Xuyên suốt 120 phút trên sân Wembley đêm qua, cả đội tuyển Anh của HLV Gareth Southgate và đội tuyển Italy của HLV Roberto Mancini đều có những thời khắc để tự tin về chức vô địch.
Tam Sư khởi đầu đầy tích cực và tốc độ, nhưng thiếu sự chủ động ở những phút sau đó. Bên kia chiến tuyến, Azzurri dù chưa thực sự hoàn hảo, nhưng cho thấy chất lượng trong lối chơi của mình để đưa trận đấu về thế cân bằng, và lên ngôi sau loạt luân lưu đòi hỏi sự bản lĩnh.
TUYỂN ANH ẤN TƯỢNG VỚI SƠ ĐỒ 3-4-3
Không bất ngờ khi HLV Mancini giữ nguyên 11 cái tên đã đá chính trong trận bán kết trước Tây Ban Nha, với phong độ cao ở tuyến giữa và sự vượt trội nhất định của ba cái tên trên hàng tấn công.
| Đội hình ra sân của hai đội. Ảnh: Raumdeuter13 |
Trong khi đó, cũng không bất ngờ với lựa chọn chuyển sang sơ đồ 3 trung vệ của HLV Southgate. Tuyển Anh đã chơi xuất sắc với hệ thống chiến thuật 3-4-3 trước Đức, một đội bóng có thể xem là có tổ chức khi tấn công tương đồng với Italy. Kieran Trippier trở lại đội hình xuất phát, Kyle Walker thay đổi vai trò thành trung vệ thứ 3. Lần thứ 2 tuyển Anh sử dụng hệ thống 3 trung vệ ở giải đấu lần này, và cũng như trận gặp Đức, đội chủ sân Wembley thêm một lần nữa gây ấn tượng, lần này là ngay ở thời điểm trận đấu bắt đầu.
Bàn thắng ngay ở phút thứ 2 là một điển hình cho lợi thế của việc sở hữu các tiền vệ cánh trong sơ đồ 3-4-3, cộng hưởng với sự tự do của Harry Kane trong việc lùi lại triển khai bóng.
Từ tình huống phạt góc của Italy, Anh triển khai tình huống tấn công nhanh ngay sau khi đoạt được bóng với cầu nối là trung phong của mình. Jorginho buộc phải lùi về đảm bảo quân số khi hai trung vệ lên tham gia tấn công chưa thể quay trở lại sẵn sàng phòng ngự.
| Kane nhận bóng, chuyển hướng ở bàn thắng mở tỉ số |
| Trippier sẵn sàng tăng tốc và nhận bóng ở biên đối diện |
Khi Trippier đã đưa bóng được tới sát vòng cấm địa của Italy, lợi thế của việc có 2 tiền vệ cánh ở hai biên được thể hiện. Hậu vệ phải Giovanni Di Lorenzo của Italy buộc phải đảm bảo khoảng cách theo chiều ngang với 2 trung vệ, và không thể phòng ngự khoảng trống sau lưng, trong khi Luke Shaw rất sẵn sàng xâm nhập
| Shaw kết thúc tình huống tấn công nhanh của Anh |
Khi chưa thể kiểm soát được thế trận ở những phút đầu, sự có mặt và khả năng xoay sở của Kane ở vị trí lùi sâu thực sự là một thách thức với Italy.
| Kane xoay người tốt, Emerson buộc phải đảm bảo chiều ngang, Lorenzo Insigne phải lùi sâu để theo kèm Trippier |
Khả năng mở rộng chiều ngang sân của Trippier thậm chí buộc tiền vệ trái của Italy là Lorenzo Insigne ở một vài thời điểm phải lùi rất sâu, mà mở ra khoảng trống ở trung lộ
| Trung vệ lệch phải Walker xâm nhập khoảng trống, nhận đường chuyển hướng của Kane |
| Anh kéo giãn chiều ngang sân và tấn công chiều sâu nhờ 2 tiền vệ biên mở rộng |
Ở một tình huống khác cũng ở đầu trận đấu, Leonardo Bonucci thậm chí phải bỏ vị trí của mình ở một phạm vi rất xa để theo kèm Kane. Trung vệ của Italy buộc phải trở về phạm vi phòng ngự, và trung phong của tuyển Anh tiếp tục có khoảng trống để xoay sở và chuyển hướng.
