Trở thành đội bóng thứ 2 chính thức bị loại tại FIFA World Cup 2022, nhưng khác với chủ nhà Qatar, Canada – đồng chủ nhà FIFA World Cup 2026 để lại trong lòng giới mộ điệu không ít sự tiếc nuối.
Tích cực từ sự trẻ trung và mạnh mẽ
Lần đầu tiên trở lại sân chơi FIFA World Cup kể từ năm 1986 với thành tích ấn tượng tại Vòng loại khi dẫn đầu bảng xếp hạng khu vực CONCACAF, vượt qua những ông lớn truyền thống như Mỹ hay Mexico, Canada được kì vọng sẽ tạo nên những điều đáng chú ý trên đất Qatar. Sau 180 phút tại ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh, bất chấp những kết quả chưa như mong muốn, đoàn quân của John Herdman đã để lại ấn tượng đầy tích cực.
Lần lượt trước Bỉ và Croatia, hai đội tuyển lọt vào top 3 tại World Cup 2018, Canada tung ra tới tổng cộng 30 tình huống dứt điểm, cùng tỉ lệ kiểm soát bóng ngang ngửa với cả hai đối thủ được đánh giá cửa trên. Dấu ấn của Canada được thể hiển rõ rệt trên cả hai phương diện, cá nhân và tập thể.
Đối đầu với sơ đồ 3-4-3 của Bỉ, Canada sử dụng hệ thống chiến thuật tương ứng với áp lực theo kèm 1-kèm-1 toàn mặt sân khiến đội tuyển hạng 2 thế giới gặp vô vàn khó khăn trong công tác triển khai bóng bước đầu. Biểu đồ hành động phòng ngự trong 90 phút của Canada tại SVĐ Ahmad bin Ali đã cho thấy rõ rệt xu hướng đó, với các pha tắc bóng, cắt bóng và thu hồi được trải đều toàn mặt sân, nối tiếp là định hướng chuyển đổi trạng thái sang tấn công nhanh nhất có thể, hướng tới những cá nhân giàu tốc độ phía trên.
Sang tới trận đấu Croatia, đương kim á quân World Cup, sự không run sợ tiếp tục được HLV John Herdman truyền tải mạch lạc tới các học trò thông qua sơ đồ 4-4-2. Canada sớm vươn lên dẫn trước ngay phút đầu tiên từ kịch bản triển khai quen thuộc, khi bóng được phát dài trực diện theo trục dọc từ thủ môn Mike Borjan. Bóng tới Tajon Buchanan thực hiện đường tạt bóng chuẩn xác cho Alphonso Davies lẻn vào vòng cấm đánh đầu mở tỉ số.
| Croatia bị buộc rơi vào trạng thái phải đẩy bóng ra biên, nơi áp lực đồng bộ của Canada xuất hiện để đoạt bóng |
Sự khó chịu mà Canada gây ra cho Croatia còn tiếp tục được thể hiện trong 35 phút tiếp theo của hiệp 1, khi cự li áp sát được duy trì tốt khiến bộ ba tiền vệ áo trắng thường trực bị đặt vào trạng thái báo động và phải lùi sâu nhận bóng với áp lực mạnh từ sau lưng. Ba nhân tố rất trẻ gồm Alphonso Davies, Tajon Buchanan và Jonathan David là những hạt nhân tuyến đầu giúp Canada liên tục đảm bảo được chất lượng phía trên, cả có bóng và không bóng.
Sai lầm cá nhân để hướng tới tương lai
Sự trẻ trung và mạnh mẽ của tuổi trẻ đồng thời cũng mang theo một nghịch lí, đó là việc thiếu vắng kinh nghiệm ở đẳng cấp đỉnh cao. Ngoài những nhân tố trẻ đầy tiềm năng, phần còn lại của đội hình Canada không thực sự có hình bóng của một cầu thủ sở hữu trải nghiệm dạn dày, ví dụ như thuộc biên chế các CLB trong top 5 giải đấu lớn châu Âu, ngoại trừ Davies. Cá biệt, 10/26 cầu thủ được Herdman đưa tới Qatar vẫn chỉ đang thi đấu trong nước cho các CLB Canada tại Major League Soccer ở độ tuổi hầu hết đã qua mốc trẻ (23 tuổi trở lên).
