Francesco Toldo: Thời thế tạo anh hùng

“Euro luôn là mảnh đất lành cho các thủ môn”. Một bài viết trên báo Thể thao văn hóa đã từng nói như thế. Bằng chứng được bài viết đưa ra là, đã từng có rất nhiều nhà vô địch sở hữu những người gác đền xuất chúng, và có thể nói rằng họ chiếm hết một phần hai công sức để đưa đội nhà đến với niềm vinh quang.

Ta có thể kể đến Sư tử Lev Yashin giúp Liên Xô vô địch năm 1960, Dino Zoff giúp đội bóng áo màu thiên thanh vững vàng vào năm 1968 và đặc biệt nhất là cú vô địch vô tiền khoán hậu của “những chú lính chì” Đan Mạch, với sự chỉ huy tài ba của người gác đền Peter Schmeichel. Ở đó, khi mà những trận đấu mang tính loại trực tiếp, những huấn luyện viên từ châu Âu thường muốn thắng trận từ trên sa bàn, với những mưu mẹo, chiến thuật, toan tính, thì người đảm bảo an toàn cho chiến thuật của họ luôn được đánh giá đúng với tầm quan trọng của mình hơn trong những trận cầu sôi động. Tuy nhiên, với nhiều người thừa nhận, hẳn không ai trong số các thủ môn có thể vụt sáng, trở thành ngôi sao sáng nhất trong đội bóng, hưởng lợi từ thành công của giải đấu bằng “người thay thế” Francesco Toldo.

 

8 ngày trước khi vòng chung kết Euro tại Bỉ và Hà Lan được diễn ra, toàn thể người dân Italia nói riêng và những người yêu mến đội bóng màu thiên thanh nói chung nhận phải hung tin, Gigi Buffon bị gãy tay trong trận thắng Na-uy, một trận đấu giao hữu nhằm chuẩn bị trước thềm giải đấu. Toàn thể đều bị sốc, tất cả cực kỳ lo lắng cho thủ thành của Parma này. Vận xui đến với toàn thể đất nước hình chiếc ủng, tuy nhiên trong đó lại có một người đã biết biến điều này thành vận may của mình. Thủ thành của Fiorentina, Toldo, được Dino Zoff sử dụng thay thế cho Buffon.

Anh nhận ra rằng, cơ may thật tình cờ lại đến với mình. Như cái thuở anh còn chơi tại đội bóng thiếu nhi, đang là hậu vệ của đội bóng, bỗng nhiên thủ môn của đội bị chấn thương và không có người thay thế, HLV buộc anh phải trở thành người gác đền bất đắc dĩ. Từ đó, anh đã biết rằng, duyên trời đã định cho mình ở vị trí chốt chặn trước khung thành này. Và hôm nay, anh biết rằng suy nghĩ của mình đã đúng. Thật không hay khi vui mừng trên sự đau khổ của đồng đội, thế nhưng bản thân phải biết cố gắng để đáp ứng niềm tin của HLV, tình cảm của người hâm mộ và đồng đội, trên hết cả chính là sự tự tôn của bản thân.

 

Cái câu “thời thế tạo anh hùng” thật chẳng sai đối với Toldo. Mùa hè năm đó, anh tỏa sáng rực rỡ trên đất Hà Lan và Bỉ. Nhiều người sau này có thể sẽ quên anh trước sự vẻ vang của hàng hậu vệ với Cannavaro, Nesta, Maldini hay Zambrotta. Đáng lẽ ra cái tên Francesco Toldo nên có ở vị trí trang trọng của riêng mình. Và bản thân người viết muốn sử dụng những khoảnh khắc để nhằm tô thêm cái ấn tượng về vế “thời thế tạo anh hùng” khi nhắc về anh.

 

Đó là khoảnh khắc các cổ động viên Italia tự hào giăng hàng biểu ngữ “Catenaccio” để ủng hộ việc HLV Dino Zoff quyết định nâng tầm chiến thuật tinh hoa của người Ý. Bên cạnh hàng tứ vệ điển trai năm đó, người “khổng lồ” theo đúng theo nghĩa đen này đã chắn giữ hết mọi ngóc ngách vào khung thành. Trải qua hơn một tháng của giải đấu, anh đã có đến 30 pha cứu thua và chỉ để lọt lưới bốn bàn, mà một nửa trong đó đã thuộc về trận chung kết. 