| Bonucci rời khỏi vị trí để theo Kane |
| Bonucci không thể theo kèm, Kane có khoảng trống để xoay sở |
Khi Insigne để mắt tới Walker, Trippier lại tìm thấy sự thoải mái ở ngoài hành lang cánh phải để nhận đường chuyền từ Kane.
| Raheem Sterling lôi kéo hậu vệ trái của Italy, Trippier nhận bóng từ Kane |
Không chỉ giúp hai tiền vệ cánh thực sự tìm thấy khoảng trống lớn ở hai biên, quyết định sử dụng sơ đồ 3-4-3 của HLV Southgate còn mang một lợi thế khác để tạo khởi đầu tốt cho tuyển Anh. Khi Italy gây áp lực tầm cao, những đường chuyền dài có ý đồ của thủ thành Jordan Pickford còn đặt tiền vệ phòng ngự của Italy là Jorginho vào khu vực gần như không thể phòng ngự, khi cả Marco Verratti và Nicolo Barella đã dâng cao gây áp lực.
| Italy đẩy cao đội hình gây áp lực tầm cao, buộc Pickford phải sử dụng bóng dài |
| Khi Verratti và Barella đã đẩy cao, Jorginho phải đối mặt với bộ ba Sterling – Kane – Mason Mount ở trung lộ |
Việc kéo bộ ba Sterling, Kane, Mount chơi gần nhau ở khu vực trung lộ cũng giúp tuyển Anh gây khó cho bộ đôi Jorginho – Verratti khi tuyến Italy kiểm soát bóng ở những phút đầu, với sự hỗ trợ từ nguồn năng lượng dồi dào của Kalvin Phillips.
| Khi Jorginho – Verratti chưa có sự hỗ trợ tốt, tuyển Anh gây khó dễ cho cặp đôi này ở trung lộ |
Một khởi đầu ấn tượng của tuyển Anh, khi khai thác tối đa khả năng kéo giãn chiều ngang sân, các tình huống xoay sở của Kane và đặt Mount, Sterling vào gần trung lộ hơn. Những yếu tố khiến đội tuyển Italy cần nhiều thời gian để tìm được sự điều chỉnh hợp lý.
ITALY LẤY LẠI THẾ TRẬN NHỜ CHẤT LƯỢNG TUYẾN GIỮA
Trong những phút đầu, Italy phải đối mặt với sự lấn át của tuyển Anh và chưa hoàn toàn cho thấy sự chủ động trong những ý đồ chơi bóng, đặc biệt là ở khu vực trung lộ. Khi Jorginho và Verratti bị gây áp lực lớn, cũng có nghĩa là các vệ tinh xung quanh của hai tiền vệ này không cho thấy khả năng hỗ trợ đủ tốt, đặc biệt là Insigne và Barella ở mỗi biên. Và tuyển Italy chỉ mất khoảng 10 phút đầu tiên để ngay lập tức điều chỉnh.
| Insigne bắt đầu lùi sâu hơn ở khu vực trung lộ, tạo sự hỗ trợ cho 2 tiền vệ trung tâm. Barella có cách chọn vị trí tương tự ở bên đối diện |
| Italy trở nên dễ dàng hơn khi kiểm soát bóng ở trung lộ |
Sự xuất hiện thấp hơn của Insigne và Barella ở từng biên đặc biệt ảnh hưởng tới thời điểm và ý định phòng ngự của cặp tiền vệ trung tâm của Anh. Phillips và Declan Rice không thể ngay lập tức gây áp lực trực tiếp lên Jorginho và Verratti như họ đã thực hiện, mà còn phải để mắt đến sự xuất hiện của những vệ tinh khác của tuyển Italy, ở hai bên hông của mình.
