Con người có xu hướng nhớ về những câu chuyện tuyệt vời thông qua kết thúc có hậu của chúng.
Ollie Watkins vào sân ở phút 81 của trận đấu, khi đội tuyển Anh đang hòa 1-1 với Hà Lan tại vòng bán kết của Euro 2024, và ghi bàn mang về chiến thắng cho Tam Sư ở phút 90 – câu chuyện này chắc chắn sẽ in sâu vào ký ức của những người hâm mộ đội bóng này trong nhiều năm tới.
Tuy nhiên, sự cao trào, gay cấn trong diễn biến câu chuyện mới chính là nền tảng tạo nên cảm xúc thoả mãn, hạnh phúc khi chúng ta đọc đến kết truyện. Cái hay của câu chuyện “Cô bé lọ lem” đâu phải chỉ do đoạn kết cô nên duyên vợ chồng với hoàng tử.
Pha lập công của Watkins đã đưa đội tuyển Anh tiến vào trận chung kết thứ 2 trong 3 giải đấu gần nhất mà Gareth Southgate dẫn dắt họ, và việc ông đưa tiền đạo trung tâm của Aston Villa vào sân là một quyết định hoàn toàn hợp lý khi chúng ta xem xét kỹ diễn biến trận đấu.
Sau khi tiếng còi khai cuộc cất lên, Southgate đã tiếp tục áp dụng trận pháp mà đội tuyển Anh đã triển khai trong trận đấu tứ kết với Thụy Sĩ – mặc dù Kyle Walker đã chơi cao hơn ở cánh phải của hàng thủ.
Ở phía bên kia chiến tuyến, Ronald Koeman đã bất ngờ triển khai một tuyến tiền vệ hình kim cương lạ lẫm – với Memphis Depay đá ở đỉnh viên kim cương và 2 tiền đạo cánh Cody Gakpo và Donyell Malen bó vào bên trong sân đấu – và khiến đội tuyển Anh lúng túng vì ban đầu họ dự định phòng ngự với đội hình 5 hậu vệ. Nhưng sau đó Southgate đã điều chỉnh lại đội hình không bóng của Tam Sư để hạn chế hết mức có thể các mối đe dọa.
Khi không cầm bóng, Hà Lan đã tiếp tục chơi với đội hình 4-2-3-1 thông thường của họ, nhưng trong đó Jerdy Schouten và Tijjani Reijnders sẽ theo kèm Jude Bellingham và Phil Foden, còn Xavi Simons thì có nhiệm vụ giới hạn các góc chuyền của Declan Rice.
Vấn đề của cách chơi này là nó sẽ cho phép Kobbie Mainoo được tự do di chuyển ở khu trung tuyến. Cầu thủ 19 tuổi đã có được nhiều khoảng trống để tấn công, vì Bellingham và Foden đã khóa chân Schouten và Reijnders.
Trong tình huống dưới đây, Gakpo đã theo kèm Mainoo, nhưng chuyện này đã không còn diễn ra thêm lần nào nữa trong phần còn lại của hiệp một.
Schouten và Reijnders đã hoàn toàn tập trung vào việc theo kèm Bellingham và Foden, còn Simons thì chuyên tâm vào nhiệm vụ “quấy nhiễu” Rice, nhờ vậy mà Mainoo thường có rất nhiều không gian và thời gian để xử lý bóng mỗi khi anh nhận được nó.
Trong ví dụ dưới đây, John Stones đã chuyền bóng cho Rice trong khi Simons đang ở gần Mainoo.
Cách chọn vị trí của Bellingham và Foden đã “dọn trống” tuyến giữa của Hà Lan vì Schouten và Reijnders bị họ kéo giãn ra hai bên sân đấu, điều này cho phép Harry Kane lui xuống khu vực đó để nhận bóng từ Rice.
Ban đầu, tuyến đường chuyền bóng từ Rice đến Mainoo đã bị Simons chặn mất, nhưng giờ đây Kane sẽ có thể phối hợp với tài năng trẻ của Manchester United tại vùng không gian giữa 2 tuyến tiền vệ và hậu vệ của đối thủ.
Tiền đạo trung tâm của tuyển Anh lui xuống và chuyền bóng cho Mainoo, nhưng Simons đã nhoài người hết cỡ và đánh chặn được đường chuyền đó.
Sau đây là một ví dụ tương tự. Schouten và Reijnders đang thực hiện nhiệm vụ phong toả Foden và Bellingham, còn Simons thì di chuyển về phía Rice, để lại một Mainoo chẳng bị ai theo kèm.
