Saudi Arabia “nổi tiếng” với hàng loạt các cáo buộc vi phạm nhân quyền, bao gồm cả việc hình sự hóa đồng tính luyến ái, hạn chế nghiêm trọng quyền tự do ngôn luận và quyền của phụ nữ, và vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi. Để chống lại tai tiếng đó, cộng với việc xoa dịu dân số trẻ và đang phát triển nhanh chóng, Thái Tử Saudi Arabia - Bin Salman đã chọn thể thao - như là lời giải tốt nhất cho các vấn đề.
Ả Rập Saudi đặt mục tiêu tổ chức 25 giải vô địch thế giới (của nhiều môn thể thao) vào năm 2030. Tại World Cup Qatar cuối năm ngoái, Bin Salman ngồi cạnh chủ tịch FIFA Gianni Infantino, nổi bần bật với tuyên bố “toàn quốc nghỉ lễ” sau khi Saudi Arabia đánh bại Argentina. Một VCK World Cup tại Saudi Arabia vào năm 2030 hoặc 2034 là bước tiếp theo của Bin Salman!
Bước quan trọng nhất trước đó, thì Bin Salma đã và đang làm rồi. Chính là “tân trang” lại giải VĐQG Saudi Arabia, biến Pro League thành một giải đấu tỉ đô với các ngôi sao cựu trào bậc nhất.
Cristiano Ronaldo gia nhập Al Nassr vào tháng Giêng. Đương kim Quả bóng vàng Karim Benzema ra mắt Al Ittihad vào cuối tuần trước. N’Golo Kante là người tiếp theo. Các hợp đồng có giá trị siêu lớn và thông điệp cũng rất rõ ràng: Saudi Arabia muốn thay đổi thế giới bóng đá.
Nhưng đằng sau sự hào nhoáng, những thương vụ siêu khủng cùng các chiêu bài PR hoành tráng và liên tục về một giải đấu “đột phá nhất lịch sử bóng đá”, Saudi Pro League thực sự có gì?
| Thương vụ Ronaldo tới với Ả-rập Xê-út đang mở ra rất nhiều cơ hội rộng mở cho giải VĐQG nước này |
Có 2 điều quan trọng mà chúng ta cần phải biết về Saudi Arabia: Đây là một quốc gia với dân số trẻ, 70% dưới 35 tuổi. Và đây cũng là một quốc gia đam mê bóng đá đến mức ám ảnh.
Theo Bin Salman, “mục tiêu chiến lược” trong “Tầm nhìn 2030” của ông chính là “tạo ra các cơ hội chất lượng và môi trường hấp dẫn để đầu tư vào lĩnh vực thể thao”.
Bin Salman hạ quyết tâm tăng gấp ba lần giá trị thị trường của giải Pro League, lên 8 tỷ SAR (1,7 tỷ bảng Anh); thông qua sự kết hợp giữa doanh thu thương mại và đầu tư của khu vực tư nhân.
Kể từ khi Ronaldo gia nhập, số người tham dự các trận đấu của Al Nassr đã tăng 143%, lượng CĐV mua vé vào sân toàn giải cũng tăng tương tự. Một thống kê khác: Sau khi Al Nassr có Ronaldo, giá vé bình quân một trận đấu tại giải Pro League là 150 SAR (30 bảng Anh), tăng 15 lần so với trước.
“Tôi vẫn không thể tin rằng chúng tôi có được Benzema,” Rola, một CĐV nữ 26 tuổi của Al Ittihad, nói với The Athletic. “Anh ấy là một bản hợp đồng trong mơ. Đó không chỉ là chất lượng trên sân cỏ mà còn là sự quan tâm và quảng bá toàn cầu dành cho câu lạc bộ của chúng tôi.”
“Tôi biết ơn chủ tịch câu lạc bộ, Bộ trưởng Bộ Thể thao và Thái tử vì tất cả những gì họ đang làm cho bóng đá Saudi Arabia và câu lạc bộ của chúng tôi,” Rola nói thêm. “Sau Benzema, chúng ta sẽ thấy nhiều tên tuổi lớn khác tham gia và đưa chúng ta trở lại những ngày vinh quang.”
Sau Benzema, sẽ còn rất nhiều cái tên khác của bóng đá Châu Âu đến với Ả-rập Xê-út |
Những lời của Rola chứng minh một sự thật khác: Tầm nhìn 2030 của Bin Salman không chỉ là cách Saudi Arabia thể hiện mình với thế giới mà còn là cách các đầu não quốc gia này thể hiện bản thân với chính người dân của mình.
Mong muốn thu hút cả nước nói chung của Bin Salman có thể thấy rõ từ việc lựa chọn các CLB để nhận đầu tư tư nhân. Đó không chỉ là bốn đội lớn nhất Saudi Arabia, mà còn là Al Qadsia, ở khu vực phía đông và Al Ula, quê hương của bộ tộc Thamudi cổ đại. Al Diriyah, nơi “khai sinh” Chủ nghĩa Wahhabi, cũng đã nhận được tài trợ.