| Insigne thu hút sự chú ý của Phillips, Jorginho dễ dàng nhận bóng |
| Sự xuất hiện ở trung lộ của Insigne khiến Phillips gặp khó khi phòng ngự |
| 4 cầu thủ Italy ở trung lộ áp đảo quân số trước 2 tiền vệ trung tâm của Anh |
Khi Barella và Insigne hỗ trợ tốt hơn cho cặp tiền vệ trung tâm, đó cũng là thời điểm Italy có được lại sự chủ động của mình về thế trận. Họ đẩy đội tuyển Anh về phần sân nhà, và bắt đầu triển khai các mảng miếng tấn công của mình để tiếp cận khung thành đối thủ.
| Barella kiểm soát bóng trước khi chuyển hướng sang cánh trái |
| Italy có thời cơ tiếp cận khu vực 16m50 của đối thủ nhờ ưu thế quân số ở hàng tiền vệ |
Trong 15 phút đầu tiên của trận đấu, Italy chỉ có thể kiểm soát 54% thời lượng bóng lăn trong một thế trận thậm chí có phần lép vế trước đối thủ. Nhưng trong 30 phút cuối của hiệp một, con số này lên tới 69%, và 70% ở hiệp hai.
Tuy nhiên, đó cũng là thời điểm đội bóng của HLV Mancini bộc lộ những điều còn chưa hoàn hảo của mình, trên phần sân của đối thủ.
| Biểu đồ các pha dứt điểm của 2 đội trong hiệp 1. Italy không tạo ra được những thời cơ rõ rệt. Ảnh: WhoScored |
MỘT ITALY CHƯA HOÀN HẢO
Kiểm soát bóng nhiều và có một hàng tiền vệ vượt trội trong khả năng giữ bóng trên phần sân đối phương, nhưng tuyển Italy lại không thực sự tạo ra những cơ hội rõ ràng trong một thế trận cần bàn thắng. Pha dứt điểm thành bàn duy nhất đến từ một quả phạt góc phần nào nói lên những hạn chế trong khâu tấn công của Azzurri, không chỉ trong trận đấu này.
Trên thực tế, trong giai đoạn các trận đấu thuộc vòng đấu loại trực tiếp, không nói quá khi tuyển Italy đã dứt điểm đối thủ bằng những khoảnh khắc xuất thần của từng cá nhân trên hàng công. Chiesa trước Áo, Barella và Insigne trước Bỉ, rồi thêm một lần Chiesa lập công trước Tây Ban Nha. Một yếu tố lớn ảnh hưởng đến khả năng tấn công của tuyển Italy trước những đối thủ có tổ chức phòng ngự tốt và những cá nhân phòng ngự cá nhân trên mức trung bình là việc họ thiếu đi khả năng giãn biên theo chiều ngang sân, và những tình huống tấn công ra sau lưng hàng thủ đối phương. Điều này thậm chí còn bị ảnh hưởng lớn sau chấn thương của Leonardo Spinazzola.
Trong một hình ảnh điển hình khi kiểm soát bóng trên phần sân đối phương của Italy, người đứng xa nhất ở biên trái của họ là hậu vệ cánh Emerson đang có vị trí ở gần phạm vi trung lộ.
| Vị trí của Emerson khi Italy kiểm soát bóng ở biên phải |
Hình ảnh này tương đối khác với những Robin Gosens của tuyển Đức hay Jordi Alba của Tây Ban Nha, khi luôn có ít nhất 1 cầu thủ hậu vệ hoặc tiền vệ cánh bám sát đường biên dọc và chờ đợi cơ hội tấn công.
Thậm chí, khi bóng được chuyển hướng đến vị trí của Giorgio Chiellini, Emerson cũng không dâng cao quá nhiều, và đứng dưới vị trí của Trippier, hậu vệ của tuyển Anh. Ở vị trí thế này, gần như rất khó có cơ hội cho một tình huống tăng tốc và chiếm lợi thế ở biên của tuyển Italy.
| Emerson dâng không đủ cao để chiếm lợi thế ở biên |
Ý đồ chuyền bóng của Chiellini dường như cũng tập trung vào khu vực trung tuyến nhiều hơn. Và ở thời điểm Italy có thời cơ cho một tình huống chuyển hướng, lựa chọn di chuyển của Emerson là đâm thẳng vào khu vực Trippier đang trấn giữ, thay vì chạy mở rộng và tấn công vào khoảng trống sau lưng của Trippier, như cái cách Luke Shaw đã ghi bàn cho tuyển Anh trong chính trận đấu này.