Là khoảnh khắc mà số phận run rủi bốc thăm để Italia đụng độ Hà Lan trên con đường chinh phục. Người ta đã từng ví rằng: “Hà Lan như những cơn sóng, và Italia như bờ đê, khi con sóng vượt qua bờ đê, thì cơn sóng phải đụng độ Toldo”. Lời ví von quả không sai. Bờ đê màu xanh khi ấy đã vỡ. Phút 34, Zambrotta phải nhận thẻ vàng thứ hai và rời trận đấu, khi đó đội bóng màu thiên thanh đã liên tục nhận liên tiếp những cơn sóng gió từ cơn lốc màu cam. Toldo vẫn đứng đó, vững chãi, mặc cho đã hai lần bờ đê bị xuyên thủng thì vẫn còn đó anh, là thần giữ cửa, cản trở bước sóng tràn trên chấm 11m.

 

Là khoảnh khắc Frank Rijkaard ưu tiên cho Kluivert thực hiện những quả penalty trong trận đấu, để người xem nhận thấy rằng tài năng của Toldo có thể làm im tiếng đi niềm hy vọng của cả thủ phủ Amsterdam. Và kể có là những người đàn anh vững chãi là chỗ dựa tinh thần cho toàn đội như đội trưởng Frank de Boer hay Jaap Stam, thì cũng bị cái khí thế của gã thủ thành người Italia áp đảo.

 

Là khi mà Maldini không thể hoàn thành nhiệm vụ của mình, thì một lần nữa, Toldo lại hiện lên như đấng cứu thế, anh cản phá pha đá phạt của Bosvelt và đưa người Ý vào giấc mơ của thiên đường. Khi đó, người ta đã nhận ra được giá trị thực sự của anh. Sự thành công của Catenaccio mà Dino Zoff xây dựng đến từ bàn tay của anh. Thủ môn huyền thoại này đã phải thốt lên lời cám ơn anh, sau màn trình diễn tuyệt vời đó.

 

Nhưng cũng giống như những anh hùng của thời thế khác, anh không thể nào tự mình xoay chuyển được số phận. Chung kết gặp đội tuyển Pháp, suốt 90 phút, anh đã cùng đồng đội cản phá gần 20 pha dứt điểm từ đội bóng áo lam, gấp đôi những gì mà đồng đội trên hàng công của anh làm được. 

 

Và rồi, giây phút kinh hoàng nhất cũng đã tới, pha đánh đầu phá bóng của Cannavaro vô tình thành đường chuyền tuyệt hảo cho Wiltord. Để một lần nữa người xem biết rằng, bức tường thành của Italia không hoàn hảo như họ tưởng, khi mà người giữ cửa không còn được tỉnh táo theo đúng nghĩa đen về mặt thể chất, thì hậu quả sẽ đến tức thì. Không thể sửa sai cho đồng đội khi còn bị choáng với pha bóng trước đó, Toldo đã để bóng lọt giữa hai chân và bàn thắng đến ngay phút bù giờ cuối cùng. Người Italia sụp đổ, giấc mộng tan vỡ, tinh thần suy sụp. Trước khi Trezeguet đóng thẳng cây đinh vàng vào giữa ngực quý ông Catenaccio kiêu hãnh.

 

Đã 16 năm rồi, anh cũng đã giải nghệ. Tuy nhiên niềm nuối tiếc giành cho anh vẫn còn đó. Nhiều người yêu màu áo thiên thanh đã nguôi đi nỗi buồn năm đó khi 6 năm sau món nợ đã được trả với cả vốn lẫn lãi. Nhưng anh lại không được sắm vai là “người hùng tạo ra thời thế”. Bởi vì có lẽ số phận muốn tô vẽ cho anh nét bi tráng của bức tranh “thời thế tạo anh hùng” mà thôi.

Phương GP (TTVN)