Porto đã đánh sập Arsenal tại Hang rồng như thế nào?

Trước chuyến làm khách đến Estadio do Dragao, hàng công của Arsenal đã nổ súng 21 lần với 9 cái tên khác nhau trong 5 trận gần nhất tại Premier League, tức trung bình 4,2 bàn/trận. Thế nhưng cũng vẫn hàng công đó, đã “tắt điện” toàn tập sau 90 phút bóng lăn trên đất Bồ Đào Nha. Thậm chí, các Pháo thủ không có lấy bất cứ cú sút trúng đích nào sau 7 pha dứt điểm cả trận.

Đó là những con số thống kê thể hiện rõ sự đối lập về phong độ của đoàn quân Mikel Arteta sau trận thua bạc nhược trước Porto trong khuôn khổ trận lượt đi vòng 1/8 Champions League.

Như đã phân tích trong một bài viết trước trận, Arsenal được dự báo sẽ gặp khó khăn trước Porto ở chuyến hành quân xa nhà, ngay cả khi đội bóng áo đỏ trắng được giới chuyên môn đánh giá cao hơn rất nhiều so với đối thủ. Tuy vậy, viễn cảnh Martin Odegaard cùng các đồng đội chơi tệ đến vậy vốn nằm ngoài dự tính của số đông. Những niềm hi vọng lớn trên hàng công của Arsenal đều để lại sự thất vọng lớn lao.

Gabriel Martinelli không có bất cứ pha dứt điểm dù thi đấu trọn vẹn 90 phút. Ở hành lang đối diện, Bukayo Saka cũng chẳng khá khẩm hơn với chỉ 1 pha dứt điểm, cũng như chỉ 1 lần chạm bóng trong vòng cấm Porto. Điều tương tự cũng diễn ra với Kai Havertz và Leandro Trossard. Tình huống không chiến bất thành của tuyển thủ người Đức sau một pha dàn xếp đá phạt góc cuối hiệp 1 cũng chính là dấu ấn duy nhất của anh tạo ra trước khung thành của thủ môn Diogo Costa. Trong khi Trossard cũng kết thúc ngày thi đấu nhạt nhòa bằng việc bị thay ra ở phút 73 để nhường chỗ cho Jorginho.

Kể từ sau thất bại 1-3 trước Barcelona trên sân Camp Nou diễn ra vào ngày 09/03/2011, Arsenal mới trải qua một trận đấu tương tự tại Champions League mà không có lấy một pha dứt điểm trúng đích. Vào thời điểm 13 năm trước, người ta còn có thể cảm thông cho họ khi thủ quân Robin van Persie sớm phải nhận thẻ đỏ ngay đầu hiệp 2, nhưng đây lại là một Arsenal đang hừng hực khí thế sau chuỗi trận thăng hoa tại Premier League. Với các Gooners, cảm giác hụt hẫng đã xuất hiện từ sớm, để rồi nó trở thành sự thất vọng tận cùng sau khi Galeno thực hiện cú cứa lòng đẹp mắt từ bên ngoài vòng cấm hạ gục thủ thành David Raya, qua đó ấn định chiến thắng với cách biệt tối thiểu 1-0 dành cho đội chủ nhà. Thậm chí nếu may mắn hơn, cầu thủ người Brazil đã có cho mình một cú đúp bàn thắng nếu pha dứt điểm cận thành trong hiệp 1 của anh không đập trúng cột dọc.

Đứng bên ngoài đường pitch chỉ đạo, Mikel Arteta có lý do để chán nản với những gì các học trò của ông thể hiện. Ở cuộc họp báo trước trận đấu, khi được một phóng viên đặt câu hỏi rằng Arsenal liệu có tiếp tục chơi thứ bóng đá cuồng nhiệt như tại Premier League, vị chiến lược gia 41 tuổi trả lời rất chắc chắn: “Đó phải là một Arsenal thường thấy. Tôi muốn toàn đội ở đó và làm những gì chúng tôi thường làm. Porto là một đội bóng có chiều sâu, hơn nữa họ có lợi thế sân nhà. Chúng tôi không thể kiểm soát được sự cuồng nhiệt trên các khán đài, nhưng chúng tôi phải kiểm soát được diễn biến xảy ra trên sân”. Dám cá rằng khi đưa ra những lời phát biểu tự tin như vậy, thuyền trưởng của Arsenal cũng chẳng ngờ được thế cục trận đấu lại quay ngoắt 180%.

