Chiến thuật của Jurgen Klopp thay đổi ra sao từ Dortmund sang Liverpool?

Tầm quan trọng của Gegenpressing

Từ thời còn dẫn dắt Dortmund, HLV Klopp đã tự xây dựng cho mình triết lý mang tên Gegenpressing hay chống phản công. Nhà cầm quân này luôn tích cực rèn cho các cầu thủ Dortmund cách thức xử lý hoàn hảo trong các tình huống phải chuyển nhanh trạng thái từ tấn công sang phòng thủ.

Hướng tiếp cận của ông khi ấy là yêu cầu các cầu thủ áp sát thật nhanh ngay sau khi để mất bóng nhằm giảm không gian, thời gian chơi bóng của đối phương, khiến đối thủ mất tổ chức dẫn đến rối loạn, từ đó giành lại quyền kiểm soát bóng.

Các cầu thủ Dortmund vây hãm liên tục tạo cơ hội dẫn đến bàn thắng đầu tiên trong trận chung kết cúp Quốc gia Đức mùa giải 2011/2012 mà khi đó Dortmund thắng Bayern Munich hùng mạnh đến 5-2

Tại Dortmund, Klopp thường xuyên chỉ đạo các cầu thủ thi đấu theo một khối đội hình chặt chẽ, ở phạm vi tương đối hẹp trên sân. Và chỉ tập trung pressing đối phương theo cách bố trí như vậy. Nhờ vậy, đối phương thiếu đi cả không gian lẫn thời gian để suy nghĩ ra nhiều phương án chuyền bóng và dần bị chia cắt, cô lập.

Trong khi đó, tại Liverpool, vẫn dựa trên nguyên lý cơ bản của Gegenpressing song, Klopp đã nâng cấp lên một tầm cao mới, áp dụng trên khắp mặt sân chứ không phải chỉ ở khu vực có bóng. Theo đó, trong mọi tình huống tổ chức gây áp lực nhằm giành quyền kiểm soát bóng từ phía đối thủ thì toàn bộ đội hình của Liverpool sẽ phải phối hợp với nhau một cách thật nhịp nhàng chứ không phải chỉ những cầu thủ đang ở gần bóng. Kể cả những vị trí xa hơn với trái bóng thì cũng phải biết tạo sức ép lên đối thủ.

Ngoài ra, các cầu thủ của Liverpool cũng không vội vã và nhanh chóng đẩy bóng thẳng lên cho tiền đạo để ghi bàn như Dortmund. Thay vào đó họ bình tĩnh và duy trì quyền kiểm soát bóng nhằm tìm cách tạo ra các cơ hội có khả năng ăn bàn cao hơn. Cũng vì thế mà Liverpool của Klopp bây giờ càng ngày càng chắc chắn và thi đấu điềm tĩnh, không còn quá gấp gáp và tốc độ như hồi đầu Klopp mới đến.

Thời điểm bắt đầu gây áp lực

Tại Dortmund, Klopp thường sử dụng sơ đồ 4-4-1-1 hoặc 4-4-2. Khi ấy, một đường chuyền lỗi, một pha kiểm soát không tốt hoặc một tình huống chuyền bóng vào vị trí cầu thủ đã bị “vây” có thể là điểm khởi đầu của một màn phản công thần tốc.

Hãy nhìn hình ảnh minh họa này. Các cầu thủ Dortmund (vàng) đã bao kín các tiền vệ Bayern Munich (đỏ), khiến trung vệ đối phương có bóng không dám chuyền vào giữa mà thường sẽ lựa chọn chuyền ngang mà trong bóng đá, chuyền ngang bên phần sân nhà là điều tối kỵ bởi rất dễ gây ra hậu quả khôn lường - Ảnh: Total Football Analysis

Với hai sơ đồ gần tương tự này thì hai tiền đạo nơi tuyến đầu của Dortmund thường xuyên phối hợp với đồng đội ở tuyến giữa để bao vây tuyến tiền vệ, làm khó đối thủ ngay từ công tác triển khai bóng còn Dortmund kiên nhẫn rình rập chờ đợi thời cơ có ai mắc sai lầm là sẽ tận dụng triệt để.

