Một mùa bóng vừa chính thức đi đến hồi kết. Trận chung kết Champions League đã kết thúc vào ngày 1 tháng 6, và chưa đầy 2 tuần sau đến lượt Euro khởi tranh. Chưa đầy 1 tuần sau tiếng còi khai cuộc của Euro, chúng ta có thêm Copa América để theo dõi. Kể từ tháng 8 năm ngoái, bóng đá đã hoạt động gần như không ngừng nghỉ.
Thực ra hiện giờ đang có thêm các trận đấu tại Olympic, nhưng ít nhất thì thế giới bóng đá nam đỉnh cao sẽ có một kỳ nghỉ ngắn.
Vậy, giờ thì chúng ta nên làm gì để gi.ết thời gian đây? Theo dõi, suy đoán về các cuộc chuyển nhượng rõ ràng là “thú vui” thịnh hành nhất hiện tại của các “tín đồ” môn thể thao vua. Ngoài ra, chúng ta cũng có thể nhìn lại những gì đã diễn ra ở mùa bóng vừa qua để suy đoán về cuộc đua Ballon d'Or sắp tới – danh hiệu cá nhân cao quý nhất thế giới bóng đá, thứ sẽ được định đoạt vào cuối tháng 10.
Sau những thay đổi đã được thực hiện cách đây vài năm, giờ thì giải thưởng này sẽ xét theo thành tích của các cầu thủ trong một mùa giải thay vì 1 năm dương lịch như trước đây. Và vào ngày 15 tháng 7 vừa qua, Argentina đã đánh bại Colombia để có lần thứ hai liên tiếp đăng quang Copa America – có thể xem đây chính là điểm kết thúc của mùa bóng 2023-24 trong cuộc đua Ballon d’Or 2024.
Vậy, với tất cả những trận đấu đã diễn ra ở mùa bóng vừa qua: Liệu ai đang là người có khả năng cao nhất trong việc trở thành chủ nhân của giải thưởng cá nhân danh giá nhất thế giới bóng đá? Và ai là người thực sự xứng đáng với nó nhất?
TRƯỚC HẾT: LIỆU LIONEL MESSI CÓ CƠ HỘI GIÀNH QUẢ BÓNG VÀNG THỨ 9 HAY KHÔNG?
Vấn đề lớn nhất trong việc dự đoán người sẽ chinh phục được Ballon d’Or là Lionel Messi và Cristiano Ronaldo đã… “quậy nát” cuộc đua này. Kể từ năm 2008, Ronaldo đã có 5 lần giành được giải thưởng này, còn Messi là 8 lần. Trong kỷ nguyên bóng đá hiện đại, hai người họ đã giành tới 13 Quả Bóng Vàng trong 15 năm qua.
Tôi đã tính toán các con số, thực hiện một số phân tích hồi quy, áp dụng một số thông tin chuyên sâu được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo và đi đến kết luận rằng yếu tố có sức ảnh hưởng lớn nhất tới khả năng giành Quả Bóng Vàng của một cầu thủ là tên anh ta có phải là Lionel Messi hay Cristiano Ronaldo không.
Tất nhiên, sẽ rất khó có chuyện 1 trong 2 người họ trở thành chủ nhân của Ballon d’Or năm nay. Với Ronaldo – người đã không ghi nổi bàn nào ở Euro dù đã được đá chính trong mọi trận đấu của ĐTQG Bồ Đào Nha – thì chắc chắn là hoàn toàn không có cơ hội nào. Messi thì khá khẩm hơn với một chút cơ hội nhỏ nhoi. Hiện nay, giải thưởng này được bầu chọn bởi một nhóm gồm 100 nhà báo đại diện cho các quốc gia nằm trong top 100 của bảng xếp hạng FIFA. France Football sẽ gửi cho họ một danh sách rút gọn gồm 30 cái tên và yêu cầu họ bầu ra 5 cầu thủ đứng đầu danh sách theo ý kiến của bản thân: Cái tên Top 1 sẽ được 6 điểm, cầu thủ top 2 được 4 điểm, người đứng thứ 3 được 3 điểm, đứng thứ 4 được 2 điểm và đứng thứ 5 được 1 điểm. Sau khi cộng tất cả số điểm mà mỗi cầu thủ nhận được từ các nhà báo lại với nhau, ai đạt điểm số cao nhất thì sẽ trở thành chủ nhân của Quả Bóng Vàng.