Trong một trận đấu không có quá nhiều tình huống ghi bàn rõ rệt, Porto đã dạy cho Arsenal một bài học về khả năng tạo đột biến và tận dụng cơ hội. Porto chỉ cầm bóng 35% cả trận, thua kém hoàn toàn so với con số 65% bên phía Arsenal, tuy nhiên chính họ mới là những người làm chủ cuộc chơi và đủ bản lĩnh để kết liễu trận đấu. Đội bóng của HLV Sergio Conceicao đã được tổ chức bài bản. Họ có định hướng rõ ràng cho trận đấu, biết cách khai thác điểm yếu của hàng phòng ngự Arsenal, đồng thời biết cách làm thế nào để hạn chế tối đa điểm mạnh trong lối chơi của đối thủ. Đó là một tập thể kỷ luật, giữ cự ly đội hình cực tốt giữa các tuyến, biết cách luân chuyển linh hoạt từ sơ đồ 4-4-2 khi có bóng trở thành 4-2-3-1 khi không bóng, với tâm điểm là ngày làm việc xuất sắc của khối phòng ngự “Mid-block”.

Trên thực tế, chiến quả trước Arsenal không phải là một màn trình diễn vượt quá xa điểm rơi phong độ của Porto. Bởi trước đó, Porto đã trải qua chuỗi 5 trận đấu liên tiếp không để lọt lưới tại thánh địa Dragao. Tại Primeira Liga 2023/2024, Porto là đội có hàng thủ tốt thứ 2 giải đấu, với vỏn vẹn 16 bàn thua sau 22 trận. Sự kết hợp của cặp trung vệ “chú cháu”, với kinh nghiệm của lão tướng Pepe cùng với sức trẻ của sao mai Otavio đã bổ trợ cực tốt cho nhau, trước đội bóng được mệnh danh là “ông hoàng bóng chết” ở thời điểm hiện tại. Arsenal đã tạo ra tổng cộng 16 bàn thắng mùa này từ các tình huống cố định, trong đó 11 bàn thắng từ các pha đá phạt góc, tuy nhiên không thể tạo ra bất cứ cơ hội rõ rệt nào bên trong vòng cấm của Diogo Costa dù vẫn chăm chỉ “cày góc” tới 10 lần.

Bế tắc trong việc tận dụng “bóng chết”, các phương án triển khai tấn công của Arsenal trong trận này cũng gặp nhiều khó khăn. Song song với sự “lên đồng” của cặp trung vệ Pepe – Otavio, bộ đôi hậu vệ cánh Joao Mario và Wendell cũng có một trận đấu để đời. Cả hai đã tạo ra 16 tác động trong các tình huống phòng ngự (nhiều nhất trận). Mặt khác, nếu Mario có 5 pha cắt bóng thành công và 2 lần giải vây thì con số này với Wendell cũng lần lượt là 3 và 3. Đặc biệt hơn, hậu vệ cánh trái người Brazil còn giành chiến thắng 8/11 trong các pha tranh chấp tay đôi, đạt tỉ lệ 73% (cao nhất trận). Màn thể hiện xuất sắc của Wendell cũng chính là cơn ác mộng đối với Saka – chân chạy cánh xuất sắc bậc nhất của bóng đá Châu Âu hiện nay. “Starboy” của Arsenal chỉ có 3 lần chiến thắng trong các tình huống tranh chấp tay đôi.

