Bồ Đào Nha: Cho những ngày điệu Fado không còn buồn

 

 

Ở vùng đất cực Tây Nam châu Âu này, cả hai đội tuyển Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đều được xem là những “ông kẹ” của lục địa già với phong cách chơi bóng mang đậm màu sắc Latinh quyến rũ. Thế nhưng, điều hết sức trớ trêu là nếu như La Roja đã chinh phục trọn vẹn các danh hiệu quốc tế (1 chức vô địch World Cup, 3 chức vô địch EURO) thì Seleccao lại chưa một lần được nếm trải cảm giác đứng trên đỉnh vinh quang. Từ quá khứ cho tới hiện tại, bất chấp việc từng sở hữu không ít những tên tuổi lừng danh, thậm chí thuộc vào hàng siêu sao, như Eusebio, Luis Figo hay Cristiano Ronaldo chẳng hạn, thế nhưng số phận vẫn luôn ngoảnh mặt với đội bóng được mệnh danh là “Brazil của châu Âu”. Từng lọt vào chung kết EURO 2004, bán kết EURO 2000, 2012, bán kết World Cup 2006… nhưng Seleccao đều phải chịu thất bại trong cay đắng và tiếc nuối.

 

Chứng kiến các cầu thủ Bồ Đào Nha chơi bóng, đôi khi người ta thấy mình như đang được sống trong niềm cảm xúc thăng hoa đến bất tận, từ những đôi chân ma thuật của Ronaldo, Nani, Quaresma hay xa hơn nữa là Deco, Figo, Rui Costa,… Nhưng rồi, thật nghiệt ngã khi mà vẻ đẹp ấy vẫn đơn giản chỉ là một sự tồn tại nhạt nhòa và dang dở, chẳng khác gì những thứ ánh sáng ảo ảnh, chợt đến rồi chợt đi. Trong giai đoạn mà người “hàng xóm” Tây Ban Nha thống trị thế giới từ năm 2008 đến 2012, bóng đá Bồ Đào Nha gần như cũng chỉ còn một mình Ronaldo để dựa dẫm và bấu víu niềm tin. Không danh hiệu, không cảm xúc và thậm chí chẳng thể tìm thấy bất kỳ định hướng nào cho những mục tiêu trong tương lai, Seleccao dường như đã… chết đi một phần.

 

 

Được hình thành bởi sự pha trộn văn hóa giữa những người đi biển Bồ Đào Nha với những nô lệ châu Phi vào thế kỷ XVI, thật tương đối dễ hiểu vì sao khi điệu Fado thường mang âm hưởng buồn bã và u uất. Trong tiếng Latinh cổ cũng như ngôn ngữ Bồ Đào Nha hiện đại, danh từ “Fado” có nghĩa là số phận hay định mệnh, một thể loại âm nhạc chất chứa rất nhiều nỗi buồn trớ trêu, những hoài niệm uẩn ức cũng như sự bế tắc của cuộc sống con người. Nhắc đến Fado, là nhắc đến các bài hát vô cùng sâu lắng, da diết, nơi mà người dân Bồ Đào Nha sẵn sàng gửi gắm niềm hy vọng của họ, nhưng là để chờ đợi những điều chẳng bao giờ xuất hiện. Vào thế kỷ XIX, điệu Fado từng phát triển mạnh mẽ trong các khu phố bình dân tại thủ đô Lisbon và được xem như một thể loại nghệ thuật đương thời dành cho nhiều giai cấp hạ lưu của xã hội, từ những gã thủy thủ nghèo, gái điếm, vũ công, người nô lệ châu Phi nhập cư cho đến những tay đâm thuê chém mướn…

 

Hệ quả, tính cách con người Bồ Đào Nha cũng một phần được tạo nên từ đây. Không phải một dân tộc “máu lửa” giống như những người Tây Ban Nha hàng xóm, đất nước nằm sát bên bờ Đại Tây Dương này có chút gì đấy hơi buồn bã và trầm mặc hơn hẳn. Phải chăng cũng chính bởi thế mà nền bóng đá Seleccao đã nhiều lần phải nếm trải số phận nghiệt ngã ở đấu trường quốc tế, như thể một định mệnh quá đỗi trớ trêu đối với họ, chẳng khác gì những tiếng hát từ điệu Fado vẫn cứ lặng lẽ vang lên trong suốt ngần ấy thế kỷ…

Trước thềm VCK EURO 2016 năm nay, ĐT Bồ Đào Nha không nhận được sự đánh giá cao từ phía giới chuyên môn và dư luận. Trên thực tế, thầy trò HLV Fernando Santos đã phải chật vật mới vượt qua được vòng đấu bảng với thành tích không thể nào kém ấn tượng hơn, 3 trận hòa trước những đối thủ bị xem là dưới cơ, bao gồm Iceland, Áo và Hungary. Tất nhiên, thứ bóng đá nhạt nhẽo mà Ronaldo và các đồng đội trình diễn trên đất Pháp cũng nhanh chóng bị chỉ trích là bế tắc đến cùng cực. Chính bởi vậy mà chẳng mấy ai dám nghĩ người Bồ sẽ giành được lợi thế trong cuộc chạm trán Croatia ở vòng 1/8, đội bóng vừa mới đánh bại nhà ĐKVĐ Tây Ban Nha thuyết phục chỉ cách đó không lâu.