Messi chắc chắn chính là cầu thủ nổi tiếng nhất trong cuộc đua năm nay, và đội tuyển quốc gia của anh vừa có lần thứ 2 liên tiếp giành chức vô địch Copa America. Trên thực tế, Argentina đã trở thành quốc gia thứ hai trong lịch sử bóng đá châu Âu và Nam Mỹ giành được 2 chức vô địch châu lục liên tiếp và có 1 chiếc cúp vô địch thế giới xen vào giữa.
Xét riêng về mặt kết quả, Tây Ban Nha của giai đoạn 2008 đến 2012 và Argentina của hiện tại chính là hai đội tuyển quốc gia vĩ đại nhất mọi thời đại. Còn cá nhân Messi, độ nổi tiếng của anh hiện nay chẳng kém gì Giáo Hoàng, anh chính là kẻ thống trị của lịch sử Ballon d’Or và là đội trưởng của một ĐTQG vừa trải qua một cuộc hành trình 4 năm cực ngoạn mục.
Thừa nhận đi, liệu bạn có thực sự bất ngờ nếu những chuyện trên tạo nên một tác động đủ mạnh để Messi giành được số phiếu bầu biến anh thành người chiến thắng chung cuộc trong cuộc đua Bóng Vàng 2024? Tôi không nghĩ là điều đó sẽ xảy ra – anh đã chơi bóng ở MLS được 1 năm và dính chấn thương trong hầu hết thời gian diễn ra Copa América – nhưng với việc hiện nay chẳng hề có cái tên nào thực sự nổi trội hơn hẳn so với phần còn lại trong cuộc đua Ballon d’Or năm nay, tôi vẫn có thể nhìn thấy viễn cảnh một nhóm ứng cử viên thuộc diện “nặng ký” nhận được số phiếu bầu tương đương nhau và bằng cách nào đó Messi lại giành được đủ số điểm để đưa anh đến với Quả Bóng Vàng thứ 9 trong sự nghiệp, nới rộng thêm kỷ lục vô tiền khoáng hậu của mình.
AI ĐANG LÀ NGƯỜI CÓ KHẢ NĂNG THẮNG CUỘC CAO NHẤT?
Trong những năm tháng Messi và Ronaldo thay phiên nhau thống trị ngôi vương của cuộc đua Ballon d’Or, chúng ta vẫn có thể thu thập được một số thông tin hữu ích từ những cái tên đã đứng dưới họ. Tính từ năm 2008, nếu chúng ta chỉ xem xét các năm diễn ra những giải đấu quốc tế, có một xu hướng rất rõ rệt và sẽ chẳng một ai ngạc nhiên khi chú ý đến nó: Các cầu thủ là thành viên của những ĐTQG đạt kết quả cao đều sẽ nhận được một cú hích lớn.
Vào năm 2008, Ronaldo là cái tên đứng đầu và Messi đứng thứ hai, còn 3 cầu thủ đứng ngay dưới họ (Fernando Torres của Liverpool, Iker Casillas của Real Madrid và Xavi của Barcelona) đều là thành viên của đội tuyển Tây Ban Nha – nhà vô địch của kỳ Euro năm đó. Đứng thứ 6 là Andrey Arshavin của Zenit St Petersburg, tuy khi ấy vẫn chưa chuyển đến Arsenal, nhưng anh đã tạo nên những màn trình diễn cực kỳ đáng nể ở Euro 2008 cho đội tuyển Nga.
Vào năm 2010, Messi là người giành chiến thắng chung cuộc, còn 2 cái tên đứng sau anh là những nhà vô địch World Cup, Andres Iniesta và Xavi, trong khi đó đứng thứ tư và thứ 5 là Wesley Sneijder, cầu thủ đã cùng ĐTQG Hà Lan cán đích ở vị trí thứ hai tại World Cup 2010, và Diego Forlan, người đã cùng Uruguay đứng thứ tư tại giải đấu này. Ngoài ra, đã có 4 cầu thủ Tây Ban Nha khác lọt vào top 11.
Năm 2012, Messi tiếp tục đăng quang và Ronaldo đứng thứ hai, trong khi đó Xavi, Iniesta và Casillas đã một lần nữa lọt vào Top 6 sau khi cùng La Roja chinh phục Euro.
Năm 2014, Ronaldo là người giành Bóng Vàng và Messi đứng thứ hai, còn đứng thứ ba là Manuel Neuer, thủ môn số một của nhà đương kim vô địch World Cup năm ấy – ĐTQG Đức, ngoài ra còn có các ngôi sao khác của Die Mannschaft là Thomas Müller, Phillip Lahm, và Toni Kroos cũng đã lọt vào Top 10. James Rodríguez của Monaco và Real Madrid đã giành được vị trí thứ 8 – chủ yếu là nhờ màn trình diễn chói sáng trong màu áo ĐTQG Colombia tại World Cup.