Cách di chuyển của Foden và Bellingham lại một lần nữa kéo giãn cặp đôi tiền vệ trụ của Hà Lan, qua đó mở ra một khoảng trống lớn ở khu trung tuyến, và Harry Kane lại lui xuống chiếm lĩnh nó từ vị trí tiền đạo trung tâm.
Lúc này, Mainoo đang tương đối tự do vì Reijnders phải duy trì vị trí ở gần với Bellingham. Rice đã chuyền bóng đến cho Kane ở vùng không gian giữa 2 tuyến tiền vệ và hậu vệ của đối thủ…
…và tiền đạo thuộc biên chế Bayern Munich ngay lập tức kết nối với Mainoo, người đang được tự do ở khu trung tuyến một lần nữa. Trong khi đó, Foden đã di chuyển không bóng tấn công vào khoảng trống phía sau hàng thủ đối phương…
…nhưng thật đáng tiếc, cú phất bóng của Mainoo dành cho Foden cần phải có điểm rơi xa hơn nữa ở phía sau hàng thủ của Ronald Koeman thì mới tạo ra được một cơ hội ghi bàn thực thụ.
Đội tuyển Anh đã liên tục tìm đến Mainoo để giao phó trách nhiệm sáng tạo bởi sự xuất hiện thường xuyên của kịch bản 4 chọi 3 này ở khu trung tuyến.
Trong ví dụ tiếp theo, Simons một lần nữa trở thành đối thủ trực tiếp của Rice, còn Schouten và Reijnders thì tiếp tục thực thi nhiệm vụ “chăm sóc” Foden và Bellingham, thế là Mainoo lại được tự do hoàn toàn trong một khoảng trống lớn, và anh đã nhận được bóng sau một tình huống phối hợp đập nhả tốt từ các tiền vệ của Southgate.
Khi ấy, Reijnders đã dâng lên để giao tranh với Mainoo, còn Schouten thì lui xuống để bám theo động thái di chuyển của Foden, nhưng lần này Kane mới là mục tiêu chuyền bóng của tiền vệ 19 tuổi.
“Hiệu ứng Domino” từ việc Reijnders rời bỏ Bellingham là Kane có thể kết nối với ngôi sao của Real Madrid trong một tình huống cực kỳ thuận lợi trước các trung vệ của Hà Lan. Tuy nhiên, đường chuyền của Kane cho Bellingham đã bị đánh chặn bởi Virgil van Dijk.
Dưới đây là một ví dụ khác, Foden chuyền bóng cho Mainoo – người đang hiện diện tại một vị trí nằm giữa Schouten và Reijnders, còn cặp tiền vệ trung tâm này thì đang chú tâm vào cầu thủ của Man City và Bellingham.
Sau đó, Mainoo kéo bóng lên phía trên sân đấu và đưa nó vào đường chạy của Foden với một cú chọc khe, tạo nên một cơ hội ghi bàn thực sự ngon ăn…
…nhưng Denzel Dumfries đã ngăn không cho đội tuyển Anh có được bàn thắng đưa họ vươn lên dẫn trước tỷ số với một pha phá bóng ngay trên vạch vôi.
Pha ghi bàn đầu tiên của tuyển Anh trong hiệp một đến từ một tình huống thổi penalty đầy tranh cãi, nhưng pha tấn công dẫn tới nó đã được bắt nguồn từ lợi thế áp đảo quân số mà Tam Sư đã thường xuyên có được ở khu trung tuyến.
Trong giai đoạn triển khai bóng của tuyển Anh, Simons và Schouten đã chuyển mục tiêu “chăm sóc” của họ sang Mainoo và Rice, nhiệm vụ trông chừng Bellingham được giao cho Dumfries, còn Reijnders thì “xử lý” Foden. Tuy nhiên, hậu vệ cánh phải của Hà Lan đã không thể chuyên tâm theo kèm Bellingham bởi vì động thái dâng cao của Kieran Trippier ở cánh trái của tuyển Anh.
Khi Mainoo chuyền bóng cho Marc Guehi…
…Dumfries đã buộc phải rời bỏ Bellingham và chuyển mục tiêu phòng ngự sang Trippier – suy cho cùng thì vai trò chính của anh vẫn là một hậu vệ phải. Thế 4 chọi 3 mà Tam Sư có được tại khu trung tuyến lúc này đã cho phép Guehi dễ dàng đưa bóng lên cho một Bellingham đang được tự do vì Dumfries đã rời đi, và ngôi sao thuộc biên chế Real Madrid đã tiếp tục phát triển đợt tấn công mà chúng ta đều biết rằng sau đó sẽ dẫn tới một quả penalty cho tuyển Anh.
