu hứng thì Arsenal sánh ngang với Bayern, nhưng họ lại thua xa đối thủ về mặt chọi sức trong khi thiếu đi năng lượng của Aaron Ramsey.
Thomas Muller đã có một pha xoay người và dứt điểm điển hình trong một khoảng không gian chật hẹp để nâng tỷ số lên thành 2-0, cú sút xa của David Alaba mang về bàn thắng thứ 3 cho Bayern, và Arjen Robben ghi bàn thắng thứ 4 ngay trong tình huống chạm bóng đầu tiên sau khi được đưa vào sân từ băng ghế dự bị. Pha ngã người sút vô lê đẹp mắt của Giroud đã gỡ lại 1 bàn cho The Gunners, nhưng sau đó Muller đã dễ dàng đánh bại Gabriel và Pert Cech để nâng tỷ số lên 5-1.
Sau trận đấu, Wenger thừa nhận rằng Arsenal đã “phòng ngự cực kỳ kém cỏi”, và nói thêm rằng, “điều buồn cười là lần nào chúng tôi tổ chức tấn công thì khả năng tạo cơ hội cũng đều rất sáng sủa hết cả, nhưng với một màn trình diễn phòng ngự như thế này, chúng tôi sẽ chẳng thể làm nên trò trống gì cả.”
***
Chỉ hơn 1 năm sau, vào đầu năm 2017, Arsenal đã có cơ hội phục thù rửa nhục – đầu tiên là một trận đấu lượt đi tại Alianz Arena, rồi sau đó sẽ là trận lượt về ở sân nhà Emirates. Liệu họ có thể kiểm soát được trận chiến ở Bavaria?
Công bằng mà nói, họ đã làm được điều đó ở một mức độ nhất định. Arsenal đã bị dẫn trước bởi một pha ghi bàn từ Robben - chẳng cần mô tả dài dòng, chắc hẳn chỉ cần nghe thấy cái tên này là đủ để bạn mường tượng ra ngôi sao người Hà Lan đưa bóng vào lưới bằng cách nào rồi. Nhưng The Gunners đã gỡ hòa sau 30 phút thi đấu bằng một pha sút bồi sau khi Sanchez đá hỏng quả penalty mà anh được giao phó. Đáng chú ý hơn hết, quả penalty đó đã được mang về bởi Koscielny, người đã vượt lên trước Lewandowski để cố tiếp cận quả bóng và ngã ra đất.
Tất nhiên, nơi mà người ta kỳ vọng Koscielny sẽ thường xuyên có những pha vượt lên trước mặt Lewandowski để đoạt bóng là ở khu vực cuối phần sân Arsenal. Và trong suốt hiệp một, anh đã đối phó với ngôi sao người Ba Lan một cách hoàn hảo. Tuy nhiên, ngay sau khi bước vào hiệp 2, trung vệ này đã phải tập tễnh rời sân vì chấn thương. Và người thay thế anh, lại một lần nữa, chính là Gabriel.
Trong vòng 4 phút, Lewandowski đã ghi bàn, nhưng là bằng cách đánh bại Shkodran Mustafi trong một pha không chiến chứ không phải Gabriel. Sau đó, anh thực hiện một cú đánh gót điệu nghệ để kiến tạo cho Thiago nâng tỷ số lên 3-1. Tiền vệ người Tây Ban Nha đã tiếp tục nâng tỷ số lên 4-1 không lâu sau đó, và tới lúc này, hàng thủ của Arsenal đã hoàn toàn sụp đổ và phải nhờ tới sự xuất sắc của thủ môn David Ospina thì họ mới không thua thêm bàn nữa. Tuy nhiên, Thomas Muller, giống như trận đấu trước đó, đã tàn nhẫn nâng tỷ số lên thành 5-1.
“Thật khó để giải thích trận thua này,” Wenger nói. “Tôi cảm thấy chúng tôi đã có 2 cơ hội ngon ăn để ghi bàn ngay trước khi hiệp 1 kết thúc… sau đó chúng tôi để thủng lưới lần thứ 2, và điều quan trọng nhất là chúng tôi đã mất Koscielny. Chúng tôi đã hoàn toàn sụp đổ.”
***
Tuy nhiên, với việc đã ghi được 1 bàn trên sân khách, Arsenal sẽ chỉ cần một… chiến thắng 4-0 trên sân nhà để có thể đi tiếp.
Dĩ nhiên, đó là một nhiệm vụ quá khó khăn khi mà đối thủ là nhà đương kim vô địch của bóng đá Đức. Nhưng Koscielny đã lành lặn trở lại, và khi Theo Walcott cầm bóng đột phá vượt qua hàng thủ Bayern rồi đánh bại Manuel Neuer bằng một cú dứt điểm tuyệt vời để đưa Arsenal vươn lên dẫn trước 1-0 ở phút thứ 20, một chút hy vọng đã được nhen nhóm lên cho The Gunners. Họ đã kết thúc hiệp 1 mà không để thủng lưới bàn nào.
Nhưng sau đó, ở phút thứ 8 của hiệp hai, Lewandowski đã bị Koscielny húc ngã bên trong vòng cấm. Sau biến cố đó, trận đấu đã hoàn toàn thay đổi. Bayern không chỉ được hưởng 1 quả penalty mà Koscielny còn bị đuổi khỏi sân. Lewandowski đã sút thành công quả penalty.