Thiếu đi sự cọ xát đỉnh cao chắc chắn là nguyên nhân rõ ràng nhất dẫn tới hai thất bại của Canada. Về khâu tấn công, bất chấp tạo ra vô số cơ hội, trong đó có 1 quả penalty, Canada chỉ có thể tung ra 5 tình huống dứt điểm trúng đích và chuyển hoá thành công 1 bàn thắng. Công thức thiếu kinh nghiệm thi đấu và yếu trải nghiệm tuổi đời còn tiếp tục được thể hiện trong khâu phòng ngự.
Bàn thua đáng tiếc Canada phải nhận trước Bỉ có sự tương đồng đến kì lạ với chính bàn thua họ phải nhận trước Nhật Bản trong trận giao hữu cuối cùng trước thềm World Cup mới vài ngày trước đó. Với cùng chung kịch bản, một đường bóng dài tưởng chừng vô hại nhắm tới mũi nhọn đối phương chạy chỗ xâm nhập tấn công vào khoảng hở giữa hai trung vệ, nhưng cả Kamal Miller lẫn Steven Vitoria đều không được sự thông tin và phối hợp ăn ý. Bóng nảy qua đầu, tiền đạo đối phương đoạt bóng thành công và đối mặt với khung thành.
Trong khi đó, ở bàn thắng đầu tiên mà Croatia ghi được vào lưới Canada, sự non nớt lại tới từ vị trí của hậu vệ phải sinh năm 1998 Alistair Johnston khi để sự cáo già của Ivan Perisic đánh lừa và dễ dàng để tiền vệ đang khoác áo Tottenham Hotspur chuyền bóng xỏ háng cho Andrej Kramaric ghi bàn.
Cả Johnston và Miller đều chỉ đang thi đấu trong nước cho Montreal CF và chưa từng có trải nghiệm nào cao hơn cấp độ bóng đá nhà nghề Bắc Mỹ. Vitoria dù được đào tạo tại Bồ Đào Nha và vẫn đang chơi bóng tại hạng đấu cao nhất nước này, lại đã bước sang tuổi 35 và khó lòng có thể tiếp tục đóng góp cho Canada trong chiến dịch World Cup trên sân nhà.
Sự đối nghịch ấy không chỉ được chứng kiến tại hàng hậu vệ, mà nó còn bộc lộ ở hầu hết các vị trí và hàng tuyến khác trong đội hình Canada. Đội trưởng Atiba Hutchinson năm nay 39 tuổi, là cầu thủ (không tính thủ môn) lớn tuổi nhất tại World Cup 2022, nhưng vẫn đang đảm nhận trọng trách gánh vác tuyến giữa. Ismael Kone, tiền vệ sinh năm 2022 vào sân thay thế, dù thi đấu đầy cơ động và có dấu hiệu của một tài năng mới, lại vẫn đang chôn chân tại đấu trường quốc nội. Nếu nhìn sang người hàng xóm Mỹ, một loạt những trụ cột đá chính của họ dù mới tuổi teen, đều đã và đang giành thời gian đầu quân cho các CLB lớn châu Âu, như Gio Reyna, Yunus Musah hay Timothy Weah.
Kết luận
Dù đã chắc chắn bị loại, trận đấu mang tính chất thủ tục gặp Morocco cần được nhìn nhận một cách tích cực như là thử thách đầu tiên của Canada nhằm chuẩn bị hướng tới mục tiêu thực sự, sự thành công về mặt thành tích chuyên môn khi là chủ nhà World Cup 2026. Sở hữu trong tay không ít những cá nhân giàu tiềm năng, đã đến lúc Canada cần thực sự nghiêm túc nhìn nhận và cụ thể hoá giải pháp giúp nâng tầm nền bóng đá nước này.