Vẫn có những quyết định thay người về mặt chiến thuật khiến trận đấu hoàn toàn đảo chiều: những quyết định táo bạo từ các HLV, khiến thế trận hoàn toàn thay đổi. Thông thường, những trận đấu này thường kết thúc với những pha lội ngược dòng đầy kịch tính.
Trong lịch sử bóng đá, không ít lần các đội bóng gặp bế tắc trước những đối thủ của mình. Nhưng chỉ cần một quyết định thay người sáng suốt, một cái tên nổi bật từ băng ghế dự bị, mọi thứ có thể biến chuyển trong chớp mắt. Có lẽ hai ví dụ tiêu biểu nhất chính là Ole Gunnar Solskjaer của Man United trong trận chung kết Champions League năm 1999 gặp Bayern Munich ở phút 81, hay Tim Krul ở tứ kết World Cup 2014 gặp Costa Rica. Ở bài viết dưới đây, cây viết Michael Cox của The Athletic đã tổng hợp lại những pha thay người "thần thánh" như thế ở Premier League
Không có nhiều ví dụ tương tự như sự chuyển đổi sang 3-4-3 của Antonio Conte trước Arsenal ở năm 2016, một điều không ảnh hưởng lắm lên kết quả nhưng vẫn biến đổi hoàn toàn mùa giải của Chelsea. Những sự thay đổi đó, thường khiến một đội bóng thay đổi hoàn toàn về mặt lối chơi, ít khi xảy ra ngay trong trận đấu.
Tuy nhiên, vẫn có những quyết định thay người về mặt chiến thuật khiến trận đấu hoàn toàn đảo chiều: những quyết định táo bạo từ các HLV, khiến thế trận hoàn toàn thay đổi. Thông thường, những trận đấu này thường kết thúc với những pha lội ngược dòng đầy kịch tính.
Ở bài viết này, chúng ta chỉ tính đến những pha thay người hoàn toàn thay đổi một hệ thống. Vì vậy, tôi sẽ không đưa quyết định tung Federico Macheda vào sân của Sir Alex Ferguson giúp Man United ấn định chiến thắng 3-2 trước Aston Villa vào năm 2009. Dù đây là một quyết định thay người hiệu quả, nhưng khi anh vào sân thay cho Nani ở trận đấu mà Man United đã hoàn toàn áp đảo, lựa chọn này của Sir Alex lại không mấy sáng suốt.
Đã có hơn 10,000 trận đấu Premier League, đồng nghĩa với việc có rất nhiều quyết định thay người. Chắc chắn chúng ta sẽ để lỡ vài pha thay người đáng nhớ. Vì vậy ở bài viết này, tôi sẽ chỉ nêu ra 3 sự thay đổi người mà tôi cho rằng hiệu quả nhất.
John Gregory đưa Stan Collymore vào sân thay cho Gareth Barry, phút thứ 54 ở trận Aston Villa thắng Arsenal 3-2 Một điều mà những người theo dõi FA Premier League ít biết tới đó là ở mùa giải 1998-1999, Aston Villa của John Gregory là một trong những ứng cử viên thực sự cho cuộc đua danh hiệu. Chiến thắng này đã giúp họ đứng đầu bảng sau 17 vòng đấu. Một khởi đầu đầy ấn tượng cho một đội bóng vừa mất đi ngôi sao hàng đầu của mình, Dwight Yorke, vào tay Man United ở kỳ chuyển nhượng đầu mùa.
Vì sao chiến thắng này lại quan trọng ? Vì Arsenal, ở thời điểm họ hành quân đến Birmingham trong ngày giáng sinh lạnh lẽo, đang là ĐKVĐ Premier League. Màn trình diễn xuất sắc của họ ở hiệp 1 đưa các nhà ĐKVĐ dẫn trước với tỷ số 2-0 ngay trên sân Villa Park. Người ghi cả 2 bàn thắng đó chính là Dennis Bergkamp. Bàn thắng đầu tiên từ phía cánh phải, bàn thắng thứ hai tới sau khi đón được đường trả về của Anelka. Arsenal thực sự đã thổi bay đối thủ ngay từ hiệp 1, điều họ vẫn thường làm xuyên suốt giai đoạn này. John Gregory có 15 phút để lật ngược thế cờ, hay ít ra là thế.
