Lược sử chiến thuật bóng đá (Kỳ 1): Chiến thuật kết hợp

Ở thời sơ khai của bóng đá, các trận đấu diễn ra khá lộn xộn khi các cầu thủ mạnh ai nấy đá. Các cầu thủ thường chỉ dựa vào kỹ thuật cá nhân để rê dắt và khi mất bóng các đồng đội mới lao vào cướp lại rồi tiếp tục rê dắt để ghi bàn. Đường chuyền không mấy khi được sử dụng và chỉ được xem là giải pháp cuối cùng khi không thể làm gì khác.

Cũng bởi thế mà những trận đấu bóng đá diễn ra lộn xộn như các trận bóng bầu dục, thậm chí còn có trường hợp dẫn tới đánh nhau trên sân. Khi bóng đá phát triển dẫn tới lượng người quan tâm ngày một nhiều hơn, Hiệp hội bóng đá Anh (FA) ra đời năm 1863 cùng với bộ luật chính thức đầu tiên của bóng đá ra đời dựa trên luật chơi bóng của sinh viên đại học Cambridge.

Sinh ra tại Sunderland, Alcock trưởng thành từ việc chơi bóng trong trường học. Năm 1872, Alcock có tên trong danh sách đội tuyển bóng đá Anh gặp ĐT Scotland. Đây là trận bóng đá quốc tế đầu tiên trong lịch sử và Alcock cũng là một trong những cầu thủ đầu tiên được tham dự một trận đấu quốc tế (có nguồn ghi là năm 1870). Nhưng trận đấu này không đơn giản chỉ là một cột mốc cho sự phát triển của bóng đá, mà còn là cột mốc cho sự phát triển của chiến thuật bóng đá. Ở trận đấu đó, đội tuyển Anh ra sân với thứ bóng đá sơ khai rằng các cầu thủ tự do di chuyển, tự do đá bóng theo sự rê dắt của cá nhân. Thế nhưng ĐT Scotland lại tạo ra sự khác biệt khi thi đấu dựa trên chiến thuật phối hợp "cặp đôi", nghĩa là hai cầu thủ phối hợp với nhau trong các tình huống tấn công.

Điều này đã làm ngạc nhiên những chuyên gia về bóng đá. Ở thời điểm đó, bóng đá cũng dần được phát triển như là một môn khoa học. Vào năm 1833, khái niệm khoa học thể thao bắt đầu ra đời và khái niệm khoa học trong bóng đá ra đời vào sáu năm sau (1939). Đến thời điểm năm 1870, khoa học về bóng đá dần được phát triển tại Anh. Alcock đã chứng kiến lối đá gây ngạc nhiên của Scotland và ông nhận ra rằng cần đá bóng một cách "khoa học".

Ở thời điểm này, người ta chưa coi trọng những đường chuyền do hạn chế về tư duy việt vị cũng như chưa có một nghiên cứu một cách hệ thống để chỉ ra những phương pháp thi đấu hợp lý nhất. Nhưng Alcock đã làm điều đó, ông đề xuất việc thi đấu theo nhóm và sử dụng những đường chuyền để tiếp cận khung thành đối phương. Vì vậy, có thể coi Alcock là người đầu tiên khai sinh ra lý thuyết chiến thuật cho bóng đá hiện đại.

Thực ra, Alcock chỉ là người nghiên cứu và đưa ra lý thuyết về "chiến thuật kết hợp" chứ không hoàn toàn là người khai sinh ra nó. Trong nghiên cứu của mình, Alcock chỉ ra những bằng chứng về việc Sheffield là câu lạc bộ đầu tiên thi đấu bóng đá theo kiểu "chiến thuật kết hợp". Trong những năm 1860-1870 Sheffield đã gây khó khăn cho những đối thủ của mình bằng việc yêu cầu các tiền đạo đứng ở những vị trí thuận lợi nhất gần khung thành đối phương để nhận bóng. Điều đó cho thấy họ cũng đã bắt đầu tư duy sử dụng nhiều hơn những đường chuyền trong các trận đấu. 

Sir Frederick Wall (nguyên thư ký Hiệp hội bóng đá Anh từ năm 1895-1934) đã viết trong cuốn hồi ký của ông rằng đội bóng "Kỹ sư Hoàng gia A.F.C" có thể coi là những người đầu tiên sử dụng chiến thuật "chiến thuật kết hợp". Ông đã nhận xét rằng việc kết hợp rõ ràng đem lại hiệu quả hơn rất nhiều so với thứ bóng đá mang chủ nghĩa cá nhân trước đó. Nó khai thác điểm mạnh của từng người và tạo ra một đội ngũ có sự liên kết với nhau trên sân. 

Đội "Kỹ sư Hoàng gia" đã thu hút sự chú ý của các đối thủ từ năm 1868 với cách thi đấu "thông minh" của họ. Đến những năm 1869 và 1870, họ được mô tả là "thi đấu tốt theo nhóm" và "học được bí quyết để thành công trong bóng đá - sử dụng những đường chuyền". Đó là những mô tả từ bản báo cáo trận đấu sơ khai, khởi nguồn của những bản phân tích chiến thuật về sau này. Tuy nhiên, đó vẫn chưa phải là cái nôi ra đời "chiến thuật kết hợp".

Như Đạt