 

Mặc dù vậy, bóng đá vẫn thường giống như cuộc đời. Đôi lúc, sự cô độc lại chính là một món quà và nỗi bất hạnh hoàn toàn có thể trở thành tài sản quý báu của chúng ta. Ngay trong niềm hoài nghi tột độ, bất chấp mọi sự lựa chọn đầy trớ trêu từ định mệnh, các cầu thủ Bồ Đào Nha cũng chẳng còn lựa chọn nào khác vẫn phải tiếp tục bước ra sân như thể đây sẽ là trận đánh cuối cùng của họ. Để rồi sau tất cả, bằng một lối chơi phòng ngự tiêu cực tới mức mà trung vệ Vedran Corluka bên phía Croatia phải miêu tả là “đội bóng tệ hại nhất EURO 2016”, Seleccao đã khuất phục thành công đại diện đến từ bán đảo Balkan, nhờ bàn thắng muộn màng nhưng tràn đầy ý nghĩa của Quaresma trong hiệp phụ, một kẻ từng phải nhận danh hiệu “Thùng rác vàng” châu Âu…

 

Đáng chú ý là chỉ không lâu sau đó, đến lượt những người Tây Ban Nha ồn ào xuất trận trong tâm thế của một nhà ĐKVĐ. Thế nhưng, La Roja cũng nhanh chóng gục ngã hoàn toàn trước thứ bóng đá vô cùng khoa học và gắn kết của người Ý, một thất bại mà nhiều khả năng sẽ chấm dứt trọn vẹn kỷ nguyên của HLV Vicente del Bosque cũng như lối chơi tiki-taka lừng danh ngày nào. Giờ đây, thì chính Bồ Đào Nha mới là đội bóng đang rộng đường nhất để tiến tới trận chung kết EURO 2016 do nằm ở nhánh đấu thuận lợi hơn, chứ không phải Đức, Italia hay chủ nhà Pháp.

 

 

Không ai phủ nhận Ba Lan sẽ là một kẻ ngáng đường khá khó chịu dành cho thầy trò HLV Fernando Santos. Tuy nhiên, nếu như người Bồ vẫn tiếp tục thể hiện được sự tinh quái cần thiết của mình, họ sẽ có thừa cơ hội giành quyền đi tiếp. Đành rằng chẳng ai muốn chứng kiến một Bồ Đào Nha “lầy lội” đến mức ngay cả Ronaldo cũng phải lùi về sân nhà và chiến đấu như một hậu vệ, thế nhưng, xét trong hoàn cảnh hiện tại, rõ ràng đội bóng áo màu bã trầu cũng không còn nhiều lựa chọn khả dĩ hơn.

 

Giống như điệu nhạc Fado truyền thống của dân tộc mình, các cầu thủ Bồ Đào Nha trên thực tế vẫn đang phải trình diễn một thứ bóng đá “u uẩn và ảm đạm”. Mặc dù vậy, ý nghĩa của cuộc sống, từng được nhân vật phản diện Green Goblin trong bộ phim Spider Man đề cập: “Chính chúng ta mới là người lựa chọn mình sẽ trở thành người như thế nào”, bao giờ cũng ẩn chứa vô vàn điều kỳ diệu nếu con người thực sự khao khát và đam mê để sẵn sàng theo đuổi thành công đến cùng. Thời điểm hiện tại, khi mà ĐT Tây Ban Nha đã chính thức trở thành cựu vương, đồng nghĩa rằng người dân trên bán đảo Iberia sẽ chỉ còn lại màu áo bã trầu để bấu víu niềm tin vô địch. Một thứ ảo vọng triền miên mà các CĐV Bồ Đào Nha từng bị huyễn hoặc trong suốt những năm tháng của quá khứ nhưng lại đang trở nên gần gũi hơn bao giờ hết, chính là nhờ vào triết lý thực dụng của thầy trò Fernando Santos.

 

Cũng chẳng ai biết trước được Ronaldo cùng thế hệ tài năng của mình, với những người đồng đội “muôn năm cũ” Nani, Pepe, Moutinho, Carvalho, Rui Patricio… hay những người đàn em đang ngày càng trưởng thành như Renato Sanches, Joao Mario… liệu có tiếp tục trở thành nỗi ám ảnh của cả đất nước Bồ Đào Nha xinh đẹp hay không? Dẫu sao thì ngay bây giờ, điều ấy có lẽ cũng không đáng để các CĐV Seleccao phải quá bận tâm, ít nhất là khi so sánh với niềm hy vọng theo đuổi một giấc mơ “hoang đường” nào đó sắp trở thành hiện thực. Những ngày này, điệu nhạc Fado chắc chắn vẫn đang vang lên trên khắp các nẻo đường xứ sở Tây Nam châu Âu, từ thủ đô Lisbon, cho đến xứ Amarante ở phương Bắc hay những miền Braganca, Terras do Sado… Nhưng thay vì những âm hưởng buồn bã thê lương, giờ đây đó là âm thanh của niềm tin và hy vọng!