Ngày 8/5/2023 đánh dấu tròn 10 năm Sir Alex Ferguson tuyên bố nghỉ hưu với tư cách là HLV của Manchester United, sau 27 năm tại vị. Một thập kỷ đã trôi qua. Hiện tại, các nhà cầm quân ở Premier League trụ được 27 tuần đã là một kỳ tích.
Sự hoảng loạn đã thay thế sự kiên nhẫn trong phòng họp ban lãnh đạo, với nỗi lo về một cuộc khủng hoảng tài chính: Từ việc xuống hạng cho tới bỏ lỡ suất dự Champions League.
Tuần vừa qua, Javi Gracia đã bị Leeds United sa thải sau 70 ngày ở Elland Road. Cựu HLV Watford trở thành nhà cầm quân thứ 14 tại Premier League mất việc mùa này - một con số kỷ lục cho một mùa giải. Graham Potter (Chelsea, 206 ngày) và Nathan Jones (Southampton, 95 ngày) cũng đã được bổ nhiệm và sa thải trong cùng một mùa giải. Trong khi đó, nhiệm kỳ của Cristian Stellini chỉ kéo dài 31 ngày với tư cách là HLV tạm quyền tại Tottenham Hotspur, sau khi đội bóng này sa thải Antonio Conte hồi tháng Ba.
Nhiều khả năng HLV tạm quyền Frank Lampard sẽ tiếp tục nắm quyền tại Chelsea cho đến cuối mùa giải, nhằm giúp đội bóng hoàn tất việc bổ nhiệm người kế nhiệm lâu dài thay cho Potter. Nhưng 6 thất bại sau 6 trận kể từ khi trở lại Stamford Bridge hôm 6/4, khả năng nhà cầm quân 44 tuổi phải chịu nỗi ô nhục khi mất hai công việc trong cùng một mùa giải là không nhỏ, sau khi bị Everton sa thải vào tháng Giêng.
Tháng trước, một nghiên cứu của Sky Sports đã chỉ ra rằng, kể từ mùa giải Premier League đầu tiên vào năm 1992-93, 73 CLB đã sa thải HLV khi đang ở khu vực “cầm đèn đỏ”. Nhưng chỉ có 31 đội trụ hạng - tức là tỷ lệ thành công chỉ là 42%. Do đó, sa thải HLV không phải hành động đảm bảo cho một tấm vé trụ hạng.
HLV luôn là một nghề bấp bênh. Triều đại của Ferguson tại Man United là một điều dị biệt. Nhưng dù tỏ ra chật vật ở bước khởi đầu, ông vẫn được trao hơn 3 năm không danh hiệu để tái định hình đội bóng, trước khi giành được chiếc cúp đầu tiên: FA Cup vào năm 1990.
Sự kiên nhẫn như vậy với một chiến lược gia bây giờ là điều không tưởng. Sau 3 trận thua liên tiếp, trong đó có trận thua 0-1 trước Real Madrid khiến Liverpool bị loại khỏi Champions League, Jurgen Klopp cho biết chiếc ghế của ông vẫn an toàn “nhờ những thành tích trước đây của ông tại đội bóng.”
“Tôi hiểu rằng tôi ngồi đây là nhờ quá khứ, chứ không phải vì những gì chúng tôi đã làm trong mùa giải này,” ông nói. “Nếu đây là mùa giải đầu tiên của tôi, có thể câu chuyện sẽ khác. Đội bóng có những ông chủ thông minh và hiểu chuyện, nhưng điều đó không có nhiều ý nghĩa lắm trong hoàn cảnh này.”
| Chỉ có chiến thắng mới là kim bài miễn tử với Klopp |
Nhận xét của Klopp nhấn mạnh hai yếu tố quan trọng để đảm bảo công việc của một nhà cầm quân: Thành tựu đạt được, cũng như những ông chủ biết họ đang làm gì. Giống Ferguson và Arsene Wenger, người đã có 22 năm làm việc tại Arsenal từ năm 1996 đến 2018, Klopp hiểu rằng chỉ có chiến thắng mới mang lại cho HLV “kim bài miễn tử” trước khả năng bị mất việc.