“Tuy đã bắt đầu trận đấu thực sự tốt, nhưng sau đó chúng tôi lại gặp nhiều khó khăn tại khu trung tuyến trong việc ngăn chặn những cầu thủ giỏi của đối thủ tại đây, như Bellingham và Foden,” Koeman chia sẻ sau trận đấu. “Chúng tôi đã không thể kiểm soát trận đấu. Chúng tôi đã phải đưa ra một số điều chỉnh về đấu pháp để cố lấy lại quyền kiểm soát.”
Một trong số những thay đổi mà Koeman đã đề cập đến ở trên chính là việc điều chỉnh đội hình phòng ngự của Hà Lan sau khi Joey Veerman vào sân thay cho Depay và Simons được kéo ra cánh phải.
Để giải quyết tình trạng liên tục bị đội tuyển Anh áp đảo quân số ở trung tuyến, Veerman được giao nhiệm vụ theo kèm Mainoo, còn Simons sẽ di chuyển vào phía trong sân đấu từ cánh phải để “trông chừng” Rice.
Những điều chỉnh của Koeman đã phát huy tác dụng, khi có bóng tuyển Anh đã không thể sử dụng Mainoo hoặc Kane để tấn công vào các khoảng trống mở ra ở khu trung tuyến được nữa.
Veerman đã theo sát Mainoo và trung vệ Stefan de Vrij cũng sẵn sàng dâng lên để pressing Kane vì Schouten và Reijnders đã đảm nhận trọng trách trông chừng Bellingham và Foden, đề phòng mọi động thái di chuyển của họ.
Thế là đội bóng của Southgate đã chẳng thể tiếp tục sử dụng các bài vở tổ chức tấn công mà họ đã dùng trong phần lớn thời gian của hiệp môt được nữa, và họ cần phải thay đổi đấu pháp.
Watkins đã được tung vào sân, và anh là một tiền đạo có “hồ sơ lối chơi” khác biệt với Kane. Với sự xuất hiện của tiền đạo thuộc biên chế Aston Villa trên sân đấu, Tam Sư đã có thêm 1 phương án tấn công mới là “spam” những đường chuyền đưa bóng ra phía sau hàng thủ Hà Lan.
Trong ví dụ dưới đây, Watkins đã ra hiệu với Stones rằng anh muốn trung vệ này tung ra một cú phất bóng dài…
…rồi sau đó bứt tốc, nhưng đáng tiếc là điểm rơi của đường chuyền lại ở đằng sau anh thay vì phía trước mặt.
Watkins vẫn cứ liên tục tấn công vào khoảng trống phía sau bộ tứ hậu vệ của Hà Lan, ngay cả khi các đồng đội không thể hiểu ý anh.
Cuối cùng, tiền đạo 28 tuổi cũng đã nhận được “phần thưởng” cho những nỗ lực của mình trước khi trận đấu bước vào thời gian bù giờ, với việc người đồng đội Cole Palmer nhìn ra ý định di chuyển không bóng của anh…
…và kiến tạo cho Watkins thực hiện một cú dứt điểm sắc bén vào góc xa khung thành, đưa đội tuyển Anh vào trận chung kết.
“Chúng tôi có những cầu thủ giỏi trên băng ghế dự bị và chúng tôi muốn thực hiện canh bạc đó ngay trong thời gian thi đấu chính thức thay vì đợi đến hiệp phụ,” Southgate chia sẻ.
“Về mặt năng lượng, chúng tôi cảm thấy khâu pressing đã bị giảm sút đi một chút – ngoài ra thì Harry cũng đã phải trải qua những di chứng từ pha va chạm nguy hiểm trong hiệp 1. Thế là chúng tôi tìm đến Ollie, một cầu thủ có khả năng pressing tốt và rất giỏi trong việc thực hiện các pha di chuyển thoát ra phía sau hàng thủ đối phương.”
Trong hiệp hai của trận đấu, đội tuyển Anh đã không thể phối hợp và xuyên phá trung tuyến của Hà Lan như họ đã làm trong hiệp một được nữa, vậy nên những pha tăng tốc ra phía sau hàng thủ đối phương của Watkins đã mang đến cho họ một “phương án B” tuyệt vời trước những đôi chân mỏi mệt của đối thủ.
Dù cho Watkins không ghi bàn thì đây vẫn là một quyết định thay người rất hợp lý của Southgate khi chúng ta xem xét đấu pháp phòng ngự của Hà Lan. Nhưng thật may cho Tam Sư, anh đã làm được điều đó.
Giờ đây, nước Anh sẽ hướng về Berlin cùng niềm hy vọng về một kết thúc có hậu.
Theo Ahmed Walid, The Athletic