Libero - Đã có những người mang tên như thế

 

Bóng đá cũng như cuộc sống, luôn luôn vận động và thay đổi không ngừng theo thời gian. Nếu chúng ta quay ngược thời gian 30, 40 năm trở về trước và xem một trận đấu đỉnh cao vào lúc ấy. Cách các cầu thủ chơi bóng khác xa so với những trận đấu bây giờ, đặc biệt là cách mà các đội bóng tổ chức hàng phòng ngự của mình. Đa số các cầu thủ phòng ngự khi đó có những nét rất riêng và mang những nhiệm vụ rất riêng.

 

Bạn thấy một anh chàng thường xuyên đứng thấp nhất trong hệ thống phòng ngự, cắt bóng từ những đường chuyền của đối phương. Đợi chút, nhưng anh ta không chịu chuyền bóng thẳng lên cho hàng tiền vệ mà cũng không triển khai bóng sang hai cánh ngay, anh ta dâng lên bỏ lại hàng phòng ngự tìm kiếm khoảng trống ở trên và bỗng chốc trở thành một tiền vệ thực thụ chơi ở vị trí mà người ta vẫn thường gọi là “tiền vệ kiến thiết lùi sâu” trong bóng đá hiện đại. Nếu bạn đã từng chơi bóng ở vị trí trung vệ và làm điều tương tự vài lần trên sân thì không chắc bạn sẽ hứng chịu điều gì từ đồng đội nữa?! Nhưng ở thời kì đấy, đó là một vị trí quan trọng, một chìa khóa để giải quyết trận đấu người ta gọi họ là những “Libero”. Vị trí đã tạo nên tên tuổi của những Gaetano Scirea, Matthias Sammer và đặc biệt là Franz Beckenbauer.

 

Nhưng thật tiếc cho những người hâm mộ bóng đá hiện đại rằng, giờ đây, chúng ta không còn thấy hình ảnh của một “libero” thực sự trên sân cỏ nữa. Có những sự tranh luận cho rằng “libero” vẫn tồn tại trong bóng đá hiện đại chỉ có điều người ta không gọi đó là “libero” nữa mà chỉ đơn là những trung vệ có khả năng “chơi” với trái bóng. Nhưng dường như, cách so sánh ấy làm người ta quên mất nghệ thuật thực sự của một vị trí dường tưởng chừng đã chìm vào dĩ vãng.

 

Bóng đá với sự “tiến hóa” theo thời gian của nó dường như không còn chỗ cho những chất nghệ thuật đích thực. Bóng đá hiện đại, thay vì tìm kiếm những “số 10 cổ điển” đẹp đến hoàn hảo nhưng luôn thi đấu theo cảm hứng như Riquelme, thì các đội bóng thích sử dụng những người chơi bóng nghệ sĩ trong khuôn khổ và biết nghe lời như Luka Modric hơn.


Câu chuyện tương tự với những hậu vệ. Nếu coi những hậu vệ “chơi” bóng giỏi như Chris Smalling là sự tiến hóa của những hình mẫu libero kinh điển, điều đó nghe cũng không ổn chút nào. Những hậu vệ như thế đương nhiên là những cầu thủ tốt chỉ có điều vai trò của họ trong một trận đấu là không thể so sánh với những libero đích thực. Sự biến mất của những “số 10” là có thể hiểu là vì một mẫu tiền vệ hiện đại cần năng động hơn, đa năng và đóng góp cho việc phòng ngự tốt hơn nhưng với câu chuyện của những libero và những trung vệ ngày nay thì sao. Chắc chắn những trung vệ kiểu như trên không hề có đặc điểm gì vượt qua được những “libero” đích thực. Vậy câu hỏi là tại sao một thứ tuyệt vời như “libero” lại gần như biến mất?

