Trong thế giới bóng đá không ngừng thay đổi, Mourinho đã làm nên tên tuổi bằng những tính toán chiến thuật cực kỳ thông minh. Tuy nhiên, trong khi ông đã có một số thành công nhất định với sơ đồ phổ biến 4-2-3-1 trong vài năm qua, số đông không phải lúc nào cũng đúng.
Một thập kỷ trước, Porto của Mourinho đã chinh phục châu Âu với các biến thể khác nhau của sơ đồ 4-3-3 truyền thống. Kèm người khu vực là điểm nhấn trong đội hình này và họ tấn công hay phòng ngự đều như một tập thể, với mỗi cầu thủ đóng những vai trò được định nghĩa rõ ràng. Hệ thống được điều chỉnh tùy theo đối thủ. Sự hiệu quả về mặt chiến thuật, cộng với kỹ năng quản trị nhân sự đã giúp Mourinho giành 6 danh hiệu trong 2 năm rưỡi ở Porto.
Khi ông tới Anh năm 2004, 4-4-2 đang là hệ thống thời thượng, được sử dụng khắp Premier League. Việc ông triển khai hệ thống 4-3-3 với Chelsea sau đó giúp họ dễ dàng vô địch giải Ngoại hạng với điểm số kỷ lục 95, chỉ để thủng lưới 15 bàn trong cả mùa giải.
Dù các đội khác đã nỗ lực hết sức, họ vẫn không thể ngăn chặn đội hình đó cũng như không thể cản bước Mou có thêm 6 danh hiệu nữa. Đã giành mọi danh hiệu quốc nội ở Anh, Mourinho có những thử nghiệm mới Inter Milan. Ở đó ông giành cú ăn ba đầu tiên cùng Nerazzurri, với những biến thể khác nhau của sơ đồ 4-2-1-3, đánh bại Bayern Munich trong trận chung kết Champions League.
Mourinho chuyển hẳn sang 4-2-3-1 khi ông gia nhập Real Madrid năm 2010. Hệ thống này đã được sử dụng rộng rãi ở TBN từ những năm 1990 và một CLB lớn như Real không thể hy sinh những giá trị cốt lõi đá đẹp của họ để đổi lấy chiến thắng tẻ nhạt. Có lẽ chính bởi hệ thống 4-2-3-1 ở Madrid đã ngăn cản Mourinho có được chức vô địch Champions League thứ 10 như mong đợi.
Sau khi trở về Stamford Bridge, HLV người BĐN đã kế thừa lại hệ thống 4-2-3-1 được dùng từ thời Roberto Di Matteo, khi ông này tiếp quản đội bóng từ tay Andre Villas-Boas năm 2012. Hệ thống này đã hiệu quả với Chelsea trong ngắn hạn ở các giải cúp, nhưng là một thất bại khi áp dụng cho những giải đấu dài hơi như Premier League, dẫn tới việc Di Matteo bị sa thải.
Giờ thì Mourinho, và Roman Abramovich, muốn thay đổi phong cách của Chelsea từ một CLB thực dụng, chiến thắng bằng mọi giá sang một đội bóng chơi đẹp mà vẫn có danh hiệu. Nhưng 4-2-3-1 có lẽ không phải cách để đi tới mục tiêu đó.
Đầu tiên, đội hình này đang là hệ thống phổ biến nhất giải đấu, khiến Mourinho khó lòng thật sự vượt trên các đối thủ về mặt chiến thuật. Dù ông đã khẳng định ông sẽ thay đổi trong nghề HLV, có vẻ như chính sự ổn định mới giúp Mou thành công. Chuyển sang 4-3-3 giờ mới là giải pháp khi Chelsea của ông sắp bước vào giai đoạn Giáng sinh-năm mới khốc liệt.
Hãy nhớ lại cách "Người đặc biệt" nói về đội bóng của ông gần 10 năm trước: “Nếu tôi có một tam giác ở hàng tiền vệ, Claude Makelele đằng sau và 2 người khác ngay trước, tôi sẽ luôn có lợi thế trước một đội hình 4-4-2 thuần túy, nơi các tiền vệ trung tâm chơi bên cạnh nhau. Đó là vì tôi luôn có thêm một người nữa. Tôi xuất phát với Makelele, người đá giữa hàng tiền vệ và hàng thủ. Anh đá lùi và không ai kèm, giúp anh ấy có thể bao quát sân bóng và có thời gian. Nếu đối phương tìm cách khống chế anh ấy, một trong hai vị trí tiền vệ trung tâm của họ sẽ bị để trống. Nếu các tiền vệ cánh đối phương dạt vào để hỗ trợ, có nghĩa là chúng tôi sẽ có khoảng trống bên cánh, cho hậu vệ cánh hoặc tiền vệ cánh của chúng tôi”.
Makelele đã giải nghệ, nhưng hiện vẫn có những cầu thủ trong đội hình Chelsea có thể đóng vai trò đó. Cặp tiền vệ trung tâm sẽ trở thành bộ ba với sự linh động lớn hơn, thay vì bộ đôi “Rampard” thiếu hiệu quả hiện giờ. Frank Lampard hiện vẫn đang thích nghi với vai trò tiền vệ trụ, trong khi Ramires thiếu những phẩm chất phòng ngự để đá lùi.
Để Oscar đá tiền vệ lùi tổ chức sẽ giúp anh có thời gian và khoảng trống để định đoạt thế trận, như anh làm cho ĐT Brazil, trong khi Ramies có thể chơi cao hơn và tấn công hơn. Trong những trận cần phòng ngự nhiều hơn, Chelsea có thể bố trí John Obi Mikel đằng sau 3 cầu thủ Brazil.
Vẻ đẹp của hàng tiền vệ trung tâm 3 người là nó tạo ra nhiều khoảng trống hơn ở một khu vực mà Chelsea đã tập trung quá đông đúc mùa này. 4-3-3 cũng sẽ giúp các tiền vệ-tiền đạo cánh tập trung vào tấn công. Các hậu vệ cánh, nhất là Cesar Azpilicueta, cũng có thể chơi đảo vị trí và đội bóng không phải phụ thuộc vào bất cứ ai cho sự sáng tạo ở 2 cánh.
Cho tới giờ, Branislav Ivanovic mới có 8 quả tạt thành công trong 47 lần nỗ lực ở Premier League. So với Juan Mata , người mà Mourinho muốn bố trí đá hẳn bên cánh phải và đã có 12/37 quả tạt thành công, lợi ích của 4-3-3 với cầu thủ đá cánh bám biên là rất rõ ràng.
Thêm nữa, Chelsea đang có những mẫu tiền đạo săn bàn điển hình. Cả Samuel Eto’o và Fernando Torres đều nổi bật với khả năng di chuyển không bóng và dứt điểm một chạm. Họ không phải là những mẫu tiền đạo lùi về và đóng góp cho thế trận chung như hệ thống 4-2-3-1 đòi hỏi. Để kết luận, ngay lúc này Mourinho đang cần thay đổi hơn bao giờ hết. Bằng không, "Người đặc biệt" có thể sẽ sớm trở thành "Người gây thất vọng".
Theo Bongdaplus.vn