PHÂN TÍCH: Man United khéo léo khai thác điểm yếu của Leeds

Khi các chuyên gia nói về “sự nhạy bén chiến thuật”, họ thường xét nó trong những khía cạnh đơn thuần - một HLV giỏi chiến thuật hoặc kém về chiến thuật. Hoặc có thể có một thang điểm đối chiếu - theo phong cách của trò chơi Football Manager thì sử dụng thang điểm trên 20 để đánh giá khả năng chiến thuật của HLV.

Thực tế, sự nhạy bén chiến thuật trong bóng đá hiện đại là một khái niệm phức tạp hơn thế nhiều. Có hàng trăm điều trong khái niệm rộng lớn về “chiến thuật” mà một HLV có thể giỏi hoặc kém. Ông có thể xuất sắc trong khoản giúp đội bóng chơi kiểm soát bóng nhưng lại không giỏi với các tình huống phòng ngự bóng chết. Hoặc ông ta có thể giỏi khi theo dõi, phân tích đối thủ nhưng lại bỡ ngỡ loay hoay khi đối phương thay đổi sơ đồ đội hình ngay trong trận đấu.

Chiến thắng 6-2 của Manchester United trước Leeds United là một ví dụ điển hình về 2 HLV đặc trưng cho những điều hoàn toàn khác nhau trong khái niệm chiến thuật. Sau trận đấu, có những lời chế giễu về danh tiếng của 2 nhà cầm quân, họ cho rằng một Ole Gunnar Solskjaer chẳng biết gì đã vượt qua một Marcelo Bielsa đầy tính cảm hứng và có trình độ, phương pháp.

Nhưng thực tế, chỉ đơn giản họ là 2 mẫu HLV hoàn toàn khác nhau. Bielsa được ca ngợi vì khả năng xây dựng đội bóng có bản sắc, danh tính, họ xuất sắc khi thi đấu theo “Kế hoạch A” nhờ khả năng di chuyển, luân chuyển, phối hợp có cấu trúc ở 1 phần 3 sân cuối cùng. Tuy nhiên, ông không phải chiến thuật gia linh hoạt nhất.

Solskjaer thì ngược lại: Việc Manchester United thiếu đi bản sắc vẫn là vấn đề, đội bóng của ông cũng gặp khó khăn khi phải phá vỡ một hàng phòng ngự lùi sâu. Tuy nhiên Solskjaer đã liên tục cho thấy khả năng đánh giá điểm yếu của đối thủ và đưa ra chiến lược phù hợp, nhất là trước những đối thủ muốn kiểm soát bóng áp đảo. Kiểu trận đấu như vậy phù hợp với Solskjaer.

Đặc điểm chiến thuật của Leeds là phòng ngự kèm người một-một khi không kiểm soát bóng, thứ đã khiến Bielsa trở nên đặc trưng hơn nhiều so với tầm ảnh hưởng của ông. Do đó, Solskjaer muốn khai thác Leeds thông qua khả năng phối hợp giữa 2 yếu tố.

Trước hết, các cầu thủ trung tâm chạy nhử. Với tư cách tiền đạo trong một trận đấu có 6 bàn thắng, việc Anthony Martial không có tên trên bảng tỷ số sẽ khiến nhiều người thất vọng. Nhưng tiền đạo người Pháp rất quan trọng với khả năng di chuyển khi triển khai tấn công của Manchester United bằng cách liên tục lùi xuống, kéo hậu vệ Luke Ayling lên cao và mở ra khoảng trống cho những người khác xâm nhập.

Tương tự, Bruno Fernandes dành nhiều thời gian để dạt sang 2 cánh, kéo Kalvin Phillips ra khỏi vị trí tiền vệ phòng ngự và cho phép các đồng đội xâm nhập khoảng trống. Đây là một ví dụ điển hình, Martial chuẩn bị nhận đường chuyền từ Victor Lindelof ở khu vực mà chúng ta thường nghĩ sẽ thấy Fernandes. Thay vào đó, Fernandes đang chạy sang bên phải.

Hình ảnh rộng hơn dưới đây cho thấy Leeds gặp khó khăn trong kèm người. Vì tất cả mọi người đều đeo bám đối thủ, trung vệ Ayling của Leeds (màu vàng) bị kéo lên hàng tiền vệ, tiền vệ phòng ngự Phillips (hồng) ở vị trí hậu vệ trái và hậu vệ trái Ezgjan Alioski (đỏ) đi theo Daniel James vào giữa sân. Stuart Dallas (xanh lam) vẫn ở vị trí hậu vệ phải với Marcus Rashford còn Liam Cooper (xanh lá) vẫn chưa kèm ai.

Ý tưởng thứ hai chính là chạy thẳng vào vị trí mà không gian được mở ra bởi những pha di chuyển đó kết hợp quá trình kèm người của Leeds. Ví dụ như tình huống dưới đây, Harry Maguire (đánh dấu đỏ) từ sân nhà biết các tiền vệ Leeds đều đang kèm một-một cầu thủ Man United cũng như biết Patrick Bamford chặn hướng chuyền cho cho Lindelof. Chính vì thế, Maguire có thể tự do cầm bóng dâng lên phía trước…

… và dẫn bóng vào vị trí triển khai.

Hầu hết tất cả bàn thắng của Manchester United, theo một cách nào đó, đều liên quan đến 2 phần đó - các cầu thủ tấn công tạo ra không gian và cầu thủ ở tuyến dưới băng lên.

