Trên đường Pitch
1. Chiếc giày vàng là gì?
 |
Chiếc giày vàng là giải thưởng được trao hàng năm |
Chiếc giày vàng châu Âu là một giải thưởng được trao mỗi mùa giải cho cầu thủ ghi nhiều bàn nhất trong số những giải vô địch quốc gia hàng đầu châu Âu. Giải thưởng này được điêu khắc thành hình tượng một chiếc giày bóng đá.
Giải thưởng Chiếc giày vàng châu Âu mới được đưa ra từ mùa giải 1967/68. Ban đầu nó được gọi là “Soulier d’Or”, nghĩa là Chiếc giày vàng theo tiếng Pháp. Ban đầu nó được trao cho cầu thủ ghi nhiều bàn nhất trong số tất cả các giải bóng đá ở châu Âu. Kể từ năm 1997, giải thưởng này được chỉnh sửa với việc nhân hệ số và ưu tiên các giải đấu cấp độ cao hơn.
Tạp chí L’Equipe là nơi sáng tạo ra giải thưởng này. Từ mùa giải 1996/97, European Sports Media là đơn vị chịu trách nhiệm trao giải.
2. Lịch sử của giải Chiếc giày vàng
Từ năm 1968 đến 1991, giải thưởng Chiếc giày vàng được trao cho cầu thủ ghi nhiều bàn nhất trong số các giải vô địch quốc gia ở châu Âu. Khi đó, sức mạnh của các giải đấu là điều chưa được tính đến. Trong giai đoạn này, Eusebio, Gerd Muller, Dudu Georgescu và Fernando Gomes đều giành giải 2 lần.
Sau một cuộc biểu tình của Liên đoàn bóng đá Đảo Síp, khẳng định một cầu thủ của họ ghi được 40 bàn thắng và đáng lẽ nên nhận được giải thưởng này, khi mà những người giành giải chính thức chỉ ghi được 19 bàn, thì L’Equipe đã quyết định không trao giải từ năm 1991 đến 1996.
 |
Các tiền đạo ở giải đấu hàng đầu châu Âu sẽ có cơ hội tốt hơn để giành Chiếc giày vàng |
Kể từ mùa giải 1996/97, European Sports Media là đơn vị trao giải Chiếc giày vàng dựa trên một hệ thống tính điểm. Theo đó, các cầu thủ ở những giải đấu tốt hơn sẽ thắng kể cả khi họ ghi ít bàn hơn cầu thủ ở các giải đấu hạng thấp. Việc tính điểm sẽ dựa vào xếp hạng giải đấu theo hệ số UEFA.
Bàn thắng được ghi trong top 5 giải hàng đầu châu Âu được nhân với hệ số 2. Các giải đấu có thứ hạng từ 6 tới 22 có hệ số nhân là 1,5. Còn những giải đấu thấp hơn sẽ có hệ số nhân là 1. Chính vì thế, bàn thắng được ghi ở những giải đấu cấp cao nhất sẽ có giá trị hơn nhiều so với những giải đấu thấp hơn.
Kể từ khi có sự thay đổi này, chỉ có 2 cầu thủ giành Chiếc giày vàng không nằm trong 5 giải đấu hàng đầu châu Âu là Henrik Larsson mùa 2000/01 khi chơi ở giải vô địch Scotland và Mario Jardel mùa 1998/99 và 2001/02 ở giải vô địch Bồ Đào Nha.
Đến mùa giải 2019/20, giải thưởng Chiếc giày vàng lại đón nhận thêm một sự thay đổi. Khi các cầu thủ có cùng điểm số, họ sẽ được chia sẻ giải thưởng Chiếc giày vàng trong quá khứ. Nhưng bây giờ thì giải thưởng này chỉ được trao cho một cầu thủ duy nhất có số phút thi đấu ít hơn. Nếu chỉ số này vẫn cân bằng, số pha kiến tạo và số bàn thắng được ghi từ penalty ít hơn sẽ được tính đến. Chỉ khi tất cả những thông số này ngang nhau thì giải thưởng mới được chia sẻ cho nhiều cầu thủ như trước.