Ronaldo đánh bại Messi giành Quả bóng vàng 2016 |
Vào năm 2016, Bồ Đào Nha của Cristiano Ronaldo đã chinh phục kỳ Euro năm ấy và siêu sao này trở thành người thắng cuộc trong cuộc đua Ballon d’Or, ngoài ra thủ môn số một của họ là Rui Patrício đã cán đích ở vị trí thứ 12. Cũng nhờ chức vô địch kia mà số phiếu bầu Patrício nhận được khi đó cao hơn cả Zlatan Ibrahimovic, Kevin De Bruyne, Paul Pogba, Toni Kroos, Luka Modric, và Robert Lewandowski.
Vào năm 2018, Modric đã phá vỡ thế độc tôn của Messi và Ronaldo, chủ yếu là nhờ chiến tích giành được vé tham dự trận chung kết World Cup cùng ĐTQG Croatia cộng với chức vô địch Champions League cùng Real Madrid, mặc dù tại đấu trường LaLiga anh chơi chưa tới 2000 phút còn Real Madrid chỉ có thể cán đích ở vị trí thứ ba. Trong khi đó, đội giành được cúp vàng thế giới là ĐTQG Pháp thì có 2 cầu thủ lọt vào top 5 (Antoine Griezmann và Kylian Mbappé), 1 cầu thủ khác lọt vào top 10 (Raphaël Varane) và 2 người nữa lọt vào top 15 (N'Golo Kanté và Paul Pogba).
Năm 2021, Messi đã trở thành chủ nhân của giải thưởng này – một kết quả gây tranh cãi dữ dội khi anh đánh bại Lewandowski nhờ việc giành được danh hiệu đầu tiên trong màu áo ĐTQG Argentina tại Copa America. Tuy nhiên, kết quả gây sốc nhất là việc Jorginho – khi ấy rõ ràng chỉ là tiền vệ hay thứ ba ở cả ĐTQG và CLB của mình – có thể cán đích ở vị trí thứ 3 chung cuộc, nhờ thành tích giành được cả Champions League cùng Chelsea và Euro cùng ĐTQG Italy.
Và tất nhiên, vào năm ngoái, Messi chính là người thắng cuộc sau khi chuyển đến chơi bóng ở MLS, chủ yếu là nhờ chiến tích vừa giành được danh hiệu cầu thủ xuất sắc nhất World Cup 2022, vừa là nhà vô địch của giải đấu.
Vậy, tất cả những thông tin trên có ý nghĩa gì?
Trước hết, Tây Ban Nha (nhà vô địch Euro 2024), Argentina (nhà vô địch Copa America 2024) và khả năng cao là cả Colombia (á quân Copa America 2024) và đội tuyển Anh (á quân Euro 2024) sẽ có nhiều cầu thủ nhận được phiếu bầu hơn so với một mùa giải không có giải đấu quốc tế lớn nào diễn ra vào mùa hè. Và nếu có một cầu thủ nào đó đã tỏa sáng rực rỡ trong màu áo Tây Ban Nha hoặc Argentina, đồng thời khoác áo Real Madrid, anh ta có thể sẽ là ứng cử viên sáng giá nhất cho giải thưởng này.
Hiện chẳng có cầu thủ nào của ĐTQG Argentina chơi cho Real Madrid cả, còn trong danh sách nhân sự của nhà đương kim vô địch Euro Tây Ban Nha thì có 3 cầu thủ thuộc biên chế Real Madrid là Joselu, Nacho Fernandez và Dani Carvajal. Joselu hiếm khi được ra sân ở cả CLB lẫn ĐTQG, Nacho thì chẳng được chắc suất đá chính tại cả 2 đội.
Nghe thì có vẻ khó tin, nhưng trên lý thuyết thì Carvajal đang là một ứng cử viên thực sự rất sáng giá cho danh hiệu Quả Bóng Vàng của năm nay. Anh chính là người đã ghi bàn khởi đầu chiến thắng của Real Madrid trước Borussia Dortmund trong trận chung kết Champions League 2023-24 và chơi trọn vẹn 90 phút trong trận chung kết Euro. Nếu Jorginho từng phải chấp nhận cán đích ở vị trí thứ 3 vì trước mặt anh là 2 siêu sao sáng chói Messi và Lewandowski, thì hậu vệ cánh 32 tuổi của Real Madrid hoàn toàn có thể cán đích ở vị trí số một của cuộc đua sau 1 mùa giải chẳng có cá nhân nào thực sự nổi trội hẳn so với phần còn lại của thế giới.
