Mourinho và Pep Guardiola: Thành bại ở quản trị nhân sự (Phần 1)

• Northampton vs M.U (1h45 ngày 22/9): Quỷ có hạ nổi thợ sửa giày?
• Mourinho tiếp tục muốn tái hợp người cũ M.U sau vụ Pogba
• Rashford: "Tôi có thể trở thành số 10 của M.U"

Hai phương pháp quản lý nhân sự khác nhau đang dẫn đến những kết quả trái ngược trong sự nghiệp của Pep Guardiola và Jose Mourinho.

Vốn được xem là đối thủ của nhau, Pep Guardiola và Jose Mourinho từ xưa tới nay đã luôn có quan điểm đối nghịch về tư duy bóng đá. Trong khi cựu thuyền trưởng Barcelona đi theo con đường của tiki-taka với trọng tâm là kiểm soát bóng thì Người Đặc Biệt với triết lý thực dụng của mình luôn xây dựng một lối chơi chắc chắn đầy tương phản.

Tuy nhiên, “hai Picasso sống cùng thời” (theo lời huyền thoại Arrigo Sacchi) lại có những nét tương đồng khá thú vị trong bức tranh sự nghiệp của mình. Dù ít hay nhiều, họ đều đi trên con đường đến với danh hiệu HLV đẳng cấp thế giới bằng nghệ thuật quản trị nhân sự. Cả 2 cùng thu được những thành công nhất định với phong cách của mình.

Tại mỗi đội bóng, Pep và Mourinho đều xác lập vị thế tuyệt đối rằng mình phải là người có quyền lực cao nhất. Thế nhưng, theo thời gian thì họ đang dần đi theo 2 con đường với kết quả hoàn toàn khác nhau.

Mourinho từng là bậc thầy “đắc nhân tâm”

Kể từ những ngày đầu bước chân vào nghiệp HLV, Mourinho đã xác định cho mình yếu tố chuyên môn “mềm” là hết sức quan trọng. Ông không có nhiều kinh nghiệm thi đấu đỉnh cao để thấu hiểu cầu thủ nhưng bù lại là sự cảm thông trên góc độ con người của một nhà tâm lý học. Những năm tháng thành công rực rỡ trong nhiệm kỳ đầu tiên ở Chelsea gắn liền với điều đó.

Bên cạnh dấu ấn chuyên môn, tầm ảnh hưởng của Mourinho trong phòng thay đồ The Blues lúc ấy là cực kỳ rõ ràng. Ông mang theo những công thần đã cùng chinh chiến và giành vinh quang ở Porto như Ricardo Carvalho hay Paulo Ferreira để gây dựng vây cánh. Tuy nhiên, ông cũng rất biết kết thân và lấy lòng những học trò sau này.

Michael Essien từng xúc động kể lại rằng chính “bố” Mourinho đã không quản ngại đường xa theo anh sang tận Ghana để tham dự một chương trình từ thiện do Essien tổ chức. Thời điểm đó, cầu thủ này tuyên bố anh cùng các đồng đội sẵn sàng đá hết mình vì ông thầy. Đương nhiên, bởi nghệ thuật đắc nhân tâm của Mourinho khi ấy quá hợp tình hợp lý.

Sau đó, Người Đặc Biệt đem tài năng và tính cách của mình vực dậy một Inter Milan đang yếu thế và giúp họ thật sự vươn mình ở đấu trường Châu Âu. Thành công đó vẫn dựa trên nền tảng của sự gắn kết và am hiểu cầu thủ. Như Zlatan Ibrahimovic từng kể trong cuốn tự truyện, Mourinho nhắn tin hỏi han tình hình chấn thương, gia đình anh... kể cả khi 2 người còn chưa làm việc chung với nhau. Đó cũng là những gì mà ông làm với mọi cầu thủ trong đội, khiến cho họ cảm thấy được quan tâm và trân trọng.

“Mourinho thắp sáng căn phòng khi ông ấy bước vào”, đó là những gì Ibrahimovic khẳng định và cũng là yếu tố khiến chân sút người Thụy Điển quyết định sát cánh cùng ông thầy ở Man United hiện tại. Cũng như Essien, Ibra và các cầu thủ Inter khẳng định rằng họ sẵn sàng đá đến chết vì Mourinho. Chẳng thế mà chính cậu học trò cưng Materazzi đã ôm Mourinho khóc nức nở trong ngày ông quyết định dứt áo đi khỏi Inter để đến với Real Madrid danh vọng.

Ngày càng trở nên cực đoan

Tuy nhiên, tại đội bóng hoàng gia thì con người Jose đã đổi khác. Ông vướng vào những vụ tranh giành quyền lực và ngày càng trở nên độc đoán hơn. Đặc biệt, cựu thuyền trưởng Chelsea rất không ưa việc các cầu thủ Real Madrid thân thiết với những cầu thủ Barcelona, vốn là đồng hương khi lên tuyển. Ông tạo ra bầu không khí căng thẳng ở Bernabeu mỗi khi kết quả không như ý. Ông quyết tâm loại bỏ đội trưởng, huyền thoại và cũng là người cầm đầu “thế lực đen” trong phòng thay đồ là thủ thành Iker Casillas để xác lập vị thế tuyệt đối của mình.

