Trên đường Pitch
Fabio Cannavaro, Quả bóng Vàng năm 2006, có thể là một trong những trung vệ gần nhất đủ tầm để đi vào lịch sử bóng đá thế giới, trong một thập niên mà các trung vệ giỏi trở nên rất hiếm hoi, và trung vệ có thể trở thành huyền thoại thì gần như không còn.
Người gần nhất hiện nay có đủ tài năng và ảnh hưởng để đạt đến tầm như Cannavaro là John Terry của Chelsea. Nhưng anh đã 31 tuổi, và lối sống ngoài sân cỏ đã hủy hoại khá nhiều hình ảnh của trung vệ này. Rio Ferdinand của Manchester United đã sa sút quá nhiều ở tuổi 34. Tất cả chỉ làm chúng ta thêm hoài niệm về thời kỳ mà Premier League, giải đấu được coi là hấp dẫn nhất thế giới hiện tại, tràn ngập các trung vệ giỏi, như Tony Adams, Martin Keown, Jaap Stam, Sol Campbell v.v.
Bao giờ người Italia mới sản sinh ra thêm một Cannavaro nữa
Italia cũng đã từng sản sinh ra những trung vệ tốt nhất (thậm chí là hay nhất mọi thời). Sau Franco Baresi, họ có Paolo Maldini và Alessandro Costacurta, trước khi Alessandro Nesta và Fabio Cannavaro trở thành một trong những cặp trung vệ hay nhất mọi thời của đội Thiên thanh. Nhưng vào tháng Chín năm nay, Simone Barone, một trong những nhà vô địch World Cup 2006, thậm chí nhận xét rằng Andrea Barzagli là trung vệ hay nhất Italia. Giorgio Chiellini của Juventus cũng từng được đánh giá là người sẽ phát huy truyền thống phòng ngự của người Italia, nhưng ở tuổi 28, anh vẫn chưa thực sự là chỗ dựa đáng tin cậy.
Đội bóng được đánh giá là hay nhất thế giới vào thời điểm này, Barcelona, thậm chí sẵn sàng chơi với hai trung vệ vốn là… tiền vệ trụ được kéo về (có thể là Mascherano – Song). Hiện tại, họ cũng chỉ có hai trung vệ đích thực là Gerard Pique, người đã chơi không tốt hai mùa gần đây, và Carles Puyol, năm nay 34 tuổi. Real Madrid có Pepe, nhưng cách chơi băm bổ của trung vệ này còn lâu mới được coi là một nghệ thuật. Ricardo Carvalho đã 34 tuổi và thường xuyên chấn thương. Trên toàn châu Âu, các trung vệ giỏi trở nên rất hiếm hoi. Chúng ta chỉ có kể ra vài cái tên, như Thiago Silva, Vincent Kompany, Nemanja Vidic, Pique và Pepe. Mats Hummels và Neven Subotic, Adil Rami, Thomas Vermaelen, Giorgio Chiellini có thể được xếp sau trong danh sách này. Nhưng tất cả chỉ có thế.
Sự phát triển của chiến thuật đã phủ nhận vai trò các trung vệ
Việc các trung vệ của bóng đá hiện đại không còn tham gia nhiều vào lối chơi chung của cả đội có thể là một lý do. Giờ thì họ tập trung vào nhiệm vụ phòng ngự gần như tuyệt đối và chỉ tham gia tấn công trong các tình huống cố định. Những Libero kiểu Beckenbauer hay Baresi không còn nữa, cũng bởi vì sự giới hạn vai trò cũng đã giới hạn luôn các phẩm chất của các trung vệ. Nhiệm vụ phòng ngự đơn thuần đã tạo ra những trung vệ chơi đơn thuần và không thể nâng phòng ngự lên tầm nghệ thuật.
Lý do tại sao các trung vệ không còn tham gia nhiều vào lối chơi là mang tính chiến thuật thuần túy. Hầu hết các đội bóng hiện nay đều sử dụng các tiền vệ kiến tạo lùi sâu, dẫn đến việc các trung vệ có rất ít khoảng trống ở phía trước. Các hậu vệ cánh bây giờ mới là những người thực sự tham gia nhiều vào lối chơi, và thậm chí được cho phép di chuyển vào trung lộ, trong các sơ đồ phổ biến hiện nay là 4-3-3 hoặc 4-2-3-1.
Một lời giải thích trên khía cạnh chiến thuật khác là sự “tuyệt chủng” của lối chơi kèm người. Bóng đá hiện đại bắt các cầu thủ làm nhiệm vụ của mình hoàn toàn theo khu vực, đặc biệt là ở vai trò phòng ngự. Lối chơi kèm người với hệ thống ba hậu vệ đã trở nên lỗi thời từ cách đây một thập kỷ, và khiến các trung vệ trở nên ngày càng mờ nhạt. Năm 1982, Claudio Gentile, một trong những hậu vệ quét chơi khó chịu nhất trong lịch sử của Italia, đã kèm Diego Maradona vĩ đại chặt đến mức “Cậu bé Vàng” phải phát khóc. Bây giờ, không ai phân công kèm người kiểu một bắt một như hình với bóng như thế nữa, và sự thay đổi này tước đi một phẩm chất mà trung vệ nào cũng muốn thể hiện.
Sự phát triển của chiến thuật đã hạn chế rất nhiều không gian hoạt động và cả không gian phát triển kỹ năng của các trung vệ. Vì thế, thật dễ hiểu, thế giới ngày một thiếu các trung vệ giỏi, và trung vệ có thể nâng phòng ngự lên tầm nghệ thuật có lẽ đã không còn. Vì nghệ thuật không thể được tạo ra từ sự gò bó vai trò của họ đến mức tối thiểu trên sân.
(Theo Thể Thao Văn Hoá)