Để tạo ra một thế trận chắc chắn như vậy, ngoài tác động từ hàng phòng ngự, sự phối hợp của tuyến giữa Porto cũng rất quan trọng. Những Alan Varela, Otavio hay Pepe cũng rất tích cực pressing nhằm khóa chặt các hướng lên bóng của Arsenal. Mỗi một cái tên kể trên đều có 6 tình huống gây áp lực trong phòng ngự, đồng thời duy trì tỉ lệ chuyền bóng chính xác lên đến hơn 80%. Việc chuyền bóng chính xác trong một thế trận bị ép sân là cực kỳ quan trọng, bởi nó giảm thiểu tối đa những sai lầm có thể dẫn đến bàn thua.

Tuy vậy, đó chưa phải tất cả những “mánh khóe” mà Sergio Conceicao truyền đạt cho các học trò. Chiến lược gia 49 tuổi yêu cầu các cầu thủ Porto tìm mọi cách khiến trận đấu ngắt quãng, với mục đích để giảm hưng phấn của đối thủ. Cụ thể, Arsenal muốn kiểm soát trái bóng thì Porto sẽ tìm ra cách khắc chế nó. Nhưng thay vì chủ động phạm lỗi như Newcastle, Porto chủ động bị phạm lỗi một cách vô cùng khôn ngoan.

Sau trận đấu, nhà báo Sam Dean bị bất ngờ về số lần phạm lỗi tăng đột biến ở trận Porto - Arsenal: "Đã có tới 36 tình huống phạm lỗi xuyên suốt trận. Con số đó của Arsenal trước Burnley cuối tuần trước chỉ là 19. Trung bình các trận đấu có sự góp mặt của Arsenal trong năm 2024 chỉ là 21,5 lỗi. Champions League cũng thuộc về môn thể thao này, nhưng đây lại là kiểu trận đấu rất khác". Đó là một nhận định đúng đắn, bởi ngay sau đó người ta đã công bố thời lượng bóng lăn trên sân chỉ vỏn vẹn 51,7%, tương đương 48,6 phút, kỷ lục của Champions League 2023/2024.

Như đã nói ở trên, Porto đã dạy cho Arsenal một bài học nhớ đời trong lần đầu tiên trở lại vòng 1/8 Champions League sau 7 năm vắng bóng. Kinh nghiệm rõ ràng là điều mà Mikel Arteta và các học trò của ông còn thiếu tại đấu trường danh giá nhất Châu Âu này. Nếu kinh nghiệm hơn, Martinelli đã không nóng vội để rồi gây ra tình huống mất bóng ở phút bù giờ cuối cùng dẫn đến bàn thua tai hại. Declan Rice sau đó cũng đã chia sẻ cảm nhận của mình: “Tôi nghĩ trong khoảng thời gian cuối trận, chúng tôi thiếu một chút kinh nghiệm. Có lẽ cần phải khôn ngoan hơn, nhất là khi trận đấu bước vào phút 93. Bạn nhìn lên đồng hồ trên màn hình và tỷ số là 0-0. Chúng tôi có tới 2 lần để đối phương đi bóng sát mép vòng cấm của mình, sau đó là một cú sút với đường cong chuẩn xác”.

Xét cho cùng, Arsenal vẫn còn may mắn bởi ít ra họ còn có cơ hội sửa sai ở trận lượt về diễn ra sau đây 3 tuần. Nếu pha làm bàn của Galeno đến trong khoảnh khắc tương tự ở trận lượt về, Pháo thủ đã phải ngậm ngùi chia tay giải đấu trong cay đắng. Hơn nữa với việc UEFA đã bỏ luật bàn thắng trên sân khách, chí ít Arsenal sẽ không bị loại nếu thắng Porto ở trận lượt về với tỉ số 2-1 hoặc 3-2. Thế nhưng trước khi nghĩ về cơ hội để lọt vào vòng trong, thầy trò Mikel Arteta còn rất nhiều việc phải làm để cải thiện phong độ.