Màn giải trí ở giữa hiệp bao gồm một người nhảy dù ăn mặc như ông già Noel hạ cánh xuống Villa Park. Buồn thay, thảm họa đã xảy ra khi dù Nigel Rogoff dính phải một cơn gió tai ngược, khiến anh va chạm với mái của khán đài Trinity Road trước khi rơi xuống từ độ cao 30,5 mét. Nhân viên y tế Jim Walker của Aston Villa là một trong số những người được điều động tới cấp cứu. Trận đấu vì thế bị hoãn tới 15 phút. Rogoff sau đó được đưa vào viện khẩn cấp để phẫu thuật cắt bỏ chân trái tới đầu gối.
Trong quãng thời gian dừng trận đấu này, Gregory có đủ thời gian để nghĩ đến chiến thuật ở hiệp 2. Ông không sử dụng những sự thay người "an toàn" ngay lập tức. Sau 10 phút đầu hiệp 2, ông quyết định đưa Stan Collymore vào sân. Khi Arsenal đã dẫn trước 2-0, ống kính truyền hình đã quay vào một tấm banner màu huyết và xanh da trời có ghi tên Collymore trên đó. Một điềm báo cho pha thay người của Gregory.
Điều này thay đổi hoàn toàn hệ thống chiến thuật của Aston Villa. Gareth Barry, thời điểm đó đang là một trung vệ tuổi teen đầy hứa hẹn, đang thi đấu ở vị trí cánh trái trong hàng hậu vệ 3 người của Villa. Nhưng sau đó, anh được Gregory thay bằng Collymore nhằm đổi đội hình thành 4-3-3 với Alan Wright và Steve Watson chuyển từ tiền vệ phòng ngự cánh sang vị trí hậu vệ cánh thuần túy. Trong khi đó, Collymore được đẩy lên tuyến trên cùng Dion Dublin và Julian Joachim.
Khi Aston Villa chuyển sang 3 tiền đạo, Arsenal nhanh chóng sụp đổ. Một đường bóng dài cho Collymore giúp anh phất bóng cho Lee Hendrie, lúc này đang băng vào. Sau khi nhận được đường nối bóng của Hendrie, Joachim đã thực hiện một pha ghi bàn bằng má ngoài tuyệt đẹp.
Hendrie được vào sân ở hiệp 2 nhằm "hành hạ" hậu vệ trái của Arsenal là Nelson Vivas ở khu vực giữa sân, điều đó đồng nghĩa với việc Joachim có đủ khoảng trống để xâm nhập vào cánh phải. Sau pha tạt bóng vào vòng cấm, Dublin nhanh chóng thực hiện pha vô-lê gỡ hòa cho Aston Villa.
Việc đưa Collymore vào sân đã tạo ra nhiều khoảng trống hơn cho 2 tiền đạo, Joachim ở phía cánh phải, và Dublin ở khu vực giữa sân. Chính Dublin là người đã ghi bàn thắng ấn định chiến thắng sau khi Martin Keown phán đoán sai ở tình huống phạt góc, giúp anh có được khoảng trống ghi bàn thắng quyết định. Sau khi bị dẫn trước ở đầu hiệp 2, Aston Villa đã nhanh chóng lấy lại thế trận, giúp họ có được trận thắng quan trọng trước Arsenal, gia tăng khoảng cách với Man United lên thành 2 điểm.
Tuy nhiên, Aston Villa lại không thể giữ vững vị trí này. Ở thời điểm mùa xuân, họ chỉ có được 3 điểm sau 10 trận. Chính thức kết thúc mùa giải ở vị trí thứ 6. Tuy vậy, mùa giải này vẫn có thể được coi là thành công với Gregory.
Trận đấu này cũng chứng kiến một kết cục đẹp khác cho "ân nhân" của Aston Villa, Nigel Rogoff. Cụ thể, anh chàng nhảy dù này đã phải lòng cô y tá Sarah Collins trong thời gian điều trị ở trung tâm phục hồi chức năng Surrey. Cặp đôi này sau đó đã cưới nhau và cùng đón một cặp song sinh trai vào năm 2001.
Dịch từ bài viết: "Inspired by you: The Premier League’s greatest tactical substitutions" của tác giả Michael Cox đăng trên The Athletic.