3. Top danh thủ giành nhiều Chiếc giày vàng nhất
 |
Lionel Messi giành nhiều Chiếc giày vàng nhất trong lịch sử bóng đá |
Lionel Messi là ngôi sao duy nhất giành giải Chiếc giày vàng tới 6 lần, tất cả đều trong màu áo Barcelona. Anh cũng nắm giữ kỷ lục ghi nhiều bàn nhất trong một mùa giải với 50 pha lập công ở mùa 2011/12, với tổng điểm số là 100.
“Vua dội bom” Gerd Muller là cầu thủ đầu tiên giành Chiếc giày vàng 2 lần, ở các mùa giải 1969/70 và 1971/72. Lionel Messi là cầu thủ đầu tiên giành Chiếc giày vàng 3 lần, và sau đó là cầu thủ đầu tiên chạm mốc 5 và 6 lần.
Chỉ có duy nhất Messi là giành giải thưởng này trong 3 mùa giải liên tiếp (từ mùa 2016/17 đến 2018/19). Thierry Henry, Messi, Cristiano Ronaldo, Robert Lewandowski và Ally McCoist là những cầu thủ giành giải thưởng này trong 2 mùa giải liên tiếp.
Diego Forlan, Luis Suarez, Mario Jardel và Cristiano Ronaldo là những cầu thủ giành giải thưởng này với những câu lạc bộ khác nhau. Ronaldo và Suarez là những cầu thủ giành giải thưởng này ở 2 giải đấu khác nhau, đó là Premier League và La Liga.
4. Các thống kê khác về Chiếc giày vàng
4.1. Người chiến thắng xếp theo câu lạc bộ
Với sự xuất sắc của Messi, Barca dẫn đầu danh sách câu lạc bộ có nhiều Chiếc giày vàng nhất trong lịch sử với 8 danh hiệu. Ngoài Messi, 2 cái tên khác từng giành Chiếc giày vàng khi khoác áo Barca là Luis Suarez và Ronaldo “béo”.
Real Madrid và Bayern Munich đồng hạng hai với 4 Chiếc giày Vàng. Dinamo Bucuresti và Porto cùng có 3 Chiếc giày vàng. Những đội bóng có 2 Chiếc giày vàng là CSKA Sofia, Liverpool, Ajax, Sporting Lisbon, Arsenal, Benfica và Rangers.
4.2. Người chiến thắng xếp theo quốc gia
Bồ Đào Nha là quốc gia sở hữu nhiều Chiếc giày vàng nhất với 8 danh hiệu. Ronaldo đóng góp 4 danh hiệu. Ngoài ra, hai huyền thoại Eusebio và Fernando Gomes cùng đóng góp 2 giày vàng.
Sự xuất sắc của Messi giúp Argentina đứng thứ 2 trong danh sách với 7 giày vàng. Ngoài Messi, Hector Yazalde là cầu thủ người Argentina còn lại giành giải thưởng này, vào mùa giải 1973/74.
Hà Lan và Uruguay đồng hạng ba với 4 Chiếc giày vàng. Bulgaria, Italia, Brazil và Romania là những quốc gia sở hữu 3 giày vàng. Áo, Wales, Nam Tư, Pháp, Tây Đức, Scotland và Ba Lan là những quốc gia có 2 giày vàng.
4.3. Người chiến thắng xếp theo giải vô địch quốc gia
Sự xuất sắc của Ronaldo và Messi giúp La Liga vượt trội so với phần còn lại. Giải đấu này sở hữu tổng cộng 15 Chiếc giày vàng. Premier League và giải Bồ Đào Nha đồng hạng hai với 7 Chiếc giày vàng. Giải Hà Lan và Bundesliga cùng có 4 giày vàng. Serie A, giải Bulgaria, giải Scotland và Romania cùng có 3 Chiếc giày vàng. Giải vô địch Áo xếp sau với 2 Chiếc giày vàng.