Đây là bàn thắng đầu tiên, hơi khác vì Phillips không bị Fernandes kéo ra cánh, tuy nhiên Phillips thực sự tự chạy đến đó để tìm không gian ở xa Fernandes khi Leeds triển khai tấn công. Thực tế, Dallas đang cầm bóng ở cánh, toàn bộ 3 tiền vệ Leeds đều đứng trước đối thủ…

… điều đó có nghĩa khi quá trình triển khai bị chặn lại, không cầu thủ nào của Leeds ở vị trí theo kèm đối phương. Fernandes đứng giữa các tuyến còn McTominay có thể lao lên phía trước ở khoảng trống trước mặt.

Bàn thắng thứ hai đến từ một tình huống ném biên và là ví dụ tốt chứng minh cho khả năng đổi vị trí của các cầu thủ tấn công Manchester United. Công bằng mà nói, trong khi cách kèm người một-một của Leeds trong tình huống bóng sống là khá độc nhất, tuy nhiên đa số các đội bóng phòng thủ theo cách này ở các tình huống ném biên nên có lẽ hơi khắt khe nếu coi đây là điểm trừ trong lối chơi của họ.

Và với Man United vẫn là một ý tưởng quen thuộc. Rashford (vàng) bắt đầu tiến lên, Fernandes (xanh lam) bắt đầu tiến vào sâu hơn theo chiều dọc sân, Martial (hồng) đứng ở cánh rồi chạy vào giữa 2 đồng đội và chuẩn bị nhận bóng từ Luke Shaw. Trong khi đó, McTominay lại băng lên để nhận đường chuyền và ghi bàn. Một lần nữa, lại là cách di chuyển “nhử mồi” và xâm nhập khoảng trống.

Bàn thắng thứ 3 do công của Fernandes đến từ một pha bóng mà anh lại di chuyển “nhử mồi”. Khi James cầm bóng, tiền vệ người Bồ Đào Nha có lẽ không muốn nhận đường chuyền mà chỉ đơn giản là chạy sang cánh phải để chiếm giữ không gian mà James bỏ trống, qua đó mở ra không gian cho những cầu thủ khác xâm nhập.

Tuy nhiên, James vẫn chuyền bóng cho Fernandes và tiền vệ Bồ Đào Nha - gần như bất ngờ khi nhận bóng - phải dừng lại và đánh gót về hướng chạy của Fred, người có thể chạy băng lên như cách McTominay đã làm ở những tình huống trước. Cuối cùng Fernandes tiếp tục chạy vào vòng cấm và dứt điểm, tuy nhiên pha xử lý của anh ở giữa sân mang nhiều ý nghĩa chiến thuật hơn.

Bàn thắng thứ 4 do Lindelof ghi từ tình huống phạt góc. Tuy nhiên, Man United giành quả phạt góc này như thế nào? Vâng, lại từ một tình huống băng lên từ phần sân nhà. Cũng giống như tình huống Maguire cầm bóng tăng tốc vào vị trí số 10 trước đó, ở đây Shaw giành bóng trong tình huống 50-50 ở vị trí hậu vệ trái…

… băng lên qua giữa sân… 

… và kế đến, như Maguire trước đó, xuất hiện ở giữa 2 tuyến khi phía trước có 3 lựa chọn chuyền bóng - bao gồm việc James xuất hiện ở vị trí tiền đạo giữa. Hãy chú ý đến cầu thủ Manchester United không được đánh dấu là Fernandes, anh lại di chuyển sang phải. Điều đó khiến Phillips lại hướng sang đó thay vì phòng ngự ngay lập tức với một cầu thủ đang rê bóng xuyên qua giữa sân như bạn thường chờ đợi ở một tiền vệ phòng ngự.

Bàn thắng thứ 5 thì hơi may mắn một chút. Đường chuyền của McTominay có lẽ hướng đến Fernandes, người lại đang chạy sang phải. Với việc Martial lùi xuống đứng giữa 2 tuyến hàng ngang cầu thủ, James lại xuất hiện ở vị trí tiền đạo cắm, chạm bóng chuẩn xác và sau đó dứt điểm ghi bàn bằng chân trái.

Bàn thứ 6 bắt nguồn từ một pha băng lên khác từ phần sân nhà. Trong tình huống này, Leeds dường như có chút rối khi Fred đứng cao hơn Fernandes.

Fernandes lại chạy tương tự McTominay trong hiệp 1 và nhận đường chuyền từ Fred…

… và sau đó chuyền cho Martial. Ở diễn biến sau đó, khi Rashford để mất bóng, Martial lại nhận bóng và bị phạm lỗi trong vòng cấm. Một quả phạt đền được trao cho Manchester United.

Diễn biến trận đấu này là điều mà Solskjaer thích - có lẽ trận đấu vừa qua là lần đầu tiên đến thời điểm này của mùa giải ông đối đầu một đội bóng yếu hơn với những chiến thuật rất cụ thể: luôn khẳng định kiểm soát áp đảo trận đấu. Solskjaer đã có những lựa chọn nhân sự và chiến thuật đúng đắn trong đó có một tiền vệ giàu năng lượng như McTominay, một cầu thủ tốc độ như James và các cầu thủ tấn công khác liên tục di chuyển quên mình.

Kết quả là lần đầu tiên sau 9 năm, Manchester United ghi được 6 bàn trong một trận đấu ở Premier League trên sân Old Trafford.