Tuy nhiên, tại Liverpool, mọi chuyện lại khác bởi nhà cầm quân người Đức phần lớn áp dụng sơ đồ 4-3-3. Lúc này 3 cầu thủ trên hàng công lần lượt bám sát, thu hút sự chú ý từ 2 hậu vệ cánh cùng ít nhất một trung vệ của đối thủ, khiến cho đối phương thường sẽ phải nghĩ đến giải pháp chuyến đến cầu thủ ở phía giữa sân.

Chẳng hạn hãy nhìn vào bức hình này minh họa một tình huống ở trận đấu giữa Man City (xanh) vs Liverpool (đỏ). Lúc này Firmino (9) áp sát Otamendi (30), Salah (11) rình rập gần Laporte (14), Mane (10) gây áp lực lên Walker (2) còn Chamberlain (21) kè kè bên cạnh David Silva (21). Các vị trí khác cũng tương tự. Duy nhất Fernandinho (25) được "thả lỏng".

Thực tế, đây chính là một cái bẫy không hơn không kém. Chỉ chờ Walker thực hiện đường chuyền cho Fernandinho ngay lập tức số 7 (Milner) sẽ kết hợp với đồng đội để áp sát và gây áp lực hòng giành lại được bóng. Dựa trên kỹ năng của từng cầu thủ cùng với sự rèn luyện kỹ càng thì cơ hội thành công của Liverpool trong những tình huống như vậy khá cao.

Từ "số 9" cho đến "số 9 ảo"

Tại Dortmund, HLV người Đức luôn sử dụng Robert Lewandowski là một tiền đạo cắm đúng nghĩa để thi triển các mảng miếng tấn công. Tiền đạo người Ba Lan luôn là đích đến của các đường chuyền sau khi khối đội hình vâp ráp có được bóng.

Firmino được bố trí lùi sâu để nhận bóng - Ảnh: Total Footbal Analysis

Tuy nhiên, cách tiếp cận trực diện này đôi khi không mang lại hiệu quả tốt nhất bởi các đường chuyền có thể lỗi hoặc đối phương vây chặt Lewandowski

Bởi vậy tại Liverpool, HLV Klopp đã cải tiến: sử dụng Roberto Firmino trong vai trò đá lùi như một số 9 ảo trong các tình huống tấn công. Bởi vậy về mặt lý thuyết, Firmino phải đóng vai trò là tiền đạo chủ lực của Liverpool, song những năm qua, anh chưa bao giờ là tay săn bàn số 1 đội bóng. Đơn cử, số bàn thắng của chân sút người Brazil ở Ngoại hạng Anh mùa này chỉ dừng lại ở con số 8 (trong khi Mane có 14 còn thành tích của Salah là 16). Nhưng rõ ràng chẳng ai có thể phủ nhận tầm quan trọng của Firmino trong lối chơi chung.

Thực tế, Firmino đã ra sân không thiếu một trận nào từ đầu mùa 2019/20 ở Premier League. Việc Firmino chấp nhận đá thấp như một tiền đạo ảo không chỉ giúp Liverpool tận dụng được khả năng cầm và xử lý bóng hoàn hảo của cầu thủ mà còn giúp lôi kéo sự quan tâm của đối phương từ đó tạo khoảng trống cho hai người còn lại trên hàng công là Mane và Salah.

Vai trò của hai hậu vệ cánh

Sự đa dạng trong các tình huống tổ chức tấn công là một sự đổi mới khác của chính HLV Jurgen Klopp kể từ khi tới Liverpool. Để có được điều này, cần phải nhắc đến bộ đôi hậu vệ cánh của "Lữ đoàn đỏ"

Ai cũng biết nếu áp dụng sơ đồ 4-3-3 kết hợp với nguyên lý Gegenpressing như đã phân tích ở trên thì nhân sự của Liverpool sẽ chủ yếu tập trung ở trung lộ và tất nhiên kéo theo sự chú ý của đối phương vào khu vực này. Nhờ vậy, hai hậu vệ cánh sẽ khoảng trống hoạt động hơn, có thể dâng cao hỗ trợ tấn công cũng như phải sẵn sàng đột nhập vòng cấm đối phương lúc cần thiết. Để có thể chơi được như vậy, dĩ nhiên hai hậu vệ biên của Liverpool đòi hỏi công - thủ toàn diện, thể lực dồi dào và tốc độ không tệ. Hiện tại, rõ ràng Arnold vs Robertson đã đáp ứng được những yêu cầu đó.