Các kế hoạch cho mùa giải 2023-24 sẽ chứng kiến mỗi đội trong số bốn CLB thuộc sở hữu của PIF có trong đội hình tối thiểu ba cái tên nổi tiếng thế giới. Một số ngoại binh ít nổi tiếng hơn dự kiến sẽ được phân bổ cho các đội khác của giải.
Thierno Alimou Diallo của công ty đại diện thể thao Wonder Sports and Entertainment Group, người đã sống và làm việc ở Trung Đông gần 15 năm nhấn mạnh: “Nó sẽ giúp ích cho các cầu thủ địa phương, mang đến cho họ cơ hội được nhìn thấy Cristiano Ronaldo tập luyện, quan sát những gì anh ấy làm trên sân cỏ. Nó sẽ mang lại cho họ sự tự tin và nhiều bài học giá trị”.
Tất nhiên, không phải ngôi sao bóng đá nào cũng bị thuyết phục bởi những bản hợp đồng nặng đô từ Saudi Arabia. Lionel Messi chính là ví dụ tốt nhất!
“Bỏ lỡ Messi là một tổn thất lớn,” Mohammed, một người hâm mộ Al Hilal, nói sau khi biết tin. “Tôi không thể kể tên cầu thủ nào khác có thể bù đắp cho việc Messi không gia nhập Pro League”
Những lo ngại về lối sống được cho là yếu tố chính dẫn đến quyết định của Messi, với việc siêu sao người Argentina đã khẳng định “thời gian dành cho gia đình” là lý do khiến anh từ chối Pro League để gia nhập Inter Miami tại MLS Mỹ.
Một số cầu thủ đẳng cấp khác trong tầm ngắm của Pro League cũng đang cân nhắc từ chối giải đấu, bao gồm Ilkay Gundogan, Eden Hazard và Hugo Lloris.
Việc thu hút những cái tên đang ở phong độ cao của sự nghiệp vẫn là rào cản với giải VĐQG Ả-rập Xê-út |
Thực tế Saudi Pro League vẫn gặp rất nhiều khó khăn trong việc lôi kéo các cầu thủ có tiếng đang ở độ tuổi đẹp. Và đó chắc chắn là điều họ cần làm tiếp theo nếu nghiêm túc trong việc xây dựng một giải đấu quốc nội chất lượng cao.
“Các CLB Saudi Arabia tất nhiên muốn những ngôi sao 25, 26, 27, 28 tuổi”, ký giả Jasim Diallo cho biết. “Nhưng hiện tại, những cầu thủ mà họ đã/đang tiếp cận đều từ 30 tuổi trở lên – những người đã cống hiến tất cả cho thế giới bóng đá ở cấp đội cao nhất. Karim Benzema đã giành được mọi thứ. N’Golo Kante cũng vậy. Nhưng với một số cầu thủ trẻ hơn, như Wilfried Zaha chẳng hạn, tiền không phải là vấn đề – vì cậu ấy muốn chơi ở Champions League.”
Rất rõ ràng, nếu bạn muốn tiền, Saudi Arabia là nơi thích hợp. Nhưng nếu bóng đá là ưu tiên hàng đầu - như trường hợp của Ilkay Gundogan tại Man City hay Zaha của Palace - thì họ sẽ chọn một phương án khác.
Không chỉ các cầu thủ, nhiều HLV hàng đầu cũng đang trong tầm ngắm của Pro League. Slaven Bilic, Rudi Garcia và Nuno Espirito Santo là những HLV có tiếng đã dẫn dắt ít nhất 1 CLB tại đây. Rafa Benitez và một HLV từng dẫn dắt 1 CLB thuộc Big 6 Ngoại hạng Anh khác cũng đã nhận được lời đề nghị “bom tấn”.
Tham vọng của của Bin Salman là biến Saudi Pro League trở thành một trong 10 giải đấu hàng đầu thế giới vào năm 2030. Hiện Pro League đứng hạng 58, theo khảo sát của Twenty First Group.
“Rửa tiền, mục đích chính trị? Đó không phải là điều tôi quan tâm. Giải đấu mà tôi theo dõi từ khi còn là một đứa trẻ giờ đây có thể chào đón những cái tên như Benzema, Kante sau khi đã có Ronaldo. Đó là tất cả những gì quan trọng với tôi”, Ali - một fan ruột của Al Ahly cho biết. Và đó có lẽ cũng là suy nghĩ chung của đại đa số người hâm mộ bóng đá tại Saudi Arabia.
Lược dịch từ: Saudi Arabia, football’s big disruptors. The story of the money, the motive and the hidden disputes - The Athletic