Pochettino vs Klopp: Vật đổi, sao dời

Trận đấu đầu tiên trên ghế nóng Liverpool của Jurgen Klopp chính là trước Tottenham, một trận hòa không bàn thắng tháng Mười năm 2015. Thời điểm đó, HLV người Đức được đánh giá là một trong những người tài năng nhất Châu Âu ở thế hệ trẻ của mình, trong khi đồng nghiệp Mauricio Pochettino bấy giờ vẫn đang chật vật tìm kiếm một sự khẳng định.

Tròn hai năm qua đi, bảng tỷ số 4-1 hiển hiện ở Wembley như thông điệp đảo chiều vị thế của hai người. Pochettino giờ mới là ngôi sao sáng, trong khi xoay quanh Klopp chỉ toàn những dấu hỏi và sự ngờ vực ở khả năng cầm quân thực sự.

Suốt quãng thời gian không dài mà cũng chẳng ngắn, Pochettino tự phát triển bản thân theo cấp số nhân như đúng chất của một nhà chiến thuật, chiến lược và quản lý thực thụ. Trong khi đó, Klopp dường như giậm chân tại chỗ hoàn toàn, trung thành với triết lý bóng đá đã được tất cả đọc vị và thuộc làu, cộng thêm sự bảo thủ trong công cuộc giải quyết mọi yếu khuyết nội tại cố hữu ở Liverpool. Tất cả trong hai năm.

Chiến thắng đậm đà Tottenham 4-1 Liverpool là bằng chứng đủ xác đáng cho sự thăng tiến không ngừng của một CLB và một HLV khi đem ra so sánh tương ứng với bên kia chiến tuyến. Đây hoàn toàn không phải một màn trình diễn đỉnh cao nhất thời của Spurs để chấm dứt 5 năm với 10 trận không biết mùi chiến thắng trước The Kop.

Màn trình diễn ở Wembley dường như là điểm kết cho chuỗi 4 trận chứng kiến Spurs xuất phát với 15 cầu thủ khác nhau, sử dụng 3 sơ đồ đội hình khác nhau và áp dụng 2 chiến thuật tiếp cận trận đấu khác nhau, đổi lại 4 kết quả khả quan nhất có thể trước 4 đối thủ trải dài trên 4 cấp độ sức mạnh và đẳng cấp khác nhau, từ ứng cử viên xuống hạng Bournemouth đến nhà đương kim vô địch Châu Âu Real Madrid.

Quay trở lại ngày 17/10/2015, kết quả hòa 0-0 thực sự không đáp ứng kỳ vọng của giới mộ điệu đặt vào một trận đại chiến giữa Tottenham và Liverpool, nhưng đó cũng là một sự hợp lý hoàn toàn xét trên những nét tương đồng đương thời giữa Pochettino và Klopp. Cả hai đều chỉ sử dụng độc nhất một đội hình với hàng thủ 4 người và định hướng lối chơi kiểm soát bóng, gây sức ép nghẹt thở lên đối phương.

Đó là hình ảnh của hai nhà cầm quân trẻ trung nhưng e ngại mạo hiểm với những thử nghiệm, giờ thì chỉ còn một. Dần dà, Pochettino chấp nhận tiếp thu chủ nghĩa thực dụng nếu mong muốn Tottenham của mình cạnh tranh sòng phẳng với nhóm đại gia hầu như năm nào cũng chi tiêu bạt mạng trên thị trường chuyển nhượng. Trong khi đó, Klopp tiếp tục bấu víu với tư duy bóng đá ngày càng trở nên lỗi thời trong kỷ nguyên thay đổi chóng mặt của Premier League, đặc biệt trên khía cạnh trào lưu chiến thuật.

Bước ngoặt đến trong mùa giải trước khi Pochettino lột xác Tottenham sang sơ đồ 3-4-3, so sánh với duy nhất một lần HLV người Argentina sử dụng hàng thủ 3 người trong suốt hai năm đầu tiên trước đó trên ghế nóng White Hart Lane. Đầu năm nay, Spurs “lấy độc trị độc” chính Chelsea để chấm dứt mạch 13 trận toàn thắng của hàng xóm London và khiến cuộc đua vô địch tươi mới hơn sau chuỗi tháng ngày thống trị nhàm chán bởi một màu xanh.

Quan trọng hơn cả, Pochettino đã có một phương án B cần kíp giúp Tottenham trở nên khó đoán và biến hóa hơn khi các đối thủ dường như đã lần ra đủ điểm yếu của sơ đồ 4-2-3-1 quen thuộc của họ. Xuyên suốt mùa giải năm ngoái, người hâm mộ được chiêm ngưỡng một Tottenham thiên biến vạn hóa tuần qua tuần, không chỉ tùy thuộc đối thủ mà ngay trong từng thời điểm mỗi trận đấu với thế cục, tỷ số và kết quả chung cuộc muốn hướng tới.

Mặc dù vậy, đổi mới đó cũng tạo ra điểm yếu mới khiến Tottenham không thể thắng trận mà không đi kèm tỷ lệ kiểm soát bóng vượt trội. Đó cũng là lý do chính yếu khiến Gà Trống thành London chỉ có thể ra về với vỏn vẹn 2 điểm sau 5 trận làm khách của nhóm ngũ đại gia ngang cơ, đồng cân đồng lạng còn lại trong năm ngoái.