 

Một vài người cho rằng đó là do sự phát triển của bẫy việt vị. Nhưng sự thật là không có nhiều sự khác biệt giữa một “libero” và một hậu vệ đứng thấp nhất trong hàng phòng ngự trong bóng đá hiện đại, khi các cầu thủ thực hiện 1 pha dâng lên để cướp bóng hay thực hiện một pha bẫy việt vị thành công cả. Thực sự mà nói, trong bóng đá hiện đại, không có nhiều câu lạc bộ phòng ngự dựa vào một con dao hai lưỡi như bẫy việt vị. Một số khác thì cho rằng bóng đá hiện đại khắc nghiệt hơn, sự xuất hiện của khái niệm “pressing” khiến không thể có không gian và thời gian đủ nhiều để những cầu thủ như “libero” chơi bóng theo ý muốn của mình nữa.


Nếu đúng là vậy thì có vẻ mọi vị trí trên sân cần thời gian và không gian để xử lý bóng đều sẽ biến mất… Nghe thật nực cười và... không đúng sự thật. Ví dụ như câu chuyện với những cầu thủ mà chúng ta vẫn gọi là những người kiến thiết lối chơi. Họ không biến mất khỏi những trận đấu trong bóng đá hiện đại, họ chỉ thay đổi để phù hợp với bóng đá hiện đại. Khi không có nhiều thời gian và không gian để chơi bóng thì đơn giản là bạn cần phải nhanh nhẹn và thông minh hơn khi có bóng. Thay vì đón bóng, ngắm nghía và tung ra các đường chuyền thì các cầu thủ kiến thiết lối chơi đẳng cấp thường sẽ suy nghĩ về một đường chuyền trước khi nhận bóng. Vậy thì tại sao, các “libero” không làm điều tương tự? 

 

Và cần nhớ một điều nữa là trong những năm gần đây rất nhiều đội bóng lớn cũng xây dựng lối chơi nhờ một cầu thủ kiến thiết có xu hướng chơi thấp. Chúng ta không thể không kể ra được những cái tên như Xavi, Carrick hay Pirlo. Vậy tại sao “libero” không thể làm điều đó như họ vốn dĩ đã từng làm?

 

Cho phép một hậu vệ dâng cao lên khỏi hệ thống phòng ngự khi có bóng khiến một đội bóng có thể thay đổi đội hình một cách linh hoạt. Có thể là từ 4-2-3-1 sang 3-3-1-3 hay 3-3-3-1 một cách dễ dàng. Nó giúp một tiền vệ cánh đơn thuần có thể nhanh chóng dâng cao như một tiền đạo cánh hay các tiền vệ thực thụ có thể yên tâm dâng lên phía trên và khi đã có một libero thì đội bóng đôi khi không còn cần một “tiền vệ phòng ngự đơn thuần nữa” xem một một đội bóng, một trận đấu như vậy …thật là đáng chờ đợi!

 

Nếu như “libero” vẫn là thứ được các HLV ngày nay ưa dùng thì số phận của nhiều cầu thủ có thể đã khác. Với những khả năng phù hợp của mình , David Luiz - người vẫn thường được cho là trung vệ tấn công hay hơn phòng ngự - biết đâu sẽ trở thành một huyền thoại. PSG khi ấy có thể chơi một cách linh hoạt vô cùng với đội hình 3-3-1-3 ở trên và Thiago Silva cùng Marquinhos sẽ bọc lót cho sự dâng cao của Luiz. Nghe cũng thật thú vị đấy chứ. Có không nhiều trung vệ có thể chơi như thế mà ta có thể chỉ mặt điểm tên ngay. Đó là Hummels, Pique hay Ramos. Và với xu hướng chơi thấp, khả năng chuyền, cắt bóng và khả năng đọc trận đấu, có thể Sergio Busquet sẽ nổi bật thực sự ở vị trí “libero” thay vì là một người hùng mà người ta vẫn gọi là thầm lặng ở sân Nou Camp. Vậy tại sao điều ấy lại không thể trở thành hiện thực?

 

Bóng đá dần theo guồng quay đầy toan tính của nó. Những thứ đẹp và cá tính dần chỉ còn trong kí ức của những người hoài cổ. Những câu hỏi trong bài viết sẽ vẫn chưa thể có được câu trả lời cho đến một ngày…ta lại thấy một cầu thủ đứng dưới cùng của hàng phòng ngự có bóng dâng lên bỏ lại hàng phòng ngự và bắt đầu công việc thực sự của mình…

SW (TTVN)