Nhưng rất nhiều ông chủ bây giờ thậm chí không cho đội bóng của mình thời gian để đội bóng giành chiến thắng. Nếu các HLV không mang đến hiệu quả tức thì, họ nên đếm ngược ngày mình mất ghế. Potter, Jones và Gracia là những ví dụ điển hình, nhưng có lẽ họ chưa bao giờ là sự lựa chọn phù hợp từ đầu.
Khi Liverpool bổ nhiệm Klopp vào tháng 10/2015, GĐTT của đội bóng vào thời điểm đó, Michael Edwards đã dành nhiều tháng nghiên cứu cựu chiến lược gia Borussia Dortmund để đánh giá liệu ông có phải là sự lựa chọn phù hợp với kế hoạch do các ông chủ người Mỹ của đội bóng nghĩ ra hay không.
Manchester United mất tới 5 tháng để xác định Erik ten Hag là người thay thế lâu dài cho Ole Gunnar Solskjaer ở mùa giải trước. GĐTT John Murtough chính là người thực hiện quá trình nghiên cứu chi tiết đối với cựu HLV Ajax Amsterdam, tương tự như cách Liverpool chiêu mộ Klopp.
Potter, Jones và Gracia dường như chỉ là những sự bổ nhiệm vội vã, thiếu nghiên cứu chuyên sâu cần thiết để xác định liệu họ có phải người phù hợp. Thời gian sẽ trả lời liệu Sean Dyche có phải là người phù hợp với Everton hay không, khi ban đầu đội bóng này muốn Marcelo Bielsa thay thế Lampard.
Kỹ năng huấn luyện của Dyche đã được chứng minh tại Premier League. Nhưng ông và Bielsa lại khác xa nhau về triết lý bóng đá. Thật khó để Everton thành công trong tương lai, nếu những người trong ban lãnh đạo đội bóng chuyển từ người này sang người khác một cách vội vã như vậy.
Crystal Palace đã làm đúng khi bổ nhiệm Roy Hodgson thay thế Patrick Vieira vào tháng Ba. Dù người đàn ông 75 tuổi này đã tuyên bố giải nghệ năm ngoái, nhưng với 4 năm làm HLV Palace đến tháng 5/2021, đội bóng này biết họ sẽ nhận được những gì và ít nhất cũng có những hiểu biết nhất định về phương pháp làm việc của ông.
Leeds cũng đánh cược tương tự với Sam Allardyce, người trước đây đã giúp Palace, Sunderland và Everton thoát khỏi những tình huống tưởng như không thể ở khu vực xuống hạng. Mặc dù vậy, công việc cuối cùng của ông tại West Brom kết thúc với việc xuống hạng vào năm 2021. Chỉ còn 4 vòng đấu nữa, việc bổ nhiệm “Big Sam” là canh bạc cuối cùng đầy rủi ro của Leeds, đội bóng tin rằng một chuyên gia sinh tồn như Allardyce là sự lựa chọn phù hợp hơn so với Gracia, người đã thua 7 trong 12 trận đấu.
Tuy nhiên, thời của những chiến lược gia như Ferguson, những người được trao cơ hội để vượt qua khởi đầu chậm chạp và những kết quả tồi tệ đã qua từ lâu. Chiến thắng ngay từ những ngày đầu mới là tất cả. “Ra ngõ gặp núi”, cuộc chiến chống xuống hạng của Allardyce tại Leeds sẽ bắt đầu với đội đầu bảng Premier League, Manchester City trên sân Etihad vào thứ Bảy tuần này.
Lược dịch bài viết “Why are Premier League clubs hiring and firing so many managers this year?” của Mark Ogden (ESPN)