Sang mùa giải này, các đối thủ lại biết đối phó với Spurs bằng cách nhường hoàn toàn không gian những khu vực xa khung thành, đặc biệt ở Wembley trong trận thua Chelsea hay hòa Burnley và Swansea, bất chấp tỷ lệ kiểm soát bóng lên đến 70%.

Tuy nhiên, Pochettino một lần nữa giải quyết gọn nhẹ vấn đề của Tottenham bằng thêm một phát kiến chiến thuật đại tài nữa cho bộ sưu tập đồ sộ của mình. Sơ đồ 5-3-2 sử dụng trước Real Madrid và Liverpool giúp Spurs kiến tạo nền tảng phòng ngự, chủ động nhường thế trận cho đối thủ và khai thác các khoảng trống phục vụ cho những đường phòng ngự phản công.

Những lần hiếm hoi thua thiệt quyền kiểm soát bóng đó, thậm chí giảm mạnh xuống lần lượt chỉ còn 34% và 36%, đổi lại thành quả 5 bàn thắng liên tiếp cháy lưới Real Madrid và Liverpool, tự tin mà nói không có đội bóng thứ hai trên thế giới thời điểm hiện tại có thể tái hiện được điều này. Đây là một diện mạo Tottenham khó ai có thể ngờ tới trước thềm mùa giải này: cương nhu tùy biến với những sơ đồ khác nhau, nhân sự khác nhau, chiến thuật khác nhau và tất nhiên những trận thắng khác nhau.

Với Real Madrid, Pochettino tận dụng chiều cao và sức mạnh của Fernando Llorente để triển khai thế trận phòng ngự phản công từ những đường chuyền vượt tuyến. Với Liverpool, HLV người Argentina chỉ đạo hai chân làm bóng Christian Eriksen và Dele Alli khai thác triệt để tốc độ của Son Heung-min. Cơn hỗn mang của hàng phòng ngự The Kop mang tác nhân ở chính tiền đạo người Hàn Quốc.

Hành trình qua hai năm và năm kỳ chuyển nhượng, Pochettino đã tiến xa đến như vậy kể từ lần đầu tiên đấu trí với Klopp. Cùng khoảng thời gian và từng đó cơ hội chiêu quân nâng cấp lực lượng, HLV người Đức sau cùng vẫn chỉ có 4-3-3 bài tủ trước sau như một, vẫn cố gắng đến tuyệt vọng thắng từng trận đấu bằng lối chơi kiểm soát và vẫn ngây thơ tin rằng công có thể thực sự bù thủ.

Nhìn vào lịch sử mua bán của Klopp là đủ. Bất chấp bao yếu điểm chết người nơi hàng phòng ngự kế thừa của Brendan Rodgers, HLV người Đức vẫn tập trung chi tiêu đến 140 triệu bảng cho hàng tiền vệ và tiền đạo, gấp gần 8 lần so với những gì bỏ ra cho các hậu vệ và thủ môn, vỏn vẹn khoảng 18 triệu bảng.

Nếu là thuở ban đầu, 4-3-3 của Klopp với Dortmund sẽ được ví von như hình tượng tiên phong cho thứ bóng đá tấn công tổng lực ngập tràn sức quyến rũ, cống hiến. Tuy nhiên đằng này đã là 9 năm ròng rõ, đây trở thành biểu trưng cho sự cứng đầu đến bảo thủ của HLV người Đức. Vẫn là triết lý gegenpressing chiếm thế kiểm soát, vẫn là hàng công bao gồm chân làm bóng số 10 và những cầu thủ chạy cánh với thiên hướng băng cắt vào trong.

Thực tế, Klopp chỉ thực sự thành công với triết lý đóng đinh này của mình cùng Dortmund trong giai đoạn cải tổ và chuyển giao thế hệ ở Bayern Munich, sau đó cũng dần chìm nghỉm và để lại hậu quả là một Dortmund suýt xuống hạng trong mùa giải ông ra đi. Giờ ở Premier League hội tụ chủ nghĩa thực dụng của mọi HLV hàng đầu thế giới, Liverpool của ông càng trở nên dễ đoán và dễ ứng phó cho các đội bóng lớn khác.

Trong khi Pochettino chậm rãi và vững vàng thay da đổi thịt Tottenham từ một đội bóng một màu thành tập thể thiên biến vạn hóa bậc nhất Premier League, niềm tin mù quáng của Klopp dành cho triết lý bóng đá đã khiến ông trắng tay toàn diện trong 5 năm qua thực sự khiến cả CĐV Liverpool cũng không thể lạc quan thêm cho cái gọi là “năm sau năm chúng ta” của họ được nữa.

Ăn nhau ở tư tưởng bảo thủ hay cởi mở, ăn nhau ở bước chân ra vào vùng an toàn, giờ thì ai cũng đều xứng đáng với những vị thế hiện tại của mình. Vật đổi sao dời khi trái ngược năm xưa, chính Klopp giờ mới phải sống dưới cái bóng của Pochettino.

Gia Khoa (TTVN)