Lautaro Martinez là vua phá lưới tại Copa America, là người ghi bàn thắng mang về chức vô địch cho ĐTQG Argentina và cũng là tay săn bàn hàng đầu tại Serie A trong màu áo nhà đương kim vô địch Inter Milan. Dù vậy, việc anh không được đá chính khi lên tuyển và Inter bị loại ở vòng 16 đội của Champions League mùa trước gần như chắc chắn sẽ khiến triển vọng giành Bóng Vàng của anh bị giảm sút mạnh, nhưng khả năng tiền đạo này cán đích tại một vị trí nằm trong top 10 là rất cao.
Tuy nhiên, những cái tên được các nhà cái đánh giá cao nhất trong cuộc đua này là Vinícius Júnior, Jude Bellingham và Rodri. Vini đã bước vào mùa hè với tư cách là ứng cử viên sáng giá nhất của cuộc đua sau khi góp công cực lớn giúp Real Madrid giành cú đúp danh hiệu LaLiga và Champions League, nhưng sau đó, anh nhận thẻ phạt một cách ngớ ngẩn trong trận đấu vòng bảng cuối cùng của ĐTQG Brazil ở Copa America và phải ngồi ngoài vì án treo giò khi Selecao bị Uruguay loại khỏi cuộc chơi.
Vào giai đoạn giữa mùa giải trước, Bellingham chính là cái tên sáng giá nhất khi mà anh gần như cứ chạm bóng là sẽ ghi bàn. Tuy nhiên, phong độ bùng nổ này đã biến mất trong giai đoạn nửa sau của mùa giải, và xét tổng thể thì anh cũng đã chơi khá tệ ở Euro. Bầu không khí đầy phấn khích xoay quanh Bellingham dường như cũng đang “loãng” đi rất nhiều. Tuy nhiên, cùng lúc đó, anh đã cùng đội tuyển Anh giành được vé vào chơi trận chung kết trên đất Đức, có một pha kiến tạo trước Tây Ban Nha và chính là người giúp Tam Sư vượt qua vòng 16 đội với một siêu phẩm “xe đạp chổng ngược”.
Cuối cùng là Rodri. Manchester City chỉ giành được 1 danh hiệu vào mùa giải trước, nhưng đó là chức vô địch Premier League – lập kỷ lục là đội đầu tiên trong lịch sử giải đấu vô địch 4 lần liên tiếp. Họ đã bị loại ở Champions League bởi Real Madrid và cũng để thua trong trận chung kết FA Cup trước Manchester United. Tuy nhiên, đội tuyển Tây Ban Nha của anh đã giành chức vô địch Euro với thành tích ghi bàn kỷ lục và đồng thời trở thành đội đầu tiên trong lịch sử giải đấu thắng hết cả 7 trận phải chơi. Tuy đã dính chấn thương trong hiệp một của trận chung kết, nhưng sau cùng Rodri vẫn được trao cho danh hiệu cầu thủ xuất sắc nhất giải.
Rào cản lớn nhất ngăn cách chàng trai này với Bóng Vàng chỉ đơn giản là việc anh không phải là một nhân vật hào nhoáng. Vini có hơn 9 triệu người theo dõi trên Twitter. Bellingham có hơn 2 triệu. Còn Rodri? Anh thậm chí chẳng có tài khoản Twitter.
AI LÀ NGƯỜI THỰC SỰ XỨNG ĐÁNG GIÀNH CHIẾN THẮNG?
Trước đây, một trong các tiêu chí bình chọn trong cuộc đua Ballon d’Or là sự nghiệp tổng thể của các ứng viên. Nói cách khác, những mùa giải trước đó của họ cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong kết quả mà họ nhận được. Điều này là một phần lý do tại sao Messi và Ronaldo cứ liên tục giành giải, và có lẽ cũng đã góp phần giúp Modric trở thành người chiến thắng trong cuộc đua năm 2018. Tuy nhiên, sau chiến thắng của Messi vào năm 2021, France Football đã loại bỏ tiêu chí này ra khỏi quá trình bỏ phiếu. Thay vào đó, xếp thứ tự theo mức độ quan trọng, các tiêu chí được đưa ra là: Màn trình diễn cá nhân của ứng viên, thành tích của đội bóng mà ứng viên đó khoác áo, và cuối cùng là “sportsmanship” (tinh thần thể thao)/“fair play” (chơi đẹp)/hay bất kỳ cụm từ nào có nghĩa tương tự.