Wenger đã quyết định không đưa vào sân một trung vệ khác. Gabriel, người đã thế chỗ Koscielny trong 2 trận thua 1-5 trước đó, vẫn phải ngồi dự bị, thay vào đó, Wenger đã kéo Granit Xhaka xuống đá trung vệ. Nhà cầm quân người Pháp đã thực hiện 3 sự thay đổi người ở trung tuyến và hàng công, còn Xhaka thì tiếp tục thể hiện điểm yếu tốc độ của mình, liên tục bị “ăn hành” bởi Robben, người đã nâng tỷ số lên 2-1, và Douglas Costa, người đã ghi bàn thắng thứ 3 cho Bayern. Arturo Vidal chính là người ghi 2 bàn thắng cuối cùng, hoàn tất “cú hattrick” thắng 1-5 trước Arsenal của Bayern Munich.
Và nếu bạn cho rằng pha bẫy việt vị hỏng dẫn tới cú đánh đầu ghi bàn của Lewandowski trong trận thua 1-5 đầu tiên thật tệ hại, vậy thì hãy xem tiếp các pha ghi bàn của Vidal…
Giữa bối cảnh những tấm biểu ngữ “Wenger out” được giăng lên khắp các khán đài Emirates, đây chính là trận đấu cuối cùng của nhà cầm quân người Pháp ở Champions League, và Arsenal đã phải đợi đến mùa giải này mới có thể được chơi ở đấu trường danh giá nhất châu Âu lần nữa.
***
Vậy là, cả 3 trận thua 1-5 đều có “dấu ấn” của Koscielny.
Lần đầu tiên, anh bị rút khỏi danh sách cầu thủ tham dự trận đấu vì chấn thương. Lần thứ hai, anh phải rời sân giữa trận vì chấn thương. Lần thứ ba, anh bị đuổi khỏi sân.
Tổng tỷ số giữa hai đội khi Koscielny góp mặt trên sân là 2-1 nghiêng về phía Arsenal, còn khi vắng mặt anh là 14-1 nghiêng về phía Bayern.
Anh chính là người khiến Lewandowski phải phạm lỗi với mình và kiếm về quả penalty dẫn tới bàn thắng duy nhất của Arsenal trong trận thua thứ 2, nhưng sau đó cũng chính là người đã “tặng” cho Bayern quả penalty trong trận thua thứ 3 vì phạm lỗi với Lewandowski. Thiếu vắng anh, Gabriel đã chơi quá tệ trong trận thua đầu tiên, chơi quá tệ trong trận thua thứ 2, và trong trận thua thứ 3 thậm chí còn bị Wenger đánh giá thấp hơn… Xhaka – một tiền vệ - về khả năng đá trung vệ.
Chắc hẳn sẽ có không ít người muốn so sánh ngôi sao người Pháp với các trung vệ hiện tại của Arsenal. Đúng, William Saliba và Gabriel (Magalhaes) đều rất giỏi. Nhưng vào những năm tháng đỉnh cao phong độ của mình, Koscielny cũng đã chơi rất hay. Có lẽ, ưu điểm quan trọng nhất của bộ đôi trung vệ hiện tại, thậm chí còn hơn cả năng lực không thể bàn cãi của họ, chính là việc họ gần như luôn có đủ thể trạng để sẵn sàng ra sân.
Saliba chưa bỏ lỡ một phút nào ở Premier League 2023-24. Gabriel đã có 4 lần ngồi dự bị - 2 lần được tung vào sân trong 2 trận đầu tiên của mùa giải – nhưng luôn sẵn sàng tham chiến trong bất kỳ trận nào ở giải VĐQG Anh. Mùa giải trước, ngôi sao người Brazil đã đá chính trong toàn bộ 38 trận và chỉ vắng mặt trong vỏn vẹn 7 phút thi đấu của Arsenal. Trong mùa giải 2023-24, cả hai đều chưa dính chấn thương hoặc phải nhận tấm thẻ đỏ nào cả.
Cần nhớ rằng Gabriel (Magalhaes) từng bị đánh giá là một trung vệ liều lĩnh và thường xuyên gặp rắc rối với trọng tài. Biến cố anh bị đuổi khỏi sân trong trận thua 2-1 trên sân nhà trước Manchester City vào ngày đầu năm 2021 có lẽ vẫn còn in sâu trong ký ức của nhiều người.
Anh và Saliba liên tục đá cặp với nhau bởi vì họ rất “tâm đầu ý hợp”. Xét về chỉ số bàn thua kỳ vọng (xGA), thì Arsenal chính là đội có thành tích phòng ngự tốt nhất ở Top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu mùa này.
Những trận thua thảm ở thập kỷ trước sẽ chẳng có bất kỳ ảnh hưởng nghiêm trọng nào đến 2 màn tái đấu trong tháng này. Hiện chỉ còn 4 người từng góp mặt trong 3 trận đấu đó sẽ hiện diện trong 1 hoặc 2 trận đấu sắp tới, và tất cả bọn họ đều là cầu thủ của Bayern: Neuer, Muller, Joshua Kimmich và Kingsley Coman – còn bên phía Arsenal là những con người hoàn toàn mới.
Chúng ta sẽ không bao giờ được loại trừ khả năng Kane trở thành người “gánh team” mang về chiến thắng cho đội của mình trong bất kỳ trận đấu nào, đặc biệt là khi đối thủ của anh là Arsenal. Nhưng Mikel Arteta cũng đang sở hữu một hàng thủ cực kỳ đáng gờm, và một hàng phòng ngự tốt có thể giúp bạn tiến một chặng đường dài ở đấu trường châu Âu.