Mourinho khiến nội bộ Real Madrid chia phe với một bên ủng hộ nhóm công thần Tây Ban Nha, còn một bên đi theo “băng đảng người Bồ” do ông dẫn dắt cùng những Cristiano Ronaldo, Pepe, Carvalho hay Coentrao. Nhưng rồi cuối cùng Mourinho cũng không thể đi hết con đường đó. Đội bóng hoàng gia không có danh hiệu, bản thân ông thì đã tạo ra quá nhiều và phải ra đi. Sau này, có lẽ chỉ còn đúng... Alvaro Arbeloa và Sami Khedira là vẫn luôn nói tốt về Người Đặc Biệt trong quãng thời gian ở Real.

Sau bài học đó, Mourinho dường như bắt đầu nhún nhường hơn. Con người cao ngạo ấy sau nhiều sóng gió đã không còn tuyên bố mình là “Người Đặc Biệt” mà chỉ nhẹ nhàng tự nhận “tôi là Người Hạnh Phúc” khi trở lại mái nhà Chelsea. Ông đương nhiên chưa quên việc mình bị chính thế lực đen tại Stamford Bridge lật đổ trong nhiệm kỳ một và cách tiếp cận lần này của Jose tỏ ra khá mềm mỏng và hợp lý.

Mọi chuyện diễn biến êm đẹp sau hơn 1 năm khi Chelsea có chức vô địch Premier League lần đầu tiên kể từ năm 2010. Tuy nhiên, mùa giải sau đó thực sự là thảm họa. Khi mọi chuyện bắt đầu không đi theo ý muốn, Mourinho quay lại thói quen cũ khi gây chiến với tất cả mọi người và làm mọi thứ trở nên căng thẳng. Ông dính vào vụ lăng mạ nữ bác sỹ Eva Carneiro của đội bóng rồi khiến các học trò cảm thấy bị ức chế tâm lý bằng những lời chỉ trích liên tục. Đương nhiên, xen kẽ trong đó là cả những lần chỉ trích trọng tài để rồi bị cấm chỉ đạo mỗi khi Chelsea thua trận.

Lần thứ 2 trở lại Chelsea của Mourinho khép lại bằng một cái kết buồn khi ông bị sa thải chỉ sau hơn nửa mùa giải. Ông chủ Roman Abramovic khi ấy cũng không đành lòng nhưng cũng không thể giữ lại Mourinho thêm nữa. Các CĐV thì rất bực tức bởi họ tin Jose không làm gì sai, họ luôn tôn thờ ông như một vị thánh với tấm biểu ngữ “chúng tôi nhớ Mourinho, không có ông ấy chúng tôi như những đứa trẻ bơ vơ” khi Chelsea lạc lối dưới thời Rafa Benitez.

Ngay lập tức, những người yêu mến Mourinho chỉ ra “3 con chuột” đã đâm sau lưng ông là Diego Costa, Eden Hazard và Cesc Fabregas. Bộ 3 trụ cột chơi tuyệt hay mùa trước của nhà ĐKVĐ bỗng sa sút một cách khó hiểu và trùng hợp thay, những thông tin về việc họ có mâu thuẫn với Mourinho liên tục xuất hiện thời gian đó. Sau một trận đấu của Chelsea mùa trước, một nhân viên bảo vệ của sân Stamford Bridge đã quát thẳng vào mặt Fabregas khi đi qua cầu thủ này rằng: “Đồ rắn độc! Anh là người của Arsenal thì có”.

Giờ đây, Mourinho lại đang có mặt ở Premier League, nhưng là trên chiếc ghế nóng của Man United. Sau giai đoạn trăng mật với 4 chiến thắng liên tiếp đầu mùa, đội bóng của ông thua liền 3 trận trước Man City, Feyenoord và Watford. Điệp khúc cũ ngay lập tức lặp lại khi Mourinho đổ lỗi cho trọng tài, các cầu thủ. Báo giới cũng dồn sức ép lên đôi vai ông khi tung tin rằng nếu tiếp tục thua thì Người Đặc Biệt có thể bị sa thải.

Chưa ai kiểm chứng điều này, nhưng chỉ biết rằng Mourinho đang rơi vào cảnh tiến thoái lưỡng nan. Ông không dám gạt bỏ đội trưởng Wayne Rooney đang chơi tệ bởi bài học “cừu đen” vẫn còn đó. Các học trò nể sợ ông, nhưng Mourinho dần khiến họ khó chịu thông qua việc chỉ trích Luke Shaw sau trận thua Watford. Fellaini tiết lộ với báo giới rằng phòng thay đồ đội bóng rất căng thẳng những ngày qua.

Không biết mọi thứ sẽ đi về đâu nếu Man United tiếp tục nhận một kết quả không tốt thời gian tới, nhưng có thể kết luận rằng nghệ thuật tâm lý của Mourinho ngày nào giờ đã mai một. Ông không còn là người bạn, là người thân của cầu thủ mà thực sự trở thành bề trên của họ. Mà mối quan hệ đó sẽ luôn chỉ dẫn đến sự căng thẳng.

Tường Minh