Bộ đôi hậu vệ cánh là Arnold và Robertson thường xuyên dâng cao - Ảnh: Total Footbal Analysis

Khi họ có xu hướng dâng cao, bộ đôi tiền đạo cánh phía trên của Liverpool sẽ được hưởng lợi. Hàng thủ đối phương sẽ phải trải dài theo chiều ngang sân để có thể truy cản Arnold vs Robertson. Cùng lúc, Mane và Salah vốn vừa nhanh vừa quái có thể khai thác được khoảng trống được tạo ra giữa trung vệ và hậu vệ cánh của đối thủ.

Tất nhiên, trong trường hợp này, Liverpool phải đối mặt với rủi ro trong khâu phòng ngự (hở sườn, dễ bị đối thủ tập kích 2 cánh nếu giành được bóng) nhưng Klopp cũng đã tính toán đến việc này bằng cách yêu cầu hai tiền vệ trung tâm chơi linh hoạt, chạy ra biên lúc cần thiết để hỗ trợ cho đồng đội như hình ảnh minh họa dưới đây (số 7 Milner và số 14 Henderson)

Hai tiền vệ trung tâm là Henderson và Milner thường di chuyển ra biên để bọc lót cho hai hậu vệ cánh - Ảnh: Total Footbal Analysis

Khi hai hậu vệ cánh dâng cao, 2 tiền vệ trung tâm có xu hướng dồn ra biên để bọc lót, giúp Liverpool không còn thua thiệt về mặt quân số ở các tình huống tấn công cánh.

Không phải ngẫu nhiên mà vài mùa gần đây, bộ đôi hậu vệ cánh của Liverpool đã đóng góp rất nhiều những tình huống kiến tạo thành bàn cho Quỷ đỏ vùng Merseyside. Đặc biệt hậu vệ phải Arnold luôn nằm trong nhóm những cầu thủ kiến tạo nhiều nhất Premier League. Trong sơ đồ chiến thuật của Klopp tại Liverpool, không hề quá nếu cho rằng hai hậu vệ cánh mới là những người quan trọng nhất.

Từ Dortmund sang Liverpool, HLV Jurgen Klopp vẫn giữ nguyên tinh thần “gegenpressing” nhưng ông không ngừng thay đổi để cải tiến và phát triển nó. Lối chơi giờ ngày một đa dạng và biến hóa nhiều hơn. Chính điều đó là nhân tố chính trong thành công của Liverpool vài năm trở lại đây.

(Lược dịch từ Total football analysis)

HLV Klopp sẵn sàng đối phó với kì nghỉ hè ngắn vì Covid-19
HLV Jurgen Klopp cho rằng Liverpool hoàn toàn sẵn sàng với kì nghỉ hè năm nay sẽ ngắn hơn do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.

VIDEO: Jurgen Klopp: Mọi cầu thủ có quyền từ chối tập luyện
Trong một video mới đây, trả lời kênh truyền hình Sky Spors, Jurgen Klopp đã bày tỏ quan điểm của mình trước việc tập trung lại các cầu thủ để bắt đầu tập...

Klopp có niềm vui lạ sau khi Bundesliga trở lại hậu Covid-19
Hạng đấu cao nhất của Đức là giải đấu lớn đầu tiên ở châu Âu nối lại sau đại dịch Covid-19 và nó mang lại nhiều hạnh phúc cho HLV trưởng Liverpool.

Klopp: Không trao chức vô địch cho Liverpool mùa này là sai lầm
HLV Klopp khẳng định sẽ rất thiếu công bằng nếu Liverpool không được trao chức vô địch Premier League nếu như phần còn lại của mùa giải bị hủy bỏ.

Quỳnh Anh