Tôi sẽ bỏ qua tiêu chí cuối cùng vì hiện nay chẳng một ai dám chắc chắn về tầm quan trọng của nó hoặc sportsmanship/fair play thực sự đại diện cho điều gì. Một “chủ nhân Bóng Vàng” gần đây đã bị kết tội tống tiền đồng đội bằng clip sex chỉ vài tháng trước khi nhận giải, vậy nên tôi không chắc tiêu chí này có được cân nhắc một cách thực sự nghiêm túc hay không.
Dựa trên hai tiêu chí đầu, theo cá nhân tôi thì Rodri chính là ứng viên sáng giá nhất hiện tại. Anh là cầu thủ xuất sắc nhất tại một CLB được hầu hết nhà chuyên môn nhận xét là mạnh nhất thế giới hiện nay, và anh cũng là cầu thủ giỏi nhất tại đội tuyển quốc gia xuất sắc nhất châu Âu. Thật đơn giản để lựa chọn.
Rodri là một tiền vệ cực kỳ giỏi thu hồi bóng. Anh bất khả chiến bại trong các pha không chiến. Anh thực sự là một chân phát triển bóng rất cừ khôi. Anh không bao giờ làm mất bóng. Và anh cũng đã ghi được một loạt bàn thắng. Hầu hết các cầu thủ ngôi sao chỉ có thể làm tốt một hoặc hai trong số những việc trên – còn Rodri thì “cân” được hết. Có nhiều khía cạnh ở một tiền vệ rất khó để định lượng, nhưng sự xuất chúng của Rodri là rất dễ để nhận thấy.
Chúng ta có thể thấy rất rõ ràng điều đó qua những màn trình diễn cá nhân của chàng trai này. Tính từ mùa giải 2017-2018, trên khắp Top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu, chỉ có duy nhất một cầu thủ hội tụ đầy đủ những thông số sau đây: Trong một mùa giải, ghi ít nhất 8 bàn, có ít nhất 8 pha kiến tạo, thực hiện thành công ít nhất 300 đường chuyền tịnh tiến bóng, và thực hiện ít nhất 90 pha tắc bóng + đánh chặn các đường chuyền của đối thủ. Đó chính là Rodri của mùa giải qua.
Chúng ta cũng có thể thấy rất rõ ràng điều đó qua tầm ảnh hưởng của anh lên những màn trình diễn của Manchester City. Trong mùa giải trước của Premier League, khi có Rodri hiện diện trên sân đấu, số bàn thắng mà đội chủ sân Etihad ghi được nhiều hơn các đối thủ của họ tận 61 bàn. Còn khi anh vắng mặt – gần 500 phút trong tổng thời lượng thi đấu của Man City – thì hiệu số bàn thắng bại của họ chỉ vỏn vẹn là +1. Nhìn vào số liệu “bàn thắng kỳ vọng”, sự chênh lệch trong mức hiệu suất của Man City giữa 2 tình huống Rodri ra sân và Rodri không ra sân cũng lớn như thế.
Nhà văn lừng danh Michael Lewis từng gọi cựu cầu thủ NBA Shane Battier là “No Stats All-Star” vì các đội bóng mà anh khoác áo thường chơi tốt hơn nhiều khi anh có mặt trên sân dù cho các chỉ số thống kê của anh chẳng quá nổi bật. Rodri cũng vậy, ngoại trừ việc anh sở hữu các chỉ số thống kê giống như Giannis Antetokounmpo.
Hiện nay, không một cầu thủ nào khác trên thế giới vừa giỏi giang trong mọi khía cạnh của bóng đá, vừa tạo nên một tầm ảnh hưởng bất khả thay thế tại đội bóng mà mình khoác áo như Rodri. Kể từ đầu năm ngoái, tại cả CLB lẫn ĐTQG, Rodri đã giành được tổng cộng 8 danh hiệu và chỉ phải nhận vỏn vẹn 4 thất bại. Theo tôi, chàng trai này chính là cầu thủ xuất sắc nhất thế giới, và với việc vừa giành được chức vô địch châu lục cùng La Roja, anh cũng đã đạt được một điều kiện quan trọng mà các “cử tri” thường đánh giá cao.
Hãy trao Quả Bóng Vàng cho Rodri!
Theo Ryan O’Hanlon, ESPN