| Lựa chọn di chuyển của Emerson không mang đến lợi thế |
| Vị trí các tình huống chạm bóng của Emerson, so sánh với Shaw. Emerson hiếm khi nhận bóng ở đáy biên |
Một hình ảnh khác, đáng nói hơn và cho thấy vấn đề rõ rệt hơn của Italy khi tấn công. Họ gần như không có một cầu thủ sẵn sàng và kiên nhẫn đứng sát đường biên ngang để tấn công sau lưng hàng thủ đối phương và kéo giãn hệ thống phòng ngự của tuyển Anh.
| Tuyển Italy không có các lựa chọn giãn biên và tấn công sau lưng hàng thủ đối phương |
Dù khả năng kiểm soát trung lộ của tuyển Italy trước Anh là rất tốt, thì khi bóng tiến tới khu vực 1/3 cuối sân, khi cự ly phòng ngự của đối phương được đảm bảo, rất khó để Italy có thể tạo ra sự đột biến trước đối thủ bằng cách xuyên phá trực diện vào phạm vi trung lộ. Phòng ngự trước mặt chắc chắn luôn có được sự chủ động cao hơn phòng ngự sau lưng, và Italy đã đưa Anh vào thế trận có được sự chủ động đó.
| Các tiền vệ của tuyển Italy chỉ thực hiện 4 đường chuyền dài xuyên suốt cả trận đấu. Ảnh: Raumdeuter13 |
Định hướng ấy cũng được thể hiện qua các lựa chọn chuyền bóng của tuyến tiền vệ. Cả Jorginho, Barella, Verratti hay những cầu thủ được tung vào sân như Bryan Cristiante và Manuel Locatelli chỉ thực hiện tổng cộng 4 đường chuyền dài. Họ gần như tập trung chủ yếu ở trung lộ, và không có được các phương án chuyển hướng hữu hiệu. Ở cả giải đấu này, trung bĩnh mỗi 90 phút, bộ ba tiền vệ thường xuyên đá chính của Italy là Jorginho, Verratti và Barella chỉ thực hiện tổng cộng 5,0 đường chuyền dài thành công. Trong khi lấy ví dụ bộ ba Sergio Busquets, Pedri và Koke của Tây Ban Nha, con số này lên tới 12,1 đường chuyền dài thành công.
Lần duy nhất Italy tấn công ra sau lưng của Anh ở trận này, là từ đường chuyền của Bonucci cho Domenico Berardi. Nhưng vị trí xuất phát của cầu thủ tấn công mang áo số 11 cũng không phải từ hành lang cánh, nơi mang đến lợi thế về không gian nhiều hơn.
| Berardi di chuyển từ trung lộ |
| Berardi không có tư thế dứt điểm tốt nhất |
Khi Chiesa rời sân, sự đột biến cũng mất đi với tuyển Italy trong một ngày Insigne hay bất cứ cầu thủ tấn công nào cũng không cho thấy sự nổi bật.
Rõ ràng Italy đã chiến thắng trận đấu này, chiến thắng ở khả năng kiểm soát thế trận, nhưng rõ ràng, người Anh cũng có quyền tiếc nuối vì họ đã có những thời cơ rõ ràng để tạo ra lợi thế tốt hơn từ những phút đấu.
Một hành trình xứng đáng dành cho Roberto Mancini và các học trò, dù không dễ dàng gì. Đội tuyển Italy bước vào Euro với một tập thể không phải những cầu thủ hàng đầu, nhưng với lối chơi mới mẻ, sự lọc lõi của những cựu binh và những khoảnh khắc xuất thần của những cái tên đầy triển vọng, họ đã đăng quang trong sự thuyết phục.
Với đội tuyển Anh, Gareth Southgate và các học trò đã trình làng giải đấu một phong cách chơi đầy năng lượng, khó chịu và rất kiên định, trong một tập thể đầy tiềm năng. Cả hai đội đều có quyền tự hào về những gì đã làm được tại Euro lần